Sơ Đồ Transistor Mắc Kiểu B Chung

- Chân thu C là đầu ra,

- Chân nền B là chân chung.

Trong cấu hình cơ sở chung, chân B được nối đất. Vì vậy, cấu hình B chung còn được gọi là cấu hình cơ sở nền tảng.

Hình 4.12: Sơ đồ Transistor mắc kiểu B chung

Như tên gọi của nó, chân B là chung cho cả tín hiệu đầu vào và tín hiệu đầu ra. Như vậy:

- Input : được áp giữa cực B và E

- Output: được áp giữa cực B và cực C.

Đặc điểm của mạch mắc B chung:

Các tham số đầu vào là VEB và IE và các thông số đầu ra là VCB và IC

- Dòng đầu vào chảy vào bộ phát IE là khá lớn vì nó là tổng của cả dòng nền IB và dòng thu IC tương ứng do đó. Đầu ra dòng điện thu IC nhỏ hơn đầu vào dòng điện phát vào IE dẫn đến độ lợi dòng cho loại mạch này là “1” hoặc ít hơn.

 Mạch mắc B chung “làm giảm” tín hiệu đầu vào.

- Mạch khuếch đại B chung là mạch khuếch đại điện áp không đảo, trong đó tín hiệu điện áp Vin và Vout là “đồng pha”. Việc xây dựng mạch cấu hình này rất khó vì loại này có độ lợi áp điện áp cao bất thường.

 Mạch mắc BC không phải là mạch phổ biến

- Mạch có trở kháng vào lớn, trở kháng ra nhỏ, nên độ lợi trở kháng là tỷ số giữa trở kháng ra với trở kháng vào rất lớn

 Mạch mắc BC chịu được tải trở kháng cao Độ lợi áp của mạch CB được tính

AV = Vout/Vin = (IC*RL) / (IE*Rin) Trong đó:

o Ic / Ie là độ lợi dòng alpha (α)

o RL / Rin là độ lợi trở kháng mức tăng kháng cự.

Hình 4.13: Mạch điện mắc kiểu BC cho Transistor NPN và PNP

Mạch B chung thường chỉ được sử dụng trong các mạch khuếch đại 1 tầng đơn lẻ như mạch tiền khuếch đại microphone hoặc mạch khuếch đại tần số radio (Rƒ) do nó đáp ứng tần số cao rất tốt.

4.4.2 Mắc kiểu E chung (Common Emitter_CE)

Trong cách mắc E chung (CE) hay còn gọi cấu hình bộ phát chung, thì:

- Chân nền B là đầu vào

- Chân thu C là đầu ra

- Chân phát E là đầu chung.

Trong cấu hình bộ phát chung chân E được nối đất. Vì vậy, cấu hình bộ phát chung cũng được gọi là cấu hình bộ phát nối đất.

Hình 4.14: Sơ đồ mắc kiểu E chung

Trong cấu hình Emitter chung hoặc bộ phát tín hiệu nối đất, thì:

- Input: Được áp giữa cực B và cực E

- Output: Được áp giữa cực C và cực E

Đặc điểm của mạch mắc E chung:

Trong cấu hình này, các tham số đầu vào là VBE và IB, các tham số đầu ra là VCE và IC. Loại cấu hình CE này là mạch được sử dụng phổ biến nhất cho các bộ khuếch đại dựa trên Transistor.

- Mạch mắc E chung tạo ra dòng điện và công suất cao hơn mắc B chung. Nguyên nhân chính là do trở kháng đầu vào LOW vì nó được

lấy từ mối nối P - Nđược phân cực thuận, trong khi trở kháng đầu ra CAO vì nó được lấy từ một mối nối P – N phân cực nghịch.

- Khi điện trở tải (RL) được nối tiếp (Series) với bộ thu, Độ lợi dòng β (hệ số khuếch đại dòng điện) khá lớn, β = IC / IB .

Thông thường, β từ 20 đến 200 cho hầu hết các transistor

 Dòng IB thay đổi nhỏ cũng dẫn đến dòng Ic nhiều thay đổi

Ví dụ: nếu một Transistorcó giá trị Beta là 100, thì một electron chảy từ đầu B sẽ cho 100 electron chảy ra giữa C và E.

- Tỷ số của IC / IE được gọi là Alpha (α),

 Giá trị của Alpha sẽ luôn nhỏ bé hơn 1 (α < 1).

- Bằng cách kết hợp các biểu thức cho cả Alpha (α) và Beta (β) mối quan Hệ toán học giữa các tham số này là:

Hình 4.15: Mạch phân cực cho transistor NPN mắc kiểu E chung

- Mạch có độ lợi áp và dòng ở mức trung bình, nhưng công suất cao

- Mạch CE là mạch khuếch đại đảo.

 Tín hiệu đầu ra lệch 180o so với tín hiệu điện áp đầu vào.

4.4.3 Mắc kiểu C chung (Common Collector_CC)

Trong cách mắc C chung hay còn gọi là cấu hình bộ thu chung thì:

- Chân nền B là đầu vào

- Chân phát E là đầu ra

- Chân thu C là đầu chung.

Trong cấu hình bộ thu chung, chân thu C (Collector) được nối đất. Vì vậy, cấu hình bộ thu chung cũng được gọi là cấu hình bộ thu cơ bản.

Trong cấu hình C chung hoặc bộ thu tín hiệu nối đất, thì:

- Input: Được áp đặt giữa cực B và cực C

- Output: Được áp đặt giữa cực E và cực C

Hình 4. 16: Sơ đồ mắc kiểu C chung

Đặc điểm của mạch mắc C chung

Các tham số đầu vào là VBC và IB và các tham số đầu ra là VEC và IE

- Cấu hình này còn được gọi là cấu hình có điện áp cực phát đi theo điện áp cực nền (Emitter Follower).

 Cấu hình này chủ yếu được sử dụng như một bộ đệm

- Các cấu hình này có trở kháng đầu vào cao lên đến hàng trăm ngàn Ohm, trong khi trở kháng ra tương đối thấp

 Sử dụng rộng rãi trong các ứng dụng phối hợp trở kháng.

Hình 4.17: Mạch điện mắc CC cho 2 loại Transistor NPN và PNP

- Độ lợi dòng điện của mạch CC là:

IE = IC + IB

Ai =  + 1

- Mạch mắc CC là một mạch không đảo, nghĩa là điện áp tín hiệu vào Vin và ra Vout là cùng pha. Độ lợi điện áp luôn nhỏ hơn "1".

 Độ lợi áp rất bé

- Khả năng chịu tải với dòng điện lớn

 khuếch đại dòng điện lớn

4.4.4 Tóm lược đặc điểm ba cách mắc của Transistor

Hoạt động của Transistor trong mỗi cấu hình mạch trên rất khác nhau và tạo ra các đặc tính mạch khác nhau liên quan đến trở kháng đầu vào, trở kháng đầu ra và độ lợi điện áp, độ lợi đòng điện hoặc độ lợi công suất và điều này là tóm tắt trong bảng dưới đây.

Cấu hình cho Transistor lưỡng cực (BJT)

Cấu hình BJT

B chung	C chung	E chung
Độ lợi áp AV	Cao (High)	Thấp (Low)	Vừa (medium)
Độ lợi dòng Ai	Thấp (Low)	Cao (High)	Vừa (medium)
Độ lợi công suất Ap	Thấp (Low)	Vừa (medium)	Cao (High)
Lệch pha vào/ra	00	00	1800
Trở kháng vào	Thấp (Low)	Cao (High)	Vừa (medium)
Trở kháng ra	Cao (High)	Thấp (Low)	Vừa (medium)