Vận dụng một số phương pháp thống kê nghiên cứu tình hình phân phối thu nhập trong các doanh nghiệp ngành Công nghiệp Việt Nam

294 người năm 2001 lên 334 người năm 2003, với tốc độ tăng lao động bình quân 3 năm là 6,6%. Số lao độ bìh quân của 1 DN công nghiệp chế biến cũng tăng từ 237 người năm 2001 lên 285 người năm 2003 với tốc độ tăng bình quân 3 năm là 9,7%. DN sản xuất và phân phối điện, khí và nước có số lao động bình quân thấp và tăng từ 84 người năm 2001 lên 112 người năm 2003 song với tốc độ tăng lao động bình quân 3 năm cao là 15,5%. Có một lưu ý rằng lao động bình quân của 1 DN tăng từ năm 2001 đến năm 2003 (chứ không giảm như so với tổng thể) là vì số lượng DN trong mẫu được giữ nguyên trong 3 năm điều tra, phản ánh sự gia tăng việc làm của các DN.

Bảng 2.6 Số lao động và tốc độ tăng lao động bình quân của 1 DN công nghiệp theo ngành cấp I năm 2001 - 2003

Khai thác mỏ	Công nghiệp chế biến	SX và PP điện, khí và nước	BQ chung
Số lượng (người)
2001	294	237	84	239
2002	333	265	97	267
2003	334	285	112	286
Tốc độ tăng (%)
2002/2001	13,3	11,8	15,5	11,7
2003/2002	0,3	7,5	15,5	7,1
BQ chung	6,6	9,7	15,5	9,4

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 235 trang tài liệu này.

Nguồn: Tính toán từ mẫu điều tra doanh nghiệp 2001-2003, Tổng cục Thống kê.

Khu vực nhà nước:

Doanh nghiệp công nghiệp nhà nước có số lao động bình quân 1 DN tương đối cao và tăng từ 569 người năm 2001 lên 616 người năm 2003 với tốc độ tăng lao động bình quân 3 năm là 4,0%. Bảng 2.7 cung cấp thông tin chi tiết về lao động bình quân của DN nhà nước theo các ngành công nghiệp cấp I.

Bảng 2.7 Số lao động và tốc độ tăng lao động bình quân của 1 DN công nghiệp nhà nước theo ngành cấp I năm 2001 - 2003

Khai thác mỏ	Công nghiệp chế biến	SX và PP điện, khí và nước	BQ chung
Số lượng (người)
2001	752	568	125	569
2002	846	582	146	593
2003	844	609	172	616
Tốc độ tăng (%)
2002/2001	12,5	2,5	16,8	4,2
2003/2002	-0,2	4,6	17,8	3,9
BQ chung	5,9	3,5	17,3	4,0

Nguồn: Tính toán từ mẫu điều tra doanh nghiệp 2001-2003, Tổng cục Thống kê.

Khu vực ngoài nhà nước:

Số lao động bình quân của 1 DN công nghiệp ngoài nhà nước không cao và tăng từ 113 người năm 2001 lên 138 người năm 2003 với tốc độ tăng bình quân 3 năm là 10,5%. Bảng 2.8 cung cấp thông tin chi tiết về lao động bình quân của DN ngoài nhà nước theo các ngành công nghiệp cấp I.

Bảng 2.8 Số lao động và tốc độ tăng lao động bình quân của 1 DN công nghiệp ngoài nhà nước theo ngành cấp I năm 2001 - 2003

Khai thác mỏ	Công nghiệp chế biến	SX và PP điện, khí và nước	BQ chung
Số lượng (người)
2001	87	115	5	113
2002	101	133	6	130
2003	104	141	5	138
Tốc độ tăng (%)
2002/2001	16,1	15,7	20,0	15,0
2003/2002	3,0	6,0	-16,7	6,2
BQ chung	9,3	10,7	0,0	10,5

Nguồn: Tính toán từ mẫu điều tra doanh nghiệp 2001-2003, Tổng cục Thống kê.

Khu vực có vốn đầu tư nước ngoài:

Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài có số lao động bình quân 1 DN cao và tăng từ 510 người năm 2001 lên 691 người năm 2003 với tốc độ tăng lao động bình quân 3 năm rất cao (16,4%). Bảng 2.9 cung cấp thông tin chi tiết về lao động bình quân của DN có vốn đầu tư nước ngoài theo các ngành công nghiệp cấp I.

Bảng 2.9 Số lao động và tốc độ tăng lao động bình quân của 1 DN công nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài theo ngành cấp I năm 2001 - 2003

Khai thác mỏ	Công nghiệp chế biến	SX và PP điện, khí và nước	BQ chung
Số lượng (người)
2001	37	521	52	510
2002	39	628	53	615
2003	39	706	48	691
Tốc độ tăng (%)
2002/2001	5,4	20,5	1,9	20,6
2003/2002	0,0	12,4	-9,4	12,4
BQ chung	2,7	16,4	-3,9	16,4

Nguồn: Tính toán từ mẫu điều tra doanh nghiệp 2001-2003, Tổng cục Thống kê.

Tốc độ tăng lao động của doanh nghiệp trong khu vực kinh tế ngoài nhà nước và khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài cao hơn nhiều so với tốc độ này của DN khu vực nhà nước. Đây là xu hướng tích cực vì doanh nghiệp nhà nước đang trong quá trình tổ chức, sắp xếp lại và thực hiện cổ phần hoá, trong khi doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác đang được khuyến khích phát triển.

c. Về vốn

Một chỉ tiêu quan trọng khá‰c về phá‰t triển doanh nghiệp là vốn sản xuất kinh doanh. Từ năm 2001 đến 2003 vốn bình quân của 1 DN công nghiệp nói

chung tăng từ 43 tỷ đồng lên 55,9 tỷ đồng với tốc độ tăng bình quân chung là 14%/năm. DN sản xuất và phân phối điện, khí đốt và nước có số vốn bình quân lớn nhất và tăng từ 57,6 tỷ đồng năm 2001 lên 71,8 tỷ đồng năm 2003; vốn bình quân của 1 DN công nghiệp chế biến cũng tăng từ 44,9 tỷ đồng năm 2001 lên 58 tỷ đồng năm 2003; DN khai thác mỏ có số vốn bình quân thấp nhất và tăng từ 13,9 tỷ đồng năm 2001 lên 23,4 tỷ đồng năm 2003.

Tốc độ tăng vốn bình quân 3 năm 2001 - 2003 của 1 DN khai thác mỏ là cao nhất (29,4%), cao hơn tốc độ này của DN công nghiệp chế biến (13,7%) và của DN sản xuất và phân phối điện, khí đốt và nước (11,6%).

Bảng 2.10 Vốn và tốc độ tăng vốn bình quân của 1 doanh nghiệp công nghiệp theo ngành cấp I năm 2001 - 2003

Khai thác mỏ	Công nghiệp chế biến	SX và PP điện, khí và nước	BQ chung
Số lượng (triệu đ.)
2001	13961	44924	57618	43099
2002	18763	50886	62544	48972
2003	23363	58041	71777	55991
Tốc độ tăng (%)
2002/2001	34,4	13,3	8,5	13,6
2003/2002	24,5	14,1	14,8	14,3
BQ chung	29,4	13,7	11,6	14,0

Nguồn: Tính toán từ mẫu điều tra doanh nghiệp 2001-2003, Tổng cục Thống kê.

Cũng như đối với lao động bình quân của 1 DN, vốn bình quân của 1 DN tăng từ năm 2001 đến năm 2003 phản ánh sự gia tăng vốn của các DN.

Khu vực nhà nước:

Doanh nghiệp công nghiệp nhà nước có số vốn bình quân 1 DN tương đối cao và tăng từ 68,8 tỷ đồng năm 2001 lên 92,9 tỷ đồng năm 2003 với tốc độ tăng vốn bình quân 3 năm là 16,2%. Bảng 2.11 cung cấp thông tin chi tiết

về vốn bình quân của DN nhà nước theo ngành công nghiệp cấp I.

Bảng 2.11 Vốn và tốc độ tăng vốn bình quân của 1 DN công nghiệp nhà nước theo ngành cấp I năm 2001 - 2003

Khai thác mỏ	Công nghiệp chế biến	SX và PP điện, khí và nước	BQ chung
Số lượng (triệu đ.)
2001	37497	74966	36171	68828
2002	51174	80496	48132	75600
2003	63537	98566	64657	92938
Tốc độ tăng (%)
2002/2001	36,5	7,4	33,1	9,8
2003/2002	24,2	22,4	34,3	22,9
BQ chung	30,2	14,7	33,7	16,2

Nguồn: Tính toán từ mẫu điều tra doanh nghiệp 2001-2003, Tổng cục Thống kê.

Khu vực ngoài nhà nước:

Số vốn bình quân của 1 DN công nghiệp ngoài nhà nước không nhiều và tăng từ 8,1 tỷ đồng năm 2001 lên 12 tỷ đồng năm 2003 với tốc độ tăng bình quân 3 năm là 22,1%. Bảng 2.12 cung cấp thông tin chi tiết về vốn bình quân của DN ngoài nhà nước theo ngành công nghiệp cấp I.

Bảng 2.12 Vốn và tốc độ tăng vốn bình quân của 1 DN công nghiệp ngoài nhà nước theo ngành cấp I năm 2001 -2003

Khai thác mỏ	Công nghiệp chế biến	SX và PP điện, khí và nước	BQ chung
Số lượng (triệu đ.)
2001	2958	8425	836	8052
2002	3727	10487	734	10025
2003	4853	12538	992	12010

Tốc độ tăng (%)

2002	26,0	24,5	-12,2	24,5
2003	30,2	19,6	35,1	19,8
BQ chung	28,1	22,0	8,9	22,1

Nguồn: Tính toán từ mẫu điều tra doanh nghiệp 2001-2003, Tổng cục Thống kê.

Khu vực có vốn đầu tư nước ngoài:

Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài có số vốn bình quân 1 DN cao và tăng từ 216,5 tỷ đồng năm 2001 lên 266,7 tỷ đồng năm 2003 với tốc độ tăng vốn bình quân 3 năm là 11%. Bảng 2.13 cung cấp thông tin chi tiết về vốn bình quân của DN có vốn đầu tư nước ngoài theo ngành công nghiệp cấp I.

Số doanh nghiệp khu vực nhà nước tuy chiếm tỷ trọng không lớn (17,4%) song có tiềm lực về vốn và năng lực sản xuất.

Bảng 2.13 Vốn và tốc độ tăng vốn bình quân của 1 DN công nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài theo ngành cấp I năm 2001 - 2003

Khai thác mỏ	Công nghiệp chế biến	SX và PP điện, khí và nước	BQ chung
Số lượng (triệu đ.)
2001	23107	217257	238043	216504
2002	23719	246252	223209	244586
2003	21310	268991	218237	266705
Tốc độ tăng (%)
2002/2001	2,6	13,3	-6,2	13,0
2003/2002	-10,2	9,2	-2,2	9,0
BQ chung	-4,0	11,3	-4,3	11,0

Nguồn: Tính toán từ mẫu điều tra doanh nghiệp 2001-2003, Tổng cục Thống kê. Doanh nghiệp khu vực ngoài nhà nước phát triển nhanh về số lượng và chiếm tỷ trọng lớn (71%) nhưng sử dụng ít lao động, dùng ít vốn, qui mô sản

xuất phân tán. Khu vực này đang được khuyến khích phát triển, đặc biệt với các loại hình như công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần, doanh nghiệp tư nhân.

Kết quả của hoạt động thu hút vốn đầu tư nước ngoài vào ngành công nghiệp đă tạo điều kiện về vốn, kỹ thuật, công nghệ để mở rộng năng lực sản xuất, ra đời những ngành công nghiệp mới và nhiều sản phẩm mới, sản phẩm có chất lượng cao, tạo cho sản xuất tăng nhanh. Do vậy khu vực này sẽ tăng trưởng nhanh và chiếm tỷ trọng ngày càng lớn trong toàn bộ ngành công nghiệp.

2.2.2 Phân bố số doanh nghiệp và số lao động trong mẫu điều tra phỏng vấn người lao động của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội

Trong tổng số 500 DN điều tra năm 2005 của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội có 195 DN công nghiệp (chiếm 39% trong tổng số DN điều tra), trong đó khu vực nhà nước có 37 DN chiếm 19% tổng số DN công nghiệp điều tra, khu vực ngoài nhà nước có 102 DN chiếm tỷ trọng lớn nhất 52,3% và khu vực có vốn đầu tư nước ngoài có 56 DN chiếm tỷ trọng là 28,7%.

Bảng 2.14 Phân bố số doanh nghiệp công nghiệp và số lao động điều tra theo loại hình kinh tế

Doanh nghiệp điều tra		Lao động phỏng vấn
Số lượng (DN)	Tỷ lệ (%)	Số lượng (Người)	BQ 1 DN (Người)
Nhà nước	37	19,0	586	16
Ngoài nhà nước	102	52,3	1106	11
Đầu tư nước ngoài	56	28,7	907	16
Chung 3 loại hình	195	100	2599	13

Nguồn: Tính toán từ mẫu điều tra doanh nghiệp 2005, Bộ LĐTBXH.

Trong số 195 DN công nghiệp điều tra có 2.599 người lao động được chọn phỏng vấn, trong đó bình quân 1 DN nhà nước phỏng vấn 16 người, 1 DN ngoài nhà nước phỏng vấn 11 người và 1 DN có vốn đầu tư nước ngoài phỏng vấn 16 người.

Bảng 2.15 Phân bố số lao động điều tra theo loại lao động và loại hình kinh tế

Lãnh đạo các cấp	Chuyên môn kỹ thuật	Nhân viên	Công nhân sản xuất	Chung
	Số lượng (Người)
Nhà nước	25	168	42	351	586
Ngoài nhà nước	84	255	68	698	1106
Đầu tư nước ngoài	34	251	68	554	907
Chung 3 loại hình	143	674	179	1603	2599
	Tỷ lệ (%)
Nhà nước	4,3	28,6	7,2	59,9	100
Ngoài nhà nước	7,6	23,1	6,2	63,1	100
Đầu tư nước ngoài	3,8	27,7	7,5	61,0	100
Chung 3 loại hình	5,5	25,9	6,9	61,7	100

Nguồn: Tính toán từ mẫu điều tra doanh nghiệp 2005, Bộ LĐTBXH.

Trong số 2.599 lao động được phỏng vấn có 143 người là lãnh đạo doanh nghiệp (chiếm 5,5%); có 674 lao động chuyên môn kỹ thuật (chiếm 25,9%); có 179 nhân viên (chiếm 6,9%); và có 1.603 công nhân sản xuất (chiếm 61,7% tổng số lao động được phỏng vấn). Bảng 2.15 cung cấp thông tin chi tiết về sự phân bố số lao động được phỏng vấn trong các DN công nghiệp điều tra theo loại lao động và theo loại hình kinh tế.

Có một lưu ý rằng số lượng mẫu được chọn lọc từ các cuộc điều tra trên không mang tính suy rộng cho tổng thể các DN ngành công nghiệp Việt Nam mà dùng làm thí dụ minh hoạ để phân tích tình hình phân phối thu nhập trong các DN công nghiệp trên kết quả mẫu qua các năm.