Các Biện Pháp Quản Lý Hoạt Động Bồi Dưỡng Giáo Viên Thpt Ở Huyện Lý Nhân

Ở HUYỆN LÝ NHÂN, TỈNH HÀ NAM THEO

CHUẨN NGHỀ NGHIỆP ĐỂ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC DẠY HỌC

3.1. Một số nguyên tắc đề xuất biện pháp

Nguyên tắc quản lý giáo dục là những luận điểm cơ bản, những tiêu chuẩn, quy tắc nền tảng đòi hỏi chủ thể quản lý phải tuân theo khi tiến hành hoạt động quản lý nhằm đạt được mục tiêu giáo dục đã đề ra. Việc xây dựng các biện pháp quản lý không thể tùy tiện, tự phát hay dựa vào những kinh nghiệm sẵn có mà phải xây dựng dựa trên những luận điểm cơ bản về quản lý giáo dục. Các biện pháp đề xuất phải đảm bảo các nguyên tắc sau đây:

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống

Bồi dưỡng năng lực dạy học cho GV là một quá trình với nhiều khâu, nhiều bước khác nhau, có quan hệ chặt chẽ với nhau. Công tác quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho GV cũng có quan hệ mật thiết với công tác quản lý các hoạt động khác trong nhà trường. Vì vậy các biện pháp phải bao gồm các tác động vào tất cả các khâu của quá trình quản lý vào các thành tố của quá trình bồi dưỡng năng lực dạy học cho GV. Các biện pháp phải có mối quan hệ chặt chẽ, thống nhất, biện chứng với nhau tác động tổng hợp, đồng bộ đến quá trình quản lý.

Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống đòi hỏi các biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho GV là một bộ phận trong hệ thống các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục trong nhà trường.

3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa

Các biện pháp quản lý luôn đảm bảo tính kế thừa những biện pháp truyền thống đã có, được tổng hợp, đúc rút từ thực tiễn hoạt động cho GV trường trong những năm qua. Trước khi áp dụng chuẩn nghề nghiệp vào quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học cho GV thì các trường THPT huyện Lý Nhân đã quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học cho GV theo phương pháp truyền thống dựa trên các văn bản quy định của Sở giáo dục, của Bộ giáo dục đã ban hành và các điều kiện thực tế của nhà trường. Quá trình quản lý đó cũng đã đem lại những hiệu quả nhất định. Do đó khi đề xuất những biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học cho GV chúng ta phải kế thừa và phát huy những biện pháp có hiệu quả đã được sử dụng trong thời gian qua. Như vậy sẽ không tạo ra sự thay đổi quá lớn không cần thiết cho đội ngũ GV cũng như nhà quản lý mà vẫn đạt hiệu quả cao nhất

có thể. Nguyên tắc đòi hỏi việc xây dựng các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng phải dựa trên các mặt:

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 114 trang tài liệu này.

-Chủ trương của Đảng, đường lối chính sách của Nhà nước, các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn công tác bồi dưỡng GV.

-Thực trạng về số lượng, chất lượng chuyên môn nghiệp vụ của đội ngũ GV trong nhà trường, thực trạng về quản lý bồi dưỡng GV.

-Thực trạng về nguồn lực tài chính cho công tác bồi dưỡng.

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn

Các biện pháp quản lý đề xuất phải được xuất phát từ thực tiễn, thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng GV, từ những hạn chế, tồn đọng trong quá trình quản lý. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn đòi hỏi phải tổng kết thực tiễn và từ thực tế quản lý để đề xuất biện pháp. Sự đổi mới và nhanh nhạy trong tư duy phát hiện các vấn đề nảy sinh trong quá trình thực tiễn quản lý hoạt động bồi dưỡng GV là điều kiện vô cùng quan trọng để có các biện pháp quản lý phù hợp. Các biện pháp quản lý phải thể hiện sự cụ thể hoá mục tiêu, đường lối phát triển của Đảng, Nhà nước, Bộ GD&ĐT và đặc biệt là của các trường THPT huyện Lý Nhân. Để thực hiện nguyên tắc này đòi hỏi người cán bộ quản lý khi đưa ra các quyết định quản lý cần đáp ứng được yêu cầu thực tiễn, phải hiểu thấu đáo, tính toán, cân nhắc đầy đủ các điều kiện: về con người, cơ sở vật chất, thời gian để từ đó đề ra các biện pháp vừa có cơ sở khoa học, vừa đảm bảo phù hợp với thực tiễn, với quy luật và xu thế phát triển chung.

3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi

Các biện pháp mà đề tài đề xuất là những biện pháp phù hợp điều kiện về nguồn lực của các nhà trường nằm trong khả năng có thể thực hiện được của các trường THPT huyện Lý Nhân, đồng thời phù hợp với điều kiện kinh tế, văn hóa, xã hội của địa phương.

Các biện pháp đã đề xuất khi đưa vào áp dụng phải làm cho công tác quản lý bồi dưỡng đội ngũ đạt hiệu quả cao, góp phần quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo của các nhà trường.

Đề các biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho GV có tính khả thi và khả thi cao đòi hỏi: các biện pháp được đề xuất phải phù hợp với các quy định về

chức năng nhiệm vụ của trường THPT, thẩm quyền của nhà giáo trong thực hiện nhiệm vụ dạy học và giáo dục.

3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên THPT ở huyện Lý Nhân để phát triển năng lực dạy học

3.2.1. Quán triệt các yêu cầu, các tiêu chuẩn, tiêu chí và cách đánh giá GV theo Chuẩn nghề nghiệp GV THPT.

3.2.1.1. Mục đích biện pháp

Việc quán triệt, đưa các nội dung rõ ràng, cụ thể về Chuẩn nghề nghiệp đối với GV có ý nghĩa quan trọng giúp cho GV hiểu được Chuẩn nghề nghiệp là văn bản qui định các yêu cầu cơ bản về phẩm chất và năng lực nghề nghiệp đối với GV, nhằm đáp ứng được các mục tiêu của GD.

Chuẩn là căn cứ để GV tự đánh giá phẩm chất đạo đức và năng lực nghề nghiệp của bản thân, từ đó xây dựng kế hoạch rèn luyện phẩm chất đạo đức và nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ.

Chuẩn nghề nghiệp giúp cho các cơ quan quản lý và Hiệu trưởng các trường THPT đánh giá, xếp loại và phân loại GV để phục vụ công tác quản lý, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng và sử dụng đội ngũ GV trên địa bàn quản lý.

Chuẩn nghề nghiệp tạo được sự cạnh tranh lành mạnh trong đội ngũ GV, tạo động lực để GV học tập, bồi dưỡng vươn lên theo các yêu cầu của Chuẩn.

3.2.1.2. Nội dung biện pháp

Tổ chức phổ biến Chuẩn nghề nghiệp GV THPT (Ban hành kèm theo thông tư số 30/2009/TT-BGDĐT ngày 22 tháng 10 năm 2009 của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT) tới toàn thể GV trong trường.

Đẩy mạnh công tác tuyên truyền trong toàn thể GV về ý nghĩa việc tự đánh giá và được đánh giá theo Chuẩn nghề nghiệp. Từ các nội dung trên làm rõ mục đích, vai trò, tầm quan trọng của quản lý đội ngũ GV theo Chuẩn đối hoạt động bồi dưỡng đội ngũ GV.

GV nhận thức đúng: mục đích, bản chất của việc đánh giá GV theo Chuẩn; quy trình đánh giá GV theo Chuẩn. Từ đó xác định được mục tiêu để học tập, rèn luyện và bồi dưỡng của bản thân; xây dựng kế hoạch để phấn đấu đạt Chuẩn cho chính bản thân.

3.2.1.3. Cách thực hiện

* Nâng cao nhận thức về sự cần thiết của Chuẩn cho GV:

Hiệu trưởng thành lập đội ngũ GV cốt cán gồm các phó hiệu trưởng, tổ trưởng, nhóm trưởng chuyên môn và một số GV có uy tín và nhiều kinh nghiệm trong công tác. Đội ngũ GV cốt cán phải là lực lượng chủ chốt, tiên phong, nghiên cứu kỹ và am hiểu sâu sắc Chuẩn nghề nghiệp để trực tiếp giúp Hiệu trưởng triển khai Chuẩn nghề nghiệp cho GV toàn trường, tuyên truyền và giải thích được mọi thắc mắc của GV khi có yêu cầu.

Đội ngũ GV cốt cán giúp Hiệu trưởng thực hiện toàn bộ các hoạt động giới thiệu, phổ biến và tuyên truyền cho GV học tập và làm việc vươn lên đạt Chuẩn.

Hiệu trưởng cùng đội ngũ cán bộ, GV cốt cán cần tiến hành một số công việc như sau:

Thứ nhất: Hiệu trưởng tổ chức đội ngũ GV cốt cán nghiên cứu, thảo luận nội dung của Chuẩn nghề nghiệp, giúp họ hiểu sâu sắc mục đích, ý nghĩa của việc đánh giá GV theo Chuẩn và quy trình đánh giá GV theo Chuẩn nghề nghiệp.

Thứ hai: tập hợp đủ các tài liệu gồm: Chuẩn nghề nghiệp; hướng dẫn đánh giá GV theo Chuẩn; phiếu ghi điểm GV tự đánh giá; phiếu ghi điểm tổ đánh giá GV; phiếu tổng hợp xếp loại GV của tổ chuyên môn; phiếu tổng hợp xếp loại GV của Hiệu trưởng. Các tài liệu trên cán bộ cốt cán phải tự nghiên cứu kỹ trước khi triển khai.

Thứ ba: phổ biến, triển khai văn bản Chuẩn nghề nghiệp cho GV toàn trường:

- Chuẩn nghề nghiệp được xây dựng trên cơ sở kết hợp mô hình nhân cách với mô hình hoạt động nghề nghiệp, nó phản ánh tương đối đầy đủ các yêu cầu về phẩm chất và năng lực của người GV. Sự phân biệt phẩm chất với năng lực cũng chỉ là tương đối nhằm mục đích đánh giá GV theo tư duy phân tích trước khi đánh giá theo tư duy tổng hợp. Việc phân biệt các nhóm năng lực của người GV còn tuỳ thuộc và thực tế sử dụng GV trong từng giai đoạn cụ thể. Trong Chuẩn, việc phân tích năng lực của GV được căn cứ vào các hoạt động cơ bản trong tiến trình hành nghề của người GV. Để tiến hành các hoạt động GD đạt hiệu quả thì trước hết người GV phải tìm hiểu và nắm bắt được đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi của HS, trên cơ sở đó lập kế hoạch dạy học và GD cho phù hợp, tiếp đó là việc triển khai tổ chức thực hiện kế hoạch và kiểm tra, đánh giá, đúc rút kinh nghiệm.

- BGH phổ biến và triển khai Chuẩn nghề nghiệp và cách đánh giá GV theo Chuẩn bằng nhiều hình thức phong phú, đa dạng hấp dẫn GV: phát tài liệu về Chuẩn cho GV tự nghiên cứu, phổ biến Chuẩn nghề nghiệp trong các buổi họp cơ quan, tổ chức thảo luận về Chuẩn ở từng tổ, nhóm chuyên môn v.v...

- Giúp cho GV hiểu được cấu trúc của Chuẩn gồm 6 tiêu chuẩn và 25 tiêu chí dựa trên các nguồn minh chứng khác nhau. Để xác định mức đạt được của tiêu chí theo các dấu hiệu mô tả ở các mức cần phải dựa vào các nguồn minh chứng trong suốt năm học của GV làm căn cứ để đánh giá. Từng lĩnh vực trong Chuẩn được BGH nghiên cứu, phân chia vào các hoạt động trong năm học, ghi chép cẩn thận kết quả hoạt động của từng GV, tổng hợp lại làm căn cứ đánh giá cuối năm. Tuỳ theo từng tiêu chuẩn mà có các minh chứng nhất định. Thí dụ: hồ sơ thi đua của nhà trường, hồ sơ kiểm tra, đánh giá của GV, biên bản góp ý cho GV của tập thể GV, báo cáo sáng kiến kinh nghiệm v.v...

- Giải thích mục đích ban hành Chuẩn là hướng dẫn qui trình thực hiện nhiệm vụ GV và đánh giá chất lượng thực hiện qui trình giáo dục của GV.

- Hiệu trưởng trực tiếp giới thiệu, phổ biến Chuẩn và cần làm rõ: Chuẩn nghề nghiệp là gì? Chuẩn bao gồm những yêu cầu và tiêu chí gì? Các mức độ đạt được và căn cứ xác nhận ở mỗi tiêu chí. Nguồn minh chứng là gì? Vai trò của nguồn minh chứng trong việc đánh giá GV theo Chuẩn? Tóm tắt các căn cứ để xây dựng Chuẩn; bản chất của việc đánh giá GV theo Chuẩn; giải thích nội dung Chuẩn, quy trình và công cụ đánh giá GV theo Chuẩn nghề nghiệp.

- Yêu cầu GV phải tu dưỡng, phấn đấu, học tập và rèn luyện trong từng năm học và cả một quá trình để kết quả thu được sẽ được tập hợp lại thể hiện bằng nguồn minh chứng phục vụ cho việc đánh giá được thể hiện trong từng năm học và cả một quá trình để kết quả thu được sẽ được tập hợp lại thể hiện bằng nguồn minh chứng phục vụ cho việc đánh giá được thể hiện trong hồ sơ của GV.

- Giải thích cách ghi điểm và xếp loại trong mẫu phiếu đánh giá.

- Sau khi đánh giá, nhà trường khuyến khích GV xây dựng kế hoạch tự bồi dưỡng bản thân phù hợp nhằm đáp ứng được các yêu cầu trong Chuẩn. Nhà trường sử dụng kết quả đánh giá để có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng GV.

* Phát động phong trào thi đua của các đoàn thể

BGH giao nhiệm vụ cho các đoàn thể (Công đoàn, Ban nữ công, Đoàn thanh niên...) dựa vào Chuẩn nghề nghiệp, xây dựng kế hoạch hành động để phát động thi đua tới tất cả cán bộ, GV và nhân viên trong toàn trường.

Triển khai sâu rộng phong trào thi đua tới tất cả mọi GV trong trường. Giúp cho mọi GV hiểu rõ mục đích, ý nghĩa của việc bồi dưỡng đạt Chuẩn để họ phấn khởi, nỗ lực hết mình.

Xây dựng các tiêu chí thi đua của các đoàn thể và gắn công việc hàng ngày với các phong trào thi đua, các hội thi, hội giảng, các đợt thanh kiểm tra...

Chỉ đạo mỗi đoàn thể thành lập một tổ công tác để tổ chức, chỉ đạo thực hiện kế hoạch đã đề ra. Tổ công tác còn có trách nhiệm kiểm tra, đôn đốc, đánh giá kế hoạch thực hiện trong từng giai đoạn, báo cáo tiến độ thực hiện với Hiệu trưởng và ban chỉ đạo cấp trường để có hướng điều chỉnh kịp thời (nếu cần thiết).

Thông qua phong trào thi đua của các đoàn thể để giáo dục việc chấp hành chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước. Phấn đấu không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, rèn luyện ý thức tổ chức kỷ luật, tinh thần đoàn kết, có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc, có đạo đức và lối sống lành mạnh, có khả năng hợp tác để thực hiện nhiệm vụ được phân công. Xây dựng tập thể sư phạm đoàn kết, dân chủ, kỷ cương, trách nhiệm. Phát huy tinh thần làm chủ tập thể của các thành viên trong cơ quan.

3.2.1.4. Điều kiện thực hiện biện pháp:

CBQL nhà trường phải thấm nhuần và thực sự quan tâm đến công tác bồi dưỡng GV theo Chuẩn nghề nghiệp, có sự đầu tư thỏa đáng cho công tác này.

Quán triệt mục đích, yêu cầu, tầm quan trọng, tính cấp thiết và tính khả thi khi áp dụng Chuẩn vào việc đánh giá, xếp loại GV. Nâng cao nhận thức về sự cần thiết của Chuẩn nghề nghiệp cho GV toàn trường.

Có đầy đủ các văn bản hướng dẫn như Chuẩn nghề nghiệp, quyết định ban hành quy định về Chuẩn, hướng dẫn đánh giá GV theo Chuẩn và các điều kiện về cơ sở vật chất chất phòng ốc, thiết bị v.v....

3.2.2.Chỉ đạo xây dựng nội dung bồi dưỡng năng lực dạy học đáp ứng yêu cầu của Chuẩn nghề nghiệp và phù hợp với nhu cầu của giáo viên

3.2.2.1. Mục tiêu của biện pháp

Xây dựng nội dung bồi dưỡng giúp CBQL hình dung ra các hoạt động cụ thể trong công tác bồi dưỡng GV để đạt được mục tiêu.

Đáp ứng được mức độ cần đạt được theo các tiêu chí của năng lực dạy học trong Chuẩn nghề nghiệp GV trung học; phù hợp nhu cầu bồi dưỡng của GV nhằm tạo động lực và nhu cầu bồi dưỡng, từ đó thúc đẩy quá trình tự bồi dưỡng của họ.

3.2.2.2. Nội dung của biện pháp

Xác định nhu cầu bồi dưỡng

Muốn làm tốt nhiệm vụ dạy học người GV phải tích lũy kiến thức, rèn luyện kỹ năng, tìm hiểu thực tế, tiếp cận KHKT và công nghệ mới để hoàn thiện năng lực bản thân. Đòi hỏi đó làm xuất hiện nhu cầu bồi dưỡng. Nhu cầu bồi dưỡng của GV thường rất đa dạng và phong phú do đòi năng lực GV đối với mỗi chuyên ngành đào tạo là khác nhau.

Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, nhà trường cũng thường xuyên xây dựng kế hoạch bồi dưỡng GV để bổ sung, hoàn thiện và phát triển đội ngũ nhằm đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng GV, làm cơ sở cho nâng cao lượng giáo dục.

Từ nhu cầu bồi dưỡng GV & BD CBQL trong chiến lược phát triển nhà trường, xác định nhu cầu bồi dưỡng và xây dựng thành một kế hoạch bồi dưỡng của nhà trường. Kế hoạch bồi dưỡng đáp ứng được nhiều nhất nhu cầu BD của GV trong từng giai đoạn cụ thể.

Việc bồi dưỡng năng lực dạy học cho GV nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới về chương trình, sách giáo khoa, đổi mới phương pháp giảng dạy, đổi mới kiểm tra - đánh giá đối với cấp THPT, cập nhật kiến thức mới, nâng cao khả năng ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học, sử dụng các phương tiện dạy học hiện đại, tạo cho GV luôn có động cơ đổi mới, cải tiến phương pháp giảng dạy nhằm nâng cao hiệu quả GD.

Hiệu trưởng có thể thực hiện công tác bồi dưỡng và quản lí bồi dưỡng năng lực dạy học cho đội ngũ giáo viên theo nguyên tắc sau: GV phải muốn học; Học thông qua việc; Học thông qua giải quyết các vấn đề thực tế; GV đáp ứng tốt với sự đa dạng của các phương pháp giảng dạy; GV muốn sự hướng dẫn hơn là điểm số.

Xác định nội dung bồi dưỡng

Trên cơ sở 8 tiêu chí của tiêu chuẩn năng lực dạy học trong Chuẩn nghề nghiệp (xây dựng kế hoạch dạy học; đảm bảo kiến thức môn học; đảm bảo chương

trình môn học; vận dụng các phương pháp dạy học; sử dụng các phương tiện dạy học; xây dựng môi trường học tập; quản lý hồ sơ dạy học; kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của HS) xây dựng các nội dung bồi dưỡng năng lực dạy học theo tiến trình của quá trình dạy học như sau:

Yêu cầu về năng lực chuẩn bị lập kế hoạch dạy học môn học

Sử dụng được các phương pháp và kỹ thuật tìm hiểu HS để xác định được trình độ học lực, hứng thú học tập và phong cách học tập của HS;

Phân tích được chương trình môn học và phân phối chương trình, chuẩn kiến thức kỹ năng môn học đối với từng lớp và toàn cấp;

Xác định được các điều kiện cơ sở vật chất –thiết bị dạy học của trường phục vụ cho dạy học môn học;

Xác định được các yếu tố kinh tế -xã hội, điều kiện tự nhiên của địa phương nhằm hỗ trợ cho việc dạy học gắn với thực tiễn.

Yêu cầu về năng lực lập kế hoạch dạy học môn học

Thiết kế được cấu trúc kế hoạch môn học đảm bảo mối quan hệ biện chứng giữa mục tiêu, nội dung, hình thức tổ chức dạy học, phương pháp, phương tiện dạy học và hình thức kiểm tra, đánh giá;

Xác định mục tiêu dạy học môn học, từng chương đảm bảo chuẩn kiến thức, kĩ năng môn học và phù hợp với đối tượng HS, với điều kiện cơ sở vật chất – thiết bị dạy học của nhà trường và đặc điểm địa phương;

Xác định thời lượng cho các chủ đề, phù hợp với logic, trọng tâm các nội dung, với đặc điểm HS, điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường và đặc điểm địa phương;

Xác định được các hình thức tổ chức, phương pháp dạy học phù hợp với nội dung từng chủ đề, với đặc điểm HS, điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường và đặc điểm địa phương;

Xác định được nội dung, hình thức kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của HS phù hợp với mục tiêu, chuẩn kết quả học tập mỗi chương, mỗi phần của chương trình.

Yêu cầu về năng lực lập kế hoạch bài học