Quản lí đổi mới phương pháp dạy học môn Đạo đức ở các trường tiểu học Quận 12, thành phố Hồ Chí Minh

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT‌

STT

TỪ VIẾT TẮT	VIẾT ĐẦY ĐỦ
1	BGH	Ban giám hiệu
2	CBQL	Cán bộ quản lí
3	CBQL 1	Cán bộ quản lí 1
4	CBQL 2	Cán bộ quản lí 2
5	CSVC	Cơ sở vật chất
6	ĐTB	Điểm trung bình
7	GV	Giáo viên
8	GV 1	Giáo viên 1
9	GV 2	Giáo viên 2
10	HS	Học sinh
11	NXB	Nhà xuất bản
12	PP	Phương pháp
13	PPDH	Phương pháp dạy học
14	TBDH	Thiết bị dạy học

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 153 trang tài liệu này.

DANH MỤC CÁC BẢNG‌

Bảng 2.1. Mô tả số lượng khảo sát CBQL và GV 43

Bảng 2.2. Nhận thức về mục đích đổi mới phương pháp dạy học môn

Đạo đức 45

Bảng 2.3. Nhận thức về định hướng đổi mới phương pháp dạy học môn

Đạo đức 47

Bảng 2.4. Mức độ và kết quả thực hiện các phương pháp dạy học môn

Đạo đức theo hướng đổi mới 51

Bảng 2.5. Mức độ và kết quả thực hiện việc xây dựng kế hoạch đổi mới phương pháp dạy học môn Đạo đức 55

Bảng 2.6. Mức độ và kết quả việc tổ chức thực hiện kế hoạch đổi mới phương pháp dạy học môn Đạo đức 60

Bảng 2.7. Mức độ và kết quả việc chỉ đạo thực hiện kế hoạch đổi mới phương pháp dạy học môn Đạo đức 64

Bảng 2.8. Mức độ và kết quả việc kiểm tra, đánh giá thực hiện đổi mới phương pháp dạy học môn Đạo đức 67

Bảng 2.9. Mức độ và kết quả quản lí các điều kiện hỗ trợ đổi mới phương pháp dạy học môn Đạo đức. 72

Bảng 2.10. Đánh giá của CBQL về mức độ tác động của các yếu tố thuận lợi

đến việc quản lí đổi mới phương pháp dạy học môn Đạo đức 74

Bảng 2.11. Đánh giá của GV về mức độ tác động của các yếu tố thuận lợi đến

việc quản lí đổi mới phương pháp dạy học môn Đạo đức 76

Bảng 2.12. Đánh giá của CBQL về mức độ tác động của các yếu tố khó khăn

đến việc quản lí đổi mới phương pháp dạy học môn Đạo đức 78

Bảng 2.13. Đánh giá của GV về mức độ tác động của các yếu tố khó khăn đến

việc quản lí đổi mới phương pháp dạy học môn Đạo đức 80

Bảng 3.1. Mức độ cần thiết và khả thi của biện pháp bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên về đổi mới PPDH môn

Đạo đức 101

Bảng 3.2. Mức độ cần thiết và khả thi biện pháp tăng cường xây dựng kế hoạch đổi mới phương pháp dạy học môn Đạo đức 103

Bảng 3.3. Mức độ cần thiết và khả thi biện pháp tăng cường tổ chức, chỉ đạo

thực hiện kế hoạch đổi mới phương pháp dạy học môn Đạo đức 106

Bảng 3.4. Mức độ cần thiết và khả thi biện pháp tăng cường kiểm tra, đánh

giá thực hiện đổi mới phương pháp dạy học môn Đạo đức 109

Bảng 3.5. Mức độ cần thiết và khả thi biện pháp quản lí các điều kiện hỗ trợ

đổi mới phương pháp dạy học môn Đạo đức ở trường tiểu học 112

1. Lí do chọn đề tài‌

MỞ ĐẦU

Hiện nay, sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ với nền kinh tế tri thức đã ảnh hưởng lớn đến giáo dục. Chất lượng nguồn nhân lực là vấn đề được Đảng và Nhà nước rất quan tâm. Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã khẳng định “Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục là khâu then chốt” (Đảng Cộng sản Việt Nam, 2011).

Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục là phải đổi mới từ mục tiêu đến nội dung, phương pháp (PP) giáo dục và dạy học. Đổi mới phương pháp dạy học (PPDH) là một trong những yêu cầu cấp thiết đối với ngành giáo dục để nâng cao chất lượng giáo dục. Chiến lược phát triển giáo dục 2011-2020 (Ban hành kèm theo Quyết định số 711/QĐ-TTg ngày 13 tháng 6 năm 2012 của Thủ tướng Chính phủ) đã đưa ra các giải pháp giáo dục “Đổi mới nội dung, phương pháp dạy học, thi, kiểm tra và đánh giá chất lượng giáo dục” trong đó nhấn mạnh “Tiếp tục đổi mới phương pháp dạy học và đánh giá kết quả học tập, rèn luyện theo hướng phát huy tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo và năng lực tự học của người học”.

Đổi mới PP giảng dạy là vấn đề then chốt của chính sách đổi mới giáo dục Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. Điều này được thể hiện rõ trong Luật giáo dục ban hành năm 2005: “Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học; rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh”. (Luật giáo dục, 2005). Đổi mới PPDH thực chất là đổi mới cách tiến hành phương pháp, đổi mới các phương tiện và hình thức triển khai phương pháp nhằm phát huy tối đa tính tích cực, chủ động và sáng tạo của người học nhằm giúp người học phát triển toàn diện.

Phát triển toàn diện nhân cách con người được thực hiện thông qua quá trình học tập và rèn luyện của mỗi cá nhân. Trong đó, môn Đạo đức có vai trò quan trọng

trong hình thành và phát triển nhân cách toàn diện của học sinh (HS). Môn Đạo đức ở tiểu học giúp HS có hiểu biết ban đầu về một số chuẩn mực hành vi đạo đức và pháp luật phù hợp với lứa tuổi trong các mối quan hệ của các em với bản thân, gia đình, nhà trường, cộng đồng và môi trường tự nhiên. Từng bước hình thành kĩ năng nhận xét, đánh giá hành vi của bản thân và những người xung quanh. Từ đó hình thành thái độ tự trọng, tự tin vào khả năng của bản thân, có trách nhiệm với hành động của mình.

Hiện nay, trước thực tế cuộc sống trong nền kinh tế thị trường có nhiều tác động tiêu cực làm xói mòn một số giá trị truyền thống, đó là sự sa sút về đạo đức, lối sống ích kỉ, thực dụng, vụ lợi, chủ nghĩa cá nhân…có xu hướng ngày càng phát triển. Do đó, giáo dục đạo đức cho HS đang trở nên rất cấp bách. Việc dạy và học Đạo đức ở bậc tiểu học là một trong những con đường cơ bản và quan trọng nhất để giáo dục đạo đức cho HS tiểu học theo mục tiêu giáo dục toàn diện mà Điều 2, chương 1 của Luật Giáo dục 2005 qui định “Mục tiêu của giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mĩ và nghề nghiệp, trung thành với lí tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”. (Luật giáo dục, 2005).

Đổi mới PPDH môn Đạo đức nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Việc đổi mới PPDH môn Đạo đức làm cho HS được thực hành nhiều hơn, tự chiếm lĩnh kiến thức để từ đó hình thành kĩ năng giao tiếp có văn hóa, đạo đức, thẩm mĩ. Thực tế hiện nay, đổi mới PPDH môn Đạo đức diễn ra còn chậm so với yêu cầu. Các trường tiểu học ở Quận 12 đã và đang triển khai thực hiện đổi mới PPDH môn Đạo đức nhưng kết quả chưa cao. Việc dạy môn Đạo đức trong trường tiểu học vẫn còn nhiều hạn chế, HS chưa hứng thú trong giờ học môn Đạo đức, nhiều HS chưa nắm được các chuẩn mực đạo đức đơn giản như chưa lễ phép, chưa biết chào hỏi người lớn, chưa biết giúp đỡ người khác, vẫn còn HS nói tục, chửi thề, …Bên cạnh đó giáo viên (GV) chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc áp dụng các PPDH mới, một số GV vẫn còn áp dụng dạy theo cách truyền đạt kiến thức và HS tiếp nhận kiến thức một cách thụ động.

Vì vậy, chúng ta phải đổi mới PPDH môn Đạo đức ở tiểu học và công tác quản lí đổi mới PPDH môn Đạo đức có vai trò quan trọng trong việc đạt mục tiêu giáo dục. Quản lí đổi mới PPDH môn Đạo đức sẽ góp phần nâng cao chất lượng dạy học, tạo động lực, điều kiện và môi trường thuận lợi cho GV thực hiện đổi mới để nâng cao chất lượng dạy học trong nhà trường.

Với những lí do trên, tác giả chọn đề tài “Quản lí đổi mới phương pháp dạy học môn Đạo đức ở các trường tiểu học Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh” với mong muốn nâng cao chất lượng dạy học môn Đạo đức ở các trường tiểu học Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh.

2. Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và khảo sát thực trạng về hoạt động đổi mới PPDH môn Đạo đức và quản lí đổi mới PPDH môn Đạo đức tại các trường tiểu học Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh. Từ đó, tác giả đề xuất các biện pháp quản lí đổi mới PPDH môn Đạo đức tại các trường tiểu học Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục ở các trường trên.

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu

3.1. Khách thể nghiên cứu

Công tác quản lí hoạt động dạy học môn Đạo đức ở trường tiểu học.

3.2. Đối tượng nghiên cứu

Quản lí đổi mới PPDH môn Đạo đức ở các trường tiểu học Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh.

4. Giả thuyết khoa học

Công tác quản lí đổi mới PPDH môn Đạo đức ở các trường tiểu học Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh đã có những kết quả nhất định như làm khá tốt việc lập kế hoạch giảng dạy. Tuy nhiên, công tác này còn bất cập, hạn chế trong tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra đánh giá hoạt động đổi mới PP giảng dạy. Vì vậy, nếu khảo sát và đánh giá đúng thực trạng quản lí đổi mới PPDH môn Đạo đức ở các trường tiểu học Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh thì có cơ sở để đề xuất một số biện pháp có tính cần thiết và khả thi nhằm nâng cao hiệu quả quản lí đổi mới phương pháp dạy học môn Đạo đức ở các trường tiểu học.

5. Nhiệm vụ nghiên cứu

5.1. Hệ thống hóa các vấn đề lí luận về quản lí đổi mới PPDH môn Đạo đức ở các trường tiểu học.

5.2. Khảo sát và đánh giá thực trạng quản lí đổi mới PPDH môn Đạo Đức ở các trường tiểu học Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh.

5.3. Đề xuất một số biện pháp quản lí nhằm nâng cao hiệu quả quản lí đổi mới PPDH môn Đạo đức ở các trường tiểu học Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh.

6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu

6.1. Về nội dung: Nghiên cứu cơ sở lí luận, thực trạng và đề xuất biện pháp quản lí đổi mới PPDH môn Đạo đức ở các trường tiểu học Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh.

6.2. Đối tượng khảo sát: Cán bộ quản lí, giáo viên, ở 10 trong 23 trường tiểu học thuộc địa bàn Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh.

7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu

7.1. Quan điểm phương pháp luận

7.1.1 Quan điểm hệ thống cấu trúc

Đây là quan điểm nghiên cứu đối tượng một cách toàn diện, trên nhiều mặt dựa vào phân tích đối tượng thành các bộ phận và xác định mối quan hệ hữu cơ giữa các yếu tố của hệ thống để tìm ra qui luật phát triển.

Vận dụng quan điểm này vào đề tài người nghiên cứu sẽ tìm hiểu được mối liên hệ chặt chẽ giữa hoạt động dạy học môn Đạo đức và quản lí đổi mới PPDH môn Đạo đức. Thông qua việc nghiên cứu sẽ phát hiện ra những yếu tố mang tính bản chất, tính qui luật giữa hoạt động dạy học và quản lí đổi mới PPDH môn Đạo đức.

7.1.2. Quan điểm lịch sử-logic

Muốn nhận thức đúng sự vật hiện tượng, phải nắm được lịch sử của sự vật, xem xét quá trình phát sinh, phát triển của sự vật.

Vận dụng quan điểm này vào đề tài, người nghiên cứu xác định được phạm vi, không gian, thời gian cùng điều kiện hoàn cảnh để khảo sát, thu thập số liệu về thực trạng quản lí đổi mới PPDH môn Đạo đức và trình bày công trình nghiên cứu theo một trình tự logic.

7.1.3. Quan điểm thực tiễn

Nghiên cứu quản lí đổi mới PPDH môn Đạo đức tại các trường tiểu học Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh cần phải xuất phát từ thực tiễn để tìm ra những ưu điểm, hạn chế, phát hiện nguyên nhân để giải quyết, từ đó đề ra những giải pháp để cải thiện thực trạng, đáp ứng được yêu cầu của công tác quản lí đổi mới PPDH môn Đạo đức trong giai đoạn hiện nay.

7.2. Phương pháp nghiên cứu lí luận

Thu thập những tài liệu liên quan đến vấn đề nghiên cứu, sách, tài liệu, tạp chí chuyên ngành và tham khảo các công trình nghiên cứu về hoạt động đổi mới PPDH nhằm làm rõ các vấn đề lí luận của đề tài cần nghiên cứu.

7.3. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn

7.3.1. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi

Bảng hỏi được thiết kế hệ thống câu hỏi để điều tra thực trạng đổi mới PPDH môn Đạo đức và quản lí đổi mới PPDH môn Đạo đức ở trường tiểu học, phân tích những nguyên nhân thành công và hạn chế của thực trạng này.

Bảng hỏi khảo sát các đối tượng là hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, tổ trưởng tổ chuyên môn và giáo viên.

7.3.2. Phương pháp phỏng vấn:

Phỏng vấn các hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên môn, giáo viên của các trường về thực trạng quản lí đổi mới phương pháp dạy học môn Đạo đức ở các trường tiểu học làm căn cứ đề xuất các biện pháp quản lí hiệu quả.

7.3.3. Phương pháp thống kê toán học

Phương pháp này sử dụng để xử lí các số liệu thu được, từ đó rút ra các kết luận làm căn cứ đề xuất những biện pháp quản lí hiệu quả.

8. Cấu trúc của luận văn

Phần mở đầu Phần nội dung

Chương 1: Cơ sở lí luận về quản lí đổi mới phương pháp dạy học môn Đạo đức ở các trường tiểu học