Nội Dung Quản Lý Bồi Dưỡng Năng Lực Dạy Học Cho Đội Ngũ Giáo Viên Trung Tâm

* Tài chính cho hoạt động bồi dưỡng

Tài chính cho hoạt động bồi dưỡng bao gồm tiền in ấn tài liệu, tiền bồi dưỡng báo cáo viên, các chi phí khác. Để có nguồn tài chính phù hợp, các trường phải lập kế hoạch cụ thể để sử dụng hợp lý nguồn tài chính được cấp theo qui định của nhà nước hoặc huy động các nguồn lực tài chính khác từ các dự án, từ cá nhân và cộng đồng hợp pháp và hợp lí.

1.4. Nội dung quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho đội ngũ giáo viên Trung tâm GDNN - GDTX

1.4.1. Xác định nhu cầu bồi dưỡng năng lực dạy học của GV

Để thực hiện được công tác bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên thì cần phải nghiên cứu, đánh giá nhu cầu bồi dưỡng. Đó là các nhà quản lí giáo dục cần tìm hiểu nhu cầu và các nội dung cần bồi dưỡng cho giáo viên để nâng cao năng lực dạy học đáng ứng yêu cầu công việc và những đổi mới trong thời gian tới.

Căn cứ vào các thông tin thu thập được, nhà quản lý giáo dục sẽ đánh giá nhu cầu bồi dưỡng năng lực cho giáo viên. Các thông sơ cấp như thông qua khảo sát nhu cầu bồi dưỡng thực tế của giáo viên, phỏng vấn giáo viên, phỏng vấn các nhà quản lý giáo dục,… được dùng để xác định nhu cầu bồi dưỡng. Tuy nhiên, để phát hiện các nhu cầu bồi dưỡng cần dựa trên các thông tin thứ cấp như báo cáo, chiến lược, đánh giá về năng lực giáo viên hiện tại, kế hoạch phát triển của ngành giáo dục, cải cách giáo dục,… so sánh thực trạng với các yêu cầu về năng lực dạy học của giáo viên khi đổi mới giáo dục.

Hoạt động dạy học không thuần túy chỉ là việc soạn giáo án, giảng dạy trên lớp mà là thực hiện giảng dạy trên lớp với đối tượng cụ thể theo kế hoạch, chương trình qui định với vô vàn tình huống có thể xảy ra trong điều kiện môi trường luôn thay đổi. Do vậy, để thực hiện được việc này đòi hỏi người GV phải thực hiện hàng loạt các công việc khác nhau như: Tìm hiểu kế hoạch, chương trình giảng dạy; tìm hiểu đối tượng người học; sưu tầm tài liệu để soạn

giáo án; đề cương bài giảng; chuẩn bị phương tiện dạy học.v.v..(thiết kế dạy học), thực hiện việc lên lớp (tiến hành dạy học) và cuối cùng là kiểm tra đánh giá chất lượng học tập của học sinh trong và sau từng giai đoạn giảng dạy để điều chỉnh việc dạy học hướng tới mục tiêu chất lượng. Điều quan trọng là xác định đúng nội dung để bồi dưỡng bồi dưỡng cho GV.

1.4.2. Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng năng lực dạy học cho GV

Xây dựng kế hoạch dạy học là công việc quan trọng của người GV trong hoạt động dạy học. Để nâng cao năng lực xây dựng kế hoạch dạy học cần bồi dưỡng giáo viên những kiến thức về mục tiêu dạy học; nội dung dạy học; phương pháp, phương tiện dạy học; hình thức tổ chức dạy học; tiến trình dạy học; các nguồn lực phục vụ dạy học; các tình huống có thể xảy ra trong tiến trình dạy học và cách giải quyết chúng;... Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng năng lực dạy học là vấn đề đầu tiên và có tính định hướng trong các hoạt động bồi dưỡng của giáo viên. Những yêu cầu cơ bản của kế hoạch bồi dưỡng năng lực cho giáo viên, đó là:

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 129 trang tài liệu này.

* Khảo sát tình hình giáo viên nhằm phân loại thành những nhóm khác nhau để định hướng các nội dung và hình thức bồi dưỡng cho phù hợp. Việc khảo sát có thể tiếp cận theo các hướng sau:

- Theo mục tiêu bồi dưỡng: bồi dưỡng nâng cao; bồi dưỡng chuẩn hóa; bồi dưỡng hoàn chỉnh (kiến thức, kỹ năng, nghiệp vụ).

- Theo đối tượng bồi dưỡng; giáo viên mới ra trường, giáo viên lâu năm; bồi dưỡng giáo viên phụ trách công tác đoàn; bồi dưỡng giáo viên làm công tác tư vấn tâm lí.

- Theo nội dung bồi dưỡng: bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ; bồi dưỡng năng lực dạy học; bồi dưỡng phương pháp dạy học; bồi dưỡng việc sử dụng phương tiện và thiết bị dạy học.

- Theo tính chất và quy mô: bồi dưỡng giáo viên giỏi; bồi dưỡng giáo viên cốt cán; bồi dưỡng giáo viên theo bộ môn.

- Theo kế hoạch thời gian: bồi dưỡng ngắn hạn, dài hạn; bồi dưỡng thường xuyên; bồi dưỡng theo chuyên đề,…

* Xác định mục tiêu của hoạt động bồi dưỡng

Dựa trên những đánh giá về nhu cầu bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên để xác định mục tiêu của hoạt động bồi dưỡng. Cần xác định rõ hoạt động bồi dưỡng tập trung vào nhóm đối tượng nào, giáo viên được bồi dưỡng thu nhận được những kiến thức, kỹ năng và có thái độ như thế nào sau khi được bồi dưỡng.

* Dự kiến các nguồn lực cho hoạt động bồi dưỡng

Việc dự kiến các nguồn lực cho các hoạt động bồi dưỡng sẽ giúp cho việc thực hiện kế hoạch bồi dưỡng được thực hiện tốt hơn. Mỗi đơn vị đều có nguồn nhân lực khác nhau, nguồn tài chính khác nhau, điều kiện kinh tế - xã hội khác nhau, do vậy cần dự kiến các nguồn lực để đảm bảo các nhóm đối tượng đều được tham gia bồi dưỡng.

* Dự kiến các biện pháp và hình thức thực hiện mục tiêu bồi dưỡng.

Đó là việc tổ chức các hoạt động bồi dưỡng được dự kiến như: bồi dưỡng dài hạn hay bồi dưỡng ngắn hạn, hay tập chung theo từng giai đoạn; tổ chức bồi dưỡng theo lớp hay theo nhóm; tổ chức bồi dưỡng tại trung tâm tỉnh hay tổ chức kết hợp với tham quan thực tế,… biện pháp đánh giá sau khi bồi dưỡng như thế nào?

Bồi dưỡng giáo viên các kĩ năng cần thiết: Kĩ năng phân tích bối cảnh dạy học bằng công cụ thích hợp; Kỹ thuật xác định và diễn đạt mục tiêu dạy học; kỹ năng lựa chọn nội dung, phương pháp, phương tiện, kỹ thuật và qui trình dạy học, kỹ năng phát hiện và giải quyết vấn đề trong dạy học; kỹ năng thiết kế công cụ kiểm tra đánh giá học sinh...

Về thái độ: Cần bồi dưỡng giáo viên có thái độ chủ động, nghiêm túc, cẩn thận, tỉ mỉ trong xây dựng kế hoạch dạy học.

1.4.3. Tổ chức lựa chọn nội dung, phương pháp và hình thức bồi dưỡng năng lực dạy học cho GV

Để nâng cao năng lực triển khai các hoạt động dạy học cần bồi dưỡng giáo viên những kiến thức về: yêu cầu của sử dụng kĩ thuật dạy học, phương pháp dạy học tích cực phù hợp với đặc trưng bộ môn; đặc điểm và nội dung của các hình thức dạy học, định hướng cải tiến và cách sử dụng phương tiện dạy học; Phát hiện và giải quyết vấn đề phát sinh trong thực tiễn dạy học (phát hiện vấn đề, phân tích vấn đề và lập kế hoạch giải quyết vấn đề, tổ chức/triển khai giải quyết vấn đề, đúc rút kinh nghiệm giải quyết vấn đề, vận dụng/ứng dụng sáng kiến kinh nghiệm vào dạy học).

Nội dung bồi dưỡng giáo viên dựa trên những nhu cầu thực tế về các lĩnh vực mà giáo viên cần bồi dưỡng như về chuyên môn nghiệp vụ; phương pháp, kĩ thuật dạy học,…

Phương pháp và hình thức bồi dưỡng dựa trên điều kiện kinh tế- xã hội của địa phương có thể tổ chức bồi dưỡng tập trung, bồi dưỡng cốt cán, bồi dưỡng trực tuyến,...

GV cần được bồi dưỡng những kĩ năng về sử dụng kĩ thuật dạy học, phương pháp dạy học và triển khai phối hợp các hình thức tổ chức dạy học, kỹ năng vận dụng qui trình hợp lý trong giải quyết các vấn đề nảy sinh trong quá trình dạy học; Bên cạnh đó phải bồi dưỡng giáo viên các kĩ năng hỗ trợ như: kĩ năng quản lí thời gian, kĩ năng quản lí nhóm làm việc, kĩ năng giao tiếp ứng xử, kĩ năng tạo động lực, kĩ năng giải quyết xung đột...

1.4.4. Chỉ đạo lực lượng tham gia bồi dưỡng năng lực dạy học cho GV

Cần xác định cụ thể ai phụ trách, ai tham gia đối với từng công việc, địa điểm thực hiện. Nhà quản lí giáo dục phải hình thành bộ máy và phân công các cá nhân phụ trách phù hợp, đây không phải là nhiệm vụ của cơ quan quản lí giáo dục mà còn là nhiệm vụ của các trường học nói chung. Xây dựng lực lượng tham gia bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên (lựa chọn báo cáo

viên, giáo viên cốt cán, chuyên gia,… và phân công thực hiện kế hoạch); cần phân loại giáo viên, tổ chức các nhóm (lớp) bồi dưỡng theo các nội dung. Quy định rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm của các bộ phận và mỗi cá nhân phụ trách. Xác định rõ cơ chế phối hợp, hỗ trợ trong thực hiện các hoạt động theo kế hoạch bồi dưỡng.

1.4.5. Quản lý cơ sở vật chất, phương tiện và các điều kiện phục vụ hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học cho GV

- Trụ sở nơi bồi dưỡng (phòng học, máy móc thiết bị, phương tiện giao thông,…).

- Nguồn kinh phí cho hoạt động bồi dưỡng (soạn thảo chương trình, giáo trình, tiền phụ cấp cho Báo cáo viên,…) và các khoản chi phí khác phụ vụ cho hoạt động bồi dưỡng.

1.4.6. Kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng năng lực dạy học cho GV

Kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên là quá trình hình thành những nhận định phán đoán về kết quả của hoạt động bồi dưỡng trên cơ sở những kết quả thu được đối chiếu với những mục tiêu, tiêu chuẩn đã đề ra nhằm đề xuất những giải pháp thích hợp để cải thiện thực trạng ban đầu. Để nâng cao năng lực kiểm tra, đánh giá, điều chỉnh quá trình dạy học cần bồi dưỡng giáo viên những kiến thức về vai trò, mục tiêu, chuẩn đánh giá; nội dung và yêu cầu của các phương pháp đánh giá, các công cụ đánh giá; qui trình kiểm tra, đánh giá, xử lý thông tin trong kiểm tra, đánh giá.

Khi thực hiện kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng năng lực cần kiểm tra đối tượng tha gia bồi dưỡng bao gồm các tiêu chuẩn và số lượng. Tiến hành đánh giá kết quả bồi dưỡng trên cơ sở đối chiếu với các mục tiêu đề ra, từ đó có những giải pháp phù hợp để nâng cao chất lượng bồi dưỡng. Kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên gồm các hoạt động sau:

- Kiểm tra hoạt động sư phạm giáo viên. Đây là một hoạt động được thực hiện thường xuyên nhằm đánh giá năng lực dạy học toàn diện của giáo viên. Thông thường đó là công tác kiểm tra nội bộ nhà trường, có thể là kiểm tra thực hiện nhiệm vụ năm học của Sở Giáo dục và đào tạo. Việc kiểm tra hoạt động sư

phạm của giáo viên bao gồm kiểm tra về hồ sơ chuyên môn, dự giờ đánh giá năng lực lên lớp, kiểm tra công tác chủ nhiệm lớp, kiểm tra việc thực hiện các hồ sơ, sổ sách lớp, học viên,…

- Kiểm tra đánh giá kết quả sau khi bồi dưỡng thông qua kết quả giảng dạy cuối học kì và các hội thi mà giáo viên tham gia. Đây là một kênh thông tin phản ánh kết quả sau đã được khi bồi dưỡng. Qua đó, các nhà quản lí giáo dục sẽ biết được giáo viên nào đã ứng dụng tốt những kiến thức được bồi dưỡng để nâng cao chất lượng dạy học bộ môn mình, từ đó có những điều chỉnh, uốn nắn kịp thời nhằm làm cho hoạt động bồi dưỡng ngày cành hiệu quả và thiết thực hơn.

- Kiểm tra kết quả bồi dưỡng năng lực dạy học của giáo viên thông qua các tiết dự giờ, thao giảng, đánh giá các sáng kiến kinh nghiệm. Nếu giáo viên vận dụng tốt các kiến thức đã được bồi dưỡng thì giờ dạy sẽ tốt; sáng kiến kinh nghiệm sẽ thực tế, khả năng áp dụng cao và ngược lại.

- Kiểm tra đánh giá kết quả đạt được qua các hội thi do Khối sinh hoạt chuyên môn, Sở Giáo dục và đào tạo tổ chức (như hội thi làm đồ dùng dạy học; hội thi dạy học theo định hướng năng lực; hội thi giáo viên dạy giỏi,…). Qua kiểm tra, đánh giá, các nhà quản lí sẽ đánh giá được một phần năng lực về mức độ đầu tư của các giáo viên vào các hội thi trên.

1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho GV ở trung tâm GDNN - GDTX

1.5.1. Các yếu tố chủ quan

- Thứ nhất là yếu tố tổ chức và con người. Tổ chức công tác quản lý tốt thì việc chuẩn bị các điều kiện cơ sở vật chất, đội ngũ cán bộ làm công tác bồi dưỡng sẽ tốt hơn. Việc tổ chức chỉ đạo, điều hành của các cấp quản lý có tác động trực tiếp, đảm bảo thực hiện theo kế hoạch, nhiệm vụ đề ra. Bên cạnh đó, yếu tố con người mà cụ thể là người giáo viên cũng là yêu tố quan trọng để nâng cao chất lượng bồi dưỡng năng lực dạy học. Đây là nhân tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến các hoạt động bồi dưỡng, việc bồi dưỡng năng lực dạy học có hiệu quả hay không phụ thuộc vào sự nỗ lực của mỗi người giáo viên.

- Thứ hai là yếu tố cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt động phát triển đội ngũ giáo viên. Cơ sở vật chất, thiết bị dạy học được hiểu là những phương tiện vật chất, kĩ thuật, là sản phẩm khoa học và công nghệ được sử dụng trong các hoạt động giáo dục nhằm phát huy tối đa hiệu quả các hoạt động học tập trong mỗi giờ dạy. Yếu tố này có ảnh hưởng không nhỏ tới công tác bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên. Cơ sở vật chất, thiết bị giáo dục đạt chuẩn, đồng bộ sẽ có tác dụng giáo dục gián tiếp người học, người dạy và giúp cho các nhà quản lý giáo dục thu thập thông tin, xử lí thôn tin, chuyển tải, lưu trữ thông tin về công tác bồi dưỡng năng lực dạy học đến đối tượng bồi dưỡng một cách nhanh chóng và hiệu quả.

1.5.2. Các yếu tố khách quan

- Thứ nhất là yếu tố chính sách và cơ chế quản lý giáo dục: bao gồm các văn bản quy phạm pháp luật, các chính sách của Nhà nước, địa phương và các cấp quản lí; các văn bản về chuyên môn được áp dụng trong từng lĩnh vực giáo dục. Đây là cơ sở pháp lý cho việc xây dựng kế hoạch, công tác tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra, đánh giá công tác bồi dưỡng năng lực dạy học cho đội ngũ giáo viên. Bên cạnh đó, các chế độ, chính sách của Nhà nước đối với công tác bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên sẽ tạo động lực cho cho giáo viên tự giác, tích cực tham gia trong các hoạt động bồi dưỡng. Cơ chế, chính sách rõ ràng, thuận lợi sẽ tạo điều kiện mở rộng và nâng cao chất lượng bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên và ngược lại.

- Thứ hai là yếu tố môi trường của hoạt động phát triển đội ngũ. Môi trường giáo dục của nhà trường ảnh hưởng lớn đến công tác quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên. Đối với các môi trường nhà trường luôn quan tâm đến chất lượng dạy và học, người giáo viên phải không ngừng tự học hỏi, bồi dưỡng nâng cao chuyên môn, nghiệp vụ của mình. Bên cạnh đó, các chính sách đãi ngộ của nhà nước sẽ thúc đẩy các giáo viên tích cực hơn trong việc tham gia các hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học.

Kết luận chương 1

Chương 1 của luận văn đã hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên và công tác quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên ở các trung tâm GDNN - GDTX hiện nay. Trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay và để đáp ứng những yêu cầu mới trong việc thực hiện các nhiệm vụ GDNN - GDTX, công tác bồi dưỡng năng lực dạy học cho các giáo viên trung tâm GDNN - GDTX ngày càng trở nên bức thiết hơn.

Bồi dưỡng năng lực dạy học là để nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của giáo viên nhằm bổ sung, cập nhập kiến thức, phương pháp dạy học để nâng cao chất lượng hoạt động dạy, góp phần đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng cho đất nước.

Nội dung bồi dưỡng năng lực dạy học là bổ sung những kiến thức đã được đào tạo, cập nhập thêm những kiến thức, tri thức mới, bồi dưỡng thêm về các kĩ thuật, phương pháp dạy học mới theo hướng đổi mới của Bộ Giáo dục và đào tạo. Do đó, nội dung bồi dưỡng phải phù hợp với yêu cầu, mục tiêu và đáp ứng các yêu cầu của đổi mới giáo dục.

Trên đây là những lý luận cơ bản làm tiền cho luận văn đi sâu đánh giá, phân tích về thực trạng ở chương 2 của luận văn.