Tổ Chức Bồi Dưỡng Nâng Cao Năng Lực Cho Cán Bộ Quản Lý, Giáo Viên Về Dạy

biết đúng, có thái độ tích cực ủng hộ cho DHPH, nhằm nâng cao hiệu lực QL DHPH và nâng cao chất lượng DH của các trường THPT.

Thực hiện mục tiêu và nội dung đổi mới căn bản toàn diện giáo dục phổ thông mà Nghị quyết 29 của TW đã đề ra: Phát triển chương trình và tổ chức thực hiện dạy học tích hợp ở cấp dưới và phân hóa sâu ở cấp THPT nhằm giúp học sinh có định hướng và lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với năng lực và phẩm chất của mỗi cá nhân, từ đó nâng cao chất lượng dạy học [1]. Mục tiêu của biện pháp này còn giúp giáo viên nhận diện được các yêu cầu về dạy học phân hóa và thực hiện đúng những yêu cầu về dạy học phân hóa để nâng cao chất lượng dạy học ở trường THPT.

3.2.1.2. Nội dung và cách thực hiện

Giúp mỗi giáo viên, cán bộ quản lý hiểu về vai trò, tác dụng của dạy học phân hóa đối với việc phát triển năng lực cho học sinh nói riêng và nâng cao chất lượng dạy học nói chung.

Nâng cao nhận thức cho giáo viên, cán bộ quản lý nhằm giúp cán bộ, giáo viên nhận thức đúng về hệ thống chuẩn mực yêu cầu DHPH, xác định đúng mức độ năng lực giáo viên cần có để thực hiện DHPH theo yêu cầu của mỗi chuyên ngành hoặc của trường THPT cụ thể.

So sánh mức độ thực hiện các nội dung, quy trình, phương pháp, hình thức tổ chức và kỹ thuật đánh giá kết quả dạy học phân hóa của GV với chuẩn quy định về DHPH, đặc biệt là những vấn đề trọng yếu của năng lực dạy học phân hóa liên quan đến việc nâng cao chất lượng hoạt động dạy học trong các trường THPT hiện nay, giúp mỗi giáo viên hiểu được: Yêu cầu cụ thể đối với một giáo án mẫu về dạy học phân hóa; yêu cầu cụ thể đối với nội dung, quy trình dạy học phân hóa; Phương pháp, hình thức tổ chức dạy học phân hóa và phương pháp, kỹ thuật; quy trình đánh giá kết quả dạy học phân hóa theo từng môn học.

c) Cách thức thực hiện

Xác định hệ thống tiêu chí, chỉ số, chỉ báo về giáo án; giờ dạy; quy trình, công cụ; phương pháp đánh giá DHPH, chú ý tới đặc thù của từng môn học cụ thể. Thực hiện các hội thảo, hội nghị chuyên đề để tuyên truyền phổ biến cho cán bộ quản lý, giáo viên về dạy học phân hóa theo tiêu chuẩn, tiêu chí đã xác định để họ nắm vững các yêu cầu và thực hiện theo hệ thống yêu cầu đề ra.

Thông qua các buổi tập huấn, sinh hoạt chuyên môn, chuyên đề, semina, hội thảo các cấp giúp giáo viên nâng cao năng lực về dạy học phân hóa. Từ đó giúp GV nâng cao nhận thức và định hướng việc rèn luyện, bồi dưỡng các KNDHPH trong thực tiễn giảng dạy nhằm nâng cao năng lực chuyên môn toàn diện của bản thân.

Tổ chức dạy mẫu về dạy học phân hóa, seminar nghiên cứu bài học, rút kinh nghiệm, hỗ trợ đồng nghiệp thực hiện dạy học phân hóa hiệu quả, đồng thời thực hiện nhân rộng điển hình tiên tiến về dạy học phân hóa.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 129 trang tài liệu này.

Hướng dẫn giáo viên xác định những điểm mạnh, điểm yếu của bản thân dựa trên sự góp ý kiến của đồng nghiệp, sự tự đánh giá của bản thân và sự phản hồi của HS trong quá trình thực hiện các kỹ năng dạy học từ đó khắc phục những điểm yếu và phát huy điểm mạnh, rút ngắn khoảng cách giữa các tiêu chuẩn, yêu cầu về DHPH so với năng lực thực của giáo viên.

Tạo môi trường học tập chia sẻ giữa các trường THPT trên địa bàn và chia sẻ giữa các giáo viên về dạy học phân hóa, tổ chức giao lưu chia sẻ kinh nghiệm và học hỏi đồng nghiệp để nâng cao hiệu quả dạy học phân hóa.

3.2.1.3. Điều kiện thực hiện

Hiệu trưởng phải nắm vững những yêu cầu về dạy học phân hóa và tổ chức dạy học phân hóa theo quy trình xác định để tuyên truyền, thuyết phục cán bộ giáo viên có nhận thức đúng và thực hiện có hiệu quả về dạy học phân hóa. Giáo viên THPT phải sẵn sàng học hỏi, chia sẻ kinh nghiệm và tự giác tích cực phát triển môi trường dạy học phân hóa.

Hiệu trưởng phải cân đối, dành khoản tài chính thỏa đáng để thực hiện các kế hoạch đề ra, động viên khen thưởng kịp thời những tập thể, cán nhân có thành tích cao khi thực hiện nhiệm vụ.

3.2.2. Tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý, giáo viên về dạy học phân hóa

3.2.2.1. Mục tiêu của biện pháp

Chất lượng và hiệu quả dạy học phân hóa ở các trường THPT phụ thuộc và năng lực quản lý và năng lực dạy học phân hóa của mỗi giáo viên, tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên về dạy học phân hóa sẽ giúp cán bộ, giáo viên có kiến thức, kỹ năng và thái độ tích cực tổ chức thực hiện dạy học phân hóa một cách hiệu quả tưng ứng với từng môn học cụ thể. Một trong những yếu tố ảnh hưởng chất lượng giáo dục là trình độ nghiệp vụ sư phạm của giáo viên không theo kịp yêu cầu đổi mới và hạn chế trong phát triển năng lực học sinh. Vì vậy, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên về dạy học phân hóa; bồi dưỡng kỹ năng sử dụng các phương tiện dạy học hiện đại, kỹ năng ứng dụng CNTT... nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện phân hóa trong dạy học là góp phần nâng cao chất lượng dạy học.

3.2.2.2. Nội dung và cách thực hiện

Hiệu trưởng trường THPT cần khảo sát nhu cầu bồi dưỡng năng lực dạy học phân hóa của giáo viên, trên cơ sở đó thiết kế chương trình bồi dưỡng dựa trên nhu cầu bồi dưỡng của GV, điều kiện của nhà trường. Trong thiết kế chương trình bồi dưỡng chú trọng đến nội dung và hình thức bồi dưỡng phải đảm bảo quá trình, hiệu quả và thời gian, không gian.

Những nội dung bồi dưỡng phải tập trung vào những vấn đề cơ bản của DHPH, đồng thời chú ý đến năng lực giảng dạy nói chung của GV ở trường THPT. Chú ý đến việc bồi dưỡng kỹ năng phát triển chương trình nhà trường, chương trình môn học để phù hợp với sự phân hóa của đối tượng người học và yêu cầu cụ thể của mục tiêu cấp học và mục tiêu dạy học.

Bồi dưỡng về kỹ năng nghiên cứu nắm đặc điểm học sinh và phân loại học sinh theo nhóm năng lực học tập.

Bồi dưỡng kỹ năng thiết kế bài học theo hướng phân hóa theo nhóm năng lực và dạy học cá nhân. Bồi dưỡng cho giáo viên năng lực thiết kế giáo án môn học, hệ thống các thao tác thực hành, tổ chức thảo luận,.. cho học sinh hoạt động, phù hợp với đặc điểm của từng môn học.

Bồi dưỡng năng lực xác định nội dung dạy học phân hóa và năng lực thực hiện quy trình dạy học phân hóa theo từng môn học.

Bồi dưỡng năng lực tổ chức bài học theo hướng phân hóa và các kỹ năng lựa chọn phương pháp, biện pháp kỹ thuật, lựa chọn hình thức tổ chức dạy học phân hóa theo nhóm năng lực học sinh và năng lực cá nhân học sinh. Bồi dưỡng, rèn luyện các kĩ năng dạy học trên lớp: kĩ năng tổ chức, hướng dẫn học sinh hoạt động, kĩ năng tạo hình huống có vấn đề, kĩ năng thực hành, thí nghiệm;

Bồi dưỡng kỹ năng xác định chuẩn đánh giá năng lực học sinh theo hướng phân hóa, đánh giá sự tiến bộ của học sinh và kỹ năng thiết kế công cụ, lựa chọn phương pháp, hình thức tổ chức đánh giá kết quả dạy học phân hóa, đánh giá sự tiến bộ của học sinh.

Chú trọng đến kỹ năng của GV trong việc tăng cường tính chủ động, tích cực của người học; khuyến khích việc học tập, rèn luyện của người học theo các nhóm đã được phân hóa về nhu cầu, sở thích, năng lực, điều kiện bản thân.

Triển khai các khóa bồi dưỡng tập huấn cho giáo viên các kỹ năng dạy học phân hoa, quy trình dạy học phân hóa, đánh giá kết quả dạy học phân hóa.

Tổ chức các hội thảo chuyên đề về dạy học phân hóa theo từng modul nhằm tạo môi trường học tập cho giáo viên, cán bộ quản lý.

Tổ chức thao giảng về dạy học phân hóa, nghiên cứu bài học về dạy học phân hóa và chia sẻ kinh nghiệm trong tổ nhóm chuyên môn về dạy học phân hóa.

Ban hành hệ thống văn bản quy định và hướng dẫn giáo viên thực hiện dạy học phân hóa và đánh giá kết quả dạy học phân hóa.

Tổ chức cho giáo viên giao lưu học hỏi giữa các trường về dạy học phân hóa, chia sẻ kiến thức kinh nghiệm giữa các trường về dạy học phân hóa của mỗi giáo viên đặc biệt là giáo viên cốt cán.

Tổ chức bồi dưỡng cho giáo viên phương pháp tự học, tự nghiên cứu, tạo điều kiện về thời gian, tài liệu và định hướng những vấn đề cần nghiên cứu một cách thiết thực.

Trong bồi dưỡng GV cần đặc biệt chú ý chuyển hình thức bồi dưỡng thường xuyên theo chu kỳ sang bồi dưỡng thường xuyên theo nhu cầu của cá nhân và nhà trường. Bồi dưỡng GV không chỉ dừng lại ở sinh hoạt tập thể và chuyên môn, nghiệp vụ tại mỗi nhà trường, liên trường, cụm trường… xây dựng mỗi nhà trường thành tổ chức học tập suốt đời mà bản thân mỗi người thầy phải luôn có ý thức tự bồi dưỡng.

Chương trình GDPT mới đòi hỏi giáo viên vận dụng phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực của học sinh; Phương pháp giáo dục kỷ luật tích cực; Kiểm tra đánh giá theo hướng phát huy năng lực học sinh; Phát triển chương trình giáo dục môn học theo hướng tích hợp liên môn… Chính vì vậy không thể coi nhẹ phương pháp giảng dạy và chỉ sử dụng kiến thức chuyên môn.

Mỗi giáo viên cần tự bồi dưỡng cho mình bằng cách tự tìm hiểu chương trình GDPT của môn học; Xây dựng và phát triển chương trình môn học của nhà trường. Sinh hoạt tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học; Xây dựng kế hoạch tự học, tự bồi dưỡng. Học tập thông qua trải nghiệm…

3.2.2.3. Điều kiện thực hiện

CBQL cần khảo sát nhu cầu bồi dưỡng của GV.

CBQL cần phải quan tâm đến công tác bồi dưỡng GV và phải xác định rõ những nội dung cần bồi dưỡng cho GV. Hiệu trưởng phải xây dựng nhiệm vụ bồi dưỡng năng lực dạy học phân hóa thành nhiệm vụ hàng năm của mỗi GV, mỗi bộ môn trong trường.

Huy động, tập hợp được đội ngũ chuyên gia là những GV có kinh nghiệm trong việc thực hiện dạy học phân hóa để thiết kế những nội dung bồi dưỡng cho khóa bồi dưỡng.

Đội ngũ CBQL nhà trường phải là người có tâm huyết, có tầm nhìn về vấn đề phát triển năng lực dạy học phân hóa cho GV, xem đó như là một tiêu chí để xác định uy tín, thương hiệu của nhà trường, góp phần nâng cao chất lượng dạy học của nhà trường.

Giáo viên phải tự giác, tích cực và chủ động tham gia bồi dưỡng để đạt được kết quả cao. Nhà trường cần đảm bảo các điều kiện về thời gian, tài liệu, tài chính, cơ sở vật chất, thực hiện chế độ thi đua trong việc thiết kế, thực hiện chương trình bồi dưỡng kỹ năng dạy học phân hóa cho GV trong nhà trường THPT.

3.2.3. Quản lý phát triển chương trình nhà trường và chương trình dạy học các môn học theo hướng phân hóa

3.2.3.1. Mục tiêu của biện pháp

Dựa trên chương trình dạy học do Bộ Giáo dục – Đào tạo ban hành, định hướng phát triển của địa phương, nhu cầu học tập và định hướng nghề nghiệp của học sinh THPT, đặc điểm trình độ nhận thức của học sinh, năng lực cá nhân của học sinh, nhóm học sinh và tập thể học sinh theo từng khóa học. Hiệu trưởng chỉ đạo phát triển chương trình nhà trường, chương trình của từng môn học theo hướng tăng cường trải nghiệm gắn với thực tế địa phương và năng lực học tập của học sinh nhằm định hướng phát triển năng lực học sinh qua hoạt động dạy học từ đó nâng cao chất lượng dạy học ở trường THPT.

3.2.3.2. Nội dung và cách thực hiện

Khảo sát đánh giá chương trình hiện hành và mức độ đáp ứng yêu cầu về năng lực học tập của học sinh sau khi thực hiện chương trình, khảo sát mức độ hài lòng của cha mẹ học sinh, của cựu học sinh về chương trình dạy học, nội dung và cách thức tổ chức dạy học.

Khảo sát nhu cầu phát triển nguồn nhân lực của địa phương và nhu cầu phát triển kinh tế văn hóa, chính trị xã hội ở địa phương, phân tích những nội dung cần bổ sung cho chương trình dạy học dành cho địa phương theo hướng đáp ứng nhu cầu học tập và phát triển nghề nghiệp cho học sinh.

Tìm hiểu, đánh giá năng lực học tập của học sinh, phân nhóm năng lực học sinh theo định hướng nghề nghiệp để phát triển chương trình môn học theo hướng phân hóa sâu nhằm giúp học sinh có thể học tập theo định hướng nghề nghiệp sẽ lựa chọn sau khi tốt nghiệp.

Chương trình dạy học phân hóa được phát triển theo nguyên tắc hướng vào người học, khuyến khích hoạt động của người học và đòi hỏi sự chủ động và sáng tạo của GV, trên tất cả các phương diện hoạt động của nhà trường:

Hoạt động chuyên môn: các tổ chuyên môn của nhà trường xây dựng kế hoạch dạy học cho từng lớp trong khối. Với các lớp ban KHTN, GV xây dựng các chuyên đề nâng cao Toán , Vật lí, Hóa học. Tương tự, các tổ chuyên môn cũng xây dựng chuyên đề nâng cao các môn toán, Vật lí, tiếng Anh cho các HS theo định hướng ban A1…

Hoạt động ngoại khóa: ngoài những hoạt động học tập trên lớp, nhà trường phải chú trọng tổ chức các hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho HS. Thông qua những hoạt động này, HS có cơ hội được thể hiện và phát huy năng lực của mình. Ở mỗi khối lớp hay trong cùng một ban, nhà trường sắp xếp HS theo năng lực nhận thức. Tùy theo năng lực học tập khác nhau của HS, GV xây dựng kế hoạch dạy học phù hợp với từng lớp học, mục tiêu là phát triển tối đa tiềm năng vốn có và tạo hứng thú học tập cho mỗi HS.

Lựa chọn phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động học tập và định hướng hoạt động tự học cho học sinh theo hướng phân hóa nhằm phát triển năng lực cho từng cá nhân học sinh. Phát triển môi trường học tập giúp học sinh có cơ hội học tập để phát triển năng lực cá nhân.

Thiết kế tiêu chuẩn, tiêu chí đánh giá kết quả dạy học theo hướng phân hóa trên cơ sở đó hướng dẫn giáo viên thiết kế công cụ đánh giá và lựa chọn phương pháp, hình thức tổ chức đánh giá kết quả dạy học phân hóa và đánh giá sự tiến bộ của học sinh.

Hướng dẫn giáo viên sử dụng kết quả đánh giá của từng môn học theo hướng phân hóa để tiếp tục phát triển chương trình dạy học và đổi mới quá trình dạy học theo hướng phân hóa ở những bài học tiếp theo.

Huy động đội ngũ GV có kinh nghiệm trong nhà trường thực hiện thiết kế tài liệu tự học về DHPH dành cho GV. Các GV trong nhà trường nhận thức được được tầm quan trọng của các tư liệu học tập và bồi dưỡng đó có lợi ích như thế nào với quá trình học tập và rèn luyện của GV.

Phân chia nội dung về các tổ chuyên môn theo từng môn học theo sự định hướng, chỉ đạo của nhà trường để biên soạn cách thức tổ chức dạy học phân hóa từ thiết kế bài dạy đến tổ chức bài học và đánh giá kết quả bài học theo hướng phân hóa. Việc phân công nhiệm vụ phải căn cứ vào chuyên môn, mặt mạnh, mặt yếu của từng GV để nhằm mục đích phát huy được hết khả năng của các GV trong quá trình thiết kế tài liệu. Mặt khác, việc phân công nhiệm vụ sẽ tránh chồng chéo nhiệm vụ và đánh giá được quá trình tham gia của mọi người để công việc đạt kết quả cao. Bộ tài liệu tự học dành cho GV cần phải có hệ thống lí thuyết cũng như hệ thống các bài tập ứng dụng, liên hệ thực tế và rút kinh nghiệm của bản thân mỗi GV sau khi thực hành hoạt động dạy học phân hóa trên các lớp học.

Thực hiện nghiệm thu tài liệu, tiến hành thử nghiệm để đánh giá tính phù hợp, khoa học, hiệu quả của tài liệu từ đó chỉ đạo việc chỉnh sửa, bổ sung và tổ chức học tập tài liệu cho GV mới vào nghề trước khi đưa vào sử dụng đại trà về hướng dẫn tổ chức thực hiện DHPH cho GV. Trong quá trình sử dụng, có thể tham vấn các ý kiến của chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý để phát thêm những nội dung cập nhật, cần thiết, hiệu quả về phát triển DHPH ở trường THPT.