Quản Lý Hoạt Động Bồi Dưỡng Năng Lực Dạy Học Môn Vật Lý Ở Trường Thpt

tổ chức. Phương pháp này gồm: Khuyến khích vật chất như lương, thưởng, phúc lợi, điều kiện sinh hoạt, dạy học...; khuyến khích tinh thần như xét thi đua, xét các danh hiệu, cử đi học cao hơn, đưa vào diện quy hoạch lực lượng kế cận để đề bạt cán bộ chủ chốt, CBQL, phát triển Đảng viên.

1.3.3.4. Hình thức

Bồi dưỡng bằng hình thức kèm cặp, giúp đỡ, tăng cường trao đổi, sinh hoạt chuyên môn và dự giờ thăm lớp: tổ chức bồi dưỡng bằng các phân công giáo viên dạy giỏi, giáo viên có kinh nghiệm kèm cặp, giúp đỡ những giáo viên mới ra trường, giáo viên yếu kém về chuyên môn nghiệp vụ.

Bồi dưỡng tập trung: tổ chức bồi dưỡng theo khóa hay từng đợt, từng chu kỳ tại các trường sư phạm hay các cơ sở bồi dưỡng giáo viên.

Bồi dưỡng tại chỗ: là tổ chức bồi dưỡng ngay tại trường nơi giáo viên đang công tác.

Bồi dưỡng từ xa: thông qua giáo trình tài liệu, phương tiện thông tin để hỗ trợ bồi dưỡng tại chỗ.

Tự bồi dưỡng: giáo viên tự học, tự bồi dưỡng nhằm thực hiện phương châm “học, học nữa, học mãi”. GV có thể Tự chọn nội dung/chủ đề; tự tìm tư liệu; tự viết thu hoạch. Việc tự bồi dưỡng NLDH sẽ giúp GV chủ động tìm kiếm nội dung cần thiết để BD cho phù hợp để nâng cao NLDH của bản thân, nâng cao chất lượng của quá trình DH.

1.4. Quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học môn Vật lý ở trường THPT theo chương trình GDPT năm 2018

1.4.1. Lập kế hoạch bồi dưỡng năng lực dạy học môn Vật lý ở trường THPT

Kế hoạch hóa là một quá trình gồm: Dự báo, xác định mục tiêu, xây dựng kế hoạch thực hiện mục tiêu, nghĩa là căn cứ vào thực trạng ban đầu để xác định mục tiêu, mục đích đối với thành tựu tương lai của tổ chức và các con đường, biện pháp, cách thức để đạt được mục tiêu, mục đích đó. Đây là quá trình xác định các mục tiêu phát triển giáo dục, xây dựng chương trình hành

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 140 trang tài liệu này.

động, xác định từng bước đi, thứ tự cụ thể các công việc phải làm theo một trình tự, điều kiện, phương tiện và tiến trình thời gian cụ thể.

Việc lập kế hoạch là quyết định trước xem phải làm gì, làm như thế nào, làm khi nào và ai làm. Lập kế hoạch còn là hoạt động suy tính, dự báo từ trước cho mọi công việc, đòi hỏi phải có sự bàn bạc, cân nhắc thảo luận thống nhất của nhiều người. Việc lập kế hoạch sẽ thay thế cho sự hoạt động rời rạc, manh mún, tùy tiện và nó là cơ sở để đảm bảo cho quá trình quản lý đạt hiệu quả.

Kế hoạch bồi dưỡng GV được hiệu trưởng tiến hành làm ngay từ đầu năm học khi xây dựng kế hoạch hoạt động chung của trường. Để lập kế hoạch bồi dưỡng GV, hiệu trưởng căn cứ vào:

- Nhu cầu bồi dưỡng của GV, tổ chuyên môn;

- Kết quả tìm hiểu, phân loại GV về các mặt.

- Phân tích nhu cầu bồi dưỡng của GV.

Lên kế hoạch bồi dưỡng cho cả năm về các mặt :

- Những nội dung bồi dưỡng

- Đối tượng bồi dưỡng tương ứng với từng nội dung.

- Kết quả cần đạt được sau khi bồi dưỡng.

- Thời gian tiến hành.

- Người chỉ đạo bồi dưỡng.

- Phương pháp kiểm tra đánh giá hoạt động bồi dưỡng của hiệu trưởng.

Tùy theo yêu cầu và tình trạng thực tế của các tổ nhóm khác nhau trong nhà trường mà hiệu trưởng có thể giao cho mỗi tổ nhóm hay cá nhân những hoạt động bồi dưỡng khác nhau.

1.4.2. Tổ chức bồi dưỡng năng lực dạy học môn Vật lý ở trường THPT

Tổ chức hoạt động bồi dưỡng năng lực sư phạm của GV gắn liền với việc thực hiện đổi mới chương trình giáo dục THPT. Luật Giáo dục 2019, điều 29 quy định Chương trình Giáo dục phổ thông do Bộ trưởng Bộ GD-ĐT ban hành để sử dụng chính thức, ổn định, thống nhất trong giảng dạy, học tập ở cơ sở

giáo dục phổ thông, trên cơ sở thẩm định của Hội đồng Quốc gia, yêu cầu thực hiện Chương trình GD THPT là phải đảm bảo đầy đủ, chính xác, có chất lượng về nội dung và phương pháp. Do đó, ngoài việc tổ chức, tạo điều kiện thực hiện đổi mới chương trình, hoạt động quản lý phải đảm bảo bồi dưỡng trình độ năng lực sư phạm của GV ngang tầm với nhiệm vụ mới. Một trong những định hướng lớn của hoạt động bồi dưỡng GV phổ thông trong giai đoạn hiện nay là tiếp tục thực hiện chương trình bồi dưỡng thường xuyên gắn liền với bồi dưỡng GV phục vụ yêu cầu đổi mới chương trình và SGK phổ thông. Tổ chức, chỉ đạo hoạt động bồi dưỡng GV bao gồm các nội dung:

+ Thành lập bộ máy tổ chức hoạt động BD năng lực dạy học môn vật lý, trong đó quy định chức năng, nhiệm vụ các thành viên.

+ Xác định và phân loại các hoạt động cần thiết để thực hiện mục tiêu bồi dưỡng năng lực dạy học môn Vật lý.

+ Xây dựng cơ cấu tổ chức của hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học môn Vật lý.

+ Xây dựng và vận hành chương trình bồi dưỡng năng lực dạy học môn Vật lý.

+ Phân công nhiệm vụ cho cán bộ quản lý, giáo viên thực hiện hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học môn Vật lý.

+ Phối hợp các lực lượng trong quá trình triển khai bồi dưỡng năng lực dạy học môn Vật lý.

+ Đảm bảo các nguồn lực cho hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học môn Vật lý.

Như vậy, để thực hiện được chức năng tổ chức bồi dưỡng năng lực dạy học môn Vật lý cho giáo viên THPT, hiệu trưởng cần xây dựng một cấu trúc tổ chức tối ưu của hệ thống quản lý trong nhà trường về bồi dưỡng bồi dưỡng năng lực dạy học môn Vật lý cho giáo viên. Đó là sự phân quyền, trách nhiệm cho các phó hiệu trưởng, các tổ chuyên môn, tổ trưởng chuyên môn; quy chế

phối hợp giữa các tổ chức, cá nhân trong nhà trường; sự phân bố nguồn lực và quy định thời gian nhằm thực hiện đúng kế hoạch đã xây dựng. Trong quá trình quản lý bồi dưỡng bồi dưỡng năng lực dạy học môn Vật lý cho giáo viên THPT, hiệu trưởng phải xác lập được một mạng lưới các mối quan hệ tổ chức và giải quyết tốt các mối quan hệ giữa các tổ chức bên trong nhà trường cũng như mối quan hệ giữa các nhà trường, mối quan hệ giữa nhà trường với cộng đồng xã hội để góp phần bồi dưỡng nâng cao bồi dưỡng năng lực dạy học môn Vật lý cho giáo viên đạt hiệu quả tốt nhất.

1.4.3. Chỉ đạo bồi dưỡng năng lực dạy học môn Vật lý ở trường THPT

Đây là chức năng tiếp theo sau khi hoàn thành nhiệm vụ lập kế hoạch và tổ chức thực hiện. Chức năng này thể hiện rõ nhất năng lực quản lý của người Hiệu trưởng nhằm vận hành các hoạt động quản lý trong thực tiễn. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch bồi dưỡng là chức năng trọng tâm trong công tác quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên dạy môn Vật lý ở các trường THPT được tiến hành theo đúng kế hoạch, có hiệu quả. Chỉ đạo triển khai hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên dạy môn Vật lý ở các trường THPT thì Hiệu trưởng cần:

- Ra quyết định triển khai các hoạt động BD.

- Hướng dẫn lựa chọn nội dung, phương pháp và hình thức BD phù hợp với trình độ năng lực của GV.

- Chỉ đạo xác định nhu cầu BD và mục tiêu của việc BD nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho GV.

- Chỉ đạo đổi mới về mục tiêu, nội dung, PP và hình thức tổ chức, đánh giá kết quả BD.

- Hướng dẫn lựa chọn nội dung, phương pháp, cung cấp tài liệu để GV tự BD nâng cao trình độ CMNV.

- Hướng dẫn GV nghiên cứu bài học.

- Chỉ đạo các trường bố trí thời gian hợp lí cho GV tham gia BD theo nhóm bộ môn.

Chỉ đạo chuẩn bị và sử dụng các thiết bị, phương tiện phục vụ BD.

1.4.4. Kiểm tra, đánh giá bồi dưỡng năng lực dạy học môn Vật lý ở trường THPT

Việc đánh giá GV không chỉ cần theo chuẩn mà còn cần phải được thực hiện đồng bộ, chính xác, khách quan, đảm bảo cách tiếp cận tích cực là tư vấn để GV tự điều chỉnh. Kiểm tra, đánh giá những kết quả bồi dưỡng đã đạt được và so với mục tiêu đề ra trong kế hoạch đầu năm, tìm ra những điểm yếu cần khắc phục. Đánh giá về công tác đời sống và việc thực hiện các chế độ chính sách. Để thực hiện tốt hoạt động bồi dưỡng GV, biện pháp kiểm tra, đánh giá cần phải nghiêm túc, chính xác thông qua các bài tập lý thuyết, bài dạy thể nghiệm của mỗi GV và qua khảo sát chất lượng học tập của HS. Chế độ thưởng, phạt đối với kết quả bồi dưỡng của mỗi GV (có gắn với lợi ích kinh tế) cần được tiến hành công khai, dân chủ, hợp lý, hợp tình).

Kiểm tra, đánh giá kết quả BDGD cho GV THPT cũng là nội dung cơ bản quan trọng trong hoạt động BD. Hoạt động kiểm tra không những giúp cho các nhà QLGD các cấp có những căn cứ khoa học để thực hiện nhiệm vụ quản lý của mình mà còn giúp cho GV các trường THPT có cơ sở để nhìn nhận lại bản thân đã thực hiện được những nhiệm vụ gì, thực hiện đến mức độ nào và còn phải làm những gì nữa để đáp ứng yêu cầu công tác trong công việc hàng ngày của mình và đáp ứng yêu cầu đổi mới GDPT. Việc kiểm tra, đánh giá kết quả BDGD cho GV THPT cần thực hiện theo những nguyên tắc sau đây:

- Kiểm tra, đánh giá phải căn cứ vào kế hoạch hoạt động của Sở GD&ĐT cũng như ở các trường THPT và của đối tượng được kiểm tra, đánh giá.

- Công việc kiểm tra, đánh giá kết quả BDGD cho GV phải được thiết kế theo yêu cầu của nhà quản lý GD.

- Việc kiểm tra, đánh giá phải được thực hiện tại các khâu trọng yếu của hoạt động BD.

- Kiểm tra, đánh giá phải khách quan.

- Hệ thống kiểm tra, đánh giá phải phù hợp với điều kiện của từng trường THPT.

- Việc kiểm tra, đánh giá phải tiết kiệm và đảm bảo tính hiệu quả.

- Việc kiểm tra, đánh giá phải được thực thi.

1.5. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học môn Vật lý ở trường THPT theo chương trình GDPT năm 2018

1.5.1. Các yếu tố chủ quan

a. Nhận thức của CBQL và GV về hoạt động bồi dưỡng

Nhận thức của CBQL và GV về hoạt động BD GV vật lý THPT phân hóa theo nhu cầu của mỗi GV, phải bám sát chuẩn năng lực nghề nghiệp GV và chương trình GDPT mới là cơ sở cho việc lựa chọn nội dung BD. Nội dung chương trình BD càng đáp ứng sát với nhu cầu của GV thì càng được GV tham gia một cách tự nguyện.

Những nội dung BD áp đặt từ Bộ, Sở xuống các trường phổ thông dù có nhiều chuyên gia, giảng viên giỏi của các trường đại học sư phạm mà không phù hợp với nhu cầu BD của GV thì hiệu quả đạt được sẽ không cao. Do đó, phải đặc biệt coi trọng quản lý chương trình nội dung BD từ cơ sở lên sẽ đáp ứng được yêu cầu của mỗi địa phương nhất là những nơi vùng sâu vùng xa.

Hiện nay, việc nhận thức về mối quan hệ hữu cơ giữa BD với mục tiêu nâng cao chất lượng GD, đào tạo ở một số nhà quản lý GD chưa thực sâu sắc. Nhận thức được tầm quan trọng của phát triển GD trong chiến lược phát triển KT-XH của đất nước nói chung và các trường THPT nói riêng, Bộ GD&ĐT đã chỉ đạo các Sở GD&ĐT, các cấp chính quyền, các cơ quan chức năng, các tổ chức chính trị xã hội và mọi tầng lớp nhân dân tập trung quan tâm và đầu tư cho phát triển GD. Từ những nhận thức đó, những năm gần đây, GD đã được quan tâm như: chú trọng đầu tư CSVC, trang thiết bị; xây dựng kế hoạch đào tạo, BD, nâng cao trình độ cho cán bộ quản lý, GV.

Thực tế cho thấy, trình độ nhận thức của CBQL và GV góp phần rất lớn trong việc phát triển đội ngũ GV, Phát huy năng lực, thế mạnh của GV trong giảng dạy, GD và các hoạt động sẽ tạo điều kiện để nâng cao chất lượng và hiệu quả GD, đồng thời góp phần quan trọng trong hoạt động BD đội ngũ GV.

b. Năng lực quản lý nhà trường của Hiệu trưởng trường THPT

Hiệu quả của việc quản lý hoạt động BD năng lực dạy học môn Vật lý ở các trường THPT ảnh hưởng nhiều từ năng lực, kinh nghiệm quản lý của người Hiệu trưởng. Kinh nghiệm quản lý của Hiệu trưởng có ảnh hưởng lớn tới việc tổ chức hoạt động BD năng lực dạy học môn Vật lý ở các trường THPT. Trong nhà trường, có nhiều hoạt động giáo dục khác nhau, mỗi hoạt động lại có tính chất và yêu cầu riêng đòi hỏi người cán bộ quản lý phải biết sắp xếp hợp lý, tổ chức hiệu quả các hoạt động. Muốn tổ chức và điều hành các hoạt động đó không phải chỉ dựa vào trình độ chuyên môn mà quan trọng hơn, người cán bộ quản lý phải biết huy động tất cả nguồn lực hiện có của bản thân và một trong các nguồn lực rất quan trọng là vốn kinh nghiệm quản lý, tổ chức, điều hành của họ. Năng lực quản lý của Hiệu trưởng thể hiện trước hết ở khả năng xây dựng kế hoạch giáo dục cho nhà trường. Bản kế hoạch có thể coi là "giấy thông hành" vô cùng quan trọng để đi tới đích. Mỗi kế hoạch khi xây dựng cần tổ hợp các năng lực, kỹ năng khác nhau, các kỹ năng này không phải tự nhiên mà có, nó được hình thành thông qua hành động và bằng hành động. Hiệu quả của các kế hoạch khi triển khai, nó phụ thuộc vào năng lực của Hiệu trưởng. Hiện nay, nhiều Hiệu trưởng năng lực quản lý còn hạn chế nên cần phải tích cực, tự giác trau dồi, rèn luyện để nâng cao trình độ chuyên môn, trình độ quản lý cho bản thân.

Như vậy, Hiệu trường là người càng giàu kinh nghiệm và có năng lực quản lý (lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra đánh giá) sẽ có nhận thức đúng đắn. Nhận thức của CBQL về hoạt động BD năng lực dạy học môn Vật lý ở các trường THPT theo nhu cầu của mỗi giáo viên, phải bám sát chuẩn năng lực nghề nghiệp giáo viên và chương trình GDPT 2018 là cơ sở cho việc lựa chọn nội dung bồi dưỡng. Nội dung chương trình bồi dưỡng càng đáp ứng sát với nhu cầu của giáo viên thì càng được giáo viên tham gia một cách tự nguyện, chứng tỏ Hiệu trưởng đã thực hiện đúng hướng. Năng lực quản lý của Hiệu trưởng góp phần rất lớn trong việc phát triển đội ngũ giáo viên, phát huy năng lực, thế mạnh của giáo viên

trong giảng dạy, giáo dục và các hoạt động sẽ tạo điều kiện để nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục, đồng thời góp phần quan trọng trong hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên và ngược lại, nếu hiệu trưởng không có năng lực quản lý sẽ làm cho toàn bộ hoạt động và quá trình quản lý BD năng lực dạy học môn Vật lý không đảm bảo cho GV của nhà trường.

c. Môi trường sư phạm lành mạnh và các điều kiện phục vụ hoạt động BDGD cho GV vật lý THPT

- Môi trường sư phạm có ảnh hưởng rất lớn đến việc quản lý hoạt động BDGD cho GV vật lý THPT của bất kỳ nhà trường nào, nó tác động đến tình cảm, lý trí và hành vi của các thành viên trong nhà trường. Bầu không khí làm việc trong nhà trường tốt sẽ gắn kết các thành viên, thúc đẩy mọi hoạt động trong nhà trường, nhất là hoạt động BDGV.

- Cơ sở vật chất và các điều kiện phục vụ hoạt động BD là một trong những yếu tố góp phần nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động bồi dưỡng GV vật lý THPT hiện nay. Cơ sở vật chất đầy đủ và hiện đại thì mới có thể đảm bảo tốt cho bản thân người học thoải mái học tập nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, dẫn đến kết quả đào tạo, BD đạt được mục tiêu đã đề ra khi xây dựng kế hoạch BD.

1.5.2. Các yếu tố khách quan

a. Chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Bộ, ngành… về đổi mới chương trình giáo dục

Những chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của nhà nước, chính sách quản lý của ngành GD&ĐT có liên quan đến hoạt động BDGD cho GV, đặc biệt là trong bối cảnh đổi mới giáo dục đã ảnh hưởng đến tình hình quản lý hoạt động BDGD cho GV vật lý THPT hiện nay. Tuy nhiên, hiện nay hệ thống các văn bản hướng dẫn thực hiện còn chưa đầy đủ, thiếu đồng bộ, còn chồng chéo, thiếu kịp thời, các chính sách đãi ngộ đối với GV chưa tương xứng, vì vậy chưa tạo được động lực để GV an tâm công tác và cống hiến hết mình cho sự nghiệp GD&ĐT... nên đã ảnh hưởng không nhỏ đến việc quản lý hoạt