Ma thuật trong đời sống văn hóa của người Thái tỉnh Sơn La

Viện Hàn Lâm Khoa Học Xã Hội Việt Nam Học Việ N Khoa Học Xã Hội Đỗ Thị Thu Hà Ma Thuật Trong Đời Sống Văn Hóa Của Người Thái Tỉnh Sơn La Luận Án Tiến Sĩ Văn Hóa Học Viện Hàn Lâm Khoa Học Xã Hội Việt Nam Học Việ N Khoa Học Xã ...

Khuân/ khoăn hồn, vía khuân hua hồn đầu khuân pai hồn ngọn khươi cốc rể gốc lắc bản cột bản lắc ná cột ruộng liên pan nọi Niết Bàn nhỏ liên pan luông Niết Bàn lớn măn/ mằn thổi, niệm chú vào một vật, thông quá đó tác động ...

Cầu mùa, ma thuật chữa bệnh, ma thuật bảo vệ/ tự vệ, ma thuật tình yêu, ma thuật làm hại, ma thuật đòi nợ,…. Thời gian đầu, trên con đường đi vào các bản làng người Thái, chịu ảnh hưởng bởi những thứ đã đọc, tôi mang theo ...

Trọng của thế giới quan tộc người trong diễn giải các thực hành ma thuật, đặc biệt với các hình thức ma thuật mới được kiến tạo trong những bối cảnh có nhiều đổi thay. Trong nhiều trường hợp, tâm thức ứng xử vốn có về văn ...

1.1.2. Nghiên cứu về ma thuật trong đời sống văn hóa ở Việt Nam Trả lời câu hỏi " Ma thuật là gì? ", các nghiên cứu đã cho thấy những quan niệm khác nhau về đối tượng này. Dựa vào phương thức thực hiện và mục đích hành ...

Hiện đại ở hầu khắp các ngóc ngách của đời sống, những diễn giải về ma thuật từ điểm nhìn của người thực hành, trong sự tham chiếu với các bối cảnh tình huống và bối cảnh xã hội sẽ phần nào đó, hé lộ những góc khuất ...

Mới, và trong nghi lễ kéo dài cả ngày này, sẽ có nhiều trường đoạn mo hát xướng, kể lại toàn bộ quá trình dựng ngôi nhà với hệ thống tri thức, kinh nghiệm liên quan. (3) Bối cảnh xã hội Từ gợi ý của Gell [334] rằng, nhiệm vụ ...

Vòng 3 ngày, dân trong bản cẵm (kiêng) không được ra ngoài, người ngoài bản không được đi vào bên trong. Nếu một khoảnh đất có chiếc cọc, bên trên có áo, xung quanh có thể có thêm taleo, mọi người trong cộng đồng đều ngầm hiểu đó ...

Tại mường trần gian, các không gian cũng được chia tách với: bản, mường của con người, nơi chứa hồn của cả người đang sống, hồn vía những tổ tiên đã chết; khu rừng ma ( đẳm pá heo , nơi chôn người chết trong bản); linh hồn của ...

Là hồn người tình hồi trẻ của bà. Lúc ấy bà đã mê man không biết gì cả, nên người nhà cũng không thể hỏi gì thêm, liền mời thầy một tại bản tới cúng. Thầy Một làm lễ, nói chuyện với chuông đến hết một đêm. Một kể, ...

Ông chang đã xuất hiện ngay từ thuở khai thiên lập địa của người Thái, và đó là một số trong những 'tài sản nền' quan trọng được Then đưa xuống để xây dựng vùng đất dưới trần gian [110, tr.17]. Trong Táy ón óc , phần ca ...

Trong các hình thức tâm linh như sự hiện diện tượng trưng của người chủ áo. Cảm giác về việc " áo đung đưa " hoặc " cầm nặng tay " được cho là " do các phi về báo, nếu nó không về là mình không thấy gì đâu ...

(Chi tiết thao tác và lời gọi hồn, xem thêm Mục 4. "Chuyện về các lễ cúng hồn" trong Phụ lục 1 . Các câu chuyện điền dã ) Các lễ sửa hồn vía thường có trường đoạn tìm gom hồn có tên ha khuân 1 , khi thầy mo và đội quân ...

Đến chân rồi vứt về phía mặt trời lặn rồi mới lên nhà (có nơi vứt lá trôi theo dòng nước chảy), cũng có khi còn nhổ nước bọt ra phía sau một lần. Người nhà gội đầu bằng nước vo gạo, tắm rửa, giặt tang phục. Sau tang ma, mo ...

3.3.2. Tương tác với phi và việc sử dụng hệ thống các vật, hành vi có tính biểu tượng Trong quá trình tương tác với phi , người Thái sử dụng một hệ thống các vật và hành vi có tính biểu tượng, với quy định chặt chẽ về thao tác ...

Bối cảnh không mưa thành một trạng thái mong muốn giống như khi trời đang mưa. Để sự chuyển đổi này diễn ra thêm phần chắc chắn, câu nói " Mưa rồi, mưa to rồi " ( phồn léo, phồn ông léo ), " Trời đã mưa, mưa dầm đã ...

Chương 4 MA THUẬT THÁI: MỞ RỘNG RANH GIỚI, ĐA CHIỀU TƯƠNG TÁC TRONG XÃ HỘI ĐƯƠNG ĐẠI Những mô tả và phân tích ở Chương 3 cho thấy, hành vi nghi lễ ma thuật được người Thái sử dụng nhằm tương tác với hệ thống các phi theo ý niệm ...

Tiễn bổ sung, để người đã chết cách đây mấy chục năm " lên được với tổ tiên trên then ", " được chia của cải đồ dùng mà về đó làm ăn sinh sống " 1 . Như lời của một người Thái trong đám tang tại Mộc Châu, ...

Bùa của bà mo Song tham gia giải quyết rất nhiều vấn đề cho khách hàng ở Mộc Châu. Có một loại bùa được bà gọi là " bùa mến" (khiến người khác yêu mến), thường được bà dùng cho những khách hàng đang cần sự ưu ái nào ...

Pels gọi là 'ma thuật trong cái hiện đại' , 'ma thuật thuộc về cái hiện đại ' [359, tr.3]. Những dạng thức ma thuật mới, ứng với các tình thế mới trong xã hội hiện đại ở Sơn La có thể xem là những bằng chứng cho điều ...

Nào có thể chữa trị. Các câu chuyện kể vào nghề của các thầy dòng mo một đều chung một motif phổ biến, đó là đau ốm - đi viện - lần lữa, tránh né - ốm nặng lên - nhận một - hành nghề . Như trường hợp của bà mo Lót (Thuận ...

Năm 2000, và vẫn còn sức ảnh hưởng lớn đến nay. Thứ ba, dòng nghiên cứu và diễn giải các thực hành tôn giáo dưới điểm nhìn của nhân học văn hóa hiện đại, bắt đầu từ sau năm 1990 với sự xuất hiện của nhiều công trình nghiên ...

Đời sống, các nghi lễ tâm linh diễn ra thường ngày trong cộng đồng. Khảo sát sơ bộ về một số nhóm ( group ) Facebook cho thấy, tình hình kinh tế, văn hóa có tính thời sự trong nước, những quảng bá các địa danh, khu du lịch mới, một ...

Sự liên quan của nhà trai trên búi tóc này của cô dâu thể hiện trong cuộn tóc được bà và mẹ chú rể chải gom lại trong một thời gian dài, và giờ được cuốn lẫn trong mớ tóc của cô gái (không những thế, còn được đặt vào chính ...

Điểm cuối lên mường trời của người Thái Trắng nơi này là tại Nà Hỳ (Mường Nhé, Điện Biên), đến đất giáp ranh ba nước Việt Nam, Trung Quốc và Lào 1 . Trong lễ cúng cho tổ tiên tại gian hóng , ma nhà được bón xôi, thịt, rau chua, ...

DANH MỤC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ Viết riêng 1. Đỗ Thị Thu Hà (2017), "Trạng thái ngưỡng và câu chuyện vào nghề của một thầy mo Thái", Tạp chí Văn hóa dân gian , số 5(173), tr.13-21. 2. Đỗ Thị Thu Hà (2019), "Ma ...

78. Gennep, Van. 2005[1909]. "Các nghi thức chuyển tiếp", in trong cuốn Folklore thế giới - Một số công trình nghiên cứu cơ bản , Ngô Đức Thịnh, Frank Proschan chủ biên, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội, tr.258-280. 79. Nguyễn Trường Giang. 2014. ...

Truyền thống ở Việt Nam: Những cách tiếp cận nhân học , tr. 529-549, Nxb ĐHQG thành phố Hồ Chí Minh. 179. Quán Vi Miên. 2014. Tục lệ buộc vía của người Thái , Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam, Hà Nội. 180. Quán Vi Miên. 2015. Văn hóa Thái, tìm ...

286. Chu Quang Trứ. 1996. Di sản văn hóa dân tộc trong tín ngưỡng và tôn giáo ở Việt Nam , Nxb Thuận Hóa, Huế. 287. Tạ Chí Đại Trường. 2014. Thần, người và đất Việt , Nxb Tri thức, Hà Nội. 288. Bùi Xuân Trường (Chủ biên). 1999. Tác dụng ...

382. Tambiah, Stanley. 1985[1973]. "Form and Meaning of Magical Acts", in Culture, Thought, and Social Action: An Anthropological Perspective , Harvard University Press. 383. Tambiah, Stanley J.,1979. A Performative Approach to Ritual , London: The British Academy and Oxford University ...

Thầy mo và người phụ lễ ngồi xuống tại chỗ. Mo cúng tay cầm quạt ( ví ), quạt vào bó hương, vừa quạt vừa đọc lời khấn: "Hồn ơi, hồn về nhà ông thôi, về nhà có cá, bánh, trứng đã chuẩn bị sẵn để đón hồn về, về nhà ...

PHỤ LỤC 2 TƯ LIỆU VỀ VỊ THẾ, UY QUYỀN VÀ NĂNG LỰC CỦA THẦY MO THÁI 1. Vùng Thái Thanh Nghệ còn lưu truyền câu chuyện về nghề mo. Thời ấy con người mắc nhiều bệnh tật nên cứ chết dần chết mòn. Bà nàng Một (tổ sư nghề Một) ...

Phi khỉ chạn Ma lười 115 Phi pên bả, Ma điên, ma dại pên mương 102 Phi đon khỏi Ma làm chết đột 116 Phi bảu, phi Ma dốt, ma ngu ngột chạ 103 Phi sanh sấc, sanh Ma ánh lửa trận 117 Phi bịn Ma bay sưa mạc 104 Phi bók káp Ma gió lốc 118 Phi quang Ma ...

30. Xên pướk pái : cúng ma phụ nữ chết khi sinh đẻ 31. Xên pướk phộng : cúng ma cà rồng 32. Xên phăn ma : cúng ma rừng, chém chó sống 33. Xên so lụk: cúng xin có con 34. Xên so hăng, so mí : cúng xin giàu sang phú quý 35. Xên so nặm, so dím : cúng ...

Rộng lấy hồn lên ngủ/ Gộp hồn vào mà ở/ Vào ngủ đệm riềm đen/ Vào ngủ gần vợ mình/ Ông bà già mừng đón/ Mười năm đừng dạo mường/ Qua rừng thành người vàng/ Dạo mường thành người xấu/ Đi đường theo ma dịch quên nhà/ Nghe ...

Trong sinh hoạt thường ngày, tuy không có những mô tả cụ thể về số lượng, cũng không liệt kê tên gọi từng hồn vía trong cơ thể người, song ý niệm về rất nhiều các hồn của bộ phận cơ thể và đặc điểm về sự độc lập, có ...

Hồn nơi kín xương cụt Hồn dương vật nằm nơi bóng mát Hồn mông to nơi ngồi Thân hình đẹp mọi nơi Hồn mặc lụa mặc tơ quanh năm Hồn nuôi bò không chết Hồn nuôi trâu không xẩy Hồn tựa đầu gối hoa Hồn làm gái làm trai nhà cha lúc ...

PHỤ LỤC 11 LỜI TRONG MỘT SỐ HÀNH VI, NGHI LỄ MA THUẬT THÁI 1. Lời ma thuật và sự chuyển dịch không gian, thời gian Lời: phương tiện chuyển dịch các không gian - Vượt qua các không gian tâm linh : Trong lễ Xên chuông (cúng ma tình yêu), ở ...

1.3. Vương Thị Mín, Vương Thị May (2010) trong Tín ngưỡng ca dân tộc Thái cung cấp nội dung 34 bài niệm chú cùng cách thức thực hiện, trong đó có 5 bài chú bảo vệ trẻ, 3 bài chú hộ thân khi đi đường, 14 bài chú chữa các bệnh, tật ...

3. Bài chú yểm thân ( căm mằn băng tô ): đọc bài này khi đi xa khỏi nhà ma quỷ sẽ không hại được. Khi đọc xong bài chú thì thổi vào hai bàn tay rồi vuốt lên người từ đầu xuống chân, làm vậy 3 lần : Dưới ta có đá kê/ Trên ta có ...

PHỤ LỤC 14 LỄ CÚNG GIẢI DUYÊN ÂM, LÀM VÍA * Tên của các nhân vật liên quan trong nghi lễ đã được thay đổi Phần lược dịch tiếng Thái sang tiếng Việt được tác giả thực hiện cùng sự hỗ trợ của chị Phùng Khánh Diệp, người gốc ...

Nhé " (Lời nói trong Lễ cầu mưa tại Na Ngà, Chiềng Hặc, Yên Châu năm 2004 , Tư liệu lưu trữ tại Phòng Văn hóa huyện Yên Châu). 3. Đoàn người kéo nhau ra suối Đoàn rước với chiêng trống, kiệu thuồng luồng, đồ lễ xin được trong ...

PHỤ LỤC 17 DANH SÁCH CÁC LOẠI HÌNH VĂN HÓA CỦA CỘNG ĐỒNG THÁI ĐƯỢC CÔNG NHẬN DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ CẤP QUỐC GIA TT Di sản Địa bàn Thời gian công nhận Ghi chú 1 Lễ Hết Chá của người Thái Sơn La (Bản Áng, xã Đông Sang, huyện ...

Ảnh : Mảnh đồng trong túi thiêng của bà Một Lò Thị Nơi. Nguồn: Tác giả, Thuận Châu, 7/2018. Ảnh : Vật trong túi thiêng khụt xanh của bà Một Lò Thị Nơi. Nguồn: Tác giả, Thuận Châu, 7/2018. Ảnh : Mũ cúng của bà Một Lò Thị Mân. Nguồn: ...

Ảnh : Lỗ phía trên vách trong gian thờ tổ tiên ( hụ hóng ) của người Thái đen. Nguồn: Tác giả, Thuận Châu, 11/2016. Ảnh : Dãy túi tạy của đàn ông trong dòng họ tại nhà một trưởng họ người Thái trắng. Nguồn: Tác giả, Quỳnh Nhai, ...

S Ảnh : Chỉ và áo của người chờ cúng treo cạnh gác thờ (hỉnh một) của bà Một. Nguồn: Tác giả, Thuận Châu, 7/2018. Ảnh : Buộc chỉ trên đình màn cho trẻ đỡ ốm khóc. Nguồn: Tác giả, Quỳnh Nhai, 10/2020. Ảnh : Dây buộc khi tẳng cảu. ...

Ảnh: Bà Một bói trứng cho người bị chài, Mộc Châu, 12/2017. Nguồn: Tác giả. Ảnh : Bà Một bói gạo trên trứng trong lễ cúng hồn. Nguồn: Tác giả, Thuận Châu, 7/2018. Ảnh : Quả trứng dựng đứng trên tay bà Một trong khi bói . Nguồn: Tác ...

Ảnh : Bà Một buộc chỉ cổ tay sau lễ cúng hồn vía cho em bé. Nguồn: Tác giả, Mộc Châu, 1/2019. Ảnh : Cắm taleo hai bên lối vào nhà sau lễ cúng. Nguồn: Tác giả, Thuận Châu, 7/2018. Ảnh : Dấu hiệu gắn trên lưng áo người con nuôi gốc của ...

Ảnh : Đồ lễ: bung thóc, túi áo của cả nhà trong lễ Pành khuần (sửa hồn). Nguồn: Tác giả, Thuận Châu, 11/2016. Ảnh : Đồ lễ: xâu tiền vòng làm từ lạt tre trong lễ Pành khuần (sửa hồn). Nguồn: Tác giả, Thuận Châu, 11/2016. Ảnh : Đồ ...

Ảnh : Thầy mo cúng mời cơm ma hồn người chết trong đám tang. Nguồn: Tác giả, Mộc Châu, 12/2017. Ảnh : Thầy mo và con rể gốc (khươi cốc) trong đám tang. Nguồn: Tác giả, Mộc Châu, 12/2017. Ảnh : Bà Một hái lá làm thuốc. Nguồn: Tác giả, ...