Cơ Sở Lý Luận Về Thực Hiện Chính Sách Phát Triển Nguồn Nhân Lực Trong Doanh

nghiệm nghề nghiệp cho người lao động.

Phát triển tâm lực: xuất phát từ trách nhiệm xã hội và mục đích của DN, các DN thường hướng các biện pháp của mình tới việc nâng cao tâm lực cho người lao động trên các mặt chủ yếu sau: hoàn thiện thái độ của người lao động đối với công việc, với khách hàng, với bản thân, với đồng nghiệp và với DN.

- Về biện pháp, xây dựng các biện pháp nhằm thu hút, duy trì và đào tạo mang tính chất “đầu tư chiến lược” cho nguồn lực con người của doanh nghiệp thông qua các sử dụng các công cụ phát triển nguồn nhân lực, bao gồm:

* Giáo dục, đào tạo: tổ chức, triển khai các hoạt động mang tính học tập, giáo dục về kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm nghề nghiệp cho người lao động nhằm duy trì và nâng cao chất lượng NNL của DN, bảo đảm sự tương thích giữa người lao động với công việc trong cả hiện tại lẫn tương lai.

* Tuyển mộ, tuyển chọn: chú trọng công các tuyển mộ, tuyển chọn. Có thể nói, quy mô, cơ cấu và chất lượng NNL của DN hiện tại bị ảnh hưởng trước tiên từ cơ chế tuyển dụng trong quá khứ. Chất lượng ứng viên và chất lượng tuyển dụng cao là cơ sở cho việc gia tang chất lượng NNL đầu vào của DN và sự phát triển NNL trong tương lai.

* Tiền lương, phúc lợi: bảo đảm thu nhập để người lao động có cơ hội tái sản xuất sức lao động, có điều kiện tài chính để phục vụ cho việc học tập, nâng cao trình độ, đồng thời yên tâm, trung thành với DN, nhiệt tình lao động.

* Đánh giá và thăng tiến:

Đánh giá nhân sự là cơ sở hầu hết các hoạt động quản trị nhân sự từ hoạch định NNL đến tuyển dụng, bố trí sử dụng, thù lao và đào tạo, thăng tiến.

Thăng tiến vừa thể hiện sự thừa nhận trình độ, năng lực, vừa là công cụ quan trọng khai thác tiềm năng quản trị để phát triển DN, vừa là biện pháp

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 88 trang tài liệu này.

nâng cao chất lượng NNL quản trị của DN.

Như vậy, việc xây dựng được quy định đánh giá và thăng tiến hợp lý, phù hợp sẽ là giải pháp góp phần phát triển NNL của DN, là động lực cho người lao động trong học tập và nâng cao trình độ, hoàn thiện nhân cách, tu dưỡng đạo đức, hoàn thiện tác phong lao động.

* Bố trí, sử dụng nhân sự: bố trí sử dụng nhân sự hợp lý không chỉ nhằm mục đích sử dụng đúng và hiệu quả năng lực của từng người mà còn tạo được động lực khai thác tiềm năng NNL trong việc phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật, nâng cao tinh thần trách nhiệm, tăng mức độ trung thành của người lao động với DN, hạn chế tình trạng “chảy máu chất xám” của NNL chất lượng cao.

1.2. Cơ sở lý luận về thực hiện chính sách phát triển nguồn nhân lực trong doanh nghiệp

1.2.1. Khái niệm, vai trò của thực hiện chính sách phát triển nguồn nhân lực trong doanh nghiệp

1.2.1.1. Khái niệm thực hiện chính sách phát triển nguồn nhân lực trong doanh nghiệp

Xuất phát từ khái niệm về thực hiện chính sách công “là toàn bộ quá trình chuyển hóa ý chí của chủ thể trong chính sách thành hiện thực với các đối tượng quản lý nhằm đạt được mục tiêu định hướng của Nhà nước” [3], thực hiện chính sách phát triển NNL trong DN được hiểu là quá trình biến ý đồ, chủ trương chính sách phát triển NNL thành hiện thực trong doanh nghiệp nhằm nâng cao chất lượng, số lượng NNL đáp ứng cho quá trình duy trì và phát triển DN.

Chính sách phát triển NNL được hoạch định sẽ hướng tới giải quyết những vấn đề liên quan đến người lao động trong DN để đạt được những giá trị nhất định, vừa phù hợp với ý chí của DN vừa phải phù hợp với mong muốn, nguyện vọng của người lao động trong đó có việc thực thi chính sách.

Đây là một khâu hợp thành chu trình chính sách, là trung tâm kết các bước trong chu trình chính sách, là bước hiện thực hóa chính sách trong DN và như vậy nếu thiếu giai đoạn này thì việc hoạch định ra chính sách sẽ trở lên vô nghĩa.

Quá trình thực hiện chính sách phát triển NNL trong DN là một quá trình diễn ra liên tục, thường xuyên và trong một không gian, thời gian tương đối đài. Do đó, nó cần phải được cung cấp một khối lượng nguồn lực nhất định cả về lật chất lẫn con người thực hiện, các nguồn lực này cũng cần phải được bồ trí huy động và sắp xếp một cách khoa học, hợp lý cho từng giai đoạn, từng thời kỳ của quá trình chính sách.

Khi tiến hành tổ chức triển khai thực thi chính sách phát triển NNL trong DN, các bộ phận, cán bộ, công nhân viên trong DN phải có trách nhiệm và nghĩa vụ thực hiện chính sách theo những trình tự thủ tục thống nhất để đảm bảo rằng chính sách được triển khai nhanh chóng đúng thời gian và tiến độ, đồng thời đảm bảo yếu tố đồng bộ trên toàn bộ phạm vi ảnh hưởng của nó, nghĩa là chính sách sẽ được tổ chức thực hiện trên nhiều bộ phận khác nhau nhưng tính chất, nội dung, mục tiêu hướng đến và cách thức mà nó tác động thì không khác nhau.

1.2.1.2. Vai trò của thực hiện chính sách phát triển nguồn nhân lực trong doanh nghiệp

Thực thi chính sách phát triển NNL trong DN là một giai đoạn có vai trò quan trọng, quyết định đối với việc thành công hay thất bại của một chính sách. Tầm quan trọng của công tác này thê hiện những ý nghĩa cơ bản sau:

Một là, thực thi chính sách phát triển NNL trong DN là giai đoạn biến ý đồ của chính sách trở thành hiện thực. Ý đồ, mục tiêu đó là hoàn thiện và nâng cao năng lực lao động và năng lực sáng tạo của nguồn lực con người trong doanh nghiệp cho phù hợp với công việc trong hiện tại và thích ứng với sự đổi mới trong tương lai. Từ đó, giúp DN và bản thân người lao động đều

thực hiện tốt mục tiêu, nhiệm vụ của họ.

Hai là, tổ chức thực thi chính sách phát triển NNL trong DN nhằm từng bước thực hiện mục tiêu của chính sách và mục tiêu phát triển chung của DN. Như đã đề cập ở trên, quá trình thực thi chính sách phát triển NNL trong DN là một quá trình liên tục, lâu dài nên trong quá trình triển khai chính sách sẽ dần hoàn thiện các mục tiêu của từng giai đoạn và hướng tới hoàn thành mục tiêu chung của chính sách.

Ba là, thực thi chính sách phát triển NNL cũng để khẳng định tính đúng đắn của chính sách. Khi một chính sách được đưa ra thì người ta chỉ có thể đánh giá chính sách đó có phù hợp, thành công hay thất bại thông qua quá trình thực thi chính sách đó.

Bốn là, thực thi chính sách phát triển NNL trong DN đồng thời cũng giúp cho chính sách ngày càng hoàn thiện. Trong quá trình hoạch định chính sách không thể trách khỏi việc chưa lường hết được các nhân tố ảnh hưởng, những biến động thực tế tác động đến kết quả của chính sách. Chỉ có thông qua quá trình thực tế thực thi chính sách sẽ bộc lộ những bất cập mà DN cần phải có những điều chỉnh kịp thời, sát với thực tiễn, từ đó làm cho chính sách sẽ dần hoàn thiện hơn.

1.2.2. Nội dung và các bước thực hiện chính sách phát triển nguồn nhân lực trong doanh nghiệp

Nhìn chung, nội dung và các bước thực hiện chính sách phát triển NNL trong DN cũng tương đồng với các bước thực thi một chính sách chung, nó bao gồm các bước chính sau:

1.2.2.1. Xây dựng văn bản, kế hoạch thực hiện chính sách

Do việc thực hiện chính sách phát triển NNL trong DN là một quá trình tương đối phức tạp, có thể diễn ra trong một thời gian dài nên các bên phải xây dựng được các văn bản, kế hoạch cho quá trình triển khai để đảm bảo tính chủ động, đồng thời có thể kiểm điểm, giám sát nội dung và tiến độ thực hiện. Đồng

thời, mục tiêu của chính sách đã hoạch định có thể đạt được trong dài hạn hoặc ngắn hạn do đó cần phải lập kế hoạch cụ thể trong quá trình thực thi.

Theo đó, kế hoạch triển khai thực hiện chính sách phát triển NNL trong DN bao gồm các nội dung cơ bản như:

- Kế hoạch về thời gian triển khai thực hiện;

- Kế hoạch tổ chức, điều hành;

- Kế hoạch cung cấp các nguồn vật lực;

- Kế hoạch kiểm tra, đôn đốc thực thi chính sách

- Dự kiến quy chế, nội quy về tổ chức, điều hành; về trách nhiệm, nhiệm vụ và quyền hạn của cán bộ, các bộ phận tham gia tổ chức điều hành chính sách; các biện pháp khen thưởng, kỷ luật cá nhân, tập thể trong tổ chức thực thi chính sách v.v…

Chính sách ở cấp nào thường do lãnh đạo cấp đó xem xét thông qua và điều chỉnh. Đối với chính sách phát triển NNL trong DN do lãnh đạo DN phê duyệt.

1.2.2.2. Phổ biến, tuyên truyền chính sách

Sau khi kế hoạch tổ chức thực hiện chính sách phát triển NNL được thiết lập và thông qua, DN và các tổ chức trong DN sẽ tổ chức triển khai theo kế hoạch. Công tác tuyên truyền, vận động người lao động tham gia thực hiện chính sách là công việc cần phải triển khai trước tiên vì đây là một hoạt động quan trọng, có ý nghĩa lớn với DN và các đối tượng thực thi chính sách. Công tác tuyên truyền được thực hiện cho mọi đối tượng chính sách, người lao động tham gia thực thi và cho mỗi cán bộ có trách nhiệm tổ chức thực thi. Làm tốt công tác này giúp cho người lao động - đối tượng thụ hưởng chính sách hiểu rõ về mục đích, yêu cầu, tính khả thi, tính đúng đắn của chính sách phát triển NNL trong DN để họ tự giác thực hiện theo yêu cầu của chính sách đã ban hành. Đồng thời, giúp cho cán bộ có trách nhiệm tổ chức thực hiện chính sách nhận thức được tính chất, quy mô của chính sách từ đó nỗ lực tìm kiếm các giải pháp thực hiện các

mục tiêu và triển khai chính sách có hiệu quả. Đề công tác phô biến, tuyên truyền thực hiện chính sách đạt hiệu quả cao đòi hỏi đội ngũ cán bộ làm công tác này phải am hiểu mục tiêu, yêu cầu, nội dung, nhiệm vụ của chính sách phát triển NNL trong DN, phải nhận thức được đầy đủ vai trò của công tác phô biến, tuyền truyền đến hiệu quả của chính sách. Từ đó có bước lựa chọn các kỹ năng, biện pháp phố biến, tuyên truyền cho phù hợp với tình hình thực tế của đơn vị.

1.2.2.3. Phân công, phối hợp thực hiện chính sách

Chính sách phát triển NNL trong DN thường có phạm vi tác động rộng, thường là toàn bộ các cá nhân và tổ chức trong DN. Bên cạnh đó từng mục tiêu chính sách phát triển NNL cũng rất phong phú, phức tạp theo không gian và thời gian. Bởi vậy, muốn thực hiện chính sách hiệu quả đòi hỏi cần phải có sự phân công, phối hợp trong thực hiện giữa các cơ quan, đơn vị và cán bộ có trách nhiệm trong DN.

Công tác phân công, phối hợp thực hiện chính sách phát triển NNL trong DN thường diễn ra với sự có mặt của các đơn vị phòng/ban như phòng Tổ chức và Nhân sự; phòng Kế hoạch; phòng Tài chính kế toán…; các cơ quan, đơn vị trực thuộc trong DN quản lý…Trong thực tế thường hay phân công đơn vị chủ trì và các đơn vị phối hợp thực hiện. Trong hoạt động cần lưu ý tới đặc điểm, thế mạnh của từng cá nhân, đơn vị trong phối hợp thực hiện tránh tình trạng chồng chéo, trùng lặp, không rò trách nhiệm hay không đủ năng lực thực hiện chính sách. Qua thực tế cho thấy, hiệu quả, kết quả thực hiện của chính sách phụ thuộc phần lớn vào năng lực và khả phối hợp giữa các bên thực hiện.

1.2.2.4. Kiểm tra, theo dòi, đánh giá việc thực hiện chính sách

Như đã đề cập ở trên, thực thi chính sách phát triển NNL trong DN thường diễn ra với phạm vi tác động rộng và do nhiều đơn vị, cá nhân tham gia. Đôn đốc, theo dòi thực hiện chính sách phát triển NNL trong DN là hoạt động của cơ quan, đơn vị, cán bộ có thẩm quyền theo quy định thông qua các cung cụ đảm bảo trong quá trình thực hiện như nội quy, quy chế, quy định... nhằm làm

cho các chủ thể thực hiện chính sách nêu cao ý thức, tinh thần, trách nhiệm trong thực hiện các biện pháp theo định hướng chính sách.

Kế hoạch triển khai thực hiện là căn cứ, cơ sở cho công tác kiểm tra.

Kiểm tra thường xuyên giúp cho nhà quản lý nắm được tình hình thực thi chính sách, từ đó có tác dụng:

- Phát hiện, đánh giá khách quan về những điểm mạnh, điểm yếu của công tác thực thi chính sách;

- Giúp phát hiện những thiếu sót trong công tác lập kế hoạch tổ chức thực thi để điều chỉnh;

- Tạo điều kiện phối hợp nhịp nhàng các hoạt động độc lập của các cơ quan, đối tượng thực thi chính sách;

- Tạo ra sự tập trung, thống nhất trong việc thực hiện mục tiêu chính sách;

- Kịp thời khuyến khích những nhân tố tích cực trong thực thi chính sách để tạo ra những phong trào thiết thực cho việc thực hiện mục tiêu.

Ngoài ra, công tác kiểm tra, đôn đốc còn giúp cho các đối tượng thực thi chính sách:

- Biết được những hạn chế của mình để điều chỉnh, bổ sung, hoàn thiện;

- Nhận thức đúng vị trí của mình để yên tâm thực hiện có trách nhiệm công việc được giao;

- Giúp các đối tượng nắm chắc quyền lợi, nghĩa vụ của mình trong thực thi chính sách để yêu cầu các đơn vị quản lý, DN chấp hành đầy đủ nghĩa vụ.

Trong quá trình tổ chức triển khai thực hiện chính sách phát triển NNL trong DN các cá nhân, đơn vị có mức độ thực hiện khác nhau nên cần có hoạt động đôn đốc, theo dõi để có thể thúc đẩy các chủ thể nỗ lực hơn nữa trong thực hiện chính sách, đồng thời có thể phòng ngừa, ngăn chặn những hành vi vi phạm quy định, nội quy, quy chế trong quá trình thực hiện chính sách. Từ đó có thể đưa ra các giải pháp phù hợp để chấn chỉnh việc thực hiện góp phần hoàn thiện, nâng cao hiệu quả của chính sách phát triển NNL trong DN.

Về công tác đánh giá, trong quá trình thực hiện chính sách phát triển NNL trong DN, do thường được thực thi với phạm vi rộng, khoảng thời gian dài nên kết quả thực thi chính sách có thể được đánh giá từng phần hay toàn bộ, trong đó đánh giá toàn bộ được thực hiện sau khi kết thúc toàn bộ chính sách. Đánh giá tổng kết được hiểu là quá trình xem xét, kết luận về chỉ đạo – điều hành và chấp hành chính sách của các đối tượng thực thi chính sách. Đánh giá chính sách cũng có thể được tiến hành thường xuyên hay định kỳ tùy theo mục đích, yêu cầu quản lý của chủ thể. Dựa trên những kết quả thu được từ việc đánh giá chính sách, DN sẽ quyết định có nên tiếp tục duy trì chính sách đó hay không, cần sửa đổi bổ sung chính sách đó như thế nào để có hiệu quả cao hơn, phù hợp hơn với thực tiễn. Sau khi đánh giá chính sách có thể lại phát hiện thấy những vấn đề mới nảy sinh cần được giải quyết bằng chính sách mới.

1.2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến thực hiện chính sách phát triển nguồn nhân lực trong doanh nghiệp

Quá trình tổ chức thực thi chính sách diễn ra trong thời gian và có liên quan đến nhiều tổ chức, cá nhân vì thế kết quả tổ chức thực thi chính sách cũng sẽ chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố.

1.2.3.1. Yếu tố chủ quan

- Thực hiện đúng, đầy đủ các bước trong quy trình tổ chức thực hiện chính sách phát triển NNL trong DN: đây là một nguyên tắc hành động của nhà quản lý thực thi chính sách. Việc cắt bớt, bỏ qua một vài bước của quy trình đều ảnh hưởng xấu đến việc triển khai. Ví dụ như: nếu không xây dựng kế hoạch triển khai sẽ dẫn đến thiếu con người, nguồn lực, thời gian cho thực thi chính sách. Thực tế cho thấy công tác thực hiện chính sách phát triển NNL trong DN ở nước ta lên nay một số bước trong tổ chức thực hiện thường hay bị bỏ qua hoặc không chú trọng như trong phổ biến tuyên truyền, lập kế hoạch, phân công phối hợp, từ đó dẫn đến hiệu quả của chính sách chưa được thư mong muốn.

- Năng lực thực hiện chính sách của đội ngũ cán bộ: hiệu quả, kết quả của chính sách phụ thuộc rất lớn vào năng lực cán bộ thực hiện chính sách phát triển