Quản Lý Hoạt Động Bồi Dưỡng Lý Luận Chính Trị

tri thức kỹ năng hoặc để nâng cao trình độ, mở mang và phát triển những gì đã có, làm tăng thêm lượng vốn hiểu biết trong lĩnh vực hoạt động chuyên môn nào đó nhằm đáp ứng những yêu cầu mới của chuyên môn, nghiệp vụ nâng cao hiệu quả lao động. Và chủ thể bồi dưỡng là những người đã được đào tạo và có trình độ chuyên môn nhất định, mục đích bồi dưỡng nhằm nâng cao phẩm chất và năng lực chuyên môn để người lao động có cơ hội củng cố, mở mang nâng cao hệ thống kiến thức, kỹ năng chuyên môn nghiệp vụ có sẵn với phương châm “Học tập suốt đời” để nâng cao hiệu quả công việc đang làm.

1.2.4.2. Lý luận chính trị

Lý luận, theo ngôn ngữ Hy Lạp cổ đại, nghĩa là tôi đang xem xét, đang nghiên cứu. Trong nghĩa rộng, lý luận là hệ thống các quan điểm, các tư tưởng, các khái niệm hướng tới việc tiếp cận và giải thích một sự vật, hiện tượng nào đó. Trong nghĩa hẹp, lý luận là hình thức phát triển cao nhất của nhận thức khoa học mang lại những khái niệm tổng thể về những quy luật và những mối liên hệ của một phạm vi của hiện thực nào đó. V.I.Lênin viết: "nhận thức tồn tại trong dạng lý luận, học thuyết cần phải đưa lại khách thể trong sự tất yếu của nó, trong các mối quan hệ mọi mặt của nó" [30].

Xét về cấu trúc, lý luận là thể hiện sự phân hoá tri thức bên trong, nhưng tổng hợp hệ thống tri thức có tính phụ thuộc lôgíc của những yếu tố này vào những yếu tố kia, phân chia nội dung của lý luận từ tổng số của những khẳng định và khái niệm tức là từ cơ sở xuất phát của lý luận theo các nguyên tắc lôgíc phương pháp luận nhất định.

Lý luận là sự tổng kết những kinh nghiệm của loài người, là sự tổng hợp những tri thức về tự nhiên và xã hội tích lũy lại trong quá trình lịch sử. Bản chất của dư luận nằm ở chỗ, dư luận là một hệ thống những tri thức được khái quát từ thực tiễn, phản ánh những mối liên hệ bản chất, những tính quy luật của thế giới khách quan. Sự phát triển của nhận thức dẫn đến sự xuất hiện của lý luận và lý luận được hình thành trong mối liên hệ với thực tiễn.

Trong quá trình hoạt động thực tiễn, trí tuệ con người được phát triển, được

nâng cao dần để trở thành lý luận. Nhưng lý luận ra đời không phải do nhu cầu của bản thân lý luận mà do nhu cầu chủ yếu của hoạt động thực tiễn của con người, chúng ta khẳng định rằng, thực tiễn là mục đích của nhận thức, của lý luận.

Lý luận là hệ thống những tri thức đã được khái quát, tạo ra một quan niệm hoàn chỉnh về các quy luật và về mối liên hệ cơ bản của hiện thực. Lý luận là sự phản ánh và tái hiện hiện thực khách quan. Mọi Lý luận đều quy định bởi hoàn cảnh lịch sử, được hình thành từ điều kiện cụ thể của lịch sử sản xuất, kỹ thuật và thực nghiệm. Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Lý luận là sự tổng kết những kinh nghiệm của loài người, là tổng hợp những tri thức về tự nhiên và xã hội tích trữ lại trong quá trình lịch sử” [18].

Theo nghĩa rộng, Lý luận là một dạng hoạt động của con người nhằm thu nhận tri thức về hiện thực tự nhiên, xã hội và cùng với thực tiễn tạo thành hoạt động tổng thể của xã hội. Thuật ngữ lý luận đồng nghĩa với các hình thức có tổ chức cao và phát triển nhất của ý thức xã hội. Với tư cách là sản phẩm cao nhất của tư duy có tổ chức, Lý luận biểu hiện quan hệ gián tiếp của con người đối với hiện thực và là điều kiện cho sự cải biến thực sự có ý thức hiện thực.

Theo nghĩa hẹp, Lý luận là một dạng tri thức khoa học đáng tin cậy về một tổng thể các khách thể nào đó. Nó là hệ thống các luận điểm gắn bó chặt chẽ với nhau về mặt lôgíc và phản ánh bản chất, các quy luật hoạt động, phát triển của khách thể để nghiên cứu.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 116 trang tài liệu này.

Lý luận cách mạng tạo nên nền tảng tư tưởng của đảng. Đảng ra đời trên nền tảng tư tưởng đó, tức là có lý luận một cách cơ bản nhất; những người giác ngộ, tiên tiến cùng nhau xây dựng tổ chức đảng theo lý luận đó. Khi đảng ra đời, cương lĩnh hành động, đường lối chiến lược sách lược do Đảng đề ra cũng dựa trên nền tảng tư tưởng đó.

Chính trị là lĩnh vực của đời sống xã hội, bao gồm các hoạt động và các mối quan hệ liên quan đến các công việc và giải quyết các vấn đề chung của toàn xã hội. Đây là biểu hiện bề ngoài của chính trị. Thực chất, chính trị là mối quan

hệ, sự tương tác giữa chủ thể xã hội với toàn bộ các tổ chức và thành viên trong xã hội với quyền lực chi phối chứa đựng bên trong đó, quyền lực chung (quyền lực xã hội), gọi là quyền lực chính trị.

Trong các công việc chung của xã hội thì công việc của nhà nước chiếm vị trí quan trọng hàng đầu. Trong xã hội có giai cấp, giai cấp chiếm ưu thế luôn luôn muốn giành lấy vai trò thực hiện các công việc chung để xác lập và duy trì địa vị thống trị của giai cấp mình. Chính vì vậy, chủ nghĩa Mác - Lênin cho rằng, thực chất chính trị là quan hệ giữa các giai cấp, là những hoạt động xoay quanh vấn đề giành, giữ chính quyền và sử dụng quyền lực nhà nước.

Tất nhiên, chính trị không chỉ bao gồm các công việc của nhà nước. Xã hội muốn tồn tại và phát triển thì còn hàng loạt vấn đề chung khác cần giải quyết như các vấn đề liên quan đến hệ tư tưởng, ý thức, đạo đức xã hội, các phương án giải quyết các vấn đề chung của xã hội khác với giai cấp, tầng lớp nắm quyền... Vì vậy, bên cạnh nhà nước trong xã hội còn tồn tại các tổ chức chính trị khác

Với góc độ tiếp cận khái niệm lý luận và khái niệm chính trị ở trên đây, có thể đưa ra một khái niệm lý luận chính trị như sau: Lý luận chính trị là hệ thống các quan điểm, chủ trương, đường lối, chính sách của một Đảng, một giai cấp để giành, giữ và thực thi quyền lực Nhà nước. Lý luận chính trị là lý luận trong lĩnh vực chính trị. Lý luận chính trị ra đời khi xã hội có giai cấp và đấu tranh giai cấp để đại diện cho một lợi ích của một Đảng, một giai cấp nhất định trong xã hội.

Như vậy, lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin là lý luận chính trị của giai cấp vô sản, là hệ tư tưởng chân chính nhất của giai cấp vô sản và chính đảng của mình - Đảng Cộng sản. Đó là kim chỉ nam của giai cấp vô sản trong cuộc đấu tranh giải phóng mình, giải phóng nhân dân lao động khỏi áp bức bóc lột của giai cấp tư sản và trả con người về đúng vị trí của nó.

1.2.4.3. Hoạt động bồi dưỡng lý luận chính trị

Hoạt động bồi dưỡng lý luận chính trị là quá trình phổ biến, truyền bá một

cách cơ bản, có hệ thống chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, cương lĩnh, đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, phát luật của Nhà nước cho cán bộ, đảng viên và nhân dân. Bồi dưỡng lý luận chính trị được thực hiện theo các chương trình quy định, nhằm xây dựng thế giới quan, phương pháp luận khoa học, nhân sinh quan cộng sản, tạo nên bản lĩnh chính trị, niềm tin có cơ sở khoa học, vững chắc vào mục tiêu, lý tưởng xã hội chủ nghĩa; nâng cao năng lực công tác thực tiễn, giáo dục đạo đức, lối sống, tinh thần tự giác và tích cực trong các công tác xã hội.

Như vậy khi nói đến hoạt động bồi dưỡng lý luận chính trị của Đảng, có thể thấy chủ thể bồi dưỡng là các cơ quan, tổ chức, ban ngành các cấp tham gia công tác bồi dưỡng dưới sự lãnh đạo trực tiếp của cấp ủy các cấp. Về đối tượng tham gia công tác bồi dưỡng lý luận chính trị là đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động trong các cơ quan, tổ chức, ban ngành các cấp với mục tiêu là nâng cao nhận thức về lý luận chính trị, nhằm trang bị cho họ nắm được những kiến thức, kỹ năng mới, có khả năng vận dụng sáng tạo và phát triển lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước vào thực tiễn lãnh đạo, chỉ đạo, tuyên truyền và tổ chức thực hiện các phong trào quần chúng ở địa phương, đơn vị.

1.2.5. Quản lý hoạt động bồi dưỡng lý luận chính trị

Là quá trình quản lý việc bổ sung những thiếu hụt về tri thức kỹ năng hoặc để nâng cao trình độ, mở mang và phát triển những gì đã có, làm tăng thêm lượng vốn hiểu biết trong lĩnh vực hoạt động chuyên môn nào đó nhằm đáp ứng những yêu cầu mới của chuyên môn, nghiệp vụ nâng cao hiệu quả lao động.

Quản lý bồi dưỡng là quản lý một hệ thống toàn vẹn bao gồm các thành tố: mục tiêu bồi dưỡng, nội dung bồi dưỡng, phương pháp bồi dưỡng, hình thức tổ chức bồi dưỡng, người dạy, người học, công tác kiểm tra, đánh giá bồi dưỡng.

Hoạt động bồi dưỡng LLCT là một việc có ý nghĩa rất quan trọng, gắn liền với quan điểm học tập thường xuyên, học tập suốt đời, trở thành một phương

thức chủ yếu của mọi hoạt động giáo dục, đào tạo. Quản lý hoạt động bồi dưỡng là một hệ thống những tác động có mục đích, có kế hoạch nhằm đạt được mục tiêu đề ra.

Trong hệ thống đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, đảng viên của Đảng cộng sản Việt Nam về LLCT có nhiều cấp độ khác nhau như: Cử nhân, Cao cấp, Trung cấp, Sơ cấp; các chương trình bồi dưỡng lý luận chuyên đề; chương trình học tập, quán triệt các Nghị quyết của Đại hội Đảng, Nghị quyết của Ban chấp hành Trung ương và Bộ Chính trị, Ban Bí thư.

Quản lý hoạt động bồi dưỡng LLCT cho CBCC cấp cơ sở là sự tác động có mục đích, hợp quy luật của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý nhằm nâng cao năng lực LLCT cho CBCC cấp cơ sở.

Quản lý hoạt động bồi dưỡng LLCT cho CBCC cấp cơ sở theo định hướng phát triển nguồn nhân lực là sự tác động có mục đích, hợp quy luật của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý nhằm nâng cao năng lực lý luận chính trị và việc vận dụng lý luận vào thực tiễn quản lý nhà nước của đội ngũ CBCC cấp cơ sở đáp ứng yêu cầu sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

1.3. Lý luận về bồi dưỡng chính trị cho đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở theo định hướng phát triển nguồn nhân lực

1.3.1. Vai trò, chức năng bồi dưỡng

Bồi dưỡng lý luận chính trị là một trong các bộ phận quan trọng của công tác tư tưởng của Đảng, có vai trò rất quan trọng đối với sự nghiệp cách mạng. C. Mác đã chỉ rõ: “Vũ khí của sự phê phán cố nhiên không thể thay thế được sự phê phán của vũ khí, lực lượng vật chất chỉ có thể bị đánh đổ bằng lực lượng vật chất; nhưng lý luận cũng sẽ trở thành lực lượng vật chất, một khi nó thâm nhập vào quần chúng” [6]. V.I. Lênin khẳng định:“Không có lý luận cách mạng thì cũng không có phong trào cách mạng” và “chỉ đảng nào được lý luận tiên phong hướng dẫn thì mới có khả năng làm tròn vai trò chiến sĩ tiên phong” [30]. Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng nhấn mạnh: “Đảng muốn vững thì phải có chủ nghĩa làm

cốt, trong Đảng ai cũng phải hiểu, phải theo chủ nghĩa ấy. Đảng mà không có chủ nghĩa cũng như người không có trí khôn, tàu không có bàn chỉ nam”; “Không hiểu lý luận thì như người mù đi đêm” [18]. Như vậy, truyền bá lý luận cho cán bộ, đảng viên và quần chúng chính là quá trình “vật chất hóa” lý luận, góp phần đưa chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đi vào cuộc sống.

Bồi dưỡng lý luận chính trị là thực hiện việc giáo dục lý luận chính trị nhằm tăng cường kiến thức lý luận chính trị cho đối tượng được bồi dưỡng nhằm củng cố hoặc bổ sung, làm sâu sắc thêm, cập nhật, mở rộng kiến thức đã được học.

Bồi dưỡng lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ chủ chốt góp nâng cao ý thức tự giác tu dưỡng đạo đức cách mạng, khắc phục chủ nghĩa cá nhân góp phần phòng, chống suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống và chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong cán bộ, đảng viên.

1.3.2. Nội dung chương trình bồi dưỡng lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở

Học tập và làm theo tư tưởng Hồ Chí Minh về bồi dưỡng nâng cao trình độ lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở hiện nay là một trọng tâm thiết thực. Đó là bồi dưỡng chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh với những nội dung cụ thể, thiết thực và sâu sắc. Bởi vì tư tưởng Hồ Chí Minh như Đảng ta khẳng định, là hệ thống các quan điểm về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam. Tư tưởng ấy là sự vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể của Việt Nam. Việc bồi dưỡng lý luận chính trị theo tư tưởng Hồ Chí Minh là bồi dưỡng những vấn đề lý luận cơ bản, những quan điểm cốt yếu về cách mạng nước ta hiện nay, gồm:

1. Bồi dưỡng những nội dung lý luận cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin Đảng ta xác định chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh là nền

tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động. Trang bị những nội dung cơ bản của

chủ nghĩa Mác - Lênin là được trang bị thế giới quan, phương pháp luận khoa học để nhận thức và hành động đúng đắn, quyết liệt.

Chủ nghĩa Mác - Lênin có nội dung lý luận hết sức sâu sắc và rộng lớn. Cho nên tùy từng đối tượng mà người dạy và người học phải biết chọn lọc, để rồi điều học được trở nên có ích với mỗi người, mỗi cương vị công tác cụ thể. Tránh tình trạng người dạy cứ dạy, người học cứ học, còn hiệu quả trước mắt và lâu dài thế nào chưa được đặt ra để tính toán từng khâu của các hoạt động ấy. Hoặc tránh tình trạng học cho xong, cho qua cốt để tiêu chuẩn hóa chức danh, để "dãn nhãn", còn hiểu sâu, nắm chắc bản chất những vấn đề cốt lõi của chủ nghĩa Mác - Lênin, sử dụng vào đời sống, vào công việc hằng ngày thì lại bỏ qua, ít quan tâm. Để khắc phục tình trạng trên - cơ sở bảo đảm Đảng ta thật sự vững mạnh từ những thành viên của mình, Đảng và Nhà nước có cơ chế chính sách quy định đối với người dạy, người học, lấy hiệu quả thiết thực làm mục tiêu, làm thước đo đánh giá. Mặt khác, không ngừng đổi mới nội dung chương trình, đổi mới phương pháp dạy và học lý luận Mác - Lênin dưới mọi hình thức ở các cơ quan đào tạo, bồi dưỡng hiện nay.

2. Bồi dưỡng những nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh cho đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở

Đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở nước ta là những người lãnh đạo, người tập hợp các tầng lớp nhân dân ở khắp các địa phương, các vùng miền của đất nước thực hiện các nhiệm vụ của cách mạng đặt ra. Do đó, họ phải học tập tư tưởng Hồ Chí Minh, nắm vững những quan điểm lý luận của Người về việc nhận thức và giải quyết các vấn đề của cách mạng nước ta. Trong muôn vàn vấn đề của cuộc sống đặt ra đội ngũ cán bộ chủ chốt phải nắm được những nội dung chính yếu của tư tưởng Hồ Chí Minh để cùng với chủ nghĩa Mác - Lênin làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho việc xem xét, xử lý, hành động đúng đắn của mình.

Những vấn đề lý luận và thực tiễn của tư tưởng Hồ Chí Minh cần tập trung bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ chủ chốt hiện nay gồm:

- Nhận thức rõ tư tưởng Hồ Chí Minh là gì, tư tưởng ấy có nguồn gốc từ đâu, cơ sở khoa học của nó ở chỗ nào, cái cần tiếp thu là gì, bằng cách nào, vì sao...

- Tư tưởng Hồ Chí Minh về dân tộc, cách mạng giải phóng dân tộc và cách mạng xã hội chủ nghĩa, về kết hợp sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại, về đoàn kết dân tộc và đoàn kết quốc tế.

- Cán bộ, đảng viên phải hiểu sâu những căn cứ khoa học của lý tưởng độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, về đảng cộng sản, đảng cầm quyền và lý luận về công tác xây dựng Đảng hiện nay.

- Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân.

- Tư tưởng Hồ Chí Minh về quốc phòng toàn dân và xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân, về giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người.

- Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng của người cán bộ, đảng viên.

- Tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa và xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

- Tư tưởng Hồ Chí Minh về chăm lo bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau.

- Tư tưởng Hồ Chí Minh về phương pháp cách mạng và tác phong công tác...

Những nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh là vô cùng phong phú, giúp cho chúng ta những tri thức mới, những nhận thức đúng, những phương pháp tư duy và hành động đúng. Từ những nội dung trên đây, việc giáo dục lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ chủ chốt hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh là giáo dục những tri thức cách mạng, giáo dục phương pháp cách mạng, tác phong và phong cách công tác của Hồ Chí Minh; giáo dục đạo đức, lối sống của Hồ Chí Minh...

3. Bồi dưỡng quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và tình hình chính trị thời sự cho đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở.