Tổ Chức Thiết Kế Hoạt Động Dạy Học Môn Ngữ Văn Gắn Với Hoạt Động

- Cung cấp tài liệu, sách báo tham khảo về hoạt động cho GV và HS khi tổ chức HĐ trải nghiệm trong dạy học môn Ngữ văn .

3.2.2. Tổ chức thiết kế hoạt động dạy học môn Ngữ Văn gắn với hoạt động trải nghiệm theo định hướng chương tr nh giáo dục phổ thông 2018

3.2.2.1. Mục tiêu

Giúp cho giáo viên xác định được nhiệm vụ của hoạt động trải nghiệm trong dạy học môn Ngữ văn theo từng tiết dạy, bài dạy, đáp ứng yêu cầu, mục tiêu của môn học.

Biện pháp nhằm đưa ra các hình thức tổ chức hoạt động trải nghiệm mới mẻ phù hợp với môn Ngữ văn, đặc điểm HS và nhà trường để thu hút được sự quan tâm, tích cực, chủ động của HS trong học tập môn Ngữ văn. Mặt khác, đảm bảo sự thống nhất trong hoạt động giữa các GV Ngữ văn đối với tổ chức các hoạt động trải nghiệm trong dạy học tại nhà trường.

3.2.2.2. Nội dung và cách thức thực hiện

 Đối với Hiệu trưởng

- Chỉ đạo GV thiết kế hoạt động dạy học môn Ngữ Văn gắn với hoạt động trải nghiệm theo định hướng chương trình giáo dục phổ thông 2018 cần chú trọng đến:

+ Định hướng chung cho tất cả các môn học;

+ Định hướng xây dựng CT môn Ngữ văn ở cả hai giai đoạn.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 148 trang tài liệu này.

- Tập huấn, bồi dưỡng về năng lực xây dựng kế hoạch, thiết kế chương trình tổ chức các hoạt động trải nghiệm trong dạy học môn Ngữ văn cho GV để họ có thể cập nhật, bổ sung thường xuyên những kiến thức cơ bản về thiết kế các hoạt động dạy học trải nghiệm.

- Giao cho Đoàn, Đội trong nhà trường phát triển mạnh mẽ Câu lạc bộ văn học với mục đích tạo môi trường, cơ hội, sân chơi cho HS được trải nghiệm, thể hiện kiến thức, tư duy và niềm đam mê văn học.

 Đối với tổ chuyên môn

- Chỉ đạo đội ngũ GV cốt cán tiến hành thiết kế giáo án dạy học trải nghiệm phù hợp phát triển được các phẩm chất, năng lực học sinh cũng như phát huy được sự sáng tạo, tư duy của GV trong tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạy học môn Ngữ văn.

- Tiến hành xây dựng chương trình, nội dung các buổi giao lưu, trò chuyện, đàm thoại về chủ đề văn học trong nhà trường.

- Khuyến khích GV bộ môn Văn tích cực, chủ động và sáng tạo trong việc tìm hiểu, phát triển các nội dung trải nghiệm phù hợp với dạy học môn Ngữ văn.

- Thường xuyên cải tiến thiết kế các hoạt động trải nghiệm trong dạy học Ngữ văn phù hợp với thực tế nhà trường thông qua các buổi sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn, sinh hoạt chuyên đề.

 Đối với giáo viên

- Chủ động, tích cực nghiên cứu khoa học, viết sáng kiến kinh nghiệm về thiết kế, tổ chức các hoạt động trải nghiệm nhằm đề xuất các biện pháp, hướng giải quyết các hạn chế, khó khăn trong hoạt động, đồng thời tìm kiếm những cách làm, nội dung mới phù hợp với nhà trường.

- Thường xuyên tìm tòi, đổi mới và phát triển các hoạt động trải nghiệm theo nhiều hình thức phù hợp với đặc điểm và nhận thức của học sinh.

3.2.2.3. Điều kiện thực hiện

- GV nhận thức được tầm quan trọng của chương trình dạy học môn Ngữ văn, thường xuyên tự học, tự bồi dưỡng nâng cao năng lực tổ chức, thiết kế các hoạt động trải nghiệm trong dạy học môn Ngữ văn theo định hướng chương trình giáo dục phổ thông 2018.

- CBQ nhà trường phải nhanh nhạy, am hiểu và linh hoạt trong công tác chỉ đạo, tổ chức thực hiện các hoạt động trải nghiệm trong dạy học môn Ngữ văn.

3.2.3. ồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạ học môn Ngữ văn cho giáo viên

3.2.3.1.Mục tiêu

Bồi dưỡng năng lực tổ chức HĐTN trong dạy học cho giáo viên nhằm đảm bảo cập nhật yêu cầu HĐTN trong dạy học môn Ngữ văn. Tăng cường bồi dưỡng về việc xác định mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức và cách kiểm tra đánh giá các HĐTN trong dạy học môn Ngữ văn một cách hiệu quả góp phần nâng cao chất lượng dạy học bộ môn.

Biện pháp này nhằm nâng cao trình độ, nghiệp vụ chuyên môn cho GV, giúp GV hoàn thành nhiệm vụ giáo dục đáp ứng yêu cầu và thực hiện tốt công tác tổ chức thực hiện HĐTN trong dạy học môn Ngữ văn.

3.2.3.2. Nội dung và cách thực hiện

 Đối với Hiệu trưởng

- Tiến hành đánh giá, phân loại GV Ngữ văn trong nhà trường, xác định những năng lực, kỹ năng còn thiếu và yếu trong việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm. Từ đó, xác định được các yêu cầu, nội dung cần bồi dưỡng.

- Phân công nhiệm vụ. sắp xếp công việc và tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên đi học, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ nói chung và về cách tổ chức các HĐTN trong dạy học môn Ngữ văn nói riêng.

- Xác định hệ thống những năng lực tổ chức HĐTN trong dạy học Ngữ văn cần bồi dưỡng cho GV Ngữ văn cụ thể là:

+ Xây dựng, thiết kế HĐTN trong dạy học Ngữ văn theo từng chủ đề, chủ điểm nhất định.

Xác định nhu cầu tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạy học bộ môn; Đặt tên cho hoạt động trải nghiệm; Xác định mục tiêu của hoạt động trải nghiệm; Xác định phương pháp, phương tiện, hình thức tổ chức trải nghiệm trong dạy học Ngữ văn cho HS; Thiết kế giáo án dạy học trải nghiệm; Kiểm tra, điều chỉnh và hoàn thiện chương trình hoạt động...

+ Tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạy học Ngữ văn: kỹ năng thực hiện kế hoạch, giáo án dạy học trải nghiệm; khả năng triển khai thực hiện có hiệu quả quy trình tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạy học Ngữ văn; kỹ năng giải quyết các tình huống phát sinh trong dạy học trải nghiệm môn Ngữ văn, ...

+ Kiểm tra, đánh giá học sinh khi tổ chức các hoạt động trải nghiệm trong dạy học Ngữ văn theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực người học.

- Tổ chức bồi dưỡng tại chỗ tại trường cho GV về khả năng tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạy học Ngữ văn. Để tổ chức tập huấn, bồi dưỡng giáo viên, BGH nhà trường cần hết sức quan tâm đến những vấn đề liên quan đến tổ chức trải nghiệm trong dạy học Ngữ văn:

+ Tổ chức đội ngũ giáo viên cốt cán về môn Ngữ văn của nhà trường, đội ngũ này trong thời gian tập huấn sẽ nghiên cứu sâu về việc xây dựng mục tiêu, nội dung HĐTN trong đặc thù dạy học Ngữ văn tại nhà trường, thiết kế HĐTN mẫu và tổ chức một số buổi dạy mẫu cho giáo viên toàn trường tham dự, đóng góp ý kiến và xây dựng.

+ Cung cấp đầy đủ tài liệu về HĐTN trong dạy học Ngữ văn nhằm đảm bảo cho giáo viên được nghiên cứu tài liệu, nắm được nội dung trước, giáo viên dự kiến được cách thức tiến hành HĐTN để trong quá trình bồi dưỡng sẽ đưa ra được nhiều kinh nghiệm, nhiều ý tưởng về tổ chức HĐTN trong dạy học Ngữ văn.

+ Tham mưu, đề xuất với các cấp quản lý giáo dục về việc tổ chức tập huấn, sinh hoạt chuyên môn theo cụm trường, cử giáo viên cốt cán làm báo cáo viên, hỗ trợ giáo viên trong bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên môn, tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạy học môn Ngữ Văn.

Trong quá trình tổ chức bồi dưỡng, tập huấn cho GV tại trường về HĐTN trong dạy học Ngữ văn cần chỉ đạo đổi mới phương pháp bồi dưỡng đảm bảo cho GV có nhiều thời gian thực hành thiết kế và tổ chức các HĐTN

trong dạy học Ngữ văn trên cơ sở tìm hiểu và phân tích tài liệu, có sự trao đổi và rút kinh nghiệm.

- Thường xuyên kiểm tra, đánh giá công tác bồi dưỡng GV về tổ chức các hoạt động trải nghiệm trong dạy học Ngữ văn để kịp thời điều chỉnh, tác động phù hợp nâng cao chất lượng bồi dưỡng.

 Đối với tổ chuyên môn

- Thông qua các buổi họp tổ chuyên môn, tổ trưởng cần thống nhất về nội dung, thao tác và quá trình thực hiện HĐTN trong dạy học Ngữ văn sao cho thống nhất, đồng bộ. Trong buổi họp, cần khơi gợi, tạo không khí thoải mái để GV chia sẻ những khó khăn trong quá trình tổ chức, thực hiện HĐTN trong dạy học bộ môn. Qua đó, GV cùng nhau trao đổi, chia sẻ kinh, từng bước khắc phục những khó khăn và rèn luyện kỹ năng tổ chức giảng dạy theo hướng HĐTN.

- Thường xuyên tổ chức sinh hoạt chuyên môn theo các chuyên đề tổ chức HĐTN; tham dự các HĐTN trong và ngoài nhà trường; trao đổi, học tập kinh nghiệm của đồng nghiệp, của trường bạn, của các chuyên gia trong và ngoài nước về tổ chức HĐTN trong dạy học Ngữ văn trên các kênh thông tin như thế nào cho thật hiệu quả. Bên cạnh đó, cần phải áp dụng công nghệ thông tin, ứng dụng các phần mềm thiết kế các hoạt động sao cho hứng thú đối với học sinh nhằm đạt hiệu quả cao trong HĐTN trong dạy học Ngữ văn.

- Theo sát và quản lý trực tiếp các hoạt động bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạy học Ngữ văn của GV trong tổ.

 Đối với giáo viên

- Tham gia tích cực, sôi nổi vào các hoạt động bồi dưỡng, nghiên cứu và đưa ra các biện pháp thực hiện hiệu quả hơn sau những đợt bồi dưỡng.

3.2.3.3. Điều kiện thực hiện

- Báo cáo viên là chuyên gia, có nhiều kinh nghiệm về HĐTN.

- Nhà trường xây dựng kế hoạch bồi dưỡng về HĐTN cho giáo viên lông ghép vào kế hoạch bồi dưỡng thường xuyên trước khi bắt đầu năm học

mới. Đồng thời, chuẩn bị các điều kiện cần thiết (địa điểm, cơ sở vật chất, thiết bị, chuyên gia, báo cáo viên,…) để thực hiện kế hoạch bồi dưỡng giáo viên về HĐTN, có sự tham gia của các chuyên gia về HĐTN; có chế độ hỗ trợ kinh phí cụ thể, những quy định về bồi dưỡng để giáo viên có điều kiện về thời gian và vật chất tập trung vào thiết kế, tổ chức HĐTN đạt hiệu quả.

3.2.4. Đa dạng hóa các h nh thức tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạ học môn Ngữ văn

3.2.4.1. Mục tiêu của biện pháp

Phát huy vai trò chủ đạo của người thầy; tính tích cực, chủ động sáng tạo của HS trong việc tiếp nhận kiến thức mới. Vận dụng tri thức, giúp HS nhận thức các vấn đề đa dạng phức tạp của cuộc sống, có kỹ năng thực hành. Tạo cho HS có thói quen tự học, tự nghiên cứu, có phương pháp tư duy khoa học, rèn luyện kỹ năng sống, phẩm chất, năng lực cá nhân.

3.2.4.2. Nội dung và cách thức thực hiện

 Đối với Hiệu trưởng

- Chỉ đạo GV môn Ngữ văn nghiên cứu các văn bản hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm học, những yêu cầu về thực hiện nội dung, chương trình, phương pháp, hình thức dạy học, khai thác, sử dụng đồ dùng dạy học...

- Đưa tiêu chí tổ chức các hoạt động trải nghiệm trong dạy học (trong đó có dạy học môn Ngữ văn) vào công tác thi đua khen thưởng nhà trường.

- Giới thiệu các mô hình đã tổ chức về hình thức hoạt động trải nghiệm trong dạy học Ngữ văn có hiệu quả cao cho GV tìm hiểu và tham khảo.

 Đối với tổ chuyên môn

- Tổ chức, chỉ đạo nâng cao chất lượng giờ dạy trên lớp của giáo viên, thường xuyên theo dõi việc xác định mục tiêu dạy học của GV Ngữ văn thông qua trải nghiệm.

- Chỉ đạo xây dựng quy trình tổ chức các hoạt động trải nghiệm trong dạy học môn Ngữ văn phù hợp với nhà trường:

+ Giai đoạn 1: Tìm hiểu yêu cầu của chương trình, yêu cầu bài xác định hệ thống mục đích yêu cầu: về việc nắm vững tri thức, kỹ năng kỹ xảo, hình thức, nhận thức về việc giảng dạy, động cơ thái độ, về việc phát triển các năng lực nhận thức ghi nhớ, quan sát, tưởng tượng tư duy cảm xúc, ý chí…

+ Giai đoạn 2: Xây dựng nội dung cụ thể bài học: xác định những tri thức chính và phụ, phân tích tri thức thành đơn vị, sắp xếp các đơn vị kiến thức theo một trình tự hợp lý, bổ sung kiến thức thành số liệu mới, những câu chuyện lịch sử, những thông tin gắn với thực tế địa phương.

+ Giai đoạn 3: Lựa chọn và sử dụng hình thức dạy học: Căn cứ vào mục đích, nhiệm vụ dạy học, vào điều kiện cụ thể từng bài, vào trang thiết bị hiện có, vào tính chất và đặc điểm của hình thức. Sự lựa chọn này phụ thuộc rất nhiều vào kinh nghiệm, tài năng và sự nhạy bén của người thầy.

+ Giai đoạn 4: Tổ chức các hoạt động trải nghiệm trong dạy học

+ Giai đoạn 5: Tổng kết, rút kinh nghiệm và cải tiến hoạt động

 Đối với giáo viên

- Nắm rõ nội dung bài học, đặc điểm học sinh và điều kiện thực tế của nhà trường để xác định và lựa chọn có hiệu quả các hình thức tổ chức các hoạt động trải nghiệm trong dạy học môn Ngữ văn.

- Thiết kế các hoạt động trải nghiệm trong dạy học Ngữ văn dưới các hình thức khác nhau, kết hợp trong giờ hoặc ngoài giờ học sao cho hợp lí; lựa chọn thời gian, không gian phù hợp để thực hiện HĐTN.

- Tổ chức hoạt động trải nghiệm môn Ngữ văn có thể lồng ghép, kết hợp với các hoạt động giáo dục khác như thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, các hoạt động ngoại khóa, tham quan, tìm hiểu, trải nghiệm,các hoạt động văn nghệ, thể dục thể thao; hoạt động giáo dục di sản, bản sắc văn hóa dân tộc; các hội thi như tổ chức ngày Tết dân tộc, hội thi học sinh thanh lịch, thi văn nghệ, thể dục thể thao, thi tìm hiểu văn hóa các dân tộc, tìm hiểu di tích lịch sử.

3.2.4.3. Điều kiện thực hiện

CBQL, GV nhận thức được tầm quan trọng của hình thức dạy học, các cấp quản lý quan tâm đến chất lượng giáo dục, thường xuyên tổ chức các hoạt động bồi dưỡng đổi mới hình thức dạy học.

3.2.5. ạo động lực cho GV tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạ học Ngữ văn

3.2.5.1. Mục tiêu

Tạo động lực cho người giáo viên trong việc vận dụng một cách tích cực HĐTN trong dạy học Ngữ văn ở trường trung học cơ sở bằng cách gắn quản lý HĐTN trong dạy học Ngữ văn với thi đua khen thưởng, làm tăng hiệu quả hoạt động; đảm bảo cho GV Ngữ văn được hưởng các chế độ, chính sách đầy đủ; được sự quan tâm về vật chất lẫn tinh thần. Từ đó, giúp cho đội ngũ giáo viên an tâm công tác, phát huy hết khả năng của mình để phục vụ sự nghiệp giáo dục.

3.2.5.2. Nội dung và cách thực hiện

 Đối với Hiệu trưởng

- Xây dựng cơ chế tạo động lực cho GV trong nhà trường nói chung, GV Ngữ văn nói riêng:

+ Đảm bảo chế độ học tập, công tác cho đội ngũ giáo viên Ngữ văn, xây dựng chính sách đãi ngộ hợp lý, thỏa đáng để họ có cơ hội được đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực, kỹ năng thiết kế, tổ chức các hoạt động trải nghiệm trong dạy học Ngữ văn.

+ Có chính sách, chế độ phụ cấp cho đội ngũ giáo viên Ngữ văn, tạo điều kiện cho họ được tham quan, học tập kinh nghiệm ở các trường tiên tiến, trọng điểm trong và ngoài địa bàn về tổ chức các hoạt động trải nghiệm trong dạy học Ngữ văn.

+ Đảm bảo chế độ tuyên dương, khen thưởng kịp thời. Nhằm động viên, khích lệ, cũng như tạo động lực cho đội ngũ giáo viên Ngữ văn thêm yêu nghề và phát huy hết khả năng của bản thân trong dạy học Ngữ văn.