Truyền thuyết và giai thoại về các nhân vật lịch sử Nam bộ từ cuối thế kỷ XIX trở về trước

Mục Lục Trang ‌ Mở Đầu 1 1. Lý Do Chọn Đề Tài 1 2. Lịch Sử Vấn Đề 2 3. Đối Tượng Và Phạm Vi Nghiên Cứu 8 4. Mục Tiêu Nghiên Cứu 8 5. Phương Pháp Nghiên Cứu 8 6. Đóng Góp Của Luận Án 10 7. Kết Cấu Của Luận Án 11 Chương 1 : ...

7 những cuộc khởi nghĩa chống Pháp ở Nam Bộ; khảo sát các nhóm truyền thuyết; những motif, nhóm motif phổ biến; nêu những chứng tích văn hóa liên quan tới các truyện kể. Công trình dày dặn này đã thống kê, miêu tả khá hệ thống các ...

15 dạng thức nghìn năm bia miệng, là hình thức nhận thức lịch sử của nhân dân qua các thời đại như một dòng chảy lịch sử không vơi cạn. Song, yếu tố lịch sử trong truyền thuyết không phải là lịch sử đơn thuần mà gắn với sự ...

23 Tuy nhiên, nhận xét giữa giai thoại và truyện cười có cái gì giống nhau, có cái gì liên quan mật thiết với nhau (Trần Thanh Mại) [147,3] mới là một dự cảm, cần nói rõ có cái gì, phân biệt giữa hai thể loại. Những đặc trưng của ...

31 Tính chất thiêng đó xuất hiện do các giai thoại này cũng gắn với chứng tích, dấu vết văn hóa, với địa danh, phong vật nào đó của một địa phương. Đây là điều rất lý thú của sự thâm nhập, tác động lẫn nhau giữa truyền ...

39 nhóm biên soạn, chứ không phải do sự biến đổi hình thức của tác phẩm và thể loại. Như trong Nghìn năm bia miệng [206], không ít văn bản thường có độ dài đáng kể mang tính chất ghi chép biên khảo (như Vườn trầu dấy nghĩa, Người ...

47 Thoại Ngọc Hầu khai hoang nói đến việc khai hoang và đào kênh; hay Sự tích chùa Bình Đông nói đến việc khai khẩn, đào kênh, trị bệnh và lập chùa. (với trường hợp này, chúng tôi phân tích truyện kể ở các nội dung, song chỉ thống ...

55 cảnh đẹp thay, Gốc xưa Bà Rịa dựng gầy tư cơ [153,7]. Truyện kể đã cụ thể hoá công tích quy dân khẩn hoang, như: Nhờ uy tín và tài tổ chức, bà đã động viên được mọi người ra sức phá rừng, biến đất hoang thành ruộng đồng. ...

63 2.2.3.2. Truyền thuyết liên quan đến việc xây dựng công trình giúp đỡ cộng đồng ( N.1. 2.) Hệ thống truyền thuyết liên quan đến việc xây dựng công trình giúp đỡ cộng đồng có 2 / 9 truyện ghi nhận từ chính sử, truyện còn lại lấy ...

71 thần) hay thánh thần mới là những biểu tượng mơ hồ của sự sợ hãi, phục tùng, mãi đến khi con người biết thờ phụng nhân thần, những người đóng góp công lao cho cộng đồng, là ý thức tôn thờ những bậc tiền nhân khai sơn phá ...

79 linh thiêng trong đời sống tâm linh con người. Đây là một môtíp truyền thống, đã được tái hiện trong nhóm truyền thuyết lịch sử khởi đầu của Nam Bộ. Môtíp Người dân nhận hung tin Dấu ấn môtíp được biểu hiện: khi nhân vật ...

87 anh hùng sử thi, kiểu mẫu của cái đẹp, cái hào hùng, nhân vật cũng được xây dựng với sức cổ vũ mạnh mẽ cao độ từ tập thể quần chúng. Trong các truyện kể, các lãnh tụ nghĩa quân lập nên chiến công thường nhờ vào sự trợ ...

95 Một biểu hiện khác là sự hiện thánh, báo mộng. Về quan niệm, đây là một khâu trung gian để người chết nói với người sống, tạo nên sự tương thông giữa cái thực và ảo. Điều này cho thấy sự hiện diện của cái kỳ ảo mang ...

103 nhận: Thương thay mấy lúc tan tành, Rồi ra Phú Quốc ẩn danh tiềm tàng. Lâm cơ túng thế phải hàng, Phép công xử tại Kiên Giang bấy chầy [153,94] . Môtíp còn được biểu hiện với sự kiện tự nguyện chết thay. Dấu ấn sự kiện có ...

111 3.2.4. Nhận xét kết quả miêu tả Qua miêu tả, trong hệ thống truyện, các hình thức cấu tạo cốt truyện và các môtíp có sự tiếp nối các yếu tố truyền thống đồng thời có sự vận động, biến đổi. Tổng quát, có sự thống nhất ...

119 4.2.3. Miêu tả những tình tiết, môtíp của hệ thống truyện Hệ thống truyền thuyết về Nguyễn Ánh có 52 truyện và 9 dị bản, với 6 truyện ghi nhận từ chính sử, các truyện còn lại lấy từ văn bản sưu tầm, biên khảo. Hệ thống ...

127 Nần đầm Cù Mông, Phú Yên đã giúp miếng ăn kịp thời cho Nguyễn Ánh (Chiếc bánh nậm của Nữ nhi Phù Quốc) … Hình thức thứ ba là giúp chỗ ẩn náu. Địa điểm thường là các ngôi chùa, nơi Nguyễn Ánh đã đến tá túc lúc bị truy ...

135 thành từ dân chúng. Thôn xóm miền Hậu Giang đã lưu truyền câu ca: Ngồi buồn nhớ chúa ta xưa, Long Xuyên bạn cũ bao giờ cho nguôi được cho là chỉ việc Tân Chính vương và Thái Thượng vương bị quân Tây Sơn giết ở Long Xuyên [171,287]. ...

143 1 db Tổng cộng 40 3 db 5.2.2. Những tình tiết, môtíp của hệ thống truyện Qua khảo sát 40 truyện về những danh nhân , danh sĩ Nam Bộ, chúng tôi thấy có 14 tình tiết, 15 môtíp biểu hiện trong các đề tài - cốt truyện, được thống kê như ...

151 Về biểu hiện, đây là tình huống sáng tác tác phẩm Kim thạch kỳ duyên của Bùi Hữu Nghĩa. Sách Nam Kỳ phong tục nhơn vật diễn ca đã ghi nhận: Chợ Bình Thủy ông thủ khoa, Tên Bùi Hữu Nghĩa gốc nhà nho lâm. Thường khi sắp đặt nôm ...

159 Đây là những cuộc gặp của các danh sĩ yêu nước trong cơn quốc biến, họ tìm nhau ở tấm lòng, thực tế còn có điều chưa rõ nhưng người dân đã hình dung như đã diễn ra. Trong đó, nổi lên hình ảnh Nguyễn Đình Chiểu, cũng giống ...

167 KẾT LUẬN Tiếp cận văn hóa dân gian là một công việc đòi hỏi nhiều công sức và tâm huyết. Nghiên cứu Truyền thuyết và giai thoại về các nhân vật lịch sử Nam Bộ từ cuối thế kỷ XIX trở về trước, theo hướng tiếp cận thể ...

175 87. Lê Văn Kỳ (1998), Mối quan hệ giữa truyền thuyết người Việt và hội lễ về các anh hùng , Khoa học xã hội, Hà Nội. 88. Trương Vĩnh Ký (1866), Truyện đời xưa , Sài Gòn. 89. Trương Vĩnh Ký (1882), Chuyện khôi hài , Sài Gòn. 90. Trương ...