Đổi Mới Cách Thức Kiểm Tra, Đánh Giá Hoạt Động Dạy Và Kết Quả Học Tập

Nghiên cứu một cách có hệ thống các kinh nghiệm giảng dạy trong thực tiễn, tổng hợp và phổ biển rộng rãi đến giáo viên, giúp họ có ý thức và cách thức đổi mới phương pháp dạy học sao cho đạt kết quả cao nhất.

Khảo sát chất lượng đội ngũ giáo viên về nhận thức, năng lực chuyên môn và điều kiện đổi mới phương pháp dạy học, phân loại giáo viên để có kế hoạch bồi dưỡng sao cho đạt kết quả cao nhất. Nội dung bồi dưỡng, tập huấn gồm:

- Tập huấn kỹ năng Xây dựng kế hoạch bài dạy thể hiện được phương pháp dạy học mới; đổi mới cách chuẩn bị bài trước khi lên lớp đảm bảo thực hiện được các nội dung chính sau:

- Tập huấn kỹ năng thiết kế bài giảng theo hướng tổ chức tốt các hoạt động của học sinh, lấy học sinh làm trung tâm của hoạt động dạy.

- Tập huấn đổi mới hình thức tổ chức dạy học, hình thức kiểm tra, đánh giá.

- Tập huấn kỹ năng sử dụng đồ dùng dạy học, phòng thí nghiệm, thực hành nhằm phát huy tối đa khả năng tự học của học sinh.

- Tập huấn kĩ năng ứng dụng công nghệ thông tin, ứng dụng các phần mềm phục vụ tốt quá trình giảng dạy nhằm phát huy tốt khả năng tự học của học sinh.

Việc thay đổi phương pháp sao cho phù hợp với mục tiêu, chương trình, nội dung môn Khoa học tự nhiên. Phương pháp dạy học tích cực thực chất là sự kết hợp nhiều phương pháp một cách hợp lý, thay đổi hình thức tổ chức dạy học nhưng tất cả cũng nhằm thực hiện khắc phục lối truyền thụ một chiều, máy móc, khuyến khích tư duy sáng tạo, chủ động tích cực, hình thành các năng lực thực hiện của người học.

3.2.3.3. Điều kiện thực hiện

Để việc đổi mới phương pháp dạy học được tiến hành một cách thường xuyên, liên tục cần phải làm tốt công tác giáo dục tư tưởng chính trị để mọi người nhận thức được đổi mới phương pháp dạy học là nhiệm vụ của người giáo viên, người quản lý giáo dục; mọi cán bộ quản lý và giáo viên phải được

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 174 trang tài liệu này.

bồi dưỡng những kiến thức cần thiết về đổi mới phương pháp dạy học; Ban giám hiệu nhà trường phải chỉ đạo sát sao và tạo mọi điều kiện môi trường thuận lợi nhất cho giáo viên thực hiện việc đổi mới; nội dung đổi mới phương pháp dạy học phải được đưa vào chỉ tiêu thi đua của các nhà trường, cần có những quy định cụ thể để động viên kịp thời, khen chê đúng lúc, thưởng phạt công bằng đem lại niềm tin cho giáo viên.

Ủy ban nhân dân huyện, Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Nậm Pồ cần quan tâm chỉ đạo, tạo điều kiện cho nhà trường về đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất; đảm bảo phương tiện dạy học và nguồn kinh phí cần thiết để giáo viên có điều kiện thực hiện tối đa khả năng chuyên môn và phối hợp tốt các phương pháp dạy học đặc thù của bộ môn.

Hàng năm, nhà trường cần có ý kiến với Phòng Giáo dục và Đào tạo mở các lớ bồi dưỡng, đào tạo đội ngũ giáo viên dạy môn Khoa học tự nhiên và khuyến khích tinh thần tự học, tự bồi dưỡng nhầm nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ.

Tổ chuyên môn cần cùng nhau trao đổi, tháo gỡ những khó khăn, tạo điều kiện về thời gian cho các giáo viên vừa học, vừa làm đạt kết quả tốt.

3.2.4. Đổi mới cách thức kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy và kết quả học tập môn Khoa học tự nhiên theo định hướng phát triển năng lực thực hiện

3.2.4.1. Mục tiêu của biện pháp

Nhằm tăng cường quản lý chặt chẽ hoạt động dạy học của giáo viên, đặc biệt là quản lý đổi mới kiểm tra, đánh giá, gắn chặt với đổi mới chương trình, nội dung với phương pháp giảng dạy của giáo viên.

Kiểm tra, đánh giá không chỉ nhìn nhận như một công cụ để phân loại, cho điểm mà phải là sự kết hợp giữa hình thức cho điểm và đánh giá nhận xét khả năng tiến bộ của học sinh coi đó như là một biện pháp hữu hiệu nhằm thúc đẩy chất lượng dạy của thầy và chất lượng học của học sinh, là công cụ để đánh giá việc dạy của thầy và việc học của trò.

Phải thực hiện việc kiểm tra, đánh giá từ hai phía đó là hoạt động giảng dạy của giáo viên và hoạt động học của học sinh. CBQL không chỉ đơn thuần là đánh giá thực trạng việc thực hiện đúng chương trình, kế hoạch, tiến độ giảng dạy, mức độ hoàn thành công việc của giáo viên mà còn là người đánh giá được mức độ hoàn thành tốt nhiệm vụ giảng dạy của giáo viên thông qua kết quả học tập cảu học sinh.

Đổi mới hoạt động kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh nhằm phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, từng đối tượng học sinh, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh.

Thông qua việc kiểm tra, đánh giá nhằm khen thưởng những thành tích giảng dạy tốt, chấn chỉnh những giáo viên chưa chịu chú trọng trong công tác giảng dạy để vừa kịp thời động viên khuyến khích tinh thần phấn đấu vươn lên vừa giữ vững kỷ cương nề nếp nhà trường.

3.2.4.2. Nội dung và cách thực hiện

Kiểm tra, đánh giá là quyền hạn, trách nhiệm và là nhiệm vụ thường xuyên của người quản lý trong việc tổ chức thực hiện kế hoạch của nhà trường, của tổ chuyên môn, của cá nhân giáo viên. Kiểm tra nhằm phát hiện ưu điểm, khả năng tiếp cận đổi mới phương pháp giảng dạy mới của giáo viên. Từ đó có sự động viên khích lệ, khen thưởng kịp thời, nhân rộng các giáo viên điển hình có thành tích trong giảng dạy. Mặt khác, uốn nắn kịp thời sai phạm, thiếu sót, tham gia góp ý, điều chỉnh hợp lý nhằm đưa nhà trường hoạt động đúng quỹ đạo, thúc đẩy việc thực hiện đổi mới dạy học theo định hướng phát triển năng lực thực hiện.

Đổi mới việc kiểm tra, đánh giá phải phù hợp với việc đổi mới mục tiêu, chương trình, nội dung chương trình, giúp giáo viên đánh giá, nhận xét chính xá kết quả học tập của học sinh, có thông tin phản hồi chính xá từ phụ huynh học sinh và xã hội, từ đó giúp giáo viên có những thay đổi hợp lý trong hoạt động dạy học để bám sát được từng đối tượng học sinh.

Thực hiện việc kiểm tra, đánh giá là mối liên hệ hai chiều giữa người quản lý và giáo viên, hình thành nguyên lý tự kiểm tra cho mỗi cán bộ giáo viên, tạo khả năng tự đánh giá, tự điều chỉnh nhằm phù hợp với lợi ích chung của nhà trường.

Tổ chức cho giáo viên tự học tập, nghiên cứu các văn bản hướng dẫn về công tác chuyên môn, học tập quy chế chuyên môn, nâng cao nhận thức cho cán bộ giáo viên về mục đích, ý nghĩa, vai trò của hoạt động kiểm tra, đánh giá theo quan điểm đổi mới hiện nay, thống thất kế hoạch, hình thức và nội dung kiểm tra, đánh giá, quy định rõ trách nhiệm của người kiểm tra và đối tượng kiểm tra, xây dựng tiêu chuẩn đánh giá cho từng hoạt động cụ thể của giáo viên.

Kiểm tra việc thực hiện quy chế chuyên môn thông qua kiểm tra việc lập kế hoạch và thực hiện chương trình giảng dạy, soạn bài và các hồ sơ chuyên môn, việc sử dụng đồ dùng dạy học và thực hành thí nghiệm, việc ra đề, chấm, nhận xét và trả bài kiểm tra cho học sinh.

Kiểm tra, đánh giá trình độ nghiệp vụ, năng lực sư phạm của giáo viên thông qua việc đánh giá các giờ thao giảng, giờ dạy chuyên đề, dự giờ của giáo viên và đối chiếu kết quả học tập, năng lực học tập và phẩm chất học sinh; kiểm tra giờ dạy trên lớp, kết quả đạt được về chất lượng giáo dục.

Đánh giá kết quả học tập của học sinh cần việc chú trọng đến việc đánh giá khả năng vận dụng kiến thức tổng hợp; có tính sáng tạo, tính thực tiễn, tính thời sự nhưng phải gắn với nội dung cần kiểm tra, đánh giá, phải phân hóa, phân loại khả năng, năng lực người học. Thực hiện đánh giá kết quả của cả quá trình học tập kết hợp với đánh giá cuối học kỳ và đánh giá cuối năm học; phối hợp sự đánh giá của giáo viên và việc tự đánh giá của học sinh, thông tin phản hồi từ phụ huynh học sinh nhằm phản ánh và đánh giá đúng chất lượng học tập và năng lực của học sinh.

3.2.4.3. Điều kiện thực hiện

Nâng cao nhận thức cho đội ngũ giáo viên dạy môn Khoa học tự nhiên việc đổi mới kiểm tra, đánh giá là nhiệm vụ của người quản lý và giáo viên; mọi cán bộ quản lý và giáo viên phải được bồi dưỡng những kiến thức cần thiết về đổi mới kiểm tra, đánh giá.

Xay dựng quy chế chuyên môn của nhà trường, lập các kế hoạch phục vụ chuyên môn, kế hoạch kiểm tra nội bộ nhà trường.

Ban giám hiệu nhà trường, tạo điều kiện cho giáo viên hoàn thành tốt nhiệm vụ kiểm tra, đánh giá người học.

Thực hiện tốt công tác thi đua khen thưởng, kiểm tra, đánh giá luôn đi cùng với thi đua khen thưởng

3.2.5. Đẩy mạnh đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học và các điều kiện đáp ứng yêu cầu dạy học môn Khoa học tự nhiên theo định hướng phát triển năng lực

3.2.5.1. Mục tiêu của biện pháp

Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị dạy học môn Khoa học tự nhiên nhằm đáp ứng yêu cầu của đổi mới mục tiêu, chương trình, nội dung dạy học môn Khoa học tự nhiên theo định hướng phát triển năng lực; nâng cao ý thức trách nhiệm của mỗi giáo viên, nhân viên nhà trường trách nhiệm và nhiệm vụ phải giữ gìn, khai thác, bảo quản tốt cơ sở vật chất, thiết bị dạy học.

Tăng cường việc xã hội hóa giáo dục của các phụ huynh, các nhà tài trợ và xã hội đối với việc đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, TBDH môn học.

Tăng cường quản lý và khai thác sử dụng cơ sở vật chất, TBDH môn học nhằm thực hiện tốt đổi việc mới phương pháp dạy học, nâng cao chất lượng dạy học. Nâng cao ý thức trách nhiệm, ý thức tự giác và kỹ năng sử dụng các thiết bị dạy học của giáo viên.

3.2.5.2. Nội dung và cách thực hiện

* Xây dựng kế hoạch:

Hàng năm, ban giám hiệu nhà trường cần chỉ đạo Tổ chuyên môn căn cứ vào chương trình, nội dung, đối tượng giảng dạy và thực trạng về CSVC, TBDH môn Khoa học tự nhiên tiến hành đề xuất nhu cầu sử dụng, bảo quản, sửa chữa và đầu tư bổ sung cơ sở vật chất, TBDH môn học gửi về nhà trường để tổng hợp tham mưu với Phòng Giáo dục và Đào tạo mua sắm bổ sung. Hiệu trưởng lập dự thảo kế hoạch sử dụng, đầu tư CSVC, TBDH của nhà trường từng năm học.

Tổ chức họp Hội đồng nhà trường đánh giá tính cần thiết và khả thi của kế hoạch. Căn cứ vào ý kiến đóng góp, hoàn thiện kế hoạch và báo cáo lên Phòng Giáo dục và Đào tạo phê duyệt.

Tổ chức thực hiện kế hoạch:

Căn cứ vào kinh phí được cấp, giá cả thị trường tại thời điểm đầu tư và căn cứ vào thứ tự ưu tiên của các hạng mục, chỉ đạo xây dựng kế hoạch mua sắm phù hợp với nhu cầu thực tế của nhà trường, tránh lãng phí thiết bị, tiền của và bị áp đặt về kế hoạch mua sắm.

Căn cứ vào ý kiến tham mưu, Hiệu trưởng ra quyết định thành lập tổ giúp việc (bao gồm thẩm định giá cả, tổ chức đấu thầu, xây dựng hợp đồng mua sắm, nghiệm thu kỹ thuật và nghiệm thu tổng thể...).

Tổ chức mua sắm, lắp đặt và nghiệm thu TBDH. Kiên quyết không tiếp nhận những thiết bị không đảm bảo chất lượng, không đúng tiêu chuẩn kỹ thuật quy định, đồng thời yêu cầu nhà cung ứng phải sửa chữa hoặc đổi lại toàn bộ những thiết bị không đảm bảo chất lượng, thực hiện trách nhiệm bảo hành trong quá trình sử dụng theo đúng hợp đồng kinh tế.

Thực hiện bàn giao CSVC, TBDH cho cán bộ phụ trách thiết bị và có kế hoạch mượn, trả, sử dụng theo đúng quy định. Chỉ đạo cán bộ làm công tác thiết bị xây dựng nội quy, quy chế sử dụng, quản lý CSVC, TBDH; phổ biến đến GV. Tổ chức tập huấn khai thác, bảo quản, sử dụng TBDH cho nhân viên thiết bị và giáo viên.

Chỉ đạo chặt chẽ việc khai thác, sử dụng có hiệu quả TBDH trong quá trình giảng dạy, học tập của giáo viên và học sinh nhà trường trong các tiết học. Thường xuyên kiểm tra, đôn đốc và đánh giá hiệu quả việc triển khai sử dụng TBDH của các tổ, nhóm chuyên môn và của giáo viên trong năm học.

Tham mưu với UBND xã tuyên truyền xã hội hóa giáo dục tham gia xây dựng CSVC, TBDH bằng nhiều hình thức như thông qua phụ huynh học sinh, Hội cha mẹ học sinh, các đơn vị kết nghĩa, các tập thể và cá nhân khác (cựu GV, cựu HS…) để tìm nguồn tài chính bổ sung cho TBDH môn học của nhà

trường; tổ chức phát động phong trào thi đua làm đồ dùng dạy học tự làm trong giáo viên và học sinh; sưu tầm tài liệu, tranh, ảnh phù hợp với nội dung môn học để phục vụ công tác dạy học.

Để nâng cao hiệu quả sử dụng CSVC, TBDH, Hiệu trưởng cần kết hợp nhiều biện pháp như biện pháp hành chính kết hợp với biện pháp kinh tế và động viên thi đua, cụ thể:

Chỉ đạo Tổ chuyên môn yêu cầu các giáo viên đưa việc sử dụng TBDH vào kế hoạch sử dụng thiết bị dạy học của mình trong từng học kỳ, kế hoạch này được tổ chuyên môn phê duyệt, đảm bảo thực hiện nghiêm túc các tiết thực hành theo yêu cầu nội dung chương trình.

Khuyến khích giáo viên tăng cường sử dụng TBDH, giảm dần và tiến tới khắc phục hoàn toàn tình trạng “dạy chay”. Hàng năm cần làm tốt việc phát động thi đua sử dụng TBDH theo tinh thần đổi mới PPDH và coi đây là một tiêu chuẩn đánh giá chất lượng công tác chuyên môn của giáo viên.

Tổ chức cho giáo viên trao đổi về kỹ năng sử dụng, quy tắc an toàn của thiết bị khi vận hành, về kinh nghiệm tổ chức thí nghiệm, thực hành cho HS... Cử giáo viên tham gia các lớp tập huấn do Sở, Phòng Giáo dục và Đào tạo tổ chức. Mời chuyên gia tập huấn, hướng dẫn các thao tác, kỹ năng sử dụng TBDH cho giáo viên. Ngoài việc tham gia tập huấn, mỗi giáo viên bộ môn cần làm tốt công tác tự bồi dưỡng để nâng cao năng lực cho bản thân đáp ứng được yêu cầu dạy học theo định hướng phát triển năng lực

Tuyên truyền, vận động giáo viên, học sinh nêu cao ý thức giữ gìn và bảo vệ CSVC, TBDH được trang bị, đảm bảo tốt, dùng bền, an toàn, tiết kiệm. Kiểm tra, đánh giá thực hiện kế hoạch khai thác sử dụng CSVC, TBDH:

Căn cứ vào mục tiêu môn học, phân phối chương trình, số tiết thí nghiệm thực hành và điều kiện CSVC, TBDH hiện có của nhà trường, Hiệu trưởng đề ra Quy định kiểm tra đánh giá việc thực hiện sử dụng thiết bị phục vụ cho

HĐDH của giáo viên. Chỉ đạo tổ chức kiểm tra việc sử dụng CSVC, TBDH theo Quy định. Trong quá trình chỉ đạo kiểm tra, Hiệu trưởng cần phải nắm được những thông tin cần thiết về tình hình thực hiện và kết quả đạt được. Công tác nắm thông tin được thực hiện thông qua các báo cáo định kỳ và đột xuất của các nhân viên thiết bị, của tổ chuyên môn; qua kiểm tra sổ sách đăng ký sử dụng và sổ bảo quản TBDH; qua dự giờ, thăm lớp, dự các hoạt động ngoài giờ học; qua phỏng vấn giáo viên, học sinh; qua trực tiếp thị sát hệ thống TBDH thường xuyên.

3.2.5.3. Điều kiện thực hiện biện pháp

Tổ chuyên môn và giáo viên phải nhận thức được vai trò to lớn của CSVC, TBDH đối với việc đổi mới phương pháp dạy học, nâng cao chất lượng dạy học; thực hiện tốt trách nhiệm cùng các bộ phận liên quan trong việc quản lý, sử dụng, khai thác và đề xuất hoàn thiện CSVC, TBDH cho môn học.

Ban giám hiệu tham mưu với Phòng giáo dục và Đào tạo quan tâm đầu tư hơn nữa việc xây dựng CSVC, TBDH, đặc biệt là xây dựng phòng học bộ môn Khoa học tự nhiên để thuận lợi cho việc dạy học, bảo quản và sử dụng các trang thiết bị bộ môn Khoa học tự nhiên.

3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp

Trên đây là 5 biện pháp được đề xuất có mỗi quan hệ biện chứng với nhau thành một hệ thống quản lý hoạt động dạy học môn Khoa học tự nhiên theo định hướng phát triển năng lực thực hiện tại các trường trung học cơ sở trên địa bàn huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên. Các biện pháp quản lý nêu trên có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, đan xen và bổ sung cho nhau nhằm hoàn thiện quản lý hoạt động dạy và học theo quan điểm đổi mới hiện nay. Tuy nhiên để triển khai các biện pháp được hiệu quả thì CBQL phải thực hiện đồng bộ, có hệ thống và linh hoạt. Khi khai thác phải áp dụng phù hợp với từng đối tượng quản lý và từng điều kiện thực tế của từng trường.