Phương Pháp Bồi Dưỡng Kỹ Năng Dạy Học Phân Hóa Cho Giáo Viên Thcs

độ và hành vi học tập giống nhau. GV phải thường xuyên giám sát HS để có những điều chỉnh và tác động để HS có thái độ và hành vi phù hợp trong học theo nhóm phân hóa nhằm mang lại hiệu quả tối ưu nhất.

- Kỹ năng điều chỉnh và hoàn thiện các bộ công cụ, kỹ thuật kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo DHPH.

Như đã trình bày, việc thiết kế và sử dụng các công cụ, kỹ thuật kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của HS theo DHPH rất đa dạng và phong phú. Mỗi một mục tiêu, nội dung, cách thức DH ở từng nhóm phân hóa là khác nhau, do đó nếu các yếu tố trên cần điều chỉnh cũng dẫn đến quá trình điều chỉnh cách thức đánh giá DHPH. Kỹ năng này của GV thể hiện ở việc họ phải lựa chọn và quyết định sử dụng công cụ, kỹ thuật đánh giá cho phù hợp với sự điều chỉnh các yếu tố mục tiêu, nội dung, phương pháp và các điều kiện DHPH ở trên.

Như vậy: Trên cơ sở tiếp cận những nghiên cứu về kỹ năng DH chung của GV, tiếp cận quá trình DH và bản chất của DHPH, chúng tôi chia kỹ năng DHPH thành 5 nhóm kỹ năng trên và giữa chúng có mối quan hệ mật thiết, khăng khít, đòi hỏi GV phải đáp ứng đầy đủ các kỹ năng đó trong DHPH. Về tên gọi những kỹ năng này đều thuộc trong các kỹ năng DH chung mà mỗi GV phải có, tuy nhiên bản chất bên trong của các kỹ năng DHPH này lại yêu cầu khác biệt. Cách phân chia các nhóm kỹ năng DHPH của chúng tôi chưa hẳn là duy nhất đúng, vì vậy, tùy theo những căn cứ khác nhau mà các nhà nghiên cứu giáo dục có thể đề xuất những kỹ năng DHPH khác.

1.3.4. Phương pháp bồi dưỡng kỹ năng dạy học phân hóa cho giáo viên THCS

Các phương pháp bồi dưỡng kỹ năng DHPH cho GV THCS cần phù hợp với nội dung, đảm bảo yêu cầu nghiêm túc, hấp dẫn, thiết thực hiệu quả. Ngoài việc tổ chức nghe giảng, cần phát triển các hình thức: thảo luận, đối thoại, thực hành thao giảng...

- Phương pháp diễn giảng: Diễn giảng trong hoạt động bồi dưỡng kỹ năng DHPH cho GV vừa là một phương pháp dạy học vừa là một hình thức tổ chức dạy học. Diễn giảng trong hoạt động bồi dưỡng GV với tư cách là một phương pháp vì đó là cách thức trình bày bằng lời một khối lượng lớn tài liệu học tập có nội dung sâu sắc, khái quát và có hệ thống. Diễn giảng trong hoạt động bồi dưỡng GV với tư cách là một hình thức tổ chức dạy học vì đây là hình thức làm việc tập thể, do giảng viên trình bày, học viên tham gia đông đảo cả lớp, bài giảng được trình bày hoàn chỉnh với các yếu tố cấu trúc liên hệ hữu cơ với nhau, nội dung được quy định trong chương trình, thời khóa biểu, lên lớp với thời gian 2 dến 3 tiết.

- Phương pháp thảo luận: Phương pháp thảo luận là phương pháp được áp dụng hiệu quả trong quá trình bồi dưỡng kỹ năng DHPH cho GV, sử dụng phương pháp này là chia số GV theo từng nhóm thảo luận về nội dung nào đó cần thiết phải trao đổi và đi đến kết quả. Thảo luận nhóm tạo cơ hội tối đa cho mọi thành viên trong nhóm được bộc lộ sự hiểu biết của mình, giúp người học phát triển khả năng tư duy và diễn đạt. Tạo cơ hội cho mọi thành viên trong nhóm học hỏi lẫn nhau, tập lắng nghe ý kiến của người khác một cách kiên nhẫn, lịch sự, tập đánh giá ý kiến người khác một cách độc lập. Hình thành thói quen tương tác trong học tập, tăng năng lực hợp tác và không khí hiểu biết, đoàn kết, tin cậy lẫn nhau...

- Phương pháp thực hành chuyên môn: Bất cứ người GV nào cũng phải tiến hành làm công tác chuyên môn của mình. Trong hoạt động bồi dưỡng kỹ năng DHPH cho GV các hình thức tiến hành phương pháp này như: soạn giáo án DHPH, lập kế hoạch DHPH, phân loại và sắp xếp các chủ đề cần tích hợp trong chương dạy học...

- Phương pháp tự bồi dưỡng, tự nghiên cứu: Trong hoạt động bồi dưỡng kỹ năng DHPH phải lấy tự học tập, tự bồi dưỡng của GV làm chủ yếu, song phải kết hợp tự học của cá nhân với học tập, hợp tác với đồng nghiệp. Cùng với

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 115 trang tài liệu này.

nó là sự kiểm tra của giám đốc các trường THCS và các cấp quản lý giáo dục, khen thưởng kịp thời, có chế độ, chính sách đúng đắn nhằm động viên và đánh giá kết quả bồi dưỡng của GV...

1.3.5. Hình thức bồi dưỡng kỹ năng dạy học phân hóa cho giáo viên THCS

Bồi dưỡng thông qua các lớp tập huấn; bồi dưỡng thông qua sinh hoạt tổ nhóm chuyên môn; thông qua cách tự học. Tự học, tự nghiên cứu là cách thức bồi dưỡng tốt nhất được kết hợp với các hình thức bồi dưỡng khác; Bồi dưỡng từ xa bằng sự hỗ trợ của công nghệ thông tin, các hình thức hỗ trợ băng hình, băng tiếng, dạy học từ xa kết hợp với giải quyết thắc mắc và tư vấn hướng dẫn trực tiếp về DHPH.

1.3.6. Đánh giá kết quả bồi dưỡng kỹ năng dạy học phân hóa của GV THCS

Hiệu quả việc bồi dưỡng được đánh giá qua việc theo dõi giám sát trong tất cả chương trình bồi dưỡng kỹ năng DHPH cho giáo viên THCS. Kết quả của công tác bồi dưỡng cũng cần được sử dụng trong quá trình đánh giá giáo viên thì hiệu quả của công tác bồi dưỡng mới đích thực có giá trị.

- Đánh giá kết quả bồi dưỡng phải đảm bảo tính khách quan, chính xác, phản ánh đùng thực trạng bồi dưỡng, nâng cao vai trò tự đánh giá của giáo viên tham gia bồi dưỡng để giáo viên tự hoàn thiện kỹ năng DHPH, nghiệp vụ sư phạm của mình.

- Đánh giá đúng mức độ thực hiện KH, có khen thưởng kịp thời những cá nhân làm tốt để động viên, khích lệ. Đồng thời phê bình, khiển trách những cá nhân làm chưa tốt công tác này.

- Kiểm tra hoạt động của các cá nhân, các tổ chuyên môn trong nhà trường có phù hợp với mục tiêu, nhiệm vụ phát triển năng lực DHPH đã được đề ra hay không, xem xét tính phù hợp của việc bồi dưỡng kỹ năng DHPH cho giáo viên trong nhà trường, những quan điểm, thiếu sót và những nguyên nhân tương ứng để kịp thời điều chỉnh các quyết định quản lý.

- Phát hiện những nhân tố mới, những khả năng tiềm tàng, sáng tạo của cấp dưới để từ đó điều chỉnh KH, điều chỉnh về mặt phân công chuyên môn giúp hoạt động phát triển kỹ năng DHPH cho giáo viên các trường THCS đạt được mục tiêu đã đề ra.

- Ban giám hiệu thường xuyên dự giờ, thăm lớp để đánh giá kỹ năng DHPH của giáo viên, để từ đó biết được các năng lực còn yếu từ đó đề ra các biện pháp bồi dưỡng, tập huấn cho phù hợp.

Kiểm tra đánh giá việc bồi dưỡng kỹ năng DHPH của GV dựa trên tiêu chí thi đua, quy chế CM mà nhà trường xây dựng.

Mục đích cuối cùng của các phương pháp và kỹ thuật dạy học cũng đều hướng đến sự tiến bộ của người học. Vì vậy việc đánh giá kết quả sự tiến bộ của người học là biện pháp quan trọng nhất trong việc đánh giá kết quả bồi dưỡng kỹ năng DHPH cho giáo viên. Tuy nhiên nội dung và hình thức đánh giá sự tiến bộ của học sinh theo yêu cầu DHPH cần phù hợp với mục tiêu dạy học (cho từng đối tượng).

1.4. Hiệu trưởng trường trung học cơ sở với hoạt động tổ chức bồi dưỡng kỹ năng dạy học phân hóa cho giáo viên

1.4.1. Mục tiêu của tổ chức bồi dưỡng kỹ năng dạy học phân hóa cho giáo viên

Nghị quyết 88/2014/QH13 của Quốc hội quy định: “Đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông nhằm tạo chuyển biến căn bản, toàn diện về chất lượng và hiệu quả giáo dục phổ thông; kết hợp dạy chữ, dạy người và định hướng nghề nghiệp; góp phần chuyển nền giáo dục nặng về truyền thụ kiến thức sang nền giáo dục phát triển toàn diện cả về phẩm chất và năng lực, hài h a đức, trí, thể, mỹ và phát huy tốt nhất tiềm năng của mỗi học sinh”[3].

Trên cơ sở tư tưởng lãnh đạo của Đảng phù hợp với xu thế chung của các nước trên thế giới và thực tiễn Việt Nam, hoạt động bồi dưỡng kỹ năng DHPH cho giáo viên là vấn đề không thể thiếu trong mỗi nhà trường phổ thông nói chung và THCS nói riêng. Thực hiện tốt hoạt động này giúp GV:

- Hiểu được và vận dụng được quan điểm đổi mới của Đảng vào thực tế công tác giảng dạy; Nhận thức rõ vai trò, chức năng, nhiệm vụ của mình trong các hoạt động giáo dục;

- Có kỹ năng DHPH tốt, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục;

- Tạo điều kiện tốt nhất để học sinh có thể phát huy tối đa năng lực của bản thân phù hợp với hoàn cảnh.

Về phương diện quản lý, tổ chức bồi dưỡng kỹ năng DHPH cho GV là công việc của nhà quản lý. Do vậy nếu hiệu trưởng nhà trường quan tâm, tâm huyết với vấn đề bồi dưỡng GV thì sẽ tổ chức các hoạt động bồi dưỡng GV đạt hiệu quả cao, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.

Quản lý tốt hoạt động bồi dưỡng kỹ năng DHPH cho giáo viên THCS sẽ giúp các nhà trường có đội ngũ GV vững vàng về chuyên môn, hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao, có khả năng đáp ứng được yêu cầu đổi mới của ngành giáo dục trong giai đoạn tới; giúp các nhà trường dự báo được nhu cầu về việc phải tiếp tục bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ của GV để có sự tham mưu kịp thời với các cấp lãnh đạo về công tác đào tạo, bồi dưỡng, tuyển dụng đội ngũ đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.

Quản lý tốt hoạt động bồi dưỡng kỹ năng DHPH cho giáo viên THCS sẽ giúp các nhà trường chủ động trong việc xây dựng, thực hiện kế hoạch, huy động các nguồn lực phục vụ công việc bồi dưỡng cho từng năm học; lựa chọn được các hình thức tổ chức bồi dưỡng phù hợp với nhu cầu của đội ngũ GV và tình hình thực tế nhà trường để việc bồi dưỡng đạt hiệu quả cao.

1.4.2. Lập kế hoạch tổ chức bồi dưỡng kỹ năng dạy học phân hóa cho giáo viên

Có nhiều cách hiểu về chức năng lập kế hoạch. Dưới góc độ ra quyết định, lập kế hoạch là một loại ra quyết định đặc thù để xác định một tương lai cụ thể mà các nhà quản lý mong muốn cho tổ chức của mình. Lập kế hoạch bồi dưỡng kỹ năng DHPH cho giáo viên, nói một cách ngắn gọn, là

quá trình xác định các mục tiêu dạy học phân hóa và lựa chọn phương thức truyền đạt cho đội ngũ giáo viên để đạt các mục tiêu là nâng cao kỹ năng DHPH cho giáo viên.

Lập kế hoạch có ý nghĩa rất quan trọng trong hoạt động quản lý một tổ chức. Nhiều nhà nghiên cứu đã cho rằng, lập kế hoạch là khởi đầu của mọi hoạt động, mọi chức năng quản lý khác. Họ ví von lập kế hoạch bắt từ rễ cái của một cây sồi đồ sộ, rồi từ đó mọc lên các "nhánh" tổ chức, lãnh đạo và kiểm tra. Nếu không có các kế hoạch, nhà quản lý có thể không biết tổ chức và khai thác nhân lực và các nguồn lực khác một cách có hiệu quả, thậm chí còn không biết rõ phải tổ chức và khai thác cái gì nữa. Không có kế hoạch nhà quản lý và nhân viên của họ có rất ít cơ hội để đạt được mục tiêu của mình cũng như không biết khi nào đạt được mục tiêu. Vì vậy việc kiểm tra cũng sẽ gặp nhiều khó khăn.

Để đạt được mục tiêu và xác định được các bước đi, Hiệu trưởng trường THCS phải lập kế hoạch bồi dưỡng kỹ năng DHPH cho giáo viên gồm: Xây dựng các mục tiêu cần đạt được; xác định các bước đi để đạt mục tiêu; xác định các nguồn lực và các biện pháp để đạt mục tiêu. Để bản kế hoạch phù hợp, khoa học và mang tính khả thi thì Hiệu trưởng phải thực hiện tốt chức năng dự báo về xu hướng phát triển chương trình giáo dục và yêu cầu đối với dạy học phân hóa, xu hướng phát triển của nhà trường và kỹ năng DHPH của giáo viên. Khi dự báo phải biết rõ thực trạng của mình: Nhu cầu bồi dưỡng kỹ năng DHPH cho giáo viên; Kế hoạch bồi dưỡng kỹ năng DHPH cho giáo viên của Sở Giáo dục và Đào tạo và kế hoạch bồi dưỡng của Trường; Nguồn lực đội ngũ giáo viên cốt cán; điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho công tác bồi dưỡng; năng lực tài chính.

Kế hoạch bồi dưỡng phải xác định rõ:

- Mục tiêu bồi dưỡng

- Nội dung bồi dưỡng

- Giảng viên tham gia bồi dưỡng, cán bộ quản lý chỉ đạo bồi dưỡng

- Đối tượng tham gia bồi dưỡng

- Phương pháp, hình thức tổ chức bồi dưỡng

- Đánh giá kết quả bồi dưỡng

- Thời gian bồi dưỡng

Các nguồn lực phục vụ bồi dưỡng: Tài chính, cơ sở vật chất khác, địa điểm bồi dưỡng, thời gian bồi dưỡng vv...

1.4.3. Tổ chức các nguồn lực thực hiện kế hoạch bồi dưỡng kỹ năng dạy học phân hóa cho giáo viên

Thành lập Ban chỉ đạo tổ chức chỉ đạo bồi dưỡng kỹ năng DHPH cho giáo viên đáp ứng yêu cầu về chương trình giáo dục mới.

- Phối hợp với các trường trên địa bàn để thành lập tổ giáo viên cốt cán của liên trường đó là những cán bộ, giáo viên có trình độ, năng lực chuyên môn sâu, nắm chắc về nội dung, quy trình, phương pháp hình thức tổ chức DHPH. Sắp xếp bộ máy đáp ứng được yêu cầu của mục tiêu và các nhiệm vụ phải đảm nhận. Nói khác đi phải tổ chức bộ máy phù hợp về cấu trúc, cơ chế hoạt động để đủ khả năng đạt được mục tiêu bồi dưỡng giáo viên đề ra.

- Tập huấn bồi dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên cốt cán nhằm thực hiện gây ảnh hưởng của họ tới toàn thể giáo viên tham gia tập huấn.

- Phân công, phân nhiệm rõ ràng trong quá trình tổ chức bồi dưỡng từ người chỉ huy đến người điều hành và các chuyên viên chịu trách nhiệm phục vụ, giám sát hoạt động bồi dưỡng giáo viên.

- Tổ chức công việc: Sắp xếp công việc hợp lý, xây dựng các cơ chế phối hợp để mọi người hướng vào mục tiêu chung.

Như vậy, thực chất của việc tổ chức bồi dưỡng là thiết lập mối quan hệ, liên hệ giữa con người với con người, giữa các bộ phận riêng rẽ thành một hệ thống hoạt động nhịp nhàng như một thể thống nhất nhằm bồi dưỡng kỹ năng DHPH cho giáo viên THCS. Tổ chức tốt sẽ khơi nguồn cho những tiềm năng, cho các động lực khác, tổ chức không tốt sẽ làm triệt tiêu động lực và giảm sút hiệu quả của hoạt động bồi dưỡng.

Trong quản lý giáo dục, quản lý nhà trường, điều quan trọng nhất của công tác tổ chức là phải xác định rõ vai trò, vị trí của mỗi cá nhân, mỗi thành viên, mỗi bộ phận, đảm bảo mối quan hệ liên kết giữa các cá nhân, các thành viên, các bộ phận tạo nên sự thống nhất và đồng bộ - yếu tố đảm bảo cho thành công trong công tác bồi dưỡng kỹ năng DHPH cho giáo viên THCS.

Hiệu trưởng phải quan tâm chuẩn bị các nguồn lực bồi dưỡng đặc biệt là nguồn nhân lực báo cáo viên, cán bộ, giáo viên cốt cán, tài liệu bồi dưỡng, tài chính phục vụ bồi dưỡng. Bởi chất lượng giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng bồi dưỡng do đó việc chuẩn bị báo cáo viên là khâu vô cùng quan trọng đòi hỏi Hiệu trưởng nhà trường phải quan tâm đầu tư công sức, trí tuệ và nguồn lực hỗ trợ. Việc lựa chọn báo cáo viên tham gia bồi dưỡng tập huấn cho cán bộ giáo viên phải có đủ các tiêu chí sau đây:

Nắm vững cơ sở lý luận DHPH, quy trình DHPH, các kỹ năng, nhóm kỹ năng cần áp dụng trong DHPH cho đối tượng học sinh THCS.

Là người có uy tín, có khả năng cảm hóa người khác.

Có khả năng thuyết trình, tư vấn, hướng dẫn đồng nghiệp, có kĩ năng sư phạm tốt.

Có khả năng ứng dụng công nghệ thông tin trong bồi dưỡng, dạy học.

1.4.4. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch bồi dưỡng kỹ năng dạy học phân hóa cho giáo viên

Chỉ đạo trong hoạt động bồi dưỡng là những tác động đến con người bằng các mệnh lệnh, làm cho người dưới quyền phục tùng và làm việc đúng với kế hoạch, đúng với nhiệm vụ được phân công trong quá trình bồi dưỡng. Tạo động lực để cho báo cáo viên, học viên tích cực bồi dưỡng nâng cao kỹ năng DHPH cho giáo viên bằng các biện pháp cầm tay chỉ việc, tư vấn, hướng dẫn, trợ giúp, giám sát, động viên, khen thưởng, kể cả trách phạt vv…

Chức năng này có tính chất tác nghiệp điều chỉnh, điều hành hoạt động bồi dưỡng một cách có hệ thống nhằm thực hiện đúng kế hoạch đã định, để biến mục tiêu trong dự kiến thành kết quả thực hiện.