Quản Lý Dạy Học Nghề Phổ Thông Ở Trung Tâm Giáo Dục Nghề Nghiệp

học. Có những kỹ thuật dạy học chung, có những kỹ thuật đặc thù của từng phương pháp dạy học; chẳng hạn có các kĩ thuật dạy học như “động não”, “tia chớp”, “bể cá”, bản đồ tư duy…

1.4. Quản lý dạy học nghề phổ thông ở Trung tâm giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên cấp huyện

Theo thông tư liên tịch số 39/2015/TTLT-BLĐTBXH-BGDĐT-BNV ngày 19/10/2015 của liên Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Nội vụ hướng dẫn việc sáp nhập Trung tâm Dạy nghề, Trung tâm Giáo dục thường xuyên, Trung tâm Kỹ thuật tổng hợp - Hướng nghiệp công lập cấp huyện thành Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên; chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên, đã chỉ rõ: Giám đốc là người đứng đầu trung tâm, đại diện cho trung tâm trước pháp luật, chịu trách nhiệm quản lý và điều hành các hoạt động của trung tâm, có nhiệm vụ và quyền hạn theo qui định tại khoản 3 Điều 13 Luật Giáo dục nghề nghiệp, khoản 5 Điều 13 Quy chế tổ chức và hoạt động của trung tâm giáo dục thường xuyên do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành và các văn bản pháp luật có liên quan. Theo quy chế về tổ chức và hoạt dộng của Trung tâm GDTX (Ban hành theo QĐ số 01/2007/QĐ- BGDDT ngày 02/01/2007 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo) thì vị trí, vai trò, nhiệm vụ của Giám đốc trung tâm được quy định như sau:

1.4.1. Lập kế hoạch quản lý dạy học nghề phổ thông ở Trung tâm giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên cấp huyện

DHNPT được hiểu là kết quả, là sản phẩm mong đợi của một quá trình đào tạo. Sản phẩm của quá trình DHNPT chính là những học sinh tốt nghiệp với nhân cách, hiểu biết về nghề, trình độ nghề đã được thay đổi trong quá trình đào tạo. Dạy cho học sinh những tri thức chuyên môn nghề nghiệp và rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo hình thành tay nghề và bồi dưỡng phẩm chất đạo đức phù hợp với yêu cầu của nghề.

Quản lý việc lập kế hoạch làm sao cho các mục tiêu, nội dung chương trình giảng dạy được thực hiện một cách đầy đủ, đúng nội dung và thời gian, quán triệt các yêu cầu của mục tiêu đào tạo. Quản lý việc xây dựng mục tiêu, nội dung được tiến hành theo chu trình 5 bước. Về công tác chuẩn bị cần tiến hành điều tra, khảo sát xác định các nhu cầu cần nắm bắt các thông tin về số lượng cơ cấu trình độ, cơ cấu ngành nghề, các điều kiện về đào tạo... Cần chú ý đến sự phối hợp các ngành, các cơ quan sử dụng lao động để nắm bắt thông tin một cách chính xác, đồng thời phải bồi dưỡng các phương pháp điều tra, các vấn đề liên quan đến kỹ thuật trong khảo sát để tránh sai lầm. Việc lập kế hoạch cần chú ý xác định các yếu tố về nhân lực, các điều kiện về thời gian, tài chính, cơ sở vật chất ... cũng như tiến độ, quy trình xây dựng kế hoạch sao cho phù hợp với điều kiện và khả năng hiện có. Về tổ chức thực hiện nên thiết kế cụ thể việc quản lý trực tiếp về mục tiêu, nội dung cụ thể. Quản lý về tiến độ triển khai các vấn đề liên quan đến tổ chức hội thảo cũng như các bước trình duyệt. Về chỉ đạo cần đôn đốc các công việc theo yêu cầu đặt ra, giám sát phối hợp thực hiện các mục tiêu, nội dung đào tạo. Về kiểm tra nên xem xét các khung chương trình đã được xây dựng trình duyệt.

Quản lý thực hiện mục tiêu, nội dung: ở bước chuẩn bị cần quán triệt kế hoạch đào tạo, chương trình, tài liệu, giáo trình, giáo khoa, sách tham khảo, cơ sở vật chất, giáo viên v...v. Lập kế hoạch cần xác định lịch trình, tiến độ, kế hoạch của việc quản lý như dự giờ, hoạt động ngoại khoá và các hoạt động có liên quan đến bồi dưỡng giáo viên, tài chính, vật tư, vật liệu. Việc thực hiện nên chú trọng đến mục tiêu và nội dung phát triển như thế nào, mức độ ra sao cần tập trung vào các điểm gì? Điều quan trọng là phải chú ý đến việc cập nhập kiến thức mới. Công tác chỉ đạo cần đẩy mạnh sự phối hợp giữa các giáo viên, phòng ban, bộ môn, giữa trường với các đơn vị hữu quan. Việc kiểm tra giám sát cần chú trọng đến chất lượng, kết quả và hiệu quả đào tạo.

1.4.2. Tổ chức triển khai dạy học nghề phổ thông ở Trung tâm giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên cấp huyện

Tổ chức triển khai thực hiện kế hoạch là sự xếp đặt những hoạt động, những con người một cách khoa học, hợp lý, phối hợp các bộ phận để tạo ra tác động tích hợp. Giám đốc phải thông báo kế hoạch, chương trình hành động đến các thành viên trong trung tâm sao cho mỗi thành viên hiểu và thực hiện đúng kế hoạch, phải quy định đúng chức năng, quyền hạn cho từng thành viên và phải tính đến năng lực, hiệu quả cho từng hoạt động, xác lập cơ chế phối hợp giữa các bộ phận và các thành viên liên quan.

Tổ chức thực hiện kế hoạch dạy học nghề phổ thông có liên quan mật thiết đến việc tổ chức hoạt động học tập văn hoá, hình thành các năng lực, kỹ năng sống cho học viên trong trung tâm.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 135 trang tài liệu này.

Quá trình tổ chức thực hiện kế hoạch dạy học nghề phổ thông gồm:

- Giám đốc chỉ đạo tổ chức các hoạt động của trung tâm nói chung và của DHNPT nói riêng.

- Giám đốc xây dựng chương trình, kế hoạch hoạt động hàng năm và chỉ đạo thực hiện chương trình, kế hoạch đó; tổ chức những hoạt động lớn, quy mô trung tâm và thực hiện sự phối hợp chặt chẽ với các tổ chức đoàn thể và các lực lượng giáo dục khác ngoài nhà trung tâm; tổ chức hướng dẫn giáo viên; kiểm tra, đánh giá các hoạt động; phối hợp các lực lượng trong và ngoài trung tâm.

- Giải thích mục tiêu, yêu cầu của kế hoạch DHNPT. Thảo luận biện pháp thực hiện kế hoạch.

- Tổ chức các lực lượng, sắp xếp bố trí nhân sự, phân công chuyên môn. Khi sắp xếp bố trí nhân sự, Giám đốc phải biết được phẩm chất và năng lực của từng người, mặt mạnh, mặt yếu, nếu cần có thể phân công theo từng “ê kíp” để công việc được tiến hành một cách thuận lợi và có hiệu quả.

- Tạo điều kiện thuận lợi để giáo viên thực hiện nhiệm vụ. Chuẩn bị tốt các nguồn lực: Cơ sở vật chất, tài chính phục vụ cho thực hiện kế hoạch.

- Nhiệm vụ tổ chức thực hiện DHNPT là trách nhiệm của mỗi giáo viên trong trung tâm, song đặc biệt là đội ngũ giáo viên của tổ đào tạo nghề - hướng nghiệp.

- Giáo viên tổ đào tạo nghề - hướng nghiệp là người trực tiếp xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện DHNPT do mình phụ trách giảng dạy. Trong việc tổ chức thực hiện, Giám đốc cần tạo điều kiện cho người tham gia phát huy tinh thần tự giác, tích cực, phối hợp cùng nhau hoàn thành tốt nhiệm vụ.

- Đối với giáo viên tổ đào tạo nghề - hướng nghiệp: Giám đốc chỉ đạo thực hiện nghiêm túc, có kiểm tra đánh giá xếp loại từng GV. Mỗi giáo viên bộ môn là một người phụ trách, vì vậy quản lý hoạt động, việc triển khai tổ chức dạy học lớp mình phụ trách ra sao? có hiệu quả không? Việc kết hợp giữa GVBM, GVCN và với cha mẹ học viên để việc đánh giá học viên, rút kinh nghiệm tổ chức DHNPT được thực hiện như thế nào?

Trong tổ chức DHNPT tại trung tâm, Giám đốc cần quản lý tốt ở những nội dung sau đây:

- Quản lý việc xây dựng kế hoạch hoạt động thường xuyên của giáo viên như: Xây dựng kế hoạch cá nhân, xây dựng nội dung DHNPT (hoạt động diễn ra ở đâu, như thế nào? vai trò của GVBM, GVCN ra sao? Nội dung, phương pháp, hình thức, nội dung thực hiện có đúng quy định không? ý thức tự quản của học viên ra sao?...;

- Bồi dưỡng năng lực tổ chức DHNPT cho giáo viên, huy động và phân phối các nguồn lực để tiến hành DHNPT. Việc huy động các nguồn tài chính để tổ chức DHNPT cho học viên bằng nhiều nguồn tài chính khác nhau như: nguồn tài chính từ ngân sách nhà nước, nguồn tài chính từ cha mẹ học viên đóng góp, nguồn tài chính từ các tổ chức ngoài trung tâm tài trợ vv...

- Phối hợp các lực lượng trong và ngoài trung tâm để tổ chức DHNPT diễn ra hiệu quả, các lực lượng giáo dục có ảnh hưởng tới hoạt động đó là: các đoàn thể, tổ chức xã hội trong và ngoài trung tâm, cha mẹ học viên, GV, CBQL và học viên....

Mỗi lực lượng giáo dục đều có thế mạnh riêng, vì vậy quản lý tốt việc phối hợp các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường để tổ chức tốt DHNPT là thực hiện xã hội hóa giáo dục, tạo môi trường giáo dục tốt nhất cho học viên.

1.4.3. Chỉ đạo thực hiện dạy học nghề phổ thông ở Trung tâm giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên cấp huyện

Chỉ đạo thực hiện kế hoạch DHNPT là sự can thiệp của Giám đốc vào toàn bộ quá trình quản lý DHNPT để bảo đảm việc thực hiện DHNPT được diễn ra đúng hướng, đúng kế hoạch, tập hợp và phối hợp các lực lượng giáo dục sao cho đạt hiệu quả mong muốn.

Việc chỉ đạo DHNPT sẽ đạt hiệu quả cao nếu trong quá trình chỉ đạo giám đốc biết kết hợp giữa sử dụng uy quyền và thuyết phục, động viên khích lệ, tôn trọng, tạo điều kiện cho người dưới quyền được phát huy năng lực và tính sáng tạo của họ.

Cụ thể việc chỉ đạo thực hiện DHNPT được tiến hành như sau:

- Chỉ đạo giáo viên xây dựng chương trình, kế hoạch DHNPT, Giám đốc chỉ đạo GVBM xây dựng kế hoạch, chương trình DHNPT dựa trên kế hoạch hoạt động chuyên môn và định hướng của trung tâm. GVBM là người thiết kế tổ chức thực hiện các hoạt động giảng dạy trên lớp và là người chỉ đạo, tổ chức cho học viên thực hiện các nhiệm vụ dạy học.

- Chỉ đạo giáo viên đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức DHNPT.

- Chỉ đạo thực hiện có hiệu quả nội dung, chương trình DHNPT Giám đốc cần: Căn cứ vào mục tiêu, nhiệm vụ của môn học, nội dung giáo dục và nhiệm vụ của học kỳ, của năm học; căn cứ vào đặc điểm trình độ nhận thức của học sinh; căn cứ vào điều kiện tài chính, cơ sở vật chất của trung tâm, từ đó chỉ đạo giáo viên xây dựng chương trình kế hoạch DHNPT và thực hiện kế hoạch DHNPT.

- Chỉ đạo tăng cường cơ sở vật chất, tài chính phục vụ cho DHNPT. Giám đốc cần tăng cường các điều kiện cơ sở vật chất, tài chính để dạy học được tiến hành thuận lợi có hiệu quả.

- Giám đốc có thể tăng cường nguồn cơ sở vật chất bằng ngân sách của nhà nước và có thể tăng cường cơ sở vật chất bằng nguồn tài chính từ cha mẹ học viên đóng góp hoặc do các nhà hảo tâm tài trợ.

- Chỉ đạo giáo viên nhận xét, đánh giá kết quả học tập của học viên. Việc đánh giá có tác dụng tạo động lực cho hoạt động phát triển và hiệu quả. Đánh giá bằng hình thức nhận xét kết quả tham gia hoạt động của học viên, những năng lực đã bộc lộ và những hạn chế cần khắc phục. Đánh giá tập thể, nhóm và đánh giá cá nhân.

Tóm lại, chỉ đạo DHNPT không chỉ sau khi lập kế hoạch có tổ chức thì mới có chỉ đạo, mà là quá trình đan xen. Nó thấm vào và ảnh hưởng quyết định đến các chức năng quản lý, điều hòa, điều chỉnh các hoạt động dạy học của trung tâm trong quá trình quản lý.

1.4.4. Kiểm tra, đánh giá dạy học nghề phổ thông ở Trung tâm giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên cấp huyện

Kiểm tra, đánh giá là một trong 4 chức năng cơ bản có vai trò quan trọng trong quá trình quản lý nói chung và quản lý DHNPT nói riêng. Kiểm tra là một hoạt động nhằm thẩm định, xác định một hành vi của cá nhân hay một tổ chức trong quá trình thực hiện quyết định quản lý. Hệ thống lý luận cũng như thực tiễn quản lý đã khẳng định rằng: Quản lý mà không có kiểm tra coi như không có quản lý; Kiểm tra hoạt động của giáo viên trước khi lên lớp, trong khi lên lớp, kiểm tra tiến độ cho điểm học sinh của giáo viên, kiểm tra việc sử dụng đồ dùng giáo dục dạy nghề của giáo viên,…nhằm mục đích cơ bản sau:

Xem xét hoạt động của giáo viên có phù hợp với nhiệm vụ đề ra không; xem xét các ưu điểm, khuyết điểm, thiếu sót và những nguyên nhân tương ứng để kịp thời điều chỉnh các quyết định quản lý; xem xét công việc có phù hợp với thực tế hay không nghĩa là đánh giá tình hình có phù hợp với các nguồn lực hiện có hay không.

Qua kiểm tra phát hiện được các nhân tố mới giúp cho nhà quản lý kịp thời phát hiện những khả năng tiềm tàng, sáng tạo của giáo viên để kịp thời bồi dưỡng họ.

Trong dạy học nghề phổ thông nhà quản lý trung tâm cần kiểm tra các nội dung sau: việc triển khai thực hiện chương trình giảng dạy; kiểm tra việc thực hiện quy chế, nề nếp; kiểm tra giáo án, hồ sơ giảng dạy nghề; kiểm tra tình hình sử dụng, bảo quản thiết bị dạy nghề.

Đánh giá giáo viên là một việc làm quan trọng và cần thiết trong toàn bộ quá trình quản lý của lãnh đạo trung tâm. Việc đánh giá giáo viên thông qua mỗi lần kiểm tra, rút kinh nghiệm giúp cho lãnh đạo trung tâm xác nhận được năng lực, phẩm chất của giáo viên, đồng thời giúp cho giáo viên hiểu biết đầy đủ hơn về khả năng chuyên môn, kĩ năng thực hành nghề cũng như các năng lực khác về sư phạm của mình, từ đó có ý thức vươn lên để tự hoàn thiện mình hơn.

1.4.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học nghề phổ thông ở Trung tâm giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên cấp huyện

1.4.5.1. Các yếu tố chủ quan

- Phẩm chất, năng lực của CBQL trung tâm:

Về phẩm chất chính trị và đạo đức nghề nghiệp: Gương mẫu chấp hành chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước; Có khả năng động viên, khích lệ giáo viên, cán bộ, nhân viên và học sinh hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Giữ gìn phẩm chất, danh dự, uy tín của nhà giáo; Trung thực, tâm huyết với nghề nghiệp và có trách nhiệm trong quản lý trung tâm; Có lối sống lành mạnh, có tác phong làm việc khoa học, sư phạm; Có cách thức giao tiếp, ứng xử đúng mực và hiệu quả.

Về năng lực chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm: Hiểu đúng và đầy đủ mục tiêu, yêu cầu, nội dung, phương pháp giáo dục nghề phổ thông. Đạt trình độ chuẩn được đào tạo của giáo viên; Am hiểu về lý luận, nghiệp vụ quản lý giáo dục nghề; có khả năng tổ chức, thực hiện hiệu quả phương pháp dạy nghề

nhằm tác động tích cực đến sự phát triển trí tuệ và nhân cách học sinh. Năng lực ngoại ngữ và ứng dụng công nghệ thông tin tốt.

Về năng lực lãnh đạo trung tâm: Có khả năng phân tích và dự báo xu thế phát triển của trung tâm; Có tầm nhìn chiến lược, có khả năng xác định các mục tiêu ưu tiên; Quyết đoán, có bản lĩnh đổi mới,có khả năng tập hợp được các lực lượng trong và ngoài trung tâm để thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ giáo dục và phát triển đơn vị.

Về năng lực quản lý trung tâm: Có khả năng lập kế hoạch hoạt động, tổ chức bộ máy và phát triển đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; quản lý tốt việc thực hiện chương trình các môn và dạy học nghề của giáo viên theo yêu cầu đổi mới; tốt công tác tuyển sinh; quản lý tài chính và tài sản trung tâm; quản lý công tác thi đua khen thưởng; quản lý hệ thống thông tin; quản lý kiểm tra đánh giá; tạo lập và duy trì mối quan hệ thường xuyên, có hiệu quả với các trường THCS, THPT, gia đình học sinh và cộng đồng xã hội.

- Phẩm chất và năng lực của giáo viên: GV dạy học nghề phổ thông phải là người có trình độ chuyên môn đạt chuẩn đào tạo, có nghiệp vụ sư phạm vững vàng, có phẩm chất và phong cách đúng mực, đội ngũ giáo viên thường đóng vai trò tiên phong trong việc nghiên cứu về vấn đề đổi mới và phát huy sáng kiến dạy học. Ngoài ra GV không ngừng tự học, tự đọc và bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm, thường xuyên cập nhật những thông tin, tri thức. Trong bối cảnh hiện nay bắt buộc giáo viên dạy học nghề phổ thông phải nắm vững lý luận dạy học hiện đại, hiểu sâu sắc để vận dụng vào thực tiễn giảng dạy của mình. Tuy nhiên GV dạy học nghề phổ thông ở các trung tâm dù bằng cấp tương đương nhau xong chuyên môn nghiệp vụ lại không đồng đều, điều này ảnh hưởng đến dạy và học. Do đó quản lý dạy học nghề phổ thông cần quan tâm đến nhân tố đặc biệt là người thầy.

- Ý thức học tập của học viên: chất lượng đầu vào của các em học viên rất thấp nên đã ảnh hưởng rất lớn đến quá trình học tập các môn học nghề nói riêng và các môn văn hóa nói chung. Muốn kết quả học tập của các em được