Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Xây Dựng Văn Hóa Tổ Chức Ở Các Trường Trung

- Tổ chức kiểm tra tiến độ thực hiện kế hoạch thực hiện xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường trung học cơ sở.

- Đánh giá việc phối hợp các lực lượng trong thực hiện xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường trung học cơ sở.

- Đánh giá kết quả về thực hiện xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường trung học cơ sở.

- Đánh giá việc sử dụng các nguồn lực nhằm thực hiện xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường trung học cơ sở.

- Tổ chức sơ kết, tổng kết để đánh giá kết quả tổ chức thực hiện, tìm ra điểm mạnh, điểm còn tồn tại, yếu kém,… để bổ sung kế hoạch, giải pháp và các điều kiên đảm bảo để tổ chức thực hiện xây dựng văn hóa tổ chức ở của nhà trường..

Để thực hiện được chức năng kiểm tra, Hiệu trưởng cần phải xác định được chuẩn đánh giá, đo lường việc thực hiện các nhiệm vụ xây dựng văn hóa tổ chức, so sánh đối chiếu với chuẩn đánh giá để đánh giá kết quả thực hiện các mục tiêu từ đó đưa ra các quyết định điều chỉnh cần thiết. Tuy nhiên, trong hoạt động xây dựng văn hóa tổ chức ở nhà trường có nhiều hoạt động không thể định lượng, đo lường một cách chính xác được. Vì vậy, để chức năng đánh giá có tác dụng trong quản lý nhà trường, Hiệu trưởng một mặt phải tuân thủ các nguyên tắc đánh giá, mặt khác phải hết sức mềm dẻo, linh hoạt vận dụng các hình thức đánh giá khác nhau để việc đánh giá đạt được mục đích là bảo đảm cho kế hoạch hoạt động của nhà trường được thực hiện thành công.

1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục

1.5.1. Các yếu tố chủ quan

- Nhận thức và năng lực của người lãnh đạo, quản lí: Hiệu trưởng là người trực tiếp quản lý xây dựng VHTC ở nhà trường, do vậy, trách nhiệm của Hiệu trưởng là làm thế nào phát huy hiệu quả của công tác này. Nếu CBQL biết cách xây dựng văn hóa tổ chức và chỉ đạo tăng cường công tác tuyên truyền thì mỗi

thành viên trong nhà trường sẽ hiểu rõ về sứ mạng, tầm nhìn, mục tiêu của nhà trường thì sẽ thấy rõ vai trò, trách nhiệm của cá nhân trong việc xây dựng VHTC, VH nhà trường, cùng nhau tạo dựng một môi trường học tập an toàn, chất lượng, thân thiện, kỉ cương, tình thương và lòng nhân ái, trách nhiệm, đổi mới, sáng tạo, hợp tác và không ngừng vươn lên; Nếu cán bộ quản lí chưa biết cách xây dựng văn hóa tổ chức hoặc thiếu quan tâm tới nội dung này thì việc huy động sức mạnh tổng hợp, phát huy mặt mạnh, ý thức và trách nhiệm cá nhân sẽ khó khăn, và mục tiêu xây dựng hình ảnh, thương hiệu, uy tín nhà trường sẽ khó thành công.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 141 trang tài liệu này.

Năng lực của Hiệu trưởng gồm: Năng lực chỉ đạo lập kế hoạch xây dựng văn hóa tổ chức ở nhà trường; Năng lực chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện kế hoạch xây dựng văn hóa tổ chức ở nhà trường; Năng lực vận động cán bộ, giáo viên, học sinh trong xây dựng văn hóa tổ chức ở nhà trường; Năng lực hình thành các chuẩn mực, các giá trị cốt lõi, niềm tin; Năng lực tổ chức, chỉ đạo một số hoạt động của xây dựng văn hóa tổ chức ở nhà trường (tinh thần, thái độ làm việc của cán bộ, giáo viên; trách nhiệm đối với công việc của cán bộ, giáo viên; hành vi ứng sử của cán bộ, giáo viên…); Năng lực xác định, tập hợp tạo lập hệ thống giá trị cốt lõi của trường; Khả năng nuôi dưỡng bầu không khí tâm lý cởi mở, tin cậy, tôn trọng lẫn nhau ở nơi làm việc; Năng lực thực hiện chính sách thi đua khen thưởng trong nhà trường; Năng lực thực hiện các chính sách, chế độ đãi ngộ cán bộ, giáo viên.

- Môi trường văn hóa tổ chức của mỗi nhà trường: Mỗi nhà trường THCS có những nét văn hóa riêng, đặc trưng nhưng phải thể hiện tính mô phạm, lành mạnh. Vì vậy, những tác động quản lý đúng đắn của người Hiệu trưởng sẽ đảm bảo yếu tố văn hóa học đường ổn định và lành mạnh. Môi trường văn hóa học đường chú trọng gìn giữ truyền thống văn hóa tốt đẹp được các thế hệ thầy và trò trước đó xây dựng, giữa gìn. Các thế hệ thầy trò hiện tại kế thừa và phát triển các giá trị truyền thống tốt đẹp này. Hiệu trưởng nhà trường khi xây dựng VHTC nhà trường cần kế thừa, phát huy các truyền thống tốt đẹp của nhà trường.

- Đội ngũ giáo viên, nhân viên là những người tuyên truyền xây dựng VHTC trong nhà trường, yêu cầu HS thực hiện những nội dung về nề nếp dạy học,

về văn hóa ứng xử trong nhà trường. Đội ngũ GV chủ nhiệm là những người trực tiếp quản lý HS, thông qua các buổi sinh hoạt lớp và thông qua tổ chức thực hiện các hoạt động giáo dục sẽ tác động tới nhận thức, thái độ, hành vi của HS để xây dựng văn hóa tổ chức trong nhà trường.

Đội ngũ GV bộ môn thông qua môn học của mình, giáo viên bộ môn đồng thời vừa truyền đạt đến học sinh tri thức của môn học và vừa giáo dục học sinh các chuẩn mực đạo đức, những hành vi ứng xử mang tính văn hóa.

- Tập thể học sinh của nhà trường: Các tập thể học sinh (các lớp, các khối học sinh) có ảnh hưởng nhiều hơn đến xây dựng văn hóa tổ chức trong nhà trường là các cá nhân học sinh riêng lẻ. Tập thể lớp tham gia giáo dục các chuẩn mực, hình thành thái độ và hành vi văn hóa của học sinh. Sự ảnh hưởng của tập thể học sinh đến xây dựng văn hóa nhà trường thể hiện rõ qua việc hình thành hành vi văn hóa của học sinh. Thông qua các cơ chế tâm lý như bắt chước, đồng nhất, a dua, học sinh có thể hình thành thái độ và hành vi có hoặc không có văn hóa của mình. Họ sinh bắt chước, làm theo, bị ảnh hưởng trực tiếp hay gián tiếp thái độ và hành vi của những học sinh khác, nhất là những học sinh đóng vai trò thủ lĩnh nhóm không chính thức.

1.5.2. Các yếu tố khách quan

- Sự quan tâm của Sở Giáo dục & Đào tạo và Phòng Giáo dục & Đào tạo: Sở Giáo dục & Đào tạo và Phòng Giáo dục & Đào tạo là cơ quan chỉ đạo trực tiếp đến xây dựng văn hóa tổ chức ở trường THCS, thể hiện ở việc chỉ đạo các trường THCS thực hiện theo các văn bản của Nhà nước quy định về văn hóa tổ chức ở nhà trường THCS. Vì vậy, trong quá trình quản lý xây dựng văn hóa tổ chức ở nhà trường Hiệu trưởng phải báo cáo trực tiếp cho Phòng Giáo dục & Đào tạo về kế hoạch, kết quả thực hiện, những khó khăn và thuận lợi trong quá trình thực hiện. Sở Giáo dục & Đào tạo và Phòng Giáo dục & Đào tạo cũng là cơ quan cung cấp tài chính, các điều kiện vật chất cho nhà trường để xây dựng văn hóa tổ chức nhà trường.

- Cơ sở vật chất của nhà trường: Việc xây dựng văn hóa tổ chức nhà trường, nhất là các giá trị vật chất phụ thuộc rất nhiều vào điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường như kinh phí, phòng học, phòng làm việc, không gian học tập và

sinh hoạt của học sinh, cơ sở hạ tầng của nhà trường, các trang thiết bị, đồ dùng học tập,…Đây là điều kiện để thực hiện văn hóa tổ chức nhà trường, tạo tâm lý thoải mái cho đội ngũ cán bộ, giảng viên, học sinh.

- Sự phối hợp của các lực lượng xã hội: Xây dựng văn hóa tổ chức nhà trường đòi hỏi phải sử dụng tổng hợp các giải pháp từ các lực lượng trong nhà trường (giáo viên, cán bộ và học sinh) đến các lực lượng xã hội ở địa phương. Chính vì vậy, trong quản lý xây dựng văn hóa nhà trường, Hiệu trưởng cần biết kết hợp được một số lực lượng xã hội, trước hết là các doanh nghiệp, Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, Hội cha mẹ học sinh; Hội phụ nữ địa phương, Hội cựu chiến binh ở địa phương (xã/ phường), Hội người cao tuổi (xã/phường) Hội khuyến học (xã/phường,…). Các lực lượng xã hội này có thể đóng góp cho nhà trường ý tưởng, nhân lực, kinh phí để nhà trường xây dựng cơ sở vật chất, tổ chức các hoạt động giáo dục học sinh. Ở đâu, Hiệu trưởng nhà trường biết phối hợp và sử dụng các lực lượng xã hội này thì nhà trường sẽ có nhiều thuận lợi trong xây dựng văn hóa tổ chức nhà trường.

Tiểu kết chương 1

Qua nghiên cứu cơ sở lí luận, đề tài đã hệ thống hóa một số khái niệm và các nét cơ bản của việc xây dựng VHTC trong nhà trường. Cụ thể, VHTC nhà trường là hệ thống giá trị, niềm tin, thói quen và truyền thống, chuẩn mực tồn tại trong suốt quá trình hình thành và phát triển của nhà trường, được các thế hệ duy trì nhằm xây dựng và phát triển nhà trường ngày càng vững mạnh, bền vững. Quản lý xây dựng VHTC ở trường trung học cơ sở là sự tác động có định hướng, có mục đích, có hệ thống thông tin của chủ thể quản lý tới khách thể quản lý nhằm tạo ra hoặc gìn giữ, phát triển các giá trị vật chất và các giá trị tinh thần của nhà trường để thực hiện mục tiêu giáo dục và truyền lại cho các thế hệ sau.

Trong quá trình quản lý xây dựng VHTC, Hiệu trưởng trường THCS có vai trò to lớn đối với hoạt động giáo dục của nhà trường, đối với sự phát triển của nhà trường. Hiệu trưởng cũng là chủ thể, là “chim đầu đàn”, có vai trò quyết định đối với việc hoạch định chính sách, xây dựng mục tiêu, ra quyết định và tổ chức thực hiện hoạt động quản xây dựng văn hóa nhà trường.

Xây dựng VHTC ở các trường trung học cơ sở phải đảm bảo các mục tiêu như tạo ra một môi trường làm việc lành mạnh, giúp hình thành các mối quan hệ tốt đẹp giữa các cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh. Nó trở thành động lực tinh thần cho sự sáng tạo của mỗi cá nhân trong nhà trường trong thực hiện các hoạt động dạy học và giáo dục nhằm phát triển nhân cách toàn diện cho học sinh; Nội dung về xây dựng môi trường cơ sở vật chất, xây dựng nề nếp hành chính, nề nếp dạy học, xây dựng mối quan hệ và văn hóa ứng xử…cần được quan tâm thỏa đáng; bên cạnh đó cần nắm chắc và quan tâm tới các con đường, các giải pháp xây dựng VHTC ở trường THCS hiện nay như: thực hiện hoạt động dạy học, hoạt động giáo dục, xây dựng môi trường sư phạm.

Quản lý xây dựng VHTC ở các trường THCS cần thực hiện các khâu của quy trình quản lý gồm: Lập kế hoạch, tổ chức thực hiện, chỉ đạo thực hiện, đánh giá kết quả xây dựng VHTC ở các trường THCS.

Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường trung học cơ sở (cả yếu tố chủ quan lẫn yếu tố khách quan) như: xây dựng môi trường văn hóa học đường ở mỗi nhà trường; Xây dựng đội ngũ giáo viên, nhân viên; Tập thể học sinh của nhà trường; Sự quan tâm của các bên liên quan như: Sở Giáo dục & Đào tạo và Phòng Giáo dục & Đào tạo, chính quyền địa phương…

Khung lý luận nêu trên là cơ sở để tác giả triển khai nghiên cứu thực trạng công tác quản lý xây dựng VHTC ở trường THCS ở chương 2 để từ đó đề xuất các biện pháp quản lý xây dựng VHTC cần thiết ở các trường THCS thành phố Sông Công, tỉnh Thái Nguyên, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.

Chương 2

THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ XÂY DỰNG VĂN HÓA TỔ CHỨC Ở TRƯỜNG THCS THÀNH PHỐ SÔNG CÔNG, TỈNH THÁI NGUYÊN ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC

2.1. Một vài nét về các trường trung học cơ sở thành phố Sông Công

Thành phố Sông Công hiện nay có 7 trường THCS, đó là các trường: THCS Nguyễn Du, THCS Sông Công, THCS Bách Quang, THCS Bình Sơn, THCS Lương Sơn, THCS Tân Quang, THCS Thắng Lợi. Năm học 2019 - 2020 tổng số HS là 3.941 học sinh THCS.

Các trường THCS đã tăng cường tổ chức các chuyên đề, sinh hoạt tổ nhóm chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học nhằm nâng cao chất lượng dạy và học. Cụ thể: trong học kỳ I, tổ chức được 13 chuyên đề (Cấp THCS: 01 chuyên đề cấp thành phố, 7 chuyên đề cấp trường) [16]. Đẩy mạnh công tác kiểm định chất lượng các cơ sở giáo dục và các chương trình giáo dục tại nhà trường; đề ra các giải pháp quyết liệt để Hội đồng trường đi vào hoạt động hiệu quả và thực chất hơn, đặc biệt là đề xuất, kiến nghị các giải pháp cụ thể để phát huy những thuận lợi, cơ hội, sớm khắc phục những hạn chế, yếu kém, tạo ra sự chuyển biến rõ nét trong các hoạt động của ngành Giáo dục thành phố năm học 2019-2020.

Trong học kỳ I, năm học 2019-2020, với sự chỉ đạo của phòng GDĐT và nguồn kinh phí được cấp, các trường THCS đã đầu tư xây dựng, sửa chữa, mua sắm trang bị về cơ sở vật chất, đồ dùng thiết bị dạy học phục vụ các nhà trường, với tổng kinh phí sửa chữa là: 1,080 tỷ đồng. Trong đó: từ nguồn ngân sách địa phương 813 tỷ đồng; nguồn tài trợ, vốn hợp pháp khác của các nhà trường 267 tỷ đồng; Xây mới 24 phòng học cùng các công trình phụ trợ, xây mới tường rào, cải tạo các phòng học, phòng chức năng, công trình phụ trợ... với số tiền đầu tư 43,8 tỷ đồng cho các cấp học. Ngoài ra các nhà trường thực hiện đầu tư, nâng cấp đáp ứng nhu cầu dạy và học với tổng giá trị hàng trăm triệu đồng; Các công trình xây mới, cải tạo sửa chữa được thực hiện công khai, minh bạch, tiết kiệm và hiệu quả;

Về đội ngũ CBQ, GV: Năm học 2019 -2020, CBQL cấp THCS có 12/12 người có trình độ đạt chuẩn, tỷ lệ 100% trong đó trên chuẩn có 11/12 người, tỷ lệ

~91,7%; GV cấp THCS có 206/206 người đạt chuẩn, tỷ lệ 100%, trong đó trên chuẩn 182/206 người tỷ lệ 88,3% (Tăng 1% so với năm học 2018-2019) [16].

7/7 trường THCS căn cứ vào chương trình khung của Bộ GDĐT và các văn bản chỉ đạo của Phòng, Sở, Bộ GDĐT; các tài liệu tập huấn của Sở GDĐT để rà soát chương trình dạy học, cấu trúc, sắp xếp lại nội dung dạy học của từng môn học trong chương trình hiện hành theo định hướng phát triển năng lực học sinh thành những bài học mới; xây dựng kế hoạch dạy học, phân phối chương trình mới của các môn học, hoạt động giáo dục phù hợp với đối tượng học sinh và điều kiện thực tế của mỗi nhà trường, xây dựng kế hoạch hoạt động cụ thể, đồng bộ với các giải pháp phù hợp, sáng tạo nhằm đạt hiệu quả giáo dục cao nhất.

2.2. Mục tiêu, nội dung, phạm vi, phương pháp khảo sát

2.2.1. Mục tiêu khảo sát

Đánh giá thực trạng xây dựng văn hóa tổ chức và quản lý xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường THCS thành phố Sông Công, qua đó thấy được thành tựu, hạn chế, nguyên nhân của hạn chế để xây dựng các biện pháp.

2.2.2. Nội dung khảo sát

- Thực trạng xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường THCS thành phố Sông Công.

- Thực trạng quản lý xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường THCS thành phố Sông Công.

- Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý văn hóa tổ chức ở các trường THCS thành phố Sông Công.

2.2.3. Khách thể khảo sát và địa bàn khảo sát

- Khách thể khảo sát:

+ CBQL 28 CBQL gồm Hiệu trưởng, Hiệu phó, Tổ trưởng chuyên môn ở các trường THCS ở thành phố Sông Công.

+ 80 cán bộ, GV đang giảng dạy tại các trường THCS ở thành phố Sông Công.