Định Hướng Phát Triển Và Nguyên Tắc Đề Xuất Các Biện Pháp Quản Lý

CHƯƠNG 3

CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỰ HỌC CỦA HỌC SINH TRƯỜNG VĂN HOÁ I - BỘ CÔNG AN

3.1. Định hướng phát triển và nguyên tắc đề xuất các biện pháp quản lý

* Định hướng phát triển nhà trường đến năm 2015:

- Hoàn thiện các điều kiện cần thiết và đưa nhà trường vào hệ thống các trường các trường THPT dân tộc nội trú.

- Tiếp tục mô hình đào tạo văn hóa THPT, hướng nghiệp ngành Công an cho học sinh người dân tộc thiểu số các tỉnh miền núi biên giới phía Bắc.

* Nguyên tắc đề xuất các biện pháp quản lý:

Đảm bảo tính phù hợp

Các biện pháp đề xuất phải phù hợp với chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, mục tiêu đào tạo của nhà trường. Đồng thời các biện pháp đề xuất phải phù hợp với các điều kiện hiện có, với đặc điểm học sinh, đặc điểm tổ chức quản lý của nhà trường.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 98 trang tài liệu này.

Đảm bảo tính kế thừa và phát triển

Các biện pháp phải được xây dựng trên cơ sở kế thừa truyền thống quản lý tổ chức giảng dạy, học tập, kết quả học tập của học sinh ở bậc trung học cơ sở; phát huy được những ưu điểm, thành quả của hệ thống quản lý hiện tại. Đồng thời phải phát triển các năng lực sẵn có ở người học, tạo nên sự đổi mới theo hướng nâng cao hơn chất lượng của công tác quản lý hoạt động tự học trong nhà trường.

Đảm bảo tính đồng bộ

Các biện pháp đề xuất phải đảm bảo tính đồng bộ giữa ý tưởng, mục tiêu, nội dung, giải pháp và kết quả; đồng bộ từ công tác quản lý, tổ chức, triển khai và các điều kiện để thực hiện.

Đảm bảo tính khả thi

Các biện pháp đề xuất phải có điều kiện thực thi trong hoàn cảnh thực tế của nhà trường, góp phần nâng cao chất lượng tự học của học sinh trường Văn hoá I - Bộ Công an.

Từ những cơ sở lý luận chung nhất về vấn đề tự học, quản lý hoạt động tự học cũng như thực trạng hoạt động tự học và công tác quản lý hoạt động tự học của học sinh trường Văn hoá I - Bộ Công an. Chúng tôi đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động tự học của học sinh trường Văn hoá I - Bộ Công an.

3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động tự học

* Biện pháp 1: Giáo dục động cơ tự học cho học sinh gắn liền với nội quy kỷ luật của ngành Công an

Mục tiêu biện pháp

- Xây dựng ở mỗi học sinh ý thức trách nhiệm đối với nghề nghiệp đã lựa chọn, từ đó mỗi học sinh phải đáp ứng những yêu cầu cao về phẩm chất và năng lực phù hợp với tính chất và đặc điểm của ngành nghề.

- Nâng cao nhận thức về pháp luật, kỷ luật của ngành Công an, quy định của nghề nghiệp; ý nghĩa, tác dụng, mức độ cần thiết của kỷ luật đối với hoạt động học tập, tự học trong quá trình đào tạo. Từ đó hình thành ở người học nhu cầu kỷ luật, thúc đẩy hình thành thói quen trong việc chấp hành kỷ luật học tập và tự học.

Nội dung và quy trình thực hiện

Bước 1: Xây dựng kế hoạch

- Đánh giá thực trạng việc giáo dục động cơ tự học cho học sinh thông qua hoạt động đầu khoá học, qua giảng dạy các môn học, qua từng bài giảng của giáo viên trên lớp và trong các buổi sinh hoạt.

- Dự thảo các nội dung giáo dục động cơ tự học cho học sinh bám sát theo điều lệ trường THPT, trường THPT dân tộc nội trú, quy chế quản lý giáo dục học sinh các trường Văn hoá CAND, các quy định về tiêu chuẩn đạo đức tác phong của người chiến sĩ CAND phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường

- Xây dựng tiêu chí đánh giá kết quả việc giáo dục, bồi dưỡng động cơ tự học cho học sinh.

Bước 2: Tổ chức thực hiện

- Triển khai các nội dung và các tiêu chí đánh giá công tác giáo dục động cơ tự học cho học sinh tới toàn thể cán bộ quản lý và giáo viên.

- Phân công, phân nhiệm rõ ràng quyền hạn và nhiệm vụ của từng đơn vị, từng cá nhân trong công tác giáo dục động cơ tự học cho học sinh.

+ Đối với GVCN: thực hiện việc giáo dục động cơ tự học cho học sinh thông qua các buổi kiểm tra lớp, sinh hoạt lớp.

+ Đối với cán bộ QLHS: thực hiện việc giáo dục động cơ tự học cho học sinh thông qua các buổi điểm danh, sinh hoạt cuối tuần.

+ Đối với giáo viên bộ môn: thực hiện việc giáo dục động cơ tự học cho học sinh thông qua hoạt động giảng dạy, qua các bài giảng.

- Tổ chức giáo dục động cơ tự học cho học sinh thông qua các nội dung:

+ Giáo dục về truyền thống của ngành và nhà trường như: tổ chức cho học sinh tham quan bảo tàng CAND, phòng truyền thống nhà trường; phổ biến các nội quy, quy chế của ngành và nhà trường; học điều lệnh nội vụ, điều lệnh đội ngũ, nghi lễ tác phong; đồng thời tổ chức bồi dưỡng kỹ năng, phương pháp và hình thức tổ chức tự học cho học sinh.

+ Thông qua hoạt động sinh hoạt tập thể (chào cờ hàng tuần, sinh hoạt lớp, sinh hoạt đoàn, sinh hoạt của cán bộ QLHS với các lớp cuối tuần) phổ biến các kế hoạch, hướng dẫn của nhà trường, quán triệt việc chấp hành quy chế quản lý giáo dục học sinh; quán triệt việc chấp hành quy định về thời gian sinh hoạt, học tập trong ngày của học sinh.

+ Thông qua các bài giảng trên lớp, giáo viên bộ môn tuyên truyền giáo dục và củng cố cho học sinh tinh thần tự học, tự nghiên cứu, khơi dậy cho học sinh niềm say mê, thói quen tìm tòi, sáng tạo. Từ đó củng cố động cơ, thái độ học tập đúng đắn cho học sinh.

- Tổ chức cho học sinh kiểm điểm tự phê bình và phê bình thông qua các buổi sinh hoạt lớp, sinh hoạt tập thể. Gắn chặt kết quả học tập, tự học, tự rèn của học sinh với quyền lợi mà học sinh được hưởng.

Bước 3: Chỉ đạo thực hiện

- Ban giám hiệu nhà trường chỉ đạo phòng Đào tạo, phối hợp với các bộ môn đánh giá về thực trạng nhận thức, động cơ tự học của học sinh. Chỉ đạo phòng Tổ

chức chính trị, phòng Đào tạo nghiên cứu các chỉ thị, nghị quyết, điều lệ nhà trường, điều lệnh CAND, quy chế quản lý giáo dục học sinh các trường Văn hoá CAND, dự thảo các nội dung giáo dục động cơ tự học cho học sinh.

- Chỉ đạo phân công cán bộ quản lý và giáo viên lên lớp phổ biến cho học sinh những nội dung giáo dục động cơ ý thức học tập ngay trong thời gian hoạt động đầu khoá. Đồng thời thường xuyên bồi dưỡng động cơ học tập cho học sinh trong các giờ lên lớp và thông qua các buổi sinh hoạt.

Bước 4: Kiểm tra đánh giá

- Thường xuyên dự các giờ lên lớp của cán bộ quản lý và giáo viên đầu khoá và các giờ lên lớp chính khoá của giáo viên. Kiểm tra việc giáo dục động cơ tự học cho học sinh thông qua hồ sơ giảng dạy của giáo viên như kế hoạch giảng dạy, giáo án lên lớp; hồ sơ chủ nhiệm của cán bộ QLHS và GVCN.

- Đánh giá kết quả việc giáo dục động cơ tự học cho học sinh thông việc thực hiện chương trình, kế hoạch của cán bộ quản lý và giáo viên (hồ sơ giảng dạy của giáo viên, hồ sơ của cán bộ QLHS, hồ sơ chủ nhiệm của GVCN). Chú trọng đánh giá kết quả giáo dục động cơ tự học qua việc chấp hành nền nếp tự học của học sinh (chấp hành thời gian, chấp hành quân số, mức độ hoàn thành các nội dung tự học được giao).

Điều kiện để thực hiện

- Các nội dung giáo dục động cơ tự học cho học sinh phải cụ thể từ các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, các quy định của Bộ Công an, điều lệ trường Trung học và phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường.

- Cán bộ quản lý phải luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, nhận thức về việc bồi dưỡng động cơ tự học cho học sinh là yếu tố quan trọng, quyết định tới chất lượng tự học của học sinh nhà trường. Bởi học sinh chỉ có kết quả học tập tốt khi xác định được rõ động cơ ý thức học tập để rèn luyện và phát triển bản thân, học tập để phục vụ cho ngành nghề mình đã lựa chọn.

- Đội ngũ giáo viên phải thực sự tâm huyết, nắm bắt được tâm lý của học sinh và có khả năng quản lý lớp cũng như thực lực học sinh trong học tập để có thể

hướng dẫn học sinh tự học tốt. Do vậy, trong công tác tuyển dụng giáo viên cần kỹ lưỡng lựa chọn, thường xuyên tổ chức bồi dưỡng giáo viên, sử dụng giáo viên đúng theo năng lực sở trường.

- Cơ sở vật chất của nhà trường phải đảm bảo cho hoạt động ngoại khoá, giáo dục truyền thống (phòng truyền thống của nhà trường phải nhiều mẫu vật, tư liệu mang tính giáo dục học sinh). Nhà trường có kế hoạch bổ sung nhiều tư liệu trong từng năm học, cập nhật thường xuyên các văn bản quy định của của ngành về công tác quản lý giáo dục học sinh.

- Kiểm tra đánh giá động cơ ý thức học tập của học sinh phải tiến hành thường xuyên từng tuần, từng tháng để có biện pháp điều chỉnh trong công tác chỉ đạo.

* Biện pháp 2: Tập huấn cho giáo viên hướng dẫn học sinh kỹ năng, phương pháp tự học

Mục tiêu của biện pháp

- Nhằm trang bị cho giáo viên nắm vững được hệ thống các kỹ năng, phương pháp tự học. Trên cơ sở đó có thể vận dụng các kỹ năng trong công tác tự học, tự nghiên cứu một cách khoa học.

- Trên cơ sở nắm vững các kỹ năng tự học, giáo viên hướng dẫn cho học sinh hình thành và phát triển vững chắc các kỹ năng tự học. Từ đó học sinh có thể lựa chọn, phối hợp các phương pháp tự học khoa học nhằm hoàn thành các nhiệm vụ học tập ở mức độ cao nhất.

Nội dung và quy trình thực hiện

Bước 1: Xây dựng kế hoạch

- Đánh giá thực trạng vận dụng các kỹ năng tự học, phương pháp tự học của học sinh nhà trường hiện nay: kỹ năng xây dựng kế hoạch học tập; kỹ năng đọc sách, tài liệu; kỹ năng ghi chép tài liệu; kỹ năng giải bài tập nhận thức trong tự học; kỹ năng khái quát hoá, hệ thống hoá; kỹ năng tự kiểm tra, đánh giá tự học.

- Trên cơ sở đánh giá thực trạng vận dụng các kỹ năng tự học, phương pháp tự học của học sinh, nhà trường xây dựng kế hoạch tập huấn các kỹ năng tự học, phương pháp tự học cho toàn thể cán bộ quản lý và giáo viên.

- Xây dựng kế hoạch hướng dẫn cho học sinh các kỹ năng tự học ngay trong thời gian hoạt động đầu khoá và củng cố các kỹ năng tự học cho học sinh thường xuyên trong suốt năm học.

- Xây dựng các mẫu kế hoạch tự học cụ thể để tập huấn cho toàn thể giáo viên, trên cơ sở đó giáo viên thống nhất hướng dẫn cho toàn thể học sinh.

Bước 2: Tổ chức thực hiện

- Phổ biến kế hoạch tập huấn, đồng thời tổ chức tập huấn cho toàn thể giáo viên các kỹ năng tự học. Triển khai kế hoạch hướng dẫn các kỹ năng tự học cho học sinh tới toàn thể giáo viên theo các nội dung:

+ Kỹ năng kế hoạch hoá hoạt động tự học: các bước để xây dựng kế hoạch tự học (ngày, tuần, tháng, học kỳ, năm học); quy trình để xây dựng kế hoạch tự học (thống kê các công việc cụ thể trong thời gian tự học, phân phối thời gian, xác định mức độ hoàn thành, kiểm tra sự hợp lý của kế hoạch).

+ Kỹ năng làm việc với sách và tài liệu: các yêu cầu cơ bản khi đọc sách, các bước để đọc sách.

+ Kỹ năng ghi chép tài liệu trong tự học: trích dẫn tài liệu, lập dàn ý, viết đề cương, tóm tắt thu hoạch.

+ Kỹ năng giải các bài tập nhận thức trong tự học: các bước để giải bài tập nhận thức.

+ Kỹ năng khái quát hoá và hệ thống hoá trong học tập.

+ Kỹ năng tự kiểm tra, đánh giá hoạt động tự học: các bước tự kiểm tra, đánh giá (nhận thức rõ mục đích và nội dung cần kiểm tra, đánh giá; nêu rõ các chuẩn ứng với các nội dung cho phù hợp; đối chiếu khách quan giữa nội dung kiểm tra đánh giá so với chuẩn; tự nhận xét lý do đạt được, chưa đạt được so với chuẩn). Hình thức tự kiểm tra (tự mình kiểm tra, học sinh kiểm tra đánh giá lẫn nhau; giáo viên kiểm tra, đánh giá và so sánh với kết quả tự kiểm tra đánh giá của học sinh).

- Phòng Đào tạo căn cứ kế hoạch lên chương trình hoạt động đầu khoá cho học sinh, chú trọng đến nội dung hướng dẫn học sinh các kỹ năng tự học.

- Bộ môn phân công giáo viên hướng dẫn cho học sinh các kỹ năng tự học; căn cứ sự phân công của Bộ môn, phòng Đào tạo lên lịch cụ thể để giáo viên lên lớp hướng dẫn cho học sinh.

- Giáo viên hướng dẫn cho học sinh về lý thuyết chung đối với từng kỹ năng, đồng thời làm mẫu đối với từng kỹ năng và yêu cầu học sinh làm theo mẫu, kịp thời uốn nắn những sai sót trong học sinh.

- Kết thúc đợt tập huấn, bộ môn cần có kế hoạch phân công giáo viên thường xuyên hướng dẫn học sinh củng cố lại các kỹ năng mới được hình thành. Thông qua các giờ lên lớp, giáo viên giao các nhiệm vụ tự học cho học sinh thường xuyên với mức độ khó ngày càng cao.

Bước 3: Chỉ đạo thực hiện

- Hiệu trưởng nhà trường mời chuyên gia hoặc bố trí cán bộ quản lý có kinh nghiệm tập huấn cho giáo viên, đồng thời có phân công trách nhiệm rõ ràng cho các bộ môn, đối với GVCN, giáo viên bộ môn trong việc hướng dẫn học sinh hình thành và phát triển các kỹ năng tự học.

- Chỉ đạo rút kinh nghiệm sau tập huấn, hướng dẫn học sinh đầu khoá học; đồng thời hàng tuần, hàng tháng yêu cầu giáo viên các bộ môn báo cáo kết quả việc hướng dẫn học sinh củng cố các kỹ năng tự học để kịp thời rút kinh nghiệm, chấn chỉnh những sai sót.

Bước 4: Kiểm tra đánh giá

- Kiểm tra, đánh giá việc tham gia tập huấn của giáo viên để rút kinh nghiệm, điều chỉnh kịp thời. Kiểm tra việc lên lớp của giáo viên hướng dẫn học sinh các kỹ năng tự học; kiểm tra các nội dung giáo viên hướng dẫn cho học sinh thông qua hồ sơ lên lớp của giáo viên, vở ghi chép của học sinh.

- Thường xuyên kiểm tra việc vận dụng các kỹ năng tự học học sinh đã được hướng dẫn thông qua việc kiểm tra kế hoạch học tập, kỹ năng thực hành vận dụng của học sinh.

Điều kiện thực hiện

- Ban giám hiệu chỉ đạo phòng Đào tạo phối hợp với 02 bộ môn đánh giá thực trạng vận dụng các kỹ năng tự học của học sinh đảm bảo chính xác, khách quan.

Xác định đúng những điểm mạnh và điểm yếu của học sinh để tập trung nhiều cho việc hướng dẫn những kỹ năng học sinh còn yếu.

- Quá trình hình thành một kỹ năng tự học cho học sinh phải trải qua các bước nhận thức, thể nghiệm, thành thạo trong luyện tập và sáng tạo. Đòi hỏi phải có thời gian dài kiên trì hướng dẫn và luyện tập. Do đó, giáo viên phải nêu cao tinh thần trách nhiệm, đầu tư thời gian, tận tâm với công việc để nâng cao chất lượng đào tạo của nhà trường.

- Các bước hình thành kỹ năng tự học cho học sinh phải theo quy trình đồng bộ, phải được sự thống nhất chỉ đạo từ cán bộ quản lý cấp trường, phòng, bộ môn và đặc biệt là đội ngũ giáo viên. Bởi đội ngũ giáo viên là lực lượng để duy trì liên tục việc rèn luyện các kỹ năng cho học sinh.

- GVCN ngoài việc hướng dẫn học sinh hình thành các kỹ năng tự học phải luôn nắm chắc tình hình học sinh lớp chủ nhiệm, tình hình học sinh môn mình được giao giảng dạy trên cơ sở đó mới có thể phân loại chính xác được trình độ học sinh để rèn luyện cho học sinh phát triển vững chắc các kỹ năng tự học.

* Biện pháp 3: Tăng cường quản lý đổi mới phương pháp dạy học trên lớp của giáo viên

Mục tiêu của biện pháp

- Đổi mới phương pháp dạy học là nhằm tích cực hoá hoạt động tự học, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và năng lực của người học.

- Rèn luyện cho học sinh có thói quen, phương pháp học, kỹ năng học, biết tự lực phát hiện vấn đề và giải quyết các vấn đề mà thực tiễn đòi hỏi.

Nội dung và quy trình thực hiện

Bước 1: Xây dựng kế hoạch

- Đánh giá thực trạng đổi mới phương pháp dạy học và công tác quản lý đổi mới phương pháp dạy học của giáo viên trên các khâu trong quá trình dạy học: soạn giáo án, nội dung, phương pháp, phương tiện sử dụng, kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh; mức độ khai thác, sử dụng phương tiện thiết bị trong dạy học.