Chỉ Đạo Việc Xây Dựng Kế Hoạch Hoạt Động Tổ Chuyên Môn Khtn Trong Nhà

những hạn chế, tồn tại trong quá trình quản lý, tránh đề xuất các biện pháp đúng nhưng lại xa với thực tiễn quản lý hoạt động TCM KHTN trường THCS. Việc đề xuất các biện pháp quản lý phải nằm trong khuôn khổ và điều kiện thực tế cho phép của nhà trường, địa phương. Đặc biệt, phù hợp với điều kiện và mang tính đặc thù của các trường THCS huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang.

3.1.4. Đảm bảo tính hiệu quả

Trước các yêu cầu cao của xã hội đối với giáo dục, đào tạo, đòi hỏi giáo dục phải tạo ra những bước đi vững chắc, phát huy được những thế mạnh, hạn chế tối thiểu những tồn tại. Vì vậy, các biện pháp quản lý hoạt động TCM KHTN trường THCS theo định hướng chương trình giáo dục phổ thông mới của Hiệu trưởng đưa ra, ngoài yêu cầu phù hợp với tình hình thực tế của nhà trường, có tính khả thi cao còn đòi hỏi các biện pháp đó phải có tính hiệu quả cao thì mới tạo ra được sức mạnh tổng hợp, giúp cho công tác quản lý của Hiệu trưởng và hoạt động TCM KHTN đạt được hiệu quả.

3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa

Quản lý hoạt động TCM KHTN trường THCS phải thực sự dựa vào những nội dung và phương pháp của các biện pháp trước đây và hiện nay đang thực hiện có hiệu quả. Biện pháp mới đề xuất không phủ định toàn bộ cái đã có, mà chỉ phủ định tính lỗi thời, sự lạc hậu và sự không phù hợp của các biện pháp trước đây và hiện nay một cách biện chứng. Các giải pháp mới sẽ kế thừa đầy đủ các tinh hoa chọn lọc để hoàn thiện hơn và thực sự đem lại nhiều hiệu quả hơn trong bối cảnh môi trường triển khai mới của các biện pháp. Trên thực tế, quá trình quản lý hoạt động TCM KHTN ở các trường THCS đã được quan tâm, song do yêu cầu đổi mới giáo dục nói chung, đổi mới giáo dục THCS nói riêng, cần có sự điều chỉnh để đáp ứng yêu cầu về đổi mới căn bản toàn diện giáo dục, đào tạo.

3.2. Các biện pháp đề xuất

3.2.1. Chỉ đạo việc xây dựng kế hoạch hoạt động Tổ chuyên môn KHTN trong nhà trường THCS

3.2.1.1. Mục tiêu của biện pháp

Xây dựng kế hoạch hoạt động của TCM KHTN trong trường THCS nhằm xác định một cách có căn cứ khoa học những mục tiêu, nhiệm vụ của TCM KHTN và định ra những phương tiện cơ bản để thực hiện có kết quả nhiệm vụ, chỉ tiêu đó.

3.2.1.2. Nội dung và cách thức tổ chức thực hiện

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 113 trang tài liệu này.

Khi tổ chức xây dựng kế hoạch, BGH cần quán triệt để tổ trưởng TCM KHTN nắm vững được các loại kế hoạch của TCM. Ở trường THCS có nhiều loại kế hoạch được xây dựng và thực hiện, trong đó, có 2 loại kế hoạch cơ bản và phổ biến, đó là: Kế hoạch năm học (KHNH) của TCM và kế hoạch hoạt động trong năm học của GV, Ngoài ra, còn có kế hoạch học kỳ, kế hoạch hàng tháng là sự cụ thể hóa của kế hoạch năm học cho từng khoảng thời gian nhất định.

Do đó, Hiệu trưởng cần chỉ đạo việc xây dựng KHNH của TCM KHTN bằng cách thành lập nhóm xây dựng kế hoạch hoạt động TCM do Hiệu trưởng phụ trách, trong đó có các tổ trưởng TCM làm công tác tham mưu. Khi lập kế hoạch, Hiệu trưởng cần chỉ đạo tổ trưởng TCM tuân theo quy trình một cách khoa học, tránh sự phỏng đoán chung chung và bao gồm trình tự như sau:

Bước 1: Tổ trưởng tổ chuyên môn khoa học tự nhiên lập dự thảo kế hoạch năm học căn cứ vào dự thảo kế hoạch năm học của nhà trường, tham khảo các chủ trương, nhiệm vụ năm học của Phòng, Sở GD&ĐT.

Bước 2: Thông qua, lấy ý kiến đóng góp của tập thể

Sau khi hoàn thành dự thảo kế hoạch, tổ trưởng TCM gửi dự thảo cho các thành viên trong tổ nghiên cứu. Việc này giúp các thành viên có thời gian chủ động phát hiện ra những vấn đề bổ khuyết, điều chỉnh cho dự thảo kế hoạch.

Khi các thành viên trong tổ đã có đủ thời gian nghiên cứu dự thảo kế hoạch, TCM sẽ tiến hành trao đổi, thảo luận về dự thảo kế hoạch năm học để có những bổ sung hay điều chỉnh phù hợp.

Bước 3: Điều chỉnh, hoàn thiện chỉnh lý dự thảo kế hoạch

Sau khi được các tổ viên góp ý, bổ sung, tổ trưởng TCM sẽ chỉnh sửa lại, hoàn thiện kế hoạch lần cuối.

Bước 4: Gửi dự thảo kế hoạch cho Hiệu trưởng phê duyệt

Sau khi chỉnh sửa, dự thảo kế hoạch năm học của TCM được tổ trưởng TCM nộp cho Hiệu trưởng theo thời gian quy định. Tổng hợp dự thảo kế hoạch năm học của các TCM, Hiệu trưởng sẽ hoàn thiện dự thảo KHNH của nhà trường. Qua hội nghị cán bộ viên chức, Hiệu trưởng sẽ ban hành kế hoạch năm học chung của nhà trường.

Bước 5: Công bố và thực hiện kế hoạch

Căn cứ vào KHNH được ban hành, một lần nữa tổ trưởng TCM chỉnh lại kế hoạch của tổ thành kế hoạch chính thức của TCM gửi cho Hiệu trưởng ký duyệt. Sau đó, các cá nhân căn cứ vào kế hoạch này điều chỉnh lại kế hoạch cá nhân.

3.2.1.3. Điều kiện để thực hiện biện pháp

Để thực hiện hiệu quả biện pháp này, cần đảm bảo các điều kiện sau:

+ Tổ trưởng TCM cần tìm hiểu các mục tiêu cụ thể của năm học, từ đó, làm căn cứ xây dựng kế hoạch hoạt động của tổ.

+ Tổ trưởng TCM cần nắm bắt, tranh thủ ý kiến đóng góp của mỗi tổ viên để có thể phát huy được sức mạnh tập thể trong việc xây dựng KHNH.

+ Tổ trưởng TCM phải thực sự tâm huyết, có trách nhiệm, tham mưu kịp thời cho BGH xây dựng kế hoạch chung của nhà trường trong năm học.

3.2.2. Đổi mới việc quản lý hoạt động các chuyên đề, kiểm tra, đánh giá, thực hiện quy chế chuyên môn của TCM KHTN trong nhà trường THCS

3.2.2.1. Mục tiêu của biện pháp

Thực hiện biện pháp đổi mới QL HĐ các chuyên đề, kiểm tra, đánh giá, thực hiện quy chế chuyên môn của trong nhà trường THCS sẽ giúp Hiệu trưởng quản lý, đánh giá được hiệu quả quá trình thực hiện kế hoạch năm học của nhà trường nói chung, các TCM nói riêng. Mặt khác, quá trình này còn đánh giá được hiệu quả của quá trình dạy học và giáo dục trong nhà trường

vì hoạt động của các TCM trong nhà trường là hoạt động có tính chất rộng khắp, toàn diện trên mọi mặt giáo dục.

3.2.2.2. Nội dung và cách thức tổ chức thực hiện

Để làm tốt công việc này, Hiệu trưởng cần chỉ đạo thực hiện tốt các công việc sau:

- Thống nhất về nội dung và cách thực hiện các loại hồ sơ chuyên môn: Căn cứ vào các văn bản hướng dẫn của ngành và quy định của Sở GD&ĐT để thống nhất các loại hồ sơ của TCM KHTN, hồ sơ cá nhân như: Sổ ghi chép các chuyên đề, nội dung về chuyên môn, các loại biên bản,… giáo án, sổ điểm cá nhân, sổ đăng ký giảng dạy, sổ dự giờ, sổ tự học, tự bồi dưỡng, sổ chủ nhiệm,…

Bàn bạc, thảo luận trong nội dung sinh hoạt TCM để thống nhất thực hiện các loại hồ sơ theo quy định.

- Quản lí, chỉ đạo tốt việc thực hiện các chuyên đề về chuyên môn như: Đổi mới phương pháp dạy học; bồi dưỡng HS giỏi, phụ đạo HS yếu kém; viết SKKN; thảo luận những bài giảng khó trong chương trình; bồi dưỡng thường xuyên theo chu kỳ; sử dụng thiết bị dạy học, áp dụng CNTT trong giảng dạy; phương pháp thực hiện các giờ dạy thực hành đạt hiệu quả…

- Xây dựng tiêu chí và quy trình đánh giá xếp loại giờ dạy. Căn cứ vào tiêu chí đánh giá một giờ dạy đã được Sở GD&ĐT quy định sẵn để chỉ đạo TCM trong việc thống nhất xây dựng quy trình đánh giá, xếp loại giờ dạy của GV một cách phù hợp theo chuẩn. Làm tốt công tác này sẽ nâng cao hiệu quả giờ dạy và tạo sự đoàn kết, nhất trí cao trong tổ.

- Xây dựng ngân hàng đề thi, kiểm tra: Chỉ đạo và tổ chức việc xây dựng ngân hàng đề kiểm tra bao gồm các loại đề kiểm tra 15 phút, 45 phút, 90 phút, kiểm tra học kỳ, đề kiểm tra chất lượng, đề thi HS giỏi,…

- Quản lí công tác thi đua: Sau các đợt thi đua theo chủ điểm, cuối học kỳ và cuối năm học, theo kế hoạch chung của nhà trường, Hiệu trưởng yêu cầu các TCM họp đánh giá tình hình hoạt động của tổ, xếp loại thi đua của tập thể, cá nhân trong tổ và đề nghị khen thưởng, đó là căn cứ để tổ trưởng TCM triển khai thực hiện khi sinh hoạt TCM.

- Quản lý việc thực hiện nội dung, chương trình dạy học của GV trong TCM: Hiệu trưởng quản lý GV thực hiện chương trình, nội dung dạy học thông qua các loại hồ sơ: Kế hoạch chuyên môn, sổ đăng ký giảng dạy, giáo án, sổ điểm, sổ đầu bài, sổ theo dõi đăng ký sử dụng đồ dùng dạy học…

- Quản lý việc thực hiện kế hoạch giảng dạy của GV. Thực hiện kế hoạch dạy học là thực hiện kế hoạch đào tạo theo mục tiêu chung (khung chương trình chuẩn của Bộ GD&ĐT, SGK và phân phối chương trình của Sở GD&ĐT), bao gồm: Xây dựng kế hoạch chuyên môn cá nhân; Thực hiện sổ đăng ký giảng dạy hàng tuần; Trình độ sử dụng đồ dùng, thiết bị dạy học,…

- Quản lý thực hiện quy chế chuyên môn: Thực hiện quy chế chuyên môn bao gồm việc thực hiện chương trình dạy học, soạn bài, đảm bảo nền nếp dạy học của GV theo quy định, chấm trả bài cho HS, việc thực hiện cơ số điểm,… Cụ thể là các nội dung sau:

+ Thực hiện nề nếp chuyên môn: Lên lớp đúng giờ, thực hiện đúng quy định của thời khoá biểu, giảng dạy theo kế hoạch chuyên môn.

+ Soạn giáo án theo đúng quy định chuyên môn: Xác định rõ mục tiêu, yêu cầu, trọng tâm bài giảng, giáo án phải soạn mới, trình bày khoa học, thiết kế các hoạt động phù hợp với các đối tượng HS, bài soạn đảm bảo tính chính xác nội dung của SGK và phải có sự khai thác, bổ sung, liên hệ, đổi mới cho phù hợp.

+ Việc kiểm tra, chấm trả bài cho HS và chế độ cho điểm theo từng môn học phải đúng quy định và làm thường xuyên.

+ Việc tổ chức các đợt thi đua, hội giảng, rút kinh nghiệm giờ dạy, học tập kinh nghiệm về các phương pháp giảng dạy cần phải được thực hiện một cách có hiệu quả…

- Quản lý sinh hoạt TCM: Hiệu trưởng nắm bắt thông tin, tình hình của TCM, kiểm tra biên bản sinh hoạt của TCM để đánh giá hiệu quả SHCM, góp ý kịp thời để khắc phục những tồn tại, từ đó từng bước nâng cao chất lượng SHCM.

- Phân công chuyên môn: Để chuẩn bị cho năm học mới, Hiệu trưởng cần có bước chuẩn bị về nhân sự, nắm được năng lực, hoàn cảnh của từng GV để có sự phân công thích hợp.

3.2.2.3. Điều kiện để thực hiện biện pháp

Để thực hiện hiệu quả biện pháp này, cần đảm bảo các điều kiện sau:

- Để quản lí tốt hoạt động của các TCM trong nhà trường, Hiệu trưởng cần nắm vững các văn bản hướng dẫn của ngành và các quy định của Sở GD&ĐT.

- Có phương pháp và kỹ năng quản lí tốt các hoạt động chuyên môn một cách khoa học, hiệu quả. Triển khai đồng bộ các hoạt động chuyên môn trong nhà trường một cách kịp thời, sâu rộng.

- Có các biện pháp đánh giá, khích lệ đối với những cá nhân làm tốt công việc được giao.

3.2.3. Đổi mới việc quản lý hoạt động bồi dưỡng và tự bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, năng lực quản lý cho tổ trưởng TCM KHTN ở trường THCS

3.2.3.1. Mục tiêu của biện pháp

Đào tạo và bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho CBQL hoạt động TCM trường THCS là nhằm giúp trang bị kiến thức, truyền thụ kinh nghiệm, hình thành kỹ năng hoạt động, hình thành nên phẩm chất chính trị, tư tưởng, đạo đức và tâm lý cho cán bộ cốt cán. Thông qua đào tạo bồi dưỡng nhằm khắc phục những hạn chế, phát huy những mặt tích cực để nâng cao năng lực chuyên môn, năng lực quản lý của mỗi tổ trưởng TCM, đảm bảo cho tổ trưởng TCM đạt chuẩn theo chuẩn nghề nghiệp, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

3.2.3.2. Nội dung và cách thức tổ chức thực hiện

Để thực hiện tốt công tác trên, Hiệu trưởng cần tổ chức các chuyên đề bồi dưỡng lý luận chính trị, tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh để nâng cao trình độ chuyên môn, năng lực sư phạm, năng lực quản lý cho đội ngũ tổ trưởng TCM.

Kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho CBQL TCM phải cụ thể hoá các tiêu chí: Chương trình, nội dung; Thời gian, địa điểm và các điều kiện về tài chính; Phân loại trình độ, thế mạnh và nhiệm vụ của từng người để bồi dưỡng chuyên sâu về một số mặt, từ đó phát huy tối đa khả năng của từng người, tăng hiệu quả hoạt động tại TCM.

Trước hết, việc xây dựng nội dung bồi dưỡng phải thiết thực, phù hợp với yêu cầu đổi mới của ngành GD đã đề ra. Đồng thời phải căn cứ vào thực trạng của đội ngũ tổ trưởng, tổ phó TCM trong nhà trường. Nội dung bồi dưỡng cần chú ý vào các vấn đề sau:

+ Về trình độ CM: Cử đi học trên chuẩn cho các tổ trưởng, tổ phó, đối tượng dự nguồn trong quy hoạch, có năng lực, có triển vọng phát triển. Cử tham gia các lớp bồi dưỡng thường xuyên, định kỳ về nghiệp vụ công tác quản lý của TCM do Phòng GD&ĐT, Sở GD&ĐT tổ chức.

+ Về kiến thức: Có kiến thức chuyên sâu và có khả năng hệ thống hóa kiến thức trong cả cấp học để nâng cao hiệu quả giảng dạy. Đảm bảo đủ, chính xác, có hệ thống kiến thức cơ bản của tiết dạy. Có khả năng hướng dẫn đồng nghiệp một số kiến thức chuyên sâu; có khả năng bồi dưỡng HSG, phụ đạo HS yếu kém; Có kiến thức cơ bản về tâm lý học, vận dụng và có cách ứng xử linh hoạt với từng đối tượng HS; Có kiến thức kiểm tra, đánh giá HS phù hợp và chính xác; Có kiến thức phổ thông về chính trị xã hội; Kiến thức về CNTT, ngoại ngữ để đáp ứng yêu cầu dạy - học. Có hiểu biết về KT - XH ở địa phương.

+ Về nghiệp vụ sư phạm: Có kỹ năng lập kế hoạch dạy học cho phù hợp với đối tượng HS; Sử dụng các hình thức kiểm tra phù hợp; Biết khai thác và sử dụng tốt thiết bị, đồ dùng dạy học; Có kỹ năng xây dựng môi trường học tập thân thiện, hợp tác; Biết lựa chọn và kết hợp tốt các PPDH; Thực hiện tốt các hoạt động dạy học trên lớp để phát huy được tính chủ động, sáng tạo của HS; Biết hướng dẫn HS tự học; Có khả năng phối hợp với gia đình, đoàn thể trong việc giáo dục HS; Có biện pháp giáo dục HS cá biệt phù hợp; Có khả năng tổ chức được các buổi hoạt động ngoại khóa cho học sinh; Biết cách xử trí các tình huống giáo dục; Biết tổng hợp viết sáng kiến kinh nghiệm giáo dục; Ứng xử với đồng nghiệp với cộng đồng đúng phong cách nhà giáo.

+ Về nghiệp vụ quản lý: Nắm được các quan điểm, đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước về phát triển GD&ĐT; Nắm được kế hoạch phát triển ngành học, bậc học, kế hoạch chiến lược phát triển nhà trường; Chú trọng

rèn luyện kỹ năng lãnh đạo, quản lý, trong đó có các kỹ năng: lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra - đánh giá, các kỹ năng mềm như: kỹ năng giao tiếp, kỹ năng tổ chức và làm việc theo nhóm, kỹ năng quản lý thời gian, kỹ năng giải quyết các xung đột, kỹ năng điều tiết cảm xúc.

Hiệu trưởng cũng cần có kế hoạch cử đi học sau đại học đối với các tổ trưởng, tổ phó TCM, đội ngũ cán bộ dự nguồn. Tuy nhiên, việc cử đi học cần được xem xét kỹ lưỡng và theo kế hoạch. Không cử đi học quá tập trung vào một bộ môn hay TCM nào đó. Cần có sự xem xét đồng đều giữa các môn tự nhiên và xã hội. Việc cử đi học cũng cần phải tính đến người thay thế và đảm nhận nhiệm vụ khi tổ trưởng, hoặc tổ phó TCM đi học.

Ngoài ra, cũng cần tạo điều kiện cho đội ngũ tổ trưởng, tổ phó TCM tham gia học các lớp đại học, trung cấp chính trị do Trung tâm Chính trị tổ chức để vừa có thể học tập nâng cao nhận thức về lý luận chính trị vừa có thể giảng dạy bình thường tại đơn vị.

Mặt khác, hiệu trưởng cũng cần tổ chức các đợt tham quan, thực tế để GV có điều kiện giao lưu, học hỏi kinh nghiệm điển hình về công tác quản lý TCM tại các trường trong và ngoài huyện.

Song song với các hoạt động bồi dưỡng trên, hằng năm, đội ngũ các tổ trưởng, tổ phó TCM cũng cần có kế hoạch tự học, tự bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ và nghiệp vụ quản lý. Hiệu trưởng là người trực tiếp duyệt kế hoạch và sẽ tư vấn những nội dung, kỹ năng còn yếu và thiếu cũng như hướng khắc phục. Hiệu trưởng trực tiếp theo dõi và đánh giá việc thực hiện cũng như sự tiến bộ của đội ngũ CBQL TCM.

3.2.3.3. Điều kiện để thực hiện biện pháp

Để thực hiện có hiệu quả biện pháp này, cần đảm bảo các điều kiện sau:

- Hiệu trưởng cần phải thường xuyên cập nhật và nắm vững các văn bản chỉ đạo của ngành, các chế định xã hội, chế định GD&ĐT và phổ biến sâu rộng trong đội ngũ CBQL và GV.

- Các tổ trưởng TCM cần có ý thức không ngừng học hỏi để nắm vững chuyên môn, nghiệp vụ hoạt động của TCM.

- Có sự điều hành đồng bộ, thống nhất từ Hiệu trưởng đến BGH và các tổ trưởng TCM, có biện pháp giúp đỡ khi tổ trưởng TCM gặp vướng mắc, lúng túng trong chỉ đạo và điều hành.

3.2.4. Đổi mới quản lý hoạt động sinh hoạt của tổ chuyên môn khoa học tự nhiên theo hướng nghiên cứu bài học

3.2.4.1. Mục tiêu của biện pháp

Hình thức sinh hoạt TCM theo hướng NCBH nhằm giúp cho GV tập trung phân tích được các vấn đề liên quan đến bài học, xây dựng được kế hoạch bài học phù hợp với kế hoạch dạy học; nâng cao chất lượng chuyên môn cho đội ngũ GV, giúp họ có thêm những kiến thức về mô hình dạy học mới, các phương pháp, kĩ thuật dạy học hiện đại,… Từ đó tăng cường hứng thú học tập của HS và từng bước cải thiện chất lượng dạy và học trong nhà trường, tạo được động lực giúp cho GV có thể khẳng định bản thân trong TCM cũng như trong nhà trường

3.2.4.2. Nội dung và cách thức tổ chức thực hiện

Để tiến hành đổi mới quản lí việc sinh hoạt chuyên môn theo hướng NCBH, hiệu trưởng cần phải chú trọng chỉ đạo thực hiện những nội dung sau:

* Thứ nhất, cần phải nâng cao nhận thức cho CBGV về sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học.

+ Chỉ đạo tổ trưởng TCM chủ động lên kế hoạch hoặc phối hợp với BGH để tổ chức các buổi tọa đàm, hội thảo chuyên đề về SHCM theo NCBH... Thông qua những buổi hội thảo, tọa đàm như vậy để GV hiểu được mục đích của việc SHCM theo NCBH.

+ Tổ trưởng TCM cần làm cho đội ngũ giáo GV hiểu SHCM theo NCBH không chỉ là mô hình giúp cải thiện hứng thú học tập của HS mà còn giúp bản thân GV cải thiện “tay nghề”, phát triển mối quan hệ với đồng nghiệp… Từ đó, từng bước nâng cao chất lượng dạy và học. Muốn thực hiện được điều này, tổ trưởng TCM cần phối hợp với BGH tổ chức các cuộc họp, sinh hoạt chuyên đề; mời những chuyên gia có kinh nghiệm để trao đổi về NCBH.

* Thứ hai, chỉ đạo GV xây dựng kế hoạch sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học phù hợp với kế hoạch của môn học.

+ Để thực hiện tốt nội dung này, Hiệu trưởng cần chỉ đạo tổ trưởng TCM tổ chức cho các GV trong TCM học tập, nắm vững nội dung, nhiệm vụ năm học, nắm vững các mục tiêu chuyên môn trong SHCM theo NCBH, quy chế chuyên môn, những quy định mới của ngành…

+ Tổ chức cho GV trong TCM thảo luận, thống nhất chương trình giảng dạy, thống nhất mục đích yêu cầu của từng chương, bài cụ thể theo khối, lớp.