Các Con Đường Xây Dựng Văn Hóa Tổ Chức Ở Trường Trung Học Cơ Sở Đáp Ứng

- Thư viện được đặt ở nơi thuận tiện trong nhà trường, đảm bảo đủ tài liệu giảng dạy, học tập, tổ chức sắp xếp, lưu trữ, bảo quản, ngăn nắp, gọn gàng, dễ tra cứu. Công tác phục vụ tận tình, hiệu quả.

- Có sân vận động hoặc khu tập luyện thể thao cho học sinh.

- Có phòng lớn hoặc hội trường là nơi tổ chức hội họp, học tập cộng đồng, sinh hoạt câu lạc bộ và các hoạt động giao lưu văn hoá, văn nghệ.

- Trang thiết bị tối thiểu cho các hoạt động thể dục, thể thao và văn hoá văn nghệ: hệ thống âm thanh, ánh sáng, phông màn, bàn ghế, các dụng cụ thể dục thể thao và các nhạc cụ phù hợp.

- Đảm bảo yêu cầu về an toàn và kỹ thuật trong phòng chống cháy nổ.

1.3.3. Các con đường xây dựng văn hóa tổ chức ở trường trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục

- Thông qua thực hiện hoạt động dạy học: Hoạt động dạy học với chủ thể là GV và HS với nhiệm vụ cung cấp tri thức, hình thành và phát triển năng lực tư duy thông qua các môn học cơ bản, định hướng phát triển nhân cách toàn diện cho HS. Trong hoạt động dạy học, GV và GV, GV và HS, HS và HS tương tác trên tinh thần tôn trọng, học hỏi, chủ động và sáng tạo nhằm giúp HS chiếm lĩnh tri thức. Vì vậy, thông qua hoạt động dạy học người GV xây dựng văn hóa tổ chức trong nhà trường bằng việc tạo lập được môi trường dạy học chất lượng, hiểu rõ mục tiêu dạy học, nội dung, chương trình dạy học tiên tiến, lí thuyết gắn với thực hành, ứng dụng kiến thức vào cuộc sống hằng ngày, vận dụng sáng tạo, hiệu quả các phương pháp, phương tiện dạy học theo hướng tích cực, linh hoạt trong các hình thức tổ chức dạy học nhằm phát huy vai trò tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh với mục đích hình thành và phát triển năng lực chung và năng lực đặc thù của HS đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.

- Thông qua hoạt động giáo dục:

Các hoạt động giáo dục gồm giáo dục ý thức công dân, giáo dục thẩm mỹ, giáo dục đạo đức, giáo dục lao động, giáo dục ngoài giờ lên lớp, giáo dục môi trường….Các nội dung giáo dục này được tổ chức thực hiện bằng nhiều hình thức

đa dạng như hội thi/cuộc thi, hoạt động ngoại khóa, hoạt động câu lạc bộ, hoạt động trải nghiệm; các tấm gương điển hình, tiêu biểu, làm gương của lãnh đạo, quản lý đối với các thành viên trong nhà trường; của thày, cô trước học sinh,…Thông qua các hoạt động giáo dục GV, NV giáo dục và tham gia giáo dục HS văn hóa ứng xử trong nhà trường, tuyên truyền tới HS nâng cao nhận thức về xây dựng văn hóa tổ chức trong nhà trường như xây dựng cơ sở vật chất, xây dựng nề nếp dạy học…

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 141 trang tài liệu này.

- Thông qua xây dựng môi trường sư phạm:

Môi trường sư phạm lành mạnh sẽ tác động tích cực tới các mối quan hệ của các thành viên trong nhà trường, mọi người chủ động, gắn kết trong công việc, sẵn sàng chia sẻ, giúp đỡ lẫn nhau, góp phần loại bỏ những ảnh hưởng xấu, tiêu cực, xâm nhập vào học đường Môi trường sư phạm lành mạnh góp phần xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường THCS.

Môi trường sư phạm thân thiện và tiện ích đòi hỏi người quản lý cần tạo ra một không gian xanh, sạch, đẹp, đầy đủ các trang thiết bị hiện đại cần thiết phục vụ cho hoạt động giảng dạy và giáo dục. Môi trường làm việc thân thiện còn đòi hỏi người lãnh đạo cần tổ chức và sắp xếp công việc thực sự khoa học, lôi cuốn, hấp dẫn, nhiều hoạt động đa dạng, phong phú và không để lãng phí thời gian cũng như thời gian chết gây vô vị, nhàm chán cho mọi người.

Vì vậy, để xây dựng môi trường sư phạm lành mạnh, thân thiện, tiện ích đòi hỏi người lãnh đạo phải quan tâm đầu tư chăm sóc nhà trường thường xuyên và nhắc nhở mọi người cùng tích cực tham gia.

Qua đó, người hiệu trưởng cần tích cực tham mưu với các cấp lãnh đạo và các lực lượng xã hội nhằm huy động các nguồn lực để đầu tư, hỗ trợ, giúp đỡ nhà trường ngày càng khang trang tươi đẹp, tạo tiền đề vững chắc cho việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.

- Thông qua xây dựng mối quan hệ với gia đình và xã hội:

Thông qua xây dựng mối quan hệ với gia đình và xã hội thể hiện trước hết là huy động sự tham gia đóng góp trách nhiệm từ phía cha mẹ HS xây dựng văn hóa tổ chức trong nhà trường. Sự kết hợp giữa nhà trường và gia đình chặt chẽ sẽ

giúp CBQL, GV, nhân viên nắm bắt được tình hình HS từ đó có biện pháp phối hợp quản lý HS. Trách nhiệm của gia đình góp phần quan trọng trong xây dựng nề nếp học tập của HS ở nhà cũng như ở trường..

Mặt khác, huy động sự tham gia từ phía cộng đồng xã hội trong xây dựng văn hóa tổ chức ở trường THCS còn thể hiện ở trách nhiệm của cộng đồng hỗ trợ về giá trị vật chất, giá trị tinh thần để đầu tư cho nhà trường về cơ sở vật chất, thiết bị dạy học, thư viện…để giúp HS có môi trường thuận lợi phục vụ cho hoạt động học tập.

1.4. Quản lý xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục

1.4.1. Lập kế hoạch xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục

Đây là chức năng mà Hiệu trưởng dựa trên những thông tin về thực trạng bộ máy tổ chức, nhân lực, cơ sở vật chất và các điều kiện khác nhau của nhà trường để vạch ra mục tiêu, dự kiến nguồn lực (nhân lực, tài lực và vật lực), phân bố thời gian và đề xuất các giải pháp thực hiện mục tiêu.

Hiệu trưởng trường THCS có vai trò to lớn đối với hoạt động giáo dục của nhà trường, đối với sự phát triển của nhà trường. Hiệu trưởng cũng là chủ thể và là người có vai trò quyết định đối với hoạt động quản xây dựng VHTC nhà trường. Vì vậy, để xây dựng VHTC, việc đầu tiên phải đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức về xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường THCS.

Xây dựng văn hóa tổ chức ở nhà trường THCS thể hiện ở việc Hiệu trưởng tạo sự đồng thuận trong tập thể cán bộ, giáo viên về sứ mạng, tầm nhìn, mục tiêu chiến lược của nhà trường trong từng giai đoạn phát triển, xác định xác định thuận lợi, khó khăn, tồn tại cần khắc phục, biết khơi dậy tiềm năng và hoạch định chiến lược phát triển nhà trường ở từng giai đoạn.

Xác định được hệ giá trị trong quan hệ ứng xử, tạo sự đồng thuận trong tập thể cán bộ, giáo viên về những chiến lược, mục tiêu của nhà trường trong từng giai đoạn phát triển và quan tâm đến vấn đề chất lượng, thực hiện dân chủ hóa bằng

cách tổ chức cho các tổ, ban, đoàn thể trong nhà trường bàn bạc về các chỉ tiêu, các biện pháp thực hiện nâng cao chất lượng giáo dục nhà trường như xây dựng cơ sở vật chất trong nhà trường, xây dựng nề nếp học tập, xây dựng văn hóa ứng xử …

Hiệu trưởng cần cụ thể hoá các chương trình hành động về xây dựng VHTC trong nhà trường, yêu cầu cán bộ, giáo viên bổ sung và điều chỉnh kế hoạch cho phù hợp với đặc điểm của nhà trường và yêu cầu đổi mới giáo dục. Mặt khác, phải nêu gương trong học tập, tự học tập cho cán bộ, giáo viên noi theo. Cán bộ, giáo viên phải xây dựng kế hoạch học tập của mình trong từng năm học: kế hoạch học tập phải xuất phát từ nhu cầu và mục đích, phải có nội dung cụ thể, phải có phương pháp và những dự định hoàn thành việc học một cái gì đó, ở mức độ nào đó.

Kế hoạch là bản mô tả những mục tiêu cần đạt được và cách thức thực hiện để hoàn thành mục tiêu. Dựa trên mục tiêu xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường trung học cơ sở bản kế hoạch cần triển khai những hoạt động để thực hiện mục tiêu đó. Quản lý kế hoạch xây dựng những nội dung mới của văn hóa nhà trường cần đáp ứng các yêu cầu cơ bản sau:

Kế hoạch xây dựng văn hóa tổ chức ở nhà trường phải được xây dựng đồng bộ, gắn với kế hoạch chung của nhà trường.

Trong kế hoạch, phải nêu rõ nội dung, mục tiêu đạt được, những thuận lợi, khó khăn, các thách thức cũng như các con đường triển khai thực hiện xây dựng VHTC ở các trường trung học cơ sở. Để lập kế hoạch xây dựng văn hóa nhà trường, Hiệu trưởng phải tuyên truyền, vận động, thuyết phục và tập hợp được cán bộ, giáo viên, nhân viên, học sinh tham gia. Điều này đóng vai trò quan trọng thúc đẩy công tác xây dựng VHTC nhà trường đi tới thành công.

Kế hoạch chỉ rõ các mốc thời gian thực hiện và dự kiến nguồn nhân lực, các điều kiện về tài chính, cơ sở vật chất, con người…

Hiệu trưởng chỉ đạo xây dựng kế hoạch tuyên truyền về mục tiêu, nội dung thực hiện xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường trung học cơ sở.

Xây dựng kế hoạch tập huấn cho giáo viên và cán bộ nhà trường về những nội dung xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường trung học cơ sở.

Xây dựng kế hoạch phối hợp với cha mẹ học sinh, cộng đồng… trong việc xây dựng thực hiện xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường trung học cơ sở.

Xây dựng kế hoạch kiểm tra, thanh tra về thực hiện xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường trung học cơ sở.

Như vậy, kế hoạch xây dựng văn hóa tổ chức ở trường THCS phải được xây dựng dựa trên sứ mạng, tầm nhìn, mục tiêu dài hạn, ngắn hạn đã được thông nhất trong cán bộ, giáo viên, nhân viên của nhà trường; căn cứ trạng thái xuất phát của nhà trường trước khi bước vào các năm học mới; những thuận lợi, khó khăn, thách thức của nhà trường trong việc xây dựng mục tiêu, nội dung, các con đường xây dựng văn hóa tổ chức để đạt đến trạng thái mong đợi vào cuối năm học; các nguồn lực cần có và hệ thống các biện pháp để thực hiện các mục tiêu đề ra. Kế hoạch hoạt động phải mang tính pháp quy, tức là được Hội đồng Sư phạm nhà trường thông qua và được Hiệu trưởng phê duyệt. Kế hoạch phải nhằm chương trình hoá hành động của nhà trường trong suốt năm học, tức là đưa lịch thời gian và bộ phận thực hiện vào nội dung kế hoạch.

Bên cạnh đó, Hiệu trưởng phải quan tâm đến các nhân tố triển khai thực hiện kế hoạch, đó chính là đội ngũ GV, nhân viên trong nhà trường. Chính vì thế, trước khi hoàn thiện, kế hoạch phải được thảo luận, đóng góp ý kiến và có sự thống nhất của đội ngũ GV, nhân viên qua sinh hoạt chuyên môn cũng như trong Hội nghị Công nhân viên chức đầu năm học để việc triển khai xây dựng và thực hiện văn hóa tổ chức ở nhà trường tạo được sự đồng thuận, dễ đạt mục tiêu trong quá trình thực hiện.

1.4.2. Tổ chức xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục

Đây là nội dung công việc Hiệu trưởng thiết lập cấu trúc bộ máy, bố trí nhân lực và xây dựng cơ chế hoạt động, ấn định chức năng, nhiệm vụ cho các bộ phận và cá nhân; huy động, sắp xếp và phân bố nguồn lực nhằm thực hiện kế hoạch đã có.

Đây là khâu quan trọng bởi trong khâu này đã xác định con người cụ thể, các bộ phận cụ thể để thực hiện các nhiệm vụ mà kế hoạch đã nêu ra. Hiệu trưởng

phải thiết lập được một cấu trúc tổ chức tối ưu của hệ thống quản lý. Cấu trúc này được thiết lập trên cơ sở: bố trí sắp đặt các bộ phận, cá nhân và sự phân công phân nhiệm đến từng người về từng mặt hoạt động của nhà trường; sự phân bổ các nguồn lực và việc xác định các cơ chế quản lý nhằm đảm bảo cho sự hoạt động có hiệu quả của hệ thống quản lý theo mục tiêu đề ra. Trong quá trình thực hiện các hoạt động của nhà trường, HT cần phải xác lập mối quan hệ giữa các bộ phận bên trong nhà trường để xây dựng văn hóa tổ chức.

Tổ chức xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường trung học cơ sở gồm các nội dung sau:

- Thành lập các bộ phận của nhà trường chịu trách nhiệm chính trong thực hiện xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường trung học cơ sở.

- Huy động tất cả giáo viên, nhân viên nhà trường tham gia vào xây dựng mục tiêu, nội dung, các con đường thực hiện xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường trung học cơ sở.

- Huy động tối đa nỗ lực của các giáo viên chủ nhiệm, giáo viên tổng phụ trách trong xây dựng cơ sở vật chất, xây dựng nề nếp hành chính, nề nếp dạy học, xây dựng cách thức giao tiếp, ứng xử phù hợp.

- Chỉ đạo để nâng cao vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội trong trường trong việc phát huy nề nếp hành chính, nề nếp dạy học, cách thức giao tiếp, ứng xử phù hợp.

Tổ chức nhiều hoạt động, phong trào để phát huy tinh thần học tập và tự học, sáng tạo của giáo viên về chuyên môn, nghiệp vụ. Có thể theo các hình thức sau: Viết chuyên đề chuyên môn, về sử dụng phương tiện dạy học, chuyên đề về giáo dục như: hình thành thái độ và kĩ năng tự học cho học sinh, tổng kết kinh nghiệm về giáo dục học sinh, xây dựng nề nếp học tập cho HS… Khuyến khích và tạo điều kiện cho giáo viên thử nghiệm những phát kiến của mình. Khi giáo viên có những sáng kiến tác động tích cực đến chất lượng nhà trường, hiệu trưởng phải có chủ trương, ủng hộ và động viên, tạo điều kiện để giáo viên thử nghiệm, có thể chấp nhận những rủi ro xảy ra, phải coi sự rủi ro đó phải trở thành bài học để thực hiện các biện pháp tiếp theo.

Hiệu trưởng xây dựng môi trường làm việc hợp tác và chia sẻ nhằm hướng tới xây dựng văn hóa tổ chức ở nhà trường.

Tổ chức tuyên truyền, lồng ghép các nội dung giáo dục nhận thức xây dựng VHTC vào trong các hoạt động bồi dưỡng, sinh hoạt chuyên môn của giáo viên trong nhà trường. Đây là con đường ngắn nhất nhưng hiệu quả nhất để mỗi giáo viên trong nhà trường có sự chuyển biến nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động xây dựng văn hóa tổ chức trong nhà trường.

Tổ chức các cuộc thi, các cuộc giao lưu kiến thức giữa giáo viên – giáo viên, học sinh- học sinh nhằm đánh giá mức độ nhận thức, tinh thần trách nhiệm của các thành viên.

Tổ chức bồi dưỡng cho cha mẹ học sinh về ảnh hưởng tích cực của môi trường đến chất lượng giáo dục toàn diện của học sinh. Bằng cách: thông qua các cuộc họp phụ huynh tại nhà trường, các hoạt động giáo dục, các cuộc trao đổi tiếp xúc với Ban đại diện cha mẹ học sinh giúp cho cha mẹ học sinh thấy được vai trò trách nhiệm cũng như nghĩa vụ của mình trong việc giáo dục con cái, nhắc nhở con cái thực hiện tốt các nội quy, quy chế, quy định của nhà trường.

1.4.3. Chỉ đạo xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục

Chỉ đạo là công việc của nhà quản lý thể hiện ở việc đề ra yêu cầu, mệnh lệnh cho cấp dưới thực hiện, là quá trình Hiệu trưởng hướng dẫn công việc, liên kết, liên hệ, động viên, kích thích, giám sát các bộ phận và mọi cá nhân thực hiện kế hoạch nhằm biến mục tiêu dự kiến thành kết quả, kế hoạch thành hiện thực.Trong quá trình chỉ đạo, Hiệu trưởng nắm quyền chỉ huy, điều hành mọi bộ phận thực hiện các công việc sao cho toàn bộ hệ thống quản lý vận hành một cách trơn tru và thuận lợi. Để đạt được điều đó, Hiệu trưởng cần phải có các chế độ động viên, khích khích kịp thời, đồng thời phải thường xuyên giám sát tiến trình thực hiện công việc để có thể điều chỉnh, uốn nắn, sửa đổi những lệch lạc mà không làm thay đổi hướng vận hành của hệ thống.

Do vậy, để chỉ đạo xây dựng VHTC ở trường trung học cơ sở, Hiệu trưởng chủ trì và phối hợp với các thành viên trong nhà trường cần thực hiện các nội dung sau:

- Ra quyết định triển khai các hoạt động thực hiện xây dựng văn hóa tổ chức ở trường trung học cơ sở.

- Hướng dẫn giáo viên, cán bộ, học sinh nhà trường, các lực lượng liên quan lựa chọn nội dung, con đường thực hiện xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường trung học cơ sở.

- Chỉ đạo đổi mới về mục tiêu, nội dung, các con đường thực hiện xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường trung học cơ sở.

- Hướng dẫn giáo viên, cán bộ, nhân viên, học sinh nhà trường, các lực lượng liên quan lựa chọn tài liệu về thực hiện xây dựng cơ sở vật chất, xây dựng nề nếp hành chính, nề nếp dạy học, xây dựng cách thức giao tiếp, ứng xử phù hợp; xây dựng văn hóa quản lý phù hợp.

- Chỉ đạo các bộ phận bố trí thời gian hợp lí cho việc thực hiện xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường trung học cơ sở.

- Chỉ đạo chuẩn bị và sử dụng các thiết bị, phương tiện vật chất phục vụ thực hiện xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường trung học cơ sở.

1.4.4. Đánh giá xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục

Đây là khâu Hiệu trưởng đánh giá các hoạt động của cá nhân, của các bộ phận trong nhà trường, nhằm so sánh kết quả với mục tiêu đã xác định để nhận biết mức độ kết quả các hoạt động mà có các quyết định quản lý về phát huy các mặt tốt, điều chỉnh các sai lệch nhỏ, xử lý các sai phạm (nếu có).

Nội dung này góp phần quan trọng đối với hiệu quả xây dựng VHTC trong nhà trường. Khi Hiệu trưởng thường xuyên đánh giá nề nếp học tập, nề nếp giảng dạy, nền nếp hành chính thì việc xây dựng văn hóa tổ chức trong nhà trường sẽ được thực hiện tốt, đáp ứng được mục tiêu đề ra. Trái lại, khi Hiệu trưởng thiếu sâu sát, ít đánh giá thì việc xây dựng văn hóa tổ chức của nhà trường sẽ không đồng bộ, chất lượng, hiệu quả thấp.

Hiệu trưởng chủ trì và phối hợp với các thành viên trong nhà trường tổ chức đánh giá việc thực hiện xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường trung học cơ sở cụ thể như sau: