Kết Quả Phỏng Vấn Chuyên Sâu Một Số Chuyên Gia Đánh Giá Về Các Tiêu Chí Xác

Biểu 3.7: Đánh giá các tiêu chí sử dụng trong định giá DNLN

Đánh giá các tiêu chí sử dụng trong định giá DNLN

Điểm TB

Độ lệch chuẩn

Kiểm định Cronbach

alpha

Bộ tiêu chí xác định giá trị doanh nghiệp hiện tại phù hợp

để xác định giá trị DNLN

2,13

0,43

0,87

Bộ tiêu chí hiện tại rất rõ ràng

và dễ áp dụng vào thực tế

1,90

0,55

0,91

Áp dụng bộ tiêu chí hiện tại

giúp định giá DNLN một cách chính xác

2,13

0,57

0,93

Hệ thống các văn bản, thông tư, hướng dẫn thực hiện định

giá DNLN đã tương đối đầy đủ

1,93

0,76

0,75

Sử dụng các tiêu chí xác định giá trị doanh nghiệp đã thể hiện

được tính đặc thù của DNLN

2,03

0,32

0,82

Kết quả định giá DNLN khi sử dụng các tiêu chí hiện tại đạt được sự đồng thuận từ các bên

liên quan

1,97

0,61

0,79

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 196 trang tài liệu này.

(Nguồn: Tổng hợp kết quả khảo sát của tác giả)

Kết quả phỏng vấn các chuyên gia được tổng hợp trên biểu 3.7, chúng ta có thể thấy kiểm định Cronbach alpha có giá trị lớn hơn 0,7 chứng tỏ rằng thang đo Likert 5 cấp độ sử dụng là phù hợp trong việc thu thập ý kiến từ các chuyên gia về việc đánh giá tiêu chí sử dụng trong định giá doanh nghiệp lâm nghiệp.

Từ bảng số liệu chúng ta thấy rằng có sự đồng thuận cao giữa các chuyên gia về việc đánh giá các tiêu chí, điều này thể hiện qua độ lệch chuẩn có giá trị nhỏ, chứng tỏ các ý kiến không khác biệt quá lớn so với giá trị trung bình, nói cách khác các ý kiến của các chuyên gia có độ tập trung cao.

Đa số các chuyên không đồng ý với nhận định cho rằng bộ tiêu chí hiện tại phù hợp để xác định giá trị doanh nghiệp lâm nghiệp, giá trị trung bình là 2,13. Các chuyên gia cho rằng bộ tiêu chí hiện tại được sử dụng chung cho các loại hình doanh nghiệp, do đó một số tài sản đặc thù của doanh nghiệp lâm nghiệp chưa có phương án xác định một cách chính xác. Hơn thế nữa, với bộ tiêu chí hiện tại thì khó xác định được giá trị tiềm năng của doanh nghiệp, khi mà tiêu chí giá trị lợi thế doanh nghiệp chưa được đưa vào tính toán.

Nhận định bộ tiêu chí hiện tại dễ dàng áp dụng vào thực tế và cho kết quả chính xác cũng không nhận được sự đồng tình từ các chuyên gia. Giá trị trung bình của các nhận định này lần lượt là 1,9 và 2,13.

Hệ thống văn bản, thông tư, hướng dẫn về tiêu chí xác định giá trị doanh nghiệp lâm nghiệp và nội hàm các tiêu chí được các chuyên gia đánh giá là chưa đầy đủ, và bộ tiêu chí xác định giá trị doanh nghiệp chưa thể hiện được tính đặc thù của ngành lâm nghiệp. Điểm trung bình của các tiêu chí này là 1,93 và 2,03. Các chuyên gia góp ý tiêu chí xác định giá trị rừng và đất rừng cần được tách riêng đối với các doanh nghiệp lâm nghiệp. việc xác định giá trị vô hình đối với DNLN khó khăn, việc xác định giá trị tài sản vô hình theo tiêu chuẩn thẩm định giá tài sản số 13. Tuy nhiên thực tế khi áp dụng thì không có hướng dẫn cụ thể, các tham số phức tạp không phù hơp với điều kiện thực tế, gây tốn kém chi phí và thời gian thực hiện. Việc xác định giá trị quyền sử dụng đất đối với các trường hợp giao đất và cho thuê đất còn nhiều bất cập, cùng với khó xác định giá trị lợi thế kinh doanh DNNN ở trên là nguyên nhân chính gây thất thoát giá trị vốn nhà nước trong quá trình CPH.

Kết quả xác định giá trị doanh nghiệp khi sử dụng các tiêu chí hiện tại, sẽ không được đồng thuận bởi các bên liên quan. Tiêu chí này có điểm trung bình ghi nhận được từ các chuyên gia là 1,97.

Tóm lại các chuyên gia cho rằng bộ tiêu chí xác định giá trị doanh nghiệp hiện nay chưa thực sự phù hợp để xác định giá trị DNLN, khi chưa rõ ràng, thiếu văn bản hướng dẫn cụ thể, chưa mang tính đặc thù của DNLN. Do đó để hoàn thiện tiêu chí xác định giá trị DNLN cần tập trung ban hành các hướng dẫn cụ thể, đặc biệt làm rõ nội dung liên quan đến xác định giá trị rừng và đất rừng theo nguyên tắc giá thị trường. Giá trị vô hình và giá trị lợi thế kinh doanh của doanh nghiệp cần được xác định chính xác.

3.2.5.2. Kết quả phỏng vấn chuyên sâu một số chuyên gia đánh giá về các tiêu chí xác định giá trị doanh nghiệp.

Kết quả phóng vấn chuyên sâu đại diện lãnh đạo Bộ môn Quản trị doanh nghiệp của trường Đại học lâm nghiệp cho thấy: “Việc xác định giá trị doanh nghiệp nhà nước trong lĩnh vực lâm nghiệp vẫn còn gặp nhiều khó khăn dù đã không ngừng có những sửa đổi, điều chỉnh để phù hợp với thực tế. Theo quy định việc xác định giá trị của doanh nghiệp được tiến hành bằng phương pháp tài sản và một số phương pháp khác, giá trị định giá của phương pháp khác không được thấp hơn phương pháp tài sản. Tuy nhiên phương pháp khác là phương pháp nào thì không được hướng dẫn cụ thể, tiêu chí sử dụng để xác định là những tiêu chí nào cũng không rõ ràng. Chênh lệch giữa các phương pháp xác định giá trị doanh nghiệp sẽ xử lý thế nào, điều này gây khó khăn cho việc xác định giá trị DNNN nói chung và DNLN trong lĩnh vực lâm nghiệp nói riêng.

Hộp 3.1. Ý kiến đánh giá của chuyên gia tại Trường Đại học Lâm nghiệp về các tiêu chí xác định giá trị doanh nghiệp

Theo chủ nhiệm bộ môn Quản trị doanh nghiệp của Trường Đại học Lâm Nghiệp, giá trị quyền sử dụng đất phải được xác định thống nhất để đưa vào giá trị doanh nghiệp bất kể mục đích chuyển đổi doanh nghiệp là gì. Đây là

một tài sản chủ yếu và đặc biệt của doanh nghiệp nông lâm nghiệp, không để các doanh nghiệp tự lựa chọn phương án tính giá trị đất, mà giá trị quyền sử dụng đất phải được nhà nước quy định cách tính toán thống nhất và đó là phần vốn nhà nước đầu tư cho doanh nghiệp, doanh nghiệp có trách nhiệm quản lý và sử dụng. Kể cả trường hợp cổ phần hóa doanh nghiệp thì đây vẫn là phần vốn chi phối của doanh nghiệp.

Theo chủ nhiệm khoa Kinh Tế và Quản trị kinh doanh Trường Đại học Lâm nghiệp: một trong những khó khăn trong quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp Lâm nghiệp là xác định các tiêu chí: giá trị rừng, đất rừng, và giá trị vô hình của doanh nghiệp. Tiêu chí giá trị rừng cần được tính đối với rừng trồng tại các năm khác nhau, sau đó quy đổi về thời điểm định giá với tỷ lệ chiết khấu thích hợp. Tiêu chí giá trị quyền sử dụng đất cần đưa vào để xác định giá trị doanh nghiệp khi tiến hành cổ phần hóa vì đó là tài sản quan trọng đối với các công ty Lâm nghiệp. Đối với các tài sản vô hình, như giá trị lợi thế kinh doanh, giá trị thương hiệu, cần được tính đúng, tính đủ theo giá thị trường.

Đánh giá từ các lãnh đạo doanh nghiệp lâm nghiệp về bộ tiêu chí hiện tại và những khó khăn gặp phải khi sử dụng bộ tiêu chí để xác định giá trị doanh nghiệp. Lãnh đạo daonh nghiệp đều cho rằng cần phải đưa giá trị rừng và đất rừng vào giá trị doanh nghiệp. Tuy nhiên việc định giá đất còn gặp nhiều vướng mắc, cần có quy định cụ thể từ phía nhà nước để có thể định giá tài sản này một cách thống nhất. Tiêu chí giá trị lợi thế kinh doanh cũng chưa có phương án rõ ràng để tính toán. Do đó có thể thấy từ phía các doanh nghiệp khi tiến hành xác định giá trị thì còn gặp nhiều khó khăn khi xác định các tiêu chí như giá trị rừng, giá trị quyền sử dụng đất, giá trị lợi thế kinh doanh.

Hộp 3.2. Ý kiến đánh giá của lãnh đạo các Công ty về các tiêu chí xác định giá trị doanh nghiệp

Giám đốc Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Quy nhơn cho rằng, đối với các công ty Lâm nghiệp vừa có diện tích rừng trồng và một phần diện tích là rừng tự nhiên thì chỉ tính giá trị tài sản rừng trồng đưa vào giá trị doanh nghiệp, còn giá trị tài sản rừng tự nhiên không đưa vào tính giá trị doanh nghiệp. Giám đốc cũng hoàn toàn nhất trí việc xác định giá trị tài sản rừng trồng theo nguyên tắc tính đúng, tính đủ theo từng cấp tuổi của rừng.

Giám đốc Công ty cổ phần lâm nghiệp Nguyễn Văn Trỗi cho biết, chúng tôi là một trong những công ty sớm đề xuất được thực hiện thí điểm cổ phần hóa doanh nghiệp trong giai đoạn đầu. Quá trình cổ phần hóa thì việc xác định giá trị lợi thế kinh doanh của công ty chưa được đề cập tới, giá trị lợi thế kinh doanh của các công ty tương đối khó xác định, và thường có giá trị không cao, nên có quy định chặt chẽ và rõ ràng. Giá trị quyền sử dụng đất vẫn chưa có quy định thống nhất, nên công ty chúng tôi lựa chọn phương án thuê đất trả tiền hàng năm, và khoản này được hoạch toán vào chi phí sản xuất kinh doanh, nên không đưa vào giá trị doanh nghiệp.

Hộp 3.2. Ý kiến đánh giá của lãnh đạo cơ quan quản lý nhà nước về các tiêu chí xác định giá trị doanh nghiệp

Theo lãnh đạo Sở Tài Chính tỉnh Tuyên Quang, chúng tôi nhất trí và sẽ kiên định về việc tính toán giá trị quyền sử dụng đất lâm nghiệp để đưa vào giá trị của công ty lâm nghiệp, vì đây là một tài sản lớn thuộc quyền sở hữu của nhà nước. Việc đưa giá trị quyền sử dụng đất vào giá trị doanh nghiệp thì nhà nước sẽ quản lý hiệu quả hơn và doanh nghiệp cũng có nhiều lợi thế hơn.

Theo lãnh đạo Vụ Tài Chính-Kế toán của Bộ Nông nghiệp và phát triển nông

thôn, phương pháp tài sản là phù hợp để xác định giá trị doanh nghiệp nhà nước trong lĩnh vực nông lâm nghiệp. Định hướng của chúng tôi là bộ tiêu chí sử dụng xác định giá trị doanh nghiệp cần đảm bảo chặt chẽ, công khai, minh bạch, không làm thất thoát tài sản, vốn nhà nước. Cụ thể đối với tài sản cố định và công cụ dụng cụ đã hết khấu hao nhưng tiếp tục sử dụng thì phải đánh giá lại để tính vào giá trị doanh nghiệp theo nguyên tắc không thấp hơn 20% giá trị tài sản công cụ dụng cụ mua mới. Đối với những doanh nghiệp có tài sản là rừng trồng, vườn cây thì khi cổ phần hóa xác định giá trị rừng trồng cần được đưa vào giá trị doanh nghiệp, căn cứ thông tư hướng dẫn của Bộ Nông Nghiệp và Phát triển nông thôn để tính giá trị rừng và vườn cây.

Về phía quản lý nhà nước, các ý kiến đều thống nhất đưa giá trị quyền sử dụng đất vào xác định giá trị doanh nghiệp khi tiến hành cổ phần hóa. Giá trị quyền sử dụng đất sẽ được chuyển thành phần vốn của nhà nước trong doanh nghiệp. Ngoài ra các chuyên gia cũng đề xuất phương pháp tính toán các tiêu chí tài sản cố định và giá trị rừng trồng, căn cứ vào hướng dẫn của Bộ Nông Nghiệp và phát triển nông thôn.

3.3. Phân tích các yếu tố ảnh hướng đến các tiêu chí xác định giá trị doanh nghiệp lâm nghiệp

3.3.1. Ảnh hưởng của các yếu tố chung

3.3.1.1. Ảnh hưởng của môi trưỡng vĩ mô

Ảnh hưởng từ môi trường vĩ mô đến các tiêu chí và phương pháp xác định giá trị doanh nghiệp được tổng hợp từ ý kiến từ các giám đốc doanh nghiệp, cán bộ quản lý chuyên môn. Ý kiến từ 120 phiếu điều tra đã được tổng hợp thông qua phỏng vấn bằng bảng câu hỏi, và phỏng vấn trực tiếp chuyên sâu.

Thang đo 5 cấp độ được sử dụng để đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố các tiêu chí và phương pháp xác định giá trị doanh nghiệp. Thang đo được sắp xếp theo mức độ từ: Nhiều, khá nhiều, vừa, ít, và không ảnh hưởng. Tương ứng với các mức độ ảnh hưởng là điểm số tương ứng từ 5 điểm đối với ảnh hưởng nhiều và 1 điểm đối với không ảnh hưởng.

Từ số liệu thu thập được qua các phiếu khảo sát các đối tượng về các yếu tố ảnh hưởng thuộc môi trường vĩ mô đến tiêu chí xác định giá trị doanh nghiệp, tác giả tổng hợp và tính toán được kết quả như bảng sau:

Kết quả cho thấy có sự nhất trí cao giữa những cán bộ được phỏng vấn khi cho rằng môi trường kinh tế và môi trường trường chính trị, pháp luật có mức độ ảnh hưởng lớn nhất tới việc định giá doanh nghiệp lâm nghiệp. Điểm trung bình đối với các yếu tố trên lần lượt là 4,00 và 3,69, tức là có mức độ ảnh hưởng nhiều. Ý kiến của các chuyên gia khá tập trung khi độ lệch chuẩn so với giá trị trung bình tính được lần lượt là 0,78 và 0,72. Đặc biệt đối với doanh nghiệp có vốn nhà nước các chuyên gia đều cho rằng hệ thống văn bản pháp quy, tính đồng bộ, đầy đủ, rõ ràng của hệ thống pháp luật có ảnh hưởng lớn tới việc định giá doanh nghiệp, không có chuyên gia nào đánh giá môi trường kinh tế không có ảnh hưởng gì tới định giá doanh nghiệp lâm nghiệp.

Biểu 3.8. Tổng hợp mức độ ảnh hưởng của các yếu tố thuộc môi trường vĩ mô

Đơn vị: Phiếu

Các yếu tố ảnh hưởng	5	4	3	2	1	Điểm TB	Độ lệch chuẩn
1	Kinh tế	31	62	22	5	0	4,00	0,78
2	Chính trị, pháp luật	8	76	28	7	1	3,69	0,72
3	Văn hóa - xã hội	0	18	43	44	15	2,53	0,89
4	Kỹ thuật - công nghệ	5	14	41	38	22	2,52	1,05
5	Tự nhiên - vật chất	1	46	55	14	4	3,22	0,79

(Nguồn: Tổng hợp kết quả khảo sát của tác giả)

Môi trường tự nhiên được xếp thứ 3 về mức độ ảnh hưởng tới việc định giá doanh nghiệp lâm nghiệp, khi số điểm trung bình tính được là 3,22 và độ lệch chuẩn là 0,79. Điều này cho thấy những người được phỏng vấn có chung quan điểm rằng môi trường tự nhiên, như điều kiện khí hậu, thời tiết, vị trí địa lý có ảnh hưởng khá nhiều tới việc định giá doanh nghiệp lâm nghiệp.

Môi trường văn hóa - xã hội và môi trường công nghệ được các chuyên gia đánh giá có mức độ ảnh hưởng vừa và ít ảnh hưởng tới việc định giá doanh nghiệp lâm nghiệp. Tuy nhiên mức độ ảnh hưởng được đánh giá ở mức vừa và ít. Đối với môi trường văn hóa xã hội điểm trung bình là 2,53, trong khi đó con số này đối với môi trường công nghệ là 2,52.

Nhìn chung, trong nhóm các yếu tố vĩ mô có ảnh hưởng tới định giá doanh nghiệp lâm nghiệp thì yếu tố về môi trường chính trị - pháp luật và môi trường kinh tế được đánh giá có mức độ ảnh hưởng nhiều. Trong khi đó môi trường vật chất - tự nhiên có mức độ ảnh hưởng khá nhiều, môi trường văn hóa xã hội và môi trường công nghệ có ảnh hưởng trong khoảng vừa và ít tới việc định giá doanh nghiệp lâm nghiệp.

3.3.1.1. Ảnh hưởng của môi trưỡng vi mô

So với môi trường vĩ mô, môi trường vi mô bao gồm các yếu tố tác động đến doanh nghiệp mang tính trực tiếp và rõ ràng hơn. Hơn nữa với các yếu tố này, doanh nghiệp còn có thể kiểm soát chúng ở một mức độ nhất định. Thuộc môi trường vi mô có yếu tố về khách hàng, nhà cung cấp, đối thủ cạnh tranh và các cơ quan nhà nước. Ảnh hưởng từ môi trường vi mô đến các tiêu chí và phương pháp xác định giá trị doanh nghiệp được tổng hợp từ ý kiến 120 phiếu điều tra, với thang đo 5 mức độ. Các ý kiến đánh giá về các tiêu chí theo mức độ: ảnh hưởng nhiều, ảnh hưởng khá nhiều, ảnh hưởng vừa, ảnh hưởng ít và không ảnh hưởng. Tương ứng với các mức độ ảnh hưởng là điểm