Quản Lý Bồi Dưỡng Năng Lực Dạy Học Phân Hóa Cho Giáo Viên Các Trường

1.4. Quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học phân hóa cho giáo viên các trường tiểu học vùng đặc biệt khó khăn

1.4.1. Lập kế hoạch bồi dưỡng năng lực dạy học phân hóa cho giáo viên các trường Tiểu học vùng đặc biệt khó khăn

Hiệu trưởng (Ban giám hiệu) của các nhà trường xây dựng kế hoạch bồi dưỡng dựa trên yêu cầu và sự thống nhất nội dung bồi dưỡng của phòng GD&ĐT. Trong hoạt động bồi dưỡng nói chung cũng như hoạt động bồi dưỡng năng lực DHPH cho GV nói riêng, việc xây dựng kế hoạch bồi dưỡng là vấn đề trước nhất mang tính định hướng cho mọi hoạt động. Kế hoạch đó phải thể hiện được các yêu cầu chủ yếu sau:

- Mục tiêu bồi dưỡng:

Việc bồi dưỡng phải hướng tới mục tiêu cơ bản, đó là: Nâng cao năng lực dạy học phân hóa cho giáo viên tiểu học theo từng môn học cụ thể; Phát triển năng lực tự học, tự bồi dưỡng, tự đánh giá hiệu quả bồi dưỡng của GV và năng lực tổ chức, quản lí hoạt động tự học, tự bồi dưỡng GV của nhà trường.

- Đối tượng bồi dưỡng:

Bao gồm toàn bộ GV đang tham gia giảng dạy tại các trường tiểu học.

- Nội dung bồi dưỡng:

Căn cứ vào nhu cầu bồi dưỡng của GV để xác định nội dung, hình thức và thời lượng bồi dưỡng. Có thể bồi dưỡng tất cả các năng lực trong một chuyên đề bồi dưỡng nào đó, hoặc cũng có thể bồi dưỡng từng năng lực riêng biệt lồng ghép với nội dung bồi dưỡng khác theo nhu cầu, nhiệm vụ cụ thể ở thời điểm tổ chức bồi dưỡng.

Các nội dung bồi dưỡng năng lực DHPH gồm: Kiến thức chuyên môn sâu của từng bộ môn và kiến thức liên ngành tích hợp; Hiểu biết về bản chất DHPH; các cách tích hợp, các mức độ tích hợp (dọc, ngang; theo nội dung/ chủ đề; liên môn, xuyên môn, đa môn…); Kỹ năng xác định chủ đề/ hoặc nội dung tích hợp; kỹ năng khai thác những nội dung, yếu tố có mối liên hệ gắn kết gần gũi với nội dung bài học; Thiết kế các kế hoạch dạy học theo hướng tích hợp (về nội dung, về hoạt động…); Biết lựa chọn phương pháp, cách thức DHPH; Kỹ năng khai thác, sử dụng các kênh thông tin một cách hiệu quả, nhất là qua Internet; Kỹ năng giải quyết vấn đề cũng như các tình huống nảy sinh trong dạy học; Khả năng gắn lý thuyết với thực hành.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 116 trang tài liệu này.

- Hình thức bồi dưỡng: Có hai hình thức bồi dưỡng cơ bản: Bồi dưỡng tập trung trong thời gian nghỉ hè.

Bồi dưỡng thường xuyên trong năm học tại các nhà trường, có thể mời báo cáo viên của thị xã hoặc thông qua các sinh hoạt như tổ chức chuyên đề, ngoại khóa của các tổ chuyên môn (Bố trí thời gian hợp lí để GV vừa tham gia giảng dạy bình thường vẫn tham gia được chương trình bồi dưỡng). Một số nội dung GV có thể tự bồi dưỡng bằng việc nghiên cứu tài liệu bồi dưỡng sau đó viết thu hoạch, hoặc áp dụng nội dung bồi dưỡng được vào quá trình giảng dạy.

- Chủ thể bồi dưỡng (lực lượng giảng viên và báo cáo viên):

Là những GV đã đạt danh hiệu GV day giỏi cấp Tỉnh trở lên, giáo viên đạt giải cấp Bộ về cuộc thi Dạy học theo chủ đề phân hóa dành cho GV tiểu học, chuyên viên phụ trách chuyên môn của phòng GD&ĐT, GV nòng cốt của các nhà trường.

1.4.2. Tổ chức thực hiện bồi dưỡng năng lực dạy học phân hóa cho giáo viên các trường Tiểu học vùng đặc biệt khó khăn

Thành lập ban chỉ đạo bồi dưỡng năng lực dạy học phân hóa cho giáo viên đáp ứng yêu cầu về chương trình giáo dục mới.

Phối hợp với các trường trên địa bàn thành lập tổ giáo viên cốt cán của liên trường đó là những cán bộ, giáo viên có trình độ, năng lực chuyên môn sâu, nắm chắc về nội dung, quy trình, phương pháp tổ chức dạy học phân hóa. Sắp xếp bộ máy đáp ứng được yêu cầu của mục tiêu và các nhiệm vụ phải đảm nhân. Nói khác đi là phải tổ chức bộ máy phù hợp về cấu trúc, cơ chế hoạt động để đạt được mục tiêu bồi dưỡng giáo viên đề ra.

Tập huấn, bồi dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên cốt cán nhằm thực hiên gây ảnh hưởng của họ đến toàn thể giáo viên tham gia tập huấn.

Phân công nhiệm vụ rõ ràng trong quá trình tổ chức bồi dưỡng từ người chỉ huy đến người điều hành và các chuyên viên chịu trách nhiệm phục vụ, giám sát hoạt động bồi dưỡng giáo viên.

Tổ chức công việc: Sắp xếp công việc một cách hợp lý để mọi người hướng vào mục tiêu chung.

Như vậy thực chất của việc tổ chức bồi dưỡng là thiết lập mối quan hệ, liên hệ giữa con người với con người, giữa các bộ phận riêng rẽ thành một bộ phận hệ thống hoạt động nhịp nhàng như một thể thống nhất nhằm bồi dưỡng kỹ năng dạy học phân hóa cho giáo viên Tiều học vùng đặc biệt khó khăn. Tổ chức tốt sẽ khơi nguồn các tiềm năng cho các động lực khác, tổ chức không tốt sẽ làm triệu tiêu động lực và giám sát hiệu quả của hoạt động bồi dưỡng.

1.4.3. Chỉ đạo công tác bồi dưỡng năng lực dạy học phân hóa cho giáo viên các trường Tiểu học vùng đặc biệt khó khăn

Chỉ đạo trong hoạt động bồi dưỡng là những tác động đến con người bằng các mệnh lệnh, làm cho người dưới quyền phục tùng và làm việc đúng với kế hoạch, đúng với nhiệm vụ được phân công trong quá trình bồi dưỡng.

Tạo động lực để cho báo cáo viên, học viên tích cực bồi dưỡng nâng cao kỹ năng DHPH cho giáo viên bằng các biện pháp cầm tay chỉ việc, tư vấn, hướng dẫn, trợ giúp, giám sát, động viên, khen thưởng, kể cả trách phạt,… Chức năng này có tính chất tác nghiệp điều chỉnh, điều hành hoạt động bồi dưỡng một cách có hệ thống nhằm thực hiện đúng kế hoạch đã định, để biến mục tiêu trong dự kiến thành kết quả thực hiện.

Chỉ đạo xây dựng nội dung chương trình bồi dưỡng và thực hiện chương trình, nội dung bồi dưỡng năng lực DHPH cho giáo viên tiểu học.

Chỉ đạo nâng cao năng lực báo cáo viên, giáo viên cốt cán thực hiện nhiệm vụ bồi dưỡng cho giáo viên về kỹ năng DHPH.

Chỉ đạo biên soạn tài liệu hướng dẫn bồi dưỡng, tự bồi dưỡng năng lực DHPH cho giáo viên tiểu học.

Chỉ đạo phương pháp, hình thức tổ chức bồi dưỡng sao cho phù hợp với mục tiêu, nội dung, đặc điểm đối tượng bồi dưỡng.

Chỉ đạo quá trình tham gia bồi dưỡng của giáo viên các giáo viên thuộc đối tượng được bồi dưỡng.

Chỉ đạo phối hợp các nguồn lực và sử dụng hiệu quả các nguồn lực để thực hiện mục tiêu, nội dung bồi dưỡng.

Chỉ đạo triển khai có hiệu quả mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức bồi dưỡng phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương, nhà trường và đặc điểm trình độ của giáo viên.

Chỉ đạo giám sát, đánh giá kết quả bồi dưỡng và phản hồi thông tin tới giáo viên và người học về mức độ hiệu quả của hoạt động bồi dưỡng đối với giáo viên.

Chỉ đạo điều chỉnh chương trình, nội dung, kế hoạch bồi dưỡng khi cần thiết.

1.4.4. Kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng năng lực dạy học phân hóa cho giáo viên các trường Tiểu học

Đánh giá kết quả bồi dưỡng là việc xây dựng được các tiêu chí đánh giá không chỉ tập chung vào đánh giá kết quả người học, mà phải có các tiêu chí đánh giá tổng thể cả mặt hoạt động trong công tác bồi dưỡng như: Kế hoạch đã hợp lý và khả thi tới mức độ nào, tổ chức có gì tốt và có gì còn khiếm khuyết, nội dung chương trình có đáp ứng nhu cầu bổ sung kiến thức và kỹ năng của người học đến đâu, phương pháp, hình thức thời gian và địa điểm đã phù hợp với điều kiện của cơ quan tổ chức bồi dưỡng và phù hợp với hoàn cảnh người học chưa.

Kiểm tra trong quản lý là quá trình xem xét thực tiễn để thực hiện các nhiệm vụ đánh giá thực trạng, khuyến khích những nhân tố tích cực, phát hiện những sai lệch và đưa ra những quyết định điều chỉnh nhằm giúp các đối tượng hoàn thành nhiệm vụ và góp phần đưa toàn bộ hệ thống được quản lý tới một trình độ cao hơn.

Kiểm tra là chức năng cuối cùng của một quá trình quản lý, nó có vai trò giúp cho chủ thể quản lý biết được mọi người thực hiện các nhiệm vụ ở mức tốt, vừa, xấu như thế nào, đồng thời cũng biết được những quyết định bồi dưỡng ban hành có phù hợp với thực tế hay không, trên cơ sở đó điều chỉnh các hoạt động bồi dưỡng để nâng cao hiệu quả, giúp đỡ hay thúc đẩy các cá nhân, tập thể đạt được các mục tiêu bồi dưỡng đã đề ra. Như vậy, chức năng kiểm tra thể hiện rõ vai trò cung cấp thông tin và trợ giúp các cá nhân và đơn vị hoàn thành nhiệm vụ bồi dưỡng theo mục tiêu kế hoạch đã xác định.

Với những vai trò đặc biệt như vậy, chức năng kiểm tra không chỉ đơn thuần là chức năng cuối cùng trong một quá trình bồi dưỡng mà còn là tiền đề cho một quá trình bồi dưỡng và quản lý mới tiếp theo.

Chức năng kiểm tra là một trong những chức năng quan trọng của quá trình quản lý có nhiều vai trò trong việc giúp hoàn thành các nhiệm vụ của các đối tượng quản lý.

Kiểm tra cần thực hiện các nội dung sau:

(1). Phát hiện thực hiện những điểm tốt và những điểm còn tồn tại của hoạt động bồi dưỡng nói chung và của từng cá nhân tham gia bồi dưỡng nói riêng.

(2). Điều chỉnh: Bao gồm; tư vấn (uốn nắm, sửa chữa); thúc đẩy hoạt động bồi dưỡng (phát huy thành tích tốt); hoặc xử lý. Theo dõi, đốn đốc tiến trình thực hiện kế hoạch. Có các biện pháp điều chỉnh nhằm đạt kết quả cao so với mục tiêu đề ra.

Đánh giá bao gồm: Xác định chuẩn đạt được của kết quả bồi dưỡng của mỗi giáo viên; thu thập thông tin; so sánh sự phù hợp của việc thực hiện với chuẩn mực. Đánh giá phải đảm bảo tính khách quan (đánh giá đầu vào, đánh giá ngay sau khi kết thúc hoạt động bồi dưỡng và đánh giá tác động của hoạt động bồi dưỡng trong triển khai nhiệm vụ tại địa phương sau khi được bồi dưỡng...).

1.5. Hiệu trưởng trường tiểu học với hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học phân hóa cho Giáo viên ở trường Tiểu học

Nghị quyết 88/2014/QH13 của Quốc hội quy định: “Đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông nhằm tạo chuyển biến căn bản, toàn diện về chất lượng và hiệu quả giáo dục phổ thông; kết hợp dạy chữ, dạy người và định hướng nghề nghiệp; góp phần chuyển nền giáo dục nặng về truyền thụ kiến thức sang nền giáo dục phát triển toàn diện cả về phẩm chất và năng lực, hài hòa đức, trí, thể, mỹ và phát huy tốt nhất tiềm năng của mỗi học sinh” [dẫn theo 2].

Trên cơ sở tư tưởng lãnh đạo của Đảng phù hợp với xu thế chung của các nước trên thế giới và thực tiễn Việt Nam, hoạt động bồi dưỡng năng lực DHPH cho giáo viên là vấn đề không thể thiếu trong mỗi nhà trường phổ thông nói chung và tiểu học nói riêng. Thực hiện tốt hoạt động này giúp GV:

Hiểu được và vận dụng được quan điểm đổi mới của Đảng vào thực tế công tác giảng dạy; Nhận thức rõ vai trò, chức năng, nhiệm vụ của mình trong các hoạt động giáo dục;

- Có năng lực DHPH tốt, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục;

- Tạo điều kiện tốt nhất để học sinh có thể phát huy tối đa năng lực của bản thân phù hợp với hoàn cảnh.

Về phương diện quản lý, tổ chức bồi dưỡng kỹ năng DHPH cho GV là công việc của nhà quản lý. Do vậy nếu hiệu trưởng nhà trường quan tâm, tâm huyết với vấn

đề bồi dưỡng GV thì sẽ tổ chức các hoạt động bồi dưỡng GV đạt hiệu quả cao, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. Quản lý tốt hoạt động bồi dưỡng năng lực DHPH cho giáo viên tiểu học sẽ giúp các nhà trường có đội ngũ GV vững vàng về chuyên môn, hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao, có khả năng đáp ứng được yêu cầu đổi mới của ngành giáo dục trong giai đoạn tới; giúp các nhà trường dự báo được nhu cầu về việc phải tiếp tục bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ của GV để có sự tham mưu kịp thời với các cấp lãnh đạo về công tác đào tạo, bồi dưỡng, tuyển dụng đội ngũ đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.

Quản lý tốt hoạt động bồi dưỡng năng lực DHPH cho giáo viên tiểu học sẽ giúp các nhà trường chủ động trong việc xây dựng, thực hiện kế hoạch, huy động các nguồn lực phục vụ công việc bồi dưỡng cho từng năm học; lựa chọn được các hình thức tổ chức bồi dưỡng phù hợp với nhu cầu của đội ngũ GV và tình hình thực tế nhà trường để việc bồi dưỡng đạt hiệu quả cao.

1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học phân hóa cho giáo viên các trường Tiểu học vùng đặc biệt khó khăn tỉnh Bắc Kạn

1.6.1. Cơ chế chính sách

Bao gồm các văn bản quy phạm pháp luật, các chính sách của quốc gia, địa phương và các cấp quản lí; các văn bản chuyên môn được áp dụng đối với từng lĩnh vực hoạt động cụ thể của nhà trường. Chúng là hành lang cơ sở pháp lý cho công tác xây dựng kế hoạch, công tác tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra đánh giá công tác bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng việt cho đội ngũ giáo viên; Đồng thời các chế độ chính sách của nhà nước sẽ khuyến khích về vật chất và tinh thần, chế độ thưởng phạt nghiêm minh đối với việc tự giác thực hiện việc tích cực tự giác tham gia vào hoạt động bồi dưỡng của mỗi giáo viên tích cực tự giác tham gia vào hoạt động bồi dưỡng.

1.6.2. Cán bộ quản lý

Yếu tố này quyết định đến việc chuẩn bị các điều kiện về cơ sở vật chất, đội ngũ cán bộ làm công tác bồi dưỡng. Trình độ quản lý nhà nước về giáo dục nói chung và hoạt động quản lý giáo dục nói riêng là yếu tố quyết định tới việc lập kế hoạch, chọn phương án tổ chức thực hiện, đồng thời đảm bảo hiệu quả của các quyết định quản lý, đảm bảo tính hiệu quả của các quyết định quản lý, đảm bảo tính khoa học hợp lý, hợp pháp trong quá trình triển khai thực hiện.

Công tác chỉ đạo, điều hành của các cấp quản lý có tác động trực tiếp, đảm bảo thực hiện theo kế hoạch, nhiệm vụ đề ra. Đồng thời có tác dụng nắm bắt,tháo gỡ, điều chỉnh trong quá trình tổ chức thực hiện. Góp phần thúc đẩy tăng cường hiệu quả của công tác bồi dưỡng, quản lý công tác bồi dưỡng năng lực dạy học phân hóa cho giáo viên.

1.6.3. Đội ngũ giáo viên

Đội ngũ và cơ cấu giáo viên là nhân tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động bồi dưỡng. Đặc biệt nhận thức của đội ngũ này tác động trực tiếp đến ý thức trách nhiệm, nhiệt tình trong công tác bồi dưỡng. Việc BD năng lực dạy học phân hóa cho giáo viên có đạt hiệu quả hay không phụ thuộc vào chính mỗi người giáo viên trong nhà trường. Trong quá trình bồi dưỡng năng lực dạy học phân hóa cho giáo viên, yêu cầu tự học, tự bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, hiểu biết về kiến thức văn hóa xã hội và hoàn thiện kỹ năng trở thành yêu cầu cấp thiết hơn bao giờ hết. GV không ngừng rèn luyện năng lực dạy học, học cách tự học, tự bồi dưỡng, điều này đòi hỏi khả năng độc lập, ý thức cao của GV. Xuất phát từ những đòi hỏi và yêu cầu về phẩm chất chính trị đạo đức, lối sống, về thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị mỗi nhà giáo phải không ngừng bồi dưỡng mở rộng tầm nhìn, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ. Tự bồi dưỡng năng lực dạy học phải trở thành việc làm thường xuyên, liên tục của giáo viên góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.

1.6.4. Cơ sở vật chất - thiết bị giáo dục

Cơ sở vật chất - thiết bị giáo dục được hiểu là những phương tiện vật chất, kỹ thuật và sản phẩm khoa học và công nghiệp được huy động và sử dụng để đạt tới đích của các hoạt động giáo dục.

Cơ sở vật chất - thiết bị giáo dục chính là bộ phận cấu thành của cơ sở GD (trường học) và là một thành tố (phương tiện và điều kiện giáo dục) của cấu trúc quá trình giáo dục - dạy học. Do vậy nó là một yếu tố ảnh hưởng không nhỏ tới công tác quản lý bồi dưỡng chuyên nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên. Nếu cơ sở vật chất - thiết bị giáo dục đạt chuẩn, hiện đại có tác dụng giáo dục gián tiếp người học, người dạy về thẩm mĩ, tình cảm,…với nhà trường, giúp cho công tác quản lý của nhà quản lý thu nhập thông tin, xử lí thông tin, chuyển tải, lưu trữ thông tin nói chung cũng như

thông tin về bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng việt đến đối tượng bồi dưỡng một cách nhanh chóng và hiệu quả. Cơ sở vật chất, trang thiết bị là điều kiện và phương tiện tất yếu để thực hiện hoạt động bồi dưỡng giáo viên, không thể tổ chức hoạt động bồi dưỡng khi không có các điều kiện như kinh phí, tài liệu tham khảo, phòng học, thiết bị dạy học, điện, nước, sân vườn, bãi tập…Như vậy chất lượng và hiệu quả hoạt động quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng việt cho giáo viên phụ thuộc vào các điều kiện phục vụ hoạt động.

1.6.5. Môi trường giáo dục

Môi trường giáo dục của nhà trường cũng ảnh hưởng lớn đến việc quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học phân hóa cho đội ngũ giáo viên. Môi trường sư phạm tích cực, quan tâm đến chất lượng dạy & học sẽ tạo điều kiện tiền đề, là động cơ cho người giáo viên không ngừng nâng cao trình độ, tham gia bồi dưỡng và tự bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng việt của mình. Công tác quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học phân hóa cho đội ngũ GV sẽ hiệu quả hơn khi được sự quan tâm của Nhà nước bằng các chính sách cũng như được cung cấp đầy đủ về tài chính, cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho hoạt động bồi dưỡng.