Những Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Tổ Chức Hđtn Cho Học Sinh

Bảng 2.11. Những yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức HĐTN cho học sinh

Những yếu tố ảnh hưởng

Mức độ ảnh hưởng

Thứ bậc

Ảnh hưởng

ít

Không ảnh

hưởng

Hành lang pháp lý ảnh hưởng

đến việc tổ chức HĐTN

61.9

28.5

9.52

2.52

Năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm của đội ngũ GV

tiểu học

62.8

22.8

14.2

2.49

Các lực lượng chưa nhiệt tình phối hợp để tăng cường tổ

chức hoạt động cho học sinh.

46.6

40.0

13.3

2.33

Năng lực quản lí của đội ngũ

lãnh đạo nhà trường

35.2

48.5

16.1

2.19

Cơ sở vật chất, phương tiện dạy học đáp ứng cho hoạt

động trải nghiệm

31.4

55.2

13.3

2.18

Sự quan tâm của chính quyền

địa phương đến HĐTN

33.3

52.3

14.1

2.17

Điểm trung bình

2.32

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 124 trang tài liệu này.

Các yếu tố ảnh hưởng được đánh giá ở mức cao với 2.32 điểm. 2/6 yếu tố ảnh hưởng được đánh giá ở mức cao. Trong đó yếu tố ảnh hưởng lớn nhất tới công tác tổ chức thực hiện HĐTN là hành lang pháp lý ảnh hưởng đến việc tổ chức HĐTN và năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm của đội ngũ GV tiểu học với 2.52 điểm và 2.49 điểm. GV chính là người tổ chức hoạt động trải nghiệm tại trường tiểu học. Để tổ chức hoạt động trải nghiệm hiệu quả, người GV cần có kiến thức tổng hợp của nhiều lĩnh vực, nhiều ngành khác nhau. Tuy

nhiên các trường đại học, cao đẳng sư phạm ở Việt Nam hiện nay đều đào tạo các chuyên ngành khoa học riêng biệt. Một câu hỏi đặt ra là nguồn giáo viên dạy HĐTN sẽ giải quyết như thế nào. Giải quyết được vấn đề này sẽ gỡ nút thắt cho ngành giáo dục.

Mặt khác, trong quá trình tổ chức HĐTN giáo viên còn hạn chế phương pháp, năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, kỹ năng đánh giá kết quả hoạt động trải nghiệm cho học sinh. Điều này làm giảm đi hiệu quả của HĐTN. Trao đổi với cô N. T. H, cô cho biết: “Để có thể xây dựng được một chương trình HĐTN có hiệu quả cho học sinh tiểu học cần có các năng lực tổng hợp như: Năng lực xây dựng kế hoạch trải nghiệm cho HS, năng lực tổ chức các hoạt động, năng lực xây dựng tập thể lớp, năng lực giải quyết các vấn đề nảy sinh trong quá trình tổ chức hoạt động trải nghiệm, năng lực đánh giá kết quả HĐTN của HS… Tuy nhiên ở GV, các phương pháp và năng lực này rất hạn chế. Chúng tôi không những phải tổ chức chương trình chính khóa đúng tiến độ mà lại phải đảm bảo tổ chức các HĐTN ngoại khóa sao cho có hiệu quả. Đây là áp lực rất lớn khi tổ chức HĐTN”.

Nguyên nhân của thực trạng trên theo chúng tôi chủ yếu là các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Thái Nguyên chủ yếu vẫn chú trọng học các giờ học chính khóa, chưa coi trọng HĐTN. Bên cạnh đó các nhà trường vẫn chưa xây dựng được cơ chế, chính sách để khuyến khích các lực lượng tham gia trải nghiệm (2.33 điểm).

Yếu tố cơ sở vật chất, phương tiện tổ chức HĐTN chưa đáp ứng với HĐTN cũng là một trong những trở ngại lớn ảnh hưởng đến quá trình tổ chức HĐTN. Để giải quyết những khó khăn này, trong thời gian tới nhà trường cần tăng cường phối hợp với các lực lượng giáo dục, kêu gọi sự đóng góp, ủng hộ của các lực lượng này để góp phần vào việc nâng cao chất lượng HĐTN cho học sinh.

2.4. Đánh giá chung về thực trạng tổ chức hoạt động trải nghiệm tại các trường Tiểu học thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên

2.4.1. Những điểm mạnh

- Trong thời gian qua các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Thái Nguyên đã thực hiện theo đúng tinh thần công văn của Bộ Giáo dục và đào tạo đưa các HĐTN vào nội dung chương trình học của học sinh tiểu học. CBQL và GV có nhận thức đầy đủ về nội dung HĐTN bao gồm các hoạt động phát triển cá nhân, hoạt động lao động, hoạt động xã hội và hoạt động làm quen với một số nghề.

- CBQL, GV đánh giá cao các hình thức tổ chức hoạt động trải nghiệm như hình thức như tổ chức chiến dịch, tổ chức câu lạc bộ, tổ chức cho HS tham quan…

- Nhà trường đã phối hợp được với các lực lượng trong và ngoài trường để tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho học sinh. Nhất là GV bộ môn và cha mẹ học sinh thường xuyên quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi và có sự đóng góp để nhà trường tổ chức tốt các hoạt động trải nghiệm cho học sinh.

- Kế hoạch tổ chức hoạt động trải nghiệm cho các em được xây dựng chu đáo từ đầu năm học và được phổ biến rộng rãi tới cán bộ, nhân viên trong nhà trường đồng thời chuẩn bị các điều kiện về nhân lực, vật lực giúp cho hoạt động trải nghiệm phát huy tối đa vai trò của mình trong việc giáo dục nhân cách học sinh một cách toàn diện.

- Trong khi tổ chức các HĐTN, các nhà trường tiểu học đều tạo điều kiện cho đội ngũ GV hoàn thành nhiệm vụ của mình.

- Trong việc chỉ đạo tổ chức HĐTN cho HS tiểu học, nhà trường đã quan tâm tới công tác chỉ đạo tổ chuyên môn xây dựng kế hoạch trải nghiệm theo các chủ điểm phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý học sinh, thường xuyên có sự điều chỉnh, sự cân đối chương trình sao cho phù hợp với các đặc điểm tâm sinh lý của học sinh tiểu học.

- Trong công tác kiểm tra, đánh gia tổ chức HĐTN cho HS tiểu học đánh giá ở mức trung bình. Trong quá trình đánh giá nhà trường quan tâm tới việc

điều chỉnh kế hoạch HĐTN (cả về hình thức, nội dung, phân bổ thời gian...) cho phù hợp.

2.4.2. Những điểm hạn chế

- Một số GV vẫn chưa thực sự nắm bắt được nội dung HĐTN, chưa thấy được vai trò, vị trí của HĐTN đối với sự phát triển toàn diện nhân cách của học sinh.

- Về hình thức tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh tiểu học còn ít sử dụng các hình thức như tổ chức sự kiện, tổ chức hoạt động trò chơi, tổ chức hội thi.

- Trong công tác lập kế hoạch việc tổ chức các lớp/khóa tập huấn tập huấn xây dựng kế hoạch hoạt động trải nghiệm cho CBQL và GV này diễn ra không thường xuyên, nội dung tập huấn chủ yếu nâng cao kiến thức cho GV về tổ chức HĐTN, chưa có lớp hướng dẫn GV về kỹ năng tổ chức HĐTN cho HS hiệu quả.

- Trong công tác chỉ đạo tổ chức HĐTN việc Chỉ đạo công tác mua sắm, duy tu, bảo dưỡng cơ sở vật chất, phục vụ cho HĐTN cho học sinh chưa được chú trọng.

- GV vẫn còn gặp nhiều khó khăn trong quá trình tổ chức HĐTN như về thời lượng dành cho chương trình, yếu tố thuộc về hạn chế của GV hay sự khó khăn về kinh phí thực hiện.

- Trong thời gian qua các trường chưa xây dựng một bộ tiêu chí đánh giá các HĐTN. Việc chưa xác định được tiêu chí đánh giá làm cho việc thu thập các thông tin phục vụ công tác kiểm tra, đánh giá gặp nhiều khó khăn. Sau mỗi hoạt động trải nghiệm công tác tổng kết, rút kinh nghiệm có tổ chức nhưng rất qua loa, đại khái, các GV còn nể nang nhau còn chưa chỉ ra mặt hạn chế của công tác trải nghiệm để rút kinh nghiệm.

2.4.3. Nguyên nhân

- Nhận thức của một bộ phận giáo viên chưa đầy đủ về tác dụng của hoạt động trải nghiệm cho học sinh.

- Áp lực thực hiện nội dung chương trình GD chính khóa cao. Trao đổi với cô N.T.G chúng tôi được biết thời lượng dành HĐTN trong chương trình chỉ là 105 tiết/khối lớp/năm học, mỗi tháng chỉ có 1 tiết HĐTN. Để đạt mục tiêu của HĐTN, yêu cầu GV phải đầu tư thời gian và công sức rất lớn từ lập kế hoạch, lựa chọn thời gian, địa điểm, hình thức tổ chức HĐTN,… trong khi đó vẫn phải thực hiện nội dung chương trình chính khóa bình thường nên nhiều GV nảy sinh tâm lý ngại đổi mới, ngại sáng tạo trong quá trình tổ chức.

- Kinh phí tổ chức HĐTN còn hạn hẹp, chưa đáp ứng được yêu cầu của HĐTN. Các trường phải tính toán, phân bổ nguồn ngân sách sao cho hợp lý giữa các hoạt động giáo dục.

- Nhà trường còn thiếu cơ chế kiểm tra, đánh giá, giám sát các hoạt động trải nghiệm cũng như chưa xây dựng đội ngũ chuyên trách tổ chức hoạt động trải nghiệm. Về việc xây dựng đội ngũ chuyên trách tổ chức các HĐTN.

Kết luận chương 2

Kết quả nghiên cứu thực trạng tổ chức hoạt động trải nghiệm cho HS tiểu học ở thành phố Thái Nguyên cho thấy, CBQL và GV có nhận thức đầy đủ về nội dung HĐTN bao gồm các hoạt động phát triển cá nhân, hoạt động lao động, hoạt động xã hội và hoạt động làm quen với một số nghề. CBQL, GV đánh giá các hình thức tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh ở trường tiểu học có ý nghĩa quan trọng đối với phát triển nhân cách của HS như hình thức như tổ chức chiến dịch, tổ chức câu lạc bộ, tổ chức cho HS tham quan… Do vậy, để tổ chức HĐTN thành công cần thiết phải có lực lượng tham gia tổ chức HĐTN, đó là sự phối hợp giữa nhà trường với nhiều lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường như: GV các bộ môn, cha mẹ học sinh, các doanh nghiệp, các tổ chức chính quyền.

Kết quả nghiên cứu về thực trạng tổ chức HĐTN cho học sinh tại các trường Tiểu học thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên cho thấy, trong kế hoạch trải nghiệm cho cả năm học ở các trường đã nêu mục đích yêu cầu của hoạt động trải nghiệm, nhiệm vụ, nội dung, hình thức tổ chức, thời gian, địa điểm và dự trù kinh phí để thực hiện kế hoạch. Việc tổ chức thực hiện kế hoạch HĐTN cho học sinh tiểu học tại thành phố Thái Nguyên CBQL đã chỉ đạo giao nhiệm vụ cho từng tổ, nhóm, cá nhân CBGV; Chuẩn bị mọi nguồn lực để thực hiện; Phối hợp chặt chẽ giữa GV và các lực lượng khác. Việc chỉ đạo thực hiện kế hoạch đã liên hệ với địa phương hoặc cơ sở học sinh đi trải nghiệm; Phối hợp giữa các LL tham gia tổ chức HĐTN; Chỉ đạo tổ chuyên môn xây dựng kế hoạch theo các chủ điểm phù hợp với đặc điểm học sinh. Tuy nhiên, do áp lực chương trình chính khóa nặng nên thời gian dạy học chính khóa là chủ yếu, còn thời gian dành cho hoạt động trải nghiệm quá ít. Trong công tác tổ chức, chỉ đạo hoạt động còn nhiều hạn chế, lỏng lẻo chưa chặt chẽ.

Các yếu tố ảnh hướng đến tổ chức HĐTN cho học sinh ở trường tiểu học như hành lang pháp lý ảnh hưởng đến việc tổ chức HĐTN và năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm của đội ngũ GV tiểu học, các lực lượng chưa nhiệt tình phối hợp để tăng cường tổ chức hoạt động cho học sinh, năng lực quản lí của đội ngũ lãnh đạo nhà trường, cơ sở vật chất, phương tiện dạy học đáp ứng cho hoạt động trải nghiệm,… cho thấy, cần thiết phải xây dựng hệ thống biện pháp để nâng cao chất lượng tổ chức HĐTN cho HS tiểu học ở thành phố Thái Nguyên.

Chương 3

BIỆN PHÁP TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM CHO HỌC SINH CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN‌

3.1. Những nguyên tắc xây dựng biện pháp

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống, tính đồng bộ

Nguyên tắc này đòi hỏi khi thực hiện các biện quản lí HĐTN phải phù hợp điều kiện cụ thể của mỗi nhà trường về nhân lực và vật lực; đảm bảo tính toàn diện, cân đối, có tính hệ thống và liên tục giữa các biện pháp, tránh trùng lặp, không nhất quán trong quá trình thực hiện. Các biện pháp đề ra phải có tính khoa học, tính thực tiễn đồng bộ, phải có sự kết hợp các biện pháp quản lí có tính hệ thống; phải tác động vào các khâu của quá trình quản lí từ lập kế hoạch, tổ chức kế hoạch, chỉ đạo thực hiện kế hoạch đến kiểm tra, đánh giá các HĐTN cho học sinh các trường tiểu học.

3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn

Các chủ đề học tập trải nghiệm phải đảm bảo nguyên tắc gắn với những vấn đề thực tiễn cần giải quyết ở địa phương như các lĩnh vực: Ngành nghề sản xuất, các giá trị lịch sử văn hóa, các vấn đề chính trị xã hội nổi bật,… Dựa vào các chủ đề này các GV có thể thiết kế nội dung chương trình học tập dựa vào trải nghiệm.

Các chủ đề trải nghiệm phải đảm bảo yếu tố phù hợp với các nội dung kiến thức của học sinh đã được học trên ghế nhà trường.

Các hoạt động trải nghiệm khi tổ chức phải tính đến điều kiện về cơ sở vật chất thực tiễn mà nhà trường đang có, với nguồn tài chính là cha mẹ học sinh có thể đóng góp.

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa

Trong quá trình thực hiện các biện pháp quản lí HĐTN cho học sinh, chúng ta phải tôn trọng nguyên tắc này. Sự kế thừa, tôn trọng những thành quả

đã đạt được trong quá khứ là cơ sở để chúng ta tiếp tục phát triển, triển khai có hiệu quả quản lí hoạt động trải nghiệm trong nhà trường. Trên cơ sở đó chúng ta chắt lọc và kế thừa những ưu điểm, khắc phục những hạn chế, tiếp tục hệ thống hóa các kinh nghiệm tổ chức HĐTN, từ đó hoàn thiện biện pháp quản lí HĐTN cho phù hợp với điều kiện của mỗi nhà trường.

3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả

Các hoạt động trải nghiệm cần được lên ý tưởng về nội dung rõ ràng, phù hợp với lứa tuổi và điều kiện nhà trường, địa phương; đảm bảo tính thời sự và gắn đời sống thực tiễn của địa phương, đất nước và hòa nhập quốc tế.

Các hoạt động trải nghiệm phải đảm bảo nội dung chương trình chính khóa có thể được lồng ghép trong chương trình chính khóa, nhưng phải đảm bảo lượng kiến thức từ thấp đến kiến thức nâng dần lên bậc cao hơn. Khi đó, học sinh sẽ không bị bỡ ngỡ và tập dần thích nghi với phương pháp học mới.

3.2. Biện pháp tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh tại các trường Tiểu học thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên

3.2.1. Nâng cao nhận thức cho giáo viên và cán bộ quản lý về hoạt động trải nghiệm và tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh trong nhà trường tiểu học

a. Mục tiêu biện pháp

Biện pháp nhằm nâng cao nhận thức của CBQL, giáo viên, về tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh đối với sự phát triển nhân cách toàn diện của học sinh.

b. Nội dung biện pháp

- Nhận thức về vai trò của hoạt động trải nghiệm cho học sinh tiểu học đối với quá trình giáo dục toàn diện nhân cách học sinh.

- Nhận thức về nội dung, quy trình và các hình thức tổ chức, các lực lượng tham gia tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh tiểu học.

- Nhận thức về chức năng, vai trò của các quá trình giáo dưỡng, giáo dục và phát triển trong quá trình đào tạo.