Quản Lý Đổi Mới Phương Thức Kiểm Tra, Đánh Giá Kết Quả Đào Tạo Ngành

3.3.4. Quản lý đổi mới phương thức kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo ngành công nghệ kỹ thuật theo tiếp cận năng lực

Quản lý đổi mới phương thức kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo được xác định là biện pháp đột phá nhằm đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo Việt Nam nói chung và giáo dục đại học nói riêng. Vì nó tác động mạnh mẽ đến toàn bộ các yếu tố của quá trình đào tạo trong nhà trường: nội dung đào tạo, phương pháp đào tạo, hoạt động giảng dạy, hoạt động học tập… Và khi đổi mới đào tạo từ tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực thì việc đánh giá người học cũng phải được đổi mới. Chính vì vậy, tác giả đề xuất biện pháp: “Quản lý đổi mới phương thức kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo ngành công nghệ kỹ thuật theo tiếp cận năng lực”.

3.3.4.1. Mục tiêu của biện pháp

- Khắc phục điểm yếu trong quản lý công tác kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo ngành công nghệ kỹ thuật theo tiếp cận năng lực.

- Bảo đảm tính pháp lý, tính chính xác, tính khách quan và công bằng khi kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo của người học; đồng thời, khẳng định chất lượng giá trị đầu ra của “sản phẩm đào tạo”ngành công nghệ kỹ thuật.

- Thống nhất cách thức tổ chức thực hiện quá trình kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo ngành công nghệ kỹ thuật; làm cơ sở triển khai công tác cấp chứng chỉ, văn bằng tốt nghiệp phù hợp với yêu cầu đào tạo theo tiếp cận năng lực.

3.3.4.2. Nội dung của biện pháp

Nhằm đạt mục đích trên thì phải thực hiện 03 nội dung cơ bản sau:

- Tăng cường nhận thức cho CBQL, GV về các nguyên tắc cơ bản trong đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo và phương hướng đổi mới quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo.

- Tổ chức triển khai xây dựng và thực hiện quy trình quản lý đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo dựa trên 2 nguyên tắc: Đa dạng các hình thức, phương pháp, kỹ thuật kiểm tra, đánh giá và Đa chiều công tác kiểm tra, đánh giá.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 288 trang tài liệu này.

- Xây dựng “Kế hoạch phối hợp giữa nhà trường và doanh nghiệp trong tổ chức và giám sát công tác đánh giá kết quả học tập và tốt nghiệp của người học làm cơ sở thiết kế các tiêu chí, hình thức tổ chức đánh giá bảo đảm tính toàn diện.

3.3.4.3. Cách thức thực hiện biên pháp

(1) Tăng cường nhận thức cho CBQL, GV về các nguyên tắc cơ bản trong đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo và phương hướng đổi mới quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo.

Tăng cường nhận thức cho CBQL, GV về các nguyên tắc cơ bản trong đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo, đó là:

* Nguyên tắc cơ bản trong đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo

đó là:

- Nguyên tắc 1: Đa dạng các hình thức, phương pháp, kỹ thuật kiểm

tra, đánh giá

Việc kiểm tra, đánh giá theo tiếp cận năng lực có nhiều phương pháp và kỹ thuật khác nhau. Bên cạnh cách đánh giá truyền thống bằng các bài kiểm tra viết, trắc nghiệm tự luận..cần phải chú trọng đến quản lý các hình thức kiểm tra, đánh giá phản ánh năng lực của người học như: Đánh giá bằng sản phẩm; Đánh giá bằng các dự án học tập, Đánh giá thông qua thực hiện nhiệm vụ cụ thể; Đánh giá thông qua đề thi theo tiếp cận năng lực. Do đó, đòi hỏi người học phải vận dụng nhiều năng lực để giải quyết nhiệm vụ, còn giảng viên đánh giá các năng lực một cách toàn diện.

- Nguyên tắc 2: Đa chiều công tác kiểm tra, đánh giá

Để đánh giá khách quan, toàn diện năng lực của người học, lãnh đạo

Nhà trường cần giao cho một đơn vị làm đầu mối đó là phòng Khảo thí và Đảm bảo chất lượng xây dựng các quy định, công cụ làm căn cứ trong công tác kiểm tra đánh giá chất lượng của người học thông qua nhiều hình thức kiểm tra, đánh giá khác nhau: giảng viên đánh giá, người học tự đánh giá; người học đánh giá lẫn nhau và các đối tượng liên quan khác (nhà tuyển dụng lao động…) đánh giá người học. Khi đó, chất lượng giảng dạy mới được nâng cao, người học được hình thành, phát triển năng lực một cách toàn diện.

Đổi mới phương thức kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo một cách toàn diện, cụ thể là phương pháp, kỹ thuật, hình thức kiểm tra, đánh giá... Việc đánh giá kết quả đầu ra phải thực hiện đồng bộ, không đánh giá riêng rẽ mà phải kết hợp nhiều hình thức đánh giá giữa lý thuyết và thực hành. Trong đó, tập trung đánh giá năng lực hành động, vận dụng thực tiễn, năng lực tự học, tự giải quyết vấn đề, năng lực tư duy sáng tạo, năng lực giao tiếp…năng lực phát triển bản thân. Để cung cấp thông tin đúng, khách quan, kịp thời cho việc điều chỉnh hoạt động dạy, hướng dẫn hoạt động học nhằm nâng cao năng lực của người học.

* Khi nguyên tắc kiểm tra, đánh giá theo tiếp cận năng lực đã thay đổi thì việc tất yếu là nhà trường cũng cần có những đổi mới trong quản lý công tác này từ: nhận thức đến lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo thực hiện…

Đổi mới quản lý công tác kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo trước hết căn cứ vào chuẩn đầu ra về kiến thức, kỹ năng, thái độ đã được ban hành. Việc kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo cần tiến hành một cách có hệ thống và phù hợp với lộ trình đào tạo. Và hiểu công tác kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo với nhiều góc độ khác nhau như: theo học phần, theo mô đun năng lực hay kết quả toàn khóa học.

Tiếp đó, để quản lý công tác kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo tốt, nhất thiết cần ban hành những quy chế, quy định làm căn cứ pháp lý thực hiện và quán triệt, phổ biến đến toàn thể CBQL, GV, SV trong nhà trường.

Đồng thời, lãnh đạo nhà trường cần thành lập đơn vị chuyên trách như phòng Khảo thí & Đảm bảo chất lượng tham mưu, tổ chức thực hiện và kiểm soát toàn bộ công tác kiểm tra, đánh giá của nhà trường.

(2) Tổ chức triển khai xây dựng và thực hiện quy trình quản lý đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo dựa trên 2 nguyên tắc: Đa dạng các hình thức, phương pháp, kỹ thuật kiểm tra, đánh giá và Đa chiều công tác kiểm tra, đánh giá.

Tác giả đề xuất xây dựng quy trình quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo như sau:

* Quy trình thực hiện

Tác giả đề xuất quy trình chỉ đạo/quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo gồm các bước:

Bước 1: Chỉ đạo xây dựng quy định về kiểm tra, đánh giá kết quả người học theo tiếp cận năng lực.

Để xây dựng quy định về kiểm tra, đánh giá kết quả người học theo TCNL, các trường đại học địa phương cần giao nhiệm vụ cho bộ phận chức năng chuyên trách như phòng Khảo thí và Đảm bảo chất lượng tham mưu và triển khai thực hiện. Các văn bản này vừa đảm bảo tính pháp lý vừa đảm bảo tính đặc thù của mỗi trường.

Trong quy định về kiểm tra, đánh giá kết quả người học cần thống nhất các tiêu chí đánh giá và công bố công khai cho GV, SV làm căn cứ pháp lý để thực hiện. Trong quy định cần đặc biệt chú ý đến việc xây dựng ngân hàng đề thi theo TCNL trên cơ sở chuẩn đầu ra và CTĐT ngành công nghệ kỹ thuật đã ban hành. Ngân hàng đề thi phải bảo đảm đánh giá được toàn diện (kiến thức, kỹ năng, thái độ) đối với một năng lực cụ thể; bảo đảm khi người học vượt qua được kỳ thi họ có thể làm một công việc cụ thể theo chuẩn năng lực như một lao động kỹ thuật tại doanh nghiệp.

Bước 2: Chỉ đạo tập huấn cho CB, GV, người học thực hiện đa dạng phương pháp và hình thức đánh giá kết quả đào tạo theo tiếp cận năng lực.

Chỉ đạo việc tập huấn hướng dẫn cách thức tổ chức và cách kiểm tra, đánh giá theo quy định đối với các cán bộ, giảng viên và người học tham gia kỳ thi đảm bảo công tác đánh giá kết quả đào tạo diễn ra nghiêm túc, an toàn và đúng quy định.

Phòng Khảo thí & Đảm bảo chất lượng kết hợp với các Khoa, bộ môn xây dựng kế hoạch theo dõi, nắm bắt việc sử dụng các phương pháp phi truyền thống (quan sát, phỏng vấn sâu, hội thảo, nhật ký người học, hồ sơ học tập, bài tập lớn, đánh giá thực hành, khóa luận, đồ án, người học tự đánh giá, đánh giá lẫn nhau) trong kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo. Trên cơ sở đó, xây dựng phương án đổi mới phương thức thi và công nhận tốt nghiệp theo hướng gọn nhẹ, giảm áp lực đảm bảo độ tin cậy, trung thực, đánh giá đúng năng lực.

Bước 3: Tổ chức xây dựng kế hoạch thực hiện việc đánh giá kết quả đào tạo của người học theo tiếp cận năng lực

Khi xây dựng kế hoạch đánh giá kết quả đào tạo của người học cần căn cứ vào chuẩn năng lực của người học về kiến thức, kỹ năng, thái độ và nhất thiết phải có sự phối hợp giữa nhà trường và doanh nghiệp trong tổ chức, giám sát công tác kiểm tra, đánh giá kết quả học tập ngành công nghệ kỹ thuật của người học để bảo đảm tính toàn diện.

Việc xây dựng kế hoạch đánh giá kết quả đào tạo ngành công nghệ kỹ thuật theo tiếp cận năng lực gồm: Kế hoạch đánh giá thường xuyên, định kỳ và kế hoạch đánh giá trên diện rộng.

- Kế hoạch đánh giá thường xuyên, định kỳ được tiến hành trong quá trình đào tạo theo kế hoạch được xây dựng sẵn gồm đánh giá mục tiêu, nội dung, phương pháp đào tạo, hoạt động dạy, hoạt động học, sự hình thành năng lực và thực hiện khi kết thúc học kỳ. Việc đánh giá được tổ chức 2

lần/năm sau khi kết thúc mỗi học kỳ và sau khi kết thúc một phần nội dung đào tạo.

- Kế hoạch đánh giá diện rộng là việc đánh giá kết quả đào tạo khi kết thúc khóa học.Trong đó, quan tâm đến khả năng tham gia của chuyên gia từ các doanh nghiệp trong việc hỗ trợ xây dựng ngân hàng câu hỏi thi (qua các tiêu chí, tiêu chuẩn đánh giá...) và khả năng mời chuyên gia tham gia trực tiếp đánh giá quá trình đào tạo, kết quả đầu ra của người học khi tổ chức kỳ thi.

Việc chuẩn bị bộ đề thi đánh giá kết quả đầu ra ngành công nghệ kỹ thuật là yếu tố tiên quyết để triển khai công việc. Hàng năm, cần phải có một tiểu ban xây dựng bộ đề thi đánh giá năng lực được thành lập và có trách nhiệm thiết kế đề thi; điều chỉnh, bổ sung các đề thi đã có trong ngân hàng đề thi. Bộ đề thi có ý nghĩa quyết định đối với công tác này, vì vậy phải có kế hoạch chi tiết để tổ chức xây dựng, phê duyệt bộ đề thi bảo đảm các yêu cầu về đánh giá theo chuẩn năng lực và có phần mềm tin học phục vụ cho công tác này.

Bước 4: Quản lý thiết lập một hệ thống cấp chứng chỉ, văn bằng tốt nghiệp thống nhất theo đúng yêu cầu của đào tạo theo TCNL

Để thực hiện tốt hơn công tác này, cần phải tin học hóa việc in và cấp phát chứng chỉ, văn bằng tốt nghiệp để kiểm soát chặt chẽ, tránh sai sót, nhầm lẫn và bảo đảm tính kịp thời cho người học khi đã hoàn thành các mô đun năng lực, tích lũy đủ số chứng chỉ để cấp bằng tốt nghiệp theo quy định.

Thiết lập một hệ thống cấp chứng chỉ, văn bằng tốt nghiệp thống nhất đúng yêu cầu của đào tạo theo TCNL. Đảm bảo người học được nhận chứng chỉ năng lực sau khi hoàn thành và vượt qua kỳ đánh giá đối với một mô đun hình thành năng lực. Cuối cùng, người học được nhận bằng tốt nghiệp sau khi họ tích lũy đủ số chứng chỉ theo quy định (bao gồm cả chứng chỉ mới hoàn thành và các chứng chỉ đã được thừa nhận). Như vậy, với số lượng chứng chỉ năng lực tích lũy, người học sẽ đủ điều kiện để đảm đương một số vị trí việc làm tương ứng; khi nhận bằng tốt nghiệp, người học trở thành một lao động kỹ thuật đạt trình độ chuẩn trong hệ thống đào tạo quốc gia và được thị trường lao động thừa nhận.

Bước 5: Tổ chức tổng kết công tác kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo; in và cấp phát chứng chỉ, văn bằng tốt nghiệp sau khi kết thúc môn học, kỳ học, khóa học.

Tổ chức tổng kết công tác kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo; in và cấp phát chứng chỉ, văn bằng tốt nghiệp sau khi kết thúc môn học, kỳ học, khóa học nhằm bảo đảm các hoạt động và kết quả đánh giá được triển khai chính xác, công bằng, đúng quy định. Đồng thời, ghi nhận những đơn vị, cá nhân thực hiện tốt qua hình thức khen thưởng và phát hiện, ngăn chặn những hành vi lệch lạc, không đúng quy định. Việc kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo không chỉ giúp sinh viên có động cơ học tập tốt mà còn là kênh thông tin để giảng viên điều chỉnh phương pháp giảng dạy, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo.

Chỉ đạo xây dựng quy định về kiểm tra, đánh giá kết quả người học theo TCNL

Tổ chức tập huấn cho CB, GV, SV thực hiện đa dạng PP và hình thức KTĐGKQĐT theo TCNL

Tổ chức xây dựng kế hoạch thực hiện việc ĐGKQĐT của người học theo TCNL

Quản lý công tác cấp CC, VBTN thống nhất định hướng đào tạo theoTCNL

Tổ chức tổng kết công tác KT, ĐGKQĐT; in và cấp phát CC, VBTN sau khi kết thúc môn học, kỳ học, khóa học

Hình 3.4. Quy trình kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo ngành công nghệ kỹ thuật theo TCNL

(3) Xây dựng“Kế hoạch phối hợp giữa nhà trường và doanh nghiệp trong tổ chức và giám sát công tác đánh giá kết quả học tập và tốt nghiệp của người học làm cơ sở thiết kế các tiêu chí, hình thức tổ chức đánh giá bảo đảm tính toàn diện.

Xây dựng và thực hiện cơ chế phối hợp tham gia kiểm tra, đánh giá và giám sát công tác kết quả đào tạo giữa các trường đại học và các bên liên quan (các tổ chức, doanh nghiệp). Kiểm tra, đánh giá và giám sát kết quả đào tạo không chỉ dừng lại ở việc “theo dấu vết” chất lượng tiến trình học tập của sinh viên (kết quả tuyển sinh/ nhập học, quá trình học tập và tốt nghiệp), mà còn cả “theo dấu vết” cựu sinh viên tốt nghiệp (tỷ lệ tìm việc làm, mức độ đáp ứng về năng lực của vị trí việc làm…); tức là phải có thông tin phản hồi từ người được đào tạo, từ nhà tuyển dụng, thậm chí là cả đồng nghiệp.

Vì vậy, để thu nhận thông tin phản hồi từ các bên liên quan một cách khách quan, chính xác, giúp cho quá trình quản lý đào tạo ngành công nghệ kỹ thuật theo tiếp cận năng lực được tốt hơn, nhà trường không chỉ xây dựng được quy trình thu thập thông tin, mà còn phải có cơ chế để duy trì sự tham gia của tất cả các bên liên quan theo quan điểm là vai trò của người lãnh đạo và quản lý của nhà trường là định hướng, kiểm soát và hỗ trợ tới tất cả giảng viên và các bên liên quan để họ thấy được trách nhiệm và quan trọng hơn là tự cam kết để cải tiến liên tục chất lượng đào tạo.

Thực tế, chu trình phản hồi thông tin từ các bên liên quan đóng vai trò quan trọng, nhưng nhiều trường đại học vẫn chưa quy định phải thực hiện hoạt động cải tiến tiếp theo, tức là chưa quy định phải sử dụng các kết quả của hệ thống kiểm tra, đánh giá và giám sát chất lượng đào tạo để cải tiến liên tục. Qua khảo sát và phỏng vấn trực tiếp các bên liên quan cho thấy nguyên nhân chính thường là:

+ Các kết quả kiểm tra, đánh giá và giám sát kết quả đào tạo chưa được