Các Biện Pháp Tổ Chức Bồi Dưỡng Kỹ Năng Tư Vấn Học Đường Cho Gv Các

Chương 3

BIỆN PHÁP TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG KỸ NĂNG

TƯ VẤN HỌC ĐƯỜNG CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG VÙNG ĐẶC BIỆT KHÓ KHĂN TỈNH BẮC KẠN‌

3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp

3.1.1. Nguyên tắc về mặt pháp lý

Nguyên tắc này đòi hỏi việc bồi dưỡng kỹ năng TVHĐ cho đội ngũ giáo viên phải đảm bảo đúng theo pháp luật, đúng theo các văn bản chỉ đạo của Nhà nước, của ngành, của các cấp quản lý giáo dục. Tài liệu và nội dung tài liệu, các điều kiện thực hiện biện pháp đề xuất cần được thẩm định, xét duyệt kỹ lưỡng. Việc đề xuất biện pháp phải dựa trên đường lối lãnh đạo của Đảng, bám sát mục tiêu mà nghị quyết của Đảng đề ra, tránh chệch hướng và vi phạm pháp luật, vi phạm các văn bản quy phạm pháp luật khác.

3.1.2. Đảm bảo tính mục tiêu

Mục tiêu luôn là một yếu tố quan trọng đối với tất cả các hoạt động, đặc biệt là đối với hoạt động tổ chức bồi dưỡng kỹ năng TVHĐ cho đội ngũ giáo viên THPT. Nó bảo đảm cho cả quá trình tổ chức bồi dưỡng đi đúng hướng. Xác định được mục tiêu cho hoạt động rất quan trọng nhưng việc dùng mục tiêu đó để định hướng xuyên suốt trong quá trình tổ chức bồi dưỡng kỹ năng TVHĐ diễn ra cũng quan trọng không kém.

Các biện pháp tổ chức bồi dưỡng kỹ năng TVHĐ cho giáo viên THPT phải dựa trên cơ sở các Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng, Nhà nước, của Bộ Giáo dục và Đào tạo, của địa phương; tuân thủ Luật giáo dục, Điều lệ trường trung học và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan… Các biện pháp phải dựa trên mục tiêu, chương trình của cấp học THPT, phải bám sát Chỉ thị của Bộ trưởng Bộ giáo dục và Đào tạo về nhiệm vụ năm học được ban hành hàng năm.

3.1.3. Đảm bảo tính kế thừa

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 122 trang tài liệu này.

Theo nguyên tắc này, trên cơ sở vận dụng lý luận về bồi dưỡng kỹ năng TVHĐ cho các giáo viên ở các trường THPT vùng đặc biệt khó khăn tại tỉnh Bắc Kạn, nghiên cứu, thấy được thực trạng việc tổ chức bồi dưỡng kỹ năng TVHĐ cho

GV các nhà trường trong tỉnh đã thực hiện trong thời gian qua, trên cơ sở đánh giá hiệu quả các từng biện pháp, tìm ra những ưu điểm, hạn chế của từng biện pháp để từ đó có sự khắc phục hoặc kế thừa. Những biện pháp tổ chức bồi dưỡng đã thực hiện tốt và đem lại hiệu quả cao thì được tiếp tục duy trì và phát triển, những biện pháp chưa hoàn thiện, chưa đầy đủ thì tiếp tục đề xuất cho hoàn thiện, đầy đủ hơn, những biện pháp không còn phù hợp cần nghiên cứu nguyên nhân để từ đó điều chỉnh cho phù hợp, những biện pháp khó thực hiện, không đem lại hiệu quả cần được xem xét cải tiến hoặc loại bỏ, đề xuất biện pháp mới hiệu quả và có tính khả thi cao.

3.1.4. Đảm bảo tính hệ thống

Hệ thống là một tổng thể gồm nhiều yếu tố liên quan đến nhau như: Mục tiêu, nội dung, phương pháp, điều kiện thực hiện và đánh giá kết quả. Các yếu tố này có mối quan hệ qua lại với nhau. Mỗi thay đổi của yếu tố nào đó đều có sự tác động lên yếu tố khác và ngược lại. Biện pháp tổ chức bồi dưỡng kỹ năng TVHĐ cho đội ngũ giáo viên THPT vùng đặc biệt khó khăn đòi hỏi phải được xây dựng trên cơ sở thực hiện nguyên tắc tính hệ thống. Trong quá trình tổ chức hoạt động cần xác định rõ vai trò, mục tiêu, nhiệm vụ của từng yếu tố và tác động của các yếu tố đến hoạt động, các hoạt động phải hướng vào việc bổ trợ cho nhau. Cần có sự thống nhất cao giữa mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động để tạo thành một chỉnh thể thống nhất.

Tuy nhiên, trong hoàn cảnh và điều kiện cụ thể cũng cần xác định biện pháp nào là biện pháp mang tính đột phá, mang lại hiệu quả cao, phù hợp với điều kiện thực tiễn, để từ đó tập trung tập trung mọi nỗ lực phục vụ công tác bồi dưỡng kỹ năng TVHĐ cho đội ngũ giáo viên THPT vùng đặc biệt khó khăn.

3.1.5. Đảm bảo tính khả thi

Biện pháp đề ra phải đảm bảo tính mục tiêu, kế thừa, tính thực tiễn và tính hệ thống là những điều kiện cần thiết nhưng bên cạnh đó còn phải có tính khả thi nếu không tất cả các biện pháp tổ chức bồi dưỡng kỹ năng TVHĐ cho đội ngũ giáo viên THPT vùng đặc biệt khó khăn đề xuất đều không có giá trị và ý nghĩa trong thực tế quản lý.

Đảm bảo tính khả thi khi đề xuất các biện pháp đòi hỏi: Biện pháp quản lý đề xuất phải sát với thực tiễn GD, QLGD, phù hợp với hoàn cảnh và thực tế tại trường THPT và Sở GD&ĐT. Biện pháp đề ra phải có khả năng thực hiện được và có điều kiện để thực hiện một cách hiệu quả.

Yêu cầu tính khả thi đòi hỏi các biện pháp đề xuất có khả năng áp dụng vào thực tiễn bồi dưỡng kỹ năng TVHĐ cho đội ngũ giáo viên các trường THPT, trở thành hiện thực và có hiệu quả cao khi thực hiện các chức năng quản lý. Để đạt được điều này khi xây dựng biện pháp phải đảm bảo chỉ rõ mục đích, nội dung, cách thức tiến hành, điều kiện áp dụng các biện pháp.

3.2. Các biện pháp tổ chức bồi dưỡng kỹ năng tư vấn học đường cho GV các trường trung học phổ thông vùng đặc biệt khó khăn tỉnh Bắc Kạn

3.2.1. Tổ chức nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lí, GV về tầm quan trọng của việc tổ chức bồi dưỡng kỹ năng TVHĐ cho GV các trường THPT vùng đặc biệt khó khăn tỉnh Bắc Kạn

* Mục đích của biện pháp:

- Giúp CBQL và GV thấm nhuần đường lối đổi mới giáo dục của Đảng, chiến lược phát triển nguồn lực con người Việt Nam trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và chủ trương xây dựng phát triển đội ngũ nhà giáo của Đảng và Nhà nước trong thời kỳ hiện nay. Việc nâng cao nhận thức giúp cho đội ngũ GV xác định được mục tiêu của hoạt động bồi dưỡng kỹ năng TVHĐ từ đó xác định động cơ học tập, bồi dưỡng cho đúng. Khi GV xác định được việc học tập, bồi dưỡng để trang bị cho mình năng lực việc làm cần thiết đáp ứng yêu cầu đổi mới của GD&ĐT thì họ sẽ tích cực học tập, bồi dưỡng nhằm có những kiến thức và kỹ năng thực hiện chương trình tốt hơn. Cái biết quan trọng nhất của GV khi tham gia bồi dưỡng là biết cách bồi dưỡng đặc biệt là biết tự bồi dưỡng. Tuy nhiên công tác bồi dưỡng kỹ năng TVHĐ còn nhằm mục tiêu xa hơn là biết cách vận dụng, sáng tạo linh hoạt các nội dung bồi dưỡng vào đối tượng cụ thể, hoàn cảnh cụ thể.

- Nhằm xóa bỏ rào cản đã thấm sâu vào tiềm thức của đội ngũ CBQL và GV đó là thói quen cũ, ngại thay đổi, xác định lợi ích không rõ ràng, phong cách làm việc theo lối mòn, ít sảng tạo và chủ yếu dựa vào những cái có sẵn. Giúp cho GV nhận

thức được việc tự học, tự bồi dưỡng để nâng cao trình độ nghề nghiệp, kỹ năng TVHĐ là việc làm thường xuyên. Đó cũng chính là yêu cầu của nhà trường và đòi hỏi của xã hội đối với năng lực, phẩm chất và trình độ của mỗi GV.

* Nội dung của biện pháp

- Nâng cao nhận thức cho CBQL, GV các trường THPT vùng đặc biệt khó khăn về tầm quan trọng của kỹ năng TVHĐ.

Vấn đề đầu tiên GV cần phải tăng cường nhận thức về tầm quan trọng của kỹ năng TVHĐ chính là mối liên hệ giữa kỹ năng TVHĐ của GV với chất lượng dạy học, giáo dục trong nhà trường. Đây là một mối quan hệ cực kỳ chặt chẽ. Mặt khác, lãnh đạo nhà trường cần phải làm cho GV hiểu rõ được thực trạng kỹ năng TVHĐ của chính bản thân họ hiện tại, cũng như những đòi hỏi đối với quá trình đổi mới giáo dục để từ đó họ cảm thấy thật sự cần phải nâng cao kỹ năng TVHĐ.

- Trang bị các kiến thức cốt lõi và tạo điều kiện rèn luyện kỹ năng TVHĐ cho đội ngũ GV trực tiếp tham gia hoạt động TVHĐ ở các trường THPT vùng đặc biệt khó khăn.

Đi đối với việc nâng cao nhận thức, GV cần phải được trang bị các kiến thức cốt lõi về kỹ năng TVHĐ. Mục tiêu hướng tới của việc này là thúc đẩy sự hình thành những kỹ năng TVHĐ cần thiết và nền tảng cơ bản nhằm quản lý một cách hiệu quả hơn. Thêm vào đó, lãnh đạo nhà trường cần phải giúp đội ngũ GV biết cách vừa trau dồi về chuyên môn, đồng thời nâng cao kỹ năng TVHĐ thông qua nhiều hình thức và phương pháp khác nhau.

Hơn nữa, việc nâng cao kỹ năng TVHĐ cho GV là một nhiệm vụ cực kỳ quan trọng đối với các trường THPT. Đây là một yêu cầu cấp bách và quan trọng nhằm thực hiện Chỉ thị 40/CT-TW ngày 15/6/2004 của Ban Bí Thư Trung ương Đảng, bàn về "các vấn đề xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục hiện nay". Việc thực hiện chỉ thị của Ban Bí thư Trung Ương Đảng cần phải được thể hiện ở những khía cạnh sau: Các cấp quản lý, các tổ chức đoàn thể, các lực lượng xã hội... cần phải tăng cường nhận thức, đồng thời thể hiện rõ trách nhiệm của mình đối với công tác bồi dưỡng kỹ năng TVHĐ cho GV. Theo đó, các CBQL ở Sở GD&ĐT, cũng như Ban Giám hiệu cần phải thực sự nhận thức rõ ràng và đầy đủ chức năng, nhiệm vụ, đặc biệt là công tác tham mưu cho các cấp lãnh đạo trong việc xây dựng

chiến lược và biện pháp nhằm thực hiện kế hoạch bồi dưỡng. Đồng thời, các cấp cũng cần tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất để đội ngũ GV có thể dễ dàng hơn trong việc tiếp cận các kiến thức chuyên môn, cũng như kỹ năng TVHĐ mới và hiện đại. Thêm vào đó, bản thân mỗi GV cũng cần có sự nhận thức sâu sắc và đầy đủ về ý nghĩa, vai trò của công tác bồi dưỡng, nhằm mục đích tự hoàn thiện chính bản thân mình, đáp ứng được các yêu cầu của đổi mới giáo dục. Bên cạnh đó, lãnh đạo đơn vị cũng cần làm cho mỗi GV hiểu rõ rằng: Tự bồi dưỡng và đào tạo bản thân là phương pháp hiệu quả nhất để chống lại “căn bệnh lão hoá về tri thức”. Đặc biệt, tự đào tạo trong thời buổi hiện nay không phải là câu chuyện một lần là xong. Chúng ta cần phải tự đào tạo, tự học tập nâng cao trình độ liên tục, không ngừng nghỉ cả đời. Ở góc độ quản lý, các cấp lãnh đạo cần phải quan tâm để có thể thực sự xây dựng được môi trường sư phạm lành mạnh để nhà giáo được coi trọng cũng như có cơ hội thể hiện tối đa khả năng sáng tạo và đổi mới của mình. Đây là một nhiệm vụ vô cùng quan trọng của đổi mới giáo dục. Nhà trường cần phải xây dựng môi trường thi đua sôi động và có tính cạnh tranh.

- Nâng cao nhận thức cho CBQL, GV các trường THPT vùng đặc biệt khó khăn về đặc điểm tâm lý, đặc biệt là những khó khăn tâm lý thường gặp ở học sinh THPT vùng đặc biệt khó khăn.

Để thực hiện thực hiện tốt hoạt động bồi dưỡng kỹ năng TVHĐ cho GV ở các trường THPT vùng đặc biệt khó khăn tỉnh Bắc Kạn trước hết phải nâng cao nhận thức của đội ngũ CBQL, GV sự cần thiết của hoạt động TVHĐ tại các trường THPT bởi lẽ chúng ta đều biết rằng các em HS THPT là lứa tuổi có chuyến tiếp từ trẻ con sang người lớn cho nên các em có sự thay đổi rất lớn về sinh lý, nhận thức và cảm xúc. Trong cuộc sống từ sinh hoạt gia đình đến việc học ở trường và hoạt động ngoài xã hội các em luôn phải đối mặt với nhiều vấn đề khúc mắc, tình huống bất ngờ như: áp lực học tập, bố mẹ la rầy, hay bị thầy cô bạn bè xa lánh, lúng túng về tâm sinh lý, tình yêu tuổi học trò, các em đứng trước ngã ba đường chọn lối rẽ vào đời… mà không biết cách nhìn nhận và giải quyết như thế nào cho hợp lý. Vì vậy mỗi CBQL, GV đều cần phải nâng cao nhận thức, trách nhiệm của bản thân cụ thể là:

+ Phải làm cho đội ngũ CBQL, GV hiểu rõ quản điểm đường lối của Đảng và Nhà nước về chiến lược phát triển con người Việt Nam hiện nay, chính sách giáo dục của dân tộc trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

+ Làm cho đội ngũ CBQL, GV nhận thức được việc tự học, tự bồi dưỡng để nâng cao trình độ nghề nghiệp, kỹ năng xây dựng và thực hiện kế hoạch giáo dục là việc làm thường xuyên của đội ngũ GV trong thời gian công tác tại nhà trường. Đó là những yêu cầu của nhà trường và xã hội về trình độ, năng lực, phẩm chất của mỗi GV.

* Cách thực hiện

- Đối với Sở GDĐT Bắc Kạn.

+ Chỉ đạo các trường THPT: Tổ chức cho CBQL, GV học tập quán triệt các nghị quyết của Đảng, của Quốc hội và Chính phủ, các chỉ thị của ngành, của địa phương về đổi mới giáo dục phổ thông; về nâng cao chất lượng đội ngũ CBQL và GV; về trách nhiệm của GV đối với việc nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ đáp ứng công cuộc đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục, từ đó nâng cao tinh thần trách nhiệm, ý thức tự giác, chủ động, tích cực trong giáo dục;

+ Chỉ đạo các trường THPT tích cực tuyên truyền, tư vấn để CBQL và GV nhận thức được việc bồi dưỡng kỹ năng TVHĐ không chỉ là mục tiêu có tính cấp thiết, chiến lược lâu dài mà còn là vấn đề mà được toàn xã hội quan tâm;

+ Ban hành các văn bản chỉ đạo về công tác BDGV nói chung và bồi dưỡng kỹ năng TVHĐ cho GV THPT vùng đặc biệt khó khăn nói riêng.

- Đối với CBQL các trường THPT vùng đặc biệt khó khăn

Để thực hiện được mục đích và nội dung của biện pháp, công tác bồi dưỡng kỹ năng TVHĐ cho giáo viên cần được cụ thể hóa trong các nghị quyết của Chi bộ Đảng, của đoàn thể và đặc biệt trong nghị quyết của hội nghị cán bộ viên chức hàng năm để cho mọi lực lượng trong và ngoài nhà trường thấy được tầm quan trọng của công tác bồi dưỡng kỹ năng TVHĐ cho giáo viên.

Hiệu trưởng có biện pháp khuyến khích giáo viên không ngừng học tập, nghiên cứu các chủ trương chính sách của Đảng, Chính phủ, đặc biệt là chủ trương, chính sách trong thời kỳ đổi mới. Thấy được vị trí, vai trò của đội ngũ giáo viên trên lớp đối với quá trình phát triển nhân cách của học sinh trung học, ý nghĩa của hoạt động TVHĐ trong trường THPT và sự cần thiết cũng như vai trò của hoạt động bồi dưỡng kỹ năng TVHĐ cho đội ngũ giáo viên.

Hiệu trưởng phổ biến các văn bản của Bộ GD & ĐT, Sở GD & ĐT liên quan đến công tác tư vấn, tham vấn học đường lấy đó làm định hướng cho việc triển khai công tác bồi dưỡng kỹ năng tư vấn học đường cho đội ngũ giáo viên. Tạo điều kiện để giáo viên tham gia đầy đủ các lớp tập huấn, bồi dưỡng, trao đổi, học tập kinh nghiệm có nội dung liên quan đến hoạt động tư vấn ở trường THPT. Khuyến khích giáo viên tổ chức hoạt động giáo dục lấy các chủ đề về tư vấn học tập, tư vấn hướng nghiệp, tư vấn tình cảm, giới tính làm trọng tâm.

- Đối với GV trực tiếp tham gia công tác tư vấn học đường

+ Chủ động đăng ký kế hoạch bồi dưỡng, bồi dưỡng kỹ năng TVHĐ; tự bồi dưỡng; tự bồi dưỡng gắn với nghiên cứu khoa học,…

+ Tích cực tham gia diễn đàn trên mạng; tích cực đầu tư nghiên cứu tài liệu; tham khảo ý kiến của các chuyên gia về lĩnh vực TVHĐ,...

*Điều kiện thực hiện biện pháp:

CBQL có nhận thức đầy đủ và sâu sắc về hoạt động bồi dưỡng kỹ năng TVHĐ cho đội ngũ giáo viên, tạo được sự đồng thuận, tích cực của giáo viên khi tham gia vào các hoạt đỗng bồi dưỡng với nhiều hình thức, con đường khác nhau. Khích lệ được học sinh tích cực, chủ động chia sẻ, trao đổi với giáo viên khi các em gặp những vấn đề khó khăn.

Các lực lượng trong nhà trường có sự thống nhất về nhận thức, thái độ và chủ động trong triển khai các hoạt động bồi dưỡng kỹ năng TVHĐ cho giáo viên.

3.2.2. Khảo sát nhu cầu bồi dưỡng để lập kế hoạch tổ chức bồi dưỡng kỹ năng tư vấn học đường cho giáo viên các trường THPT vùng đặc biệt khó khăn

*Mục đích biện pháp:

Nhằm đánh giá đúng năng lực của đội ngũ giáo viên THPT vùng đặc biệt khó khăn về công tác tư vấn học đường trên cơ sở đó xác định nhu cầu bồi dưỡng, xây dựng kế hoạch, nội dung bồi dưỡng một cách hiệu quả, thiết thực, tránh hoạt động chung chung, xa rời với thực tế công việc cần thực hiện.

* Nội dung biện pháp:

Khảo sát nhu cầu bồi dưỡng kỹ năng TVHĐ của GV các trường THPT vùng đặc biệt khó khăn cần đánh giá được những năng lực tư vấn mà giáo viên các trường THPT vùng đặc biệt khó khăn đã có bao gồm các tiêu chí:

+ Kết quả đạt được khi tham gia bồi dưỡng

+ Những kiến thức, kỹ năng , kinh nghiệm đã có

+ Thực hiện nhiệm vụ thực tế của cá nhân

Từ những kết quả khảo sát đi đến xây dựng kế hoạch bồi dưỡng. Khi xây dựng kế hoạch bồi dưỡng phải xác định mục tiêu rõ ràng gắn với những hoạt động cụ thể, có thể quan sát, đo lường được, tránh tình trạng mơ hồ, chung chung, khó khả thi, thực hiện.

*Cách thức tiến hành

- Đối với Giám đốc Sở GD&ĐT

+ Xây dựng mẫu phiếu khảo sát, bảng phân tích năng lực, trình độ, kỹ năng đối với giáo viên THPT, hướng dẫn cho cấp khảo sát, đánh giá cấp cơ sở, cơ sở căn cứ vào mẫu phiếu trả lời, điền thông tin vào bảng phân tích năng lực, báo cáo với ban lãnh đạo để tổng hợp.

+ Tổ chức nghị chuyên đề đánh giá về chất lượng hoạt động công tác bồi dưỡng tư vấn, những điểm mạnh, hạn chế, khuyết thiếu về năng lực, kỹ năng tư vấn học đường trên cơ sở hiệu quả hoạt động phong trào tại các nhà trường và những vấn đề thực tế đặt ra để xác định nhu cầu thực tế cần thiết trong công tác đào tạo, bồi dưỡng giáo viên THPT.

- Đối với CBQL các trường THPT vùng đặc biệt khó khăn

+ Xây dựng hệ thống bảng mô tả nhiệm vụ của cán bộ làm công tác tư vấn học đường để làm cơ sở xác định hệ thống năng lực cần có để từ đó xác định nội dung chương trình đào tạo, bồi dưỡng sát hợp.

+ Đầu mỗi năm học, trên cơ sở bản tiêu chuẩn, mô tả công việc tổ chức khảo sát, đánh giá năng lực, xác định nhu cầu cần đào tạo, bồi dưỡng của giáo viên để thực hiện nhiệm vụ bồi dưỡng trong năm học. Sang học kỳ 2 tiếp tục rà soát, đánh giá chất lượng và xác định nhu cầu, bổ sung, điều chỉnh kế hoạch bồi dưỡng cho phù hợp.

* Điều kiện để thực hiện biện pháp:

Sở Giáo dục và Đào tạo, các trường THPT và giáo viên cần có sự phối hợp, thống nhất trong kế hoạch khảo sát, phải xây dựng được công cụ khảo sát và có phương pháp khảo sát khoa học, khách quan, phản ánh đúng năng lực và nhu cầu công việc. Các kết quả khảo sát phải được xử lý một cách khoa học, minh bạch.

Giáo viên THPT được bồi dưỡng về kỹ năng lập kế hoạch và có kỹ năng lập kế hoạch.