Biện Pháp Quản Lí Hoạt Động Giáo Dục Môi Trường Cho Học Sinh Tiểu Học Tại

môi trường của HS (bao gồm 13 biểu hiện với 3 nhóm trình độ: trình độ về nhận thức, về thái độ, tình cảm và trình độ về kĩ năng, hành vi); tác động đến các thành tố của hoạt động GDMT cho HS (bao gồm: mục tiêu GDMT, nội dung GDMT, hình thức và phương pháp GDMT, các điều kiện thực hiện GDMT, các lực lượng giáo dục, học sinh và kết quả giáo dục) và tác động đến các thành tố quản lí HĐGDMT (bao gồm: chủ thể, đối tượng, nội dung, mục tiêu, nội dung, phương pháp).

Các biện pháp phải đảm bảo phát huy được sức mạnh tổng hợp của các yếu tố, các điều kiện cấu thành, phải xây dựng một kế hoạch cụ thể, rõ ràng, trong đó phân công cụ thể nhiệm vụ cho từng LLGD. Trong kế hoạch cần chỉ rõ mục tiêu, nhiệm vụ, nội dung công việc, cách thức tiến hành, kinh phí, thời gian, các điệu kiện về CSVC, trang thiết bị để từng LLGD được biết và thực hiện. Có như vậy mới tạo được sức mạnh tổng hợp trong quá trình quản lí HĐGDMT, giúp nhà trường đạt mục tiêu giáo dục nói chung và GDMT nói riêng.

3.1.3. Đảm bảo tính khả thi

Các biện pháp đề xuất phải phù hợp với các quy định về chức năng, nhiệm vụ của trường tiểu học được quy định tại Luật Giáo dục, Điều lệ nhà trường và phù hợp với tình hình thực tế của địa phương, đơn vị. Ngoài ra, khi đề xuất các biện pháp cần phải chú ý đến các điều kiện để thực hiện biện pháp như: các nguồn lực về nhân lực (con người), vật lực (csvc, trang thiết bị, tài liệu, đồ dùng hỗ trợ dạy học), tài lực (tài chính – kinh phí), thời gian và các điều kiện cụ thể khác của nhà trường.

3.1.4. Đảm bảo tính hiệu quả

Các biện pháp đề xuất phải đảm bảo tính hiệu quả nghĩa là phải đáp ứng mục tiêu giáo dục nói chung và mục tiêu GDMT nói riêng, đó là phải giáo dục hành vi, kĩ năng cho HS về GDMT chứ không chỉ dừng ở việc trang bị kiến thức; giúp HS tự giác, tích cực và chủ động ứng xử với các tình huống, các vấn đề về môi trường; đồng thời từ đó hình thành cho HS thái độ, hành vi đúng đắn về môi trường.

Để đảm bảo tính hiệu quả, các biện pháp đề xuất phải được thực hiện trên nguyên tắc: Có đầu tư - có sinh lợi, nghĩa là cần chú ý, quan tâm cân đối đến các điều kiện nhân lực, vật lực, tài lực trong quá trình thực hiện mục tiêu GDMT; đồng thời

phải có sự tính toán cẩn thận, dự đoán những tình huống xảy ra, đảm bảo tính tiết kiệm, tránh lãng phí, thất thoát.

3.2. Biện pháp quản lí hoạt động giáo dục môi trường cho học sinh tiểu học tại thành phố Đà Nẵng

3.2.1. Nâng cao nhận thức của CBQL, giáo viên và học sinh về hoạt động giáo dục môi trường và quản lí hoạt động giáo dục môi trường

3.2.1.1. Mục đích của biện pháp

Nhận thức là cơ sở của thái độ và hành động. Nhận thức đúng sẽ chuyển hóa thành niềm tin, thái độ đúng đắn, thúc đẩy hành động đúng và ngược lại. Vì vậy, nâng cao nhận thức cũng chính là nâng cao chất lượng hành động, làm cho hành động ngày càng trở nên đúng đắn hơn.

Nâng cao nhận thức của CBQL, GV và HS về HĐGDMT nhằm tăng cường sự hiểu biết của họ, giúp họ mở rộng phạm vị nhận thức, ngày càng nhận thức đầy đủ hơn và làm cho họ nhận thức khoa học hơn, sâu sắc hơn về GDMT cho HS. Nâng cao nhận thức về GDMT là cơ sở để các LLGD và HS có những hành động đúng trong phạm vi trách nhiệm của mình trong quá trình thực hiện HĐGDMT cho HS.

3.2.1.2. Nội dung và cách thức thực hiện

Cán bộ quản lí nhà trường và giáo viên là những người có vai trò vô cùng quan trọng ảnh hưởng lớn đến chất lượng GDMT cho HS và giáo dục toàn diện trong nhà trường. Vì vậy, việc nâng cao nhận thức và tinh thần trách nhiệm cho CBQL và GV là hết sức cần thiết để có thể tạo nên sự thống nhất về nhận thức và hành động trong việc thực hiện mục tiêu của hoạt động GDMT cho HS.

Cán bộ quản lí nhà trường, giáo viên và các đoàn thể phải có kiến thức sâu về các vấn đề về môi trường, hiểu được tầm quan trọng của HĐGDMT, có ý thức trách nhiệm và chủ động tích cực tham gia các HĐGDMT cho HS.

Hiệu trưởng, cán bộ quản lí chủ chốt và các lực lượng GD trong nhà trường như Đoàn thanh niên, Công đoàn, GVCN phải quán triệt chủ trương đường lối của Đảng, Nhà nước, các quy định và hướng dẫn của Bộ GD&ĐT, của Sở GD&ĐT TP Đà Nẵng về hoạt động GDMT cho HS, thông qua đó có kế hoạch phối hợp hành động về GDMT với các

hình thức phong phú, đa dạng và đem lại hiệu quả thiết thực.

Từ đó, cần xác định nội dung nâng cao nhận thức cho CBQL, GV, NV, CMHS và HS về HĐGDMT là hiểu rõ vị trí, vai trò của HĐGDMT trong hoạt động giáo dục tổng thể của nhà trường; hiểu được ý nghĩa của HĐGDMT đối với quá trình hình thành nhân cách của HS; mục tiêu và nội dung GDMT, hình thức và phương pháp GDMT; vai trò của từng LLGD đối với HĐGDMT cho HS; các điều kiện cần thiết để thực hiện HĐGDMT cho HS. Để thực hiện biện pháp đề xuất trên, cần tiến hành theo các nội dung sau đây:

Biện

pháp

Nâng cao nhận thức của CBQL, giáo viên và học sinh

về HĐGDMT và quản lí HĐGDMT

(1)

Nghiên cứu, lựa chọn các nội dung tuyên truyền và tổ chức tuyên truyền

phù hợp với từng đối tượng và tổ chức tuyên truyền

(2)

Khuyến khích các LLGD thường xuyên tự nghiên cứu, tìm tòi và trao

đổi các tài liệu, các nguồn thông tin về HĐGDMT cho HS

(3)

Tăng cường đăng tải các hoạt động GDMT của nhà trường lên Website,

bảng thông tin của nhà trường

(4)

Tổ chức các hoạt động tuyên truyền thông qua các ngày kỉ niệm, ngày

chủ điểm về môi trường

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 313 trang tài liệu này.

Để triển khai thực hiện biện pháp 1, cần tập trung vào các nội dung cụ thể sau:

(1). Nghiên cứu, lựa chọn các nội dung tuyên truyền và tổ chức tuyên truyền phù hợp với từng đối tượng

- Đối với hiệu trưởng và cán bộ quản lí nhà trường

Hiệu trưởng và CBQL nhà trường phải nắm vững các văn bản chỉ đạo của cấp trên, triển khai quán triệt trong toàn thể cán bộ, giáo viên, HS và hội CMHS để có thể phát huy sức mạnh tổng hợp của các lực lượng GD trong HĐGDMT cho HS.

Ban giám hiệu cần thường xuyên trình bày và trao đổi với các LLGD về ý nghĩa của công tác GDMT thông qua các buổi họp HĐSP, các buổi sinh hoạt chuyên đề của nhà trường. BGH nên tổ chức các buổi sinh hoạt tọa đàm hoặc hội thảo khoa học về HĐGDMT, mời các chuyên gia hoặc các nhà giáo dục có kinh nghiệm trong lĩnh vực

GDMT đến nói chuyện. Ngoài ra, tổ chức cho giáo viên giao lưu học tập với các đơn vị làm tốt HĐGDMT trong và ngoài thành phố để họ được học hỏi, mở mang tầm nhìn và hiểu sâu sắc hơn. BGH cần đánh giá đúng chất lượng HĐGDMT, chất lượng đội ngũ để có hướng bồi dưỡng thường xuyên cho GV, NV nhà trường về HĐGDMT, tạo điều kiện cho CBQL, GV, NV được tham gia các lớp tập huấn, bồi dưỡng do Bộ, Sở, Phòng tổ chức. Đối với HS, cần tổ chức các hoạt động tham quan, dã ngoại để các em được trải nghiệm với thiên nhiên, với môi trường nhằm nâng cao nhận thức của các em về các vấn đề môi trường. Bên cạnh đó, BGH cần tổ chức và sử dụng các kênh thông tin (website của trường, tin nhắn SMS, trao đổi giữa GV với PHHS trong các cuộc họp PHHS) một cách hiệu quả để tuyên truyền về các hoạt động GDMT của nhà trường, để PHHS được biết và hỗ trợ, phối hợp BGH làm tốt công tác tham mưu với cấp trên để tranh thủ các nguồn lực phục vụ cho HĐGDMT cho HS.

- Đối với tổ trưởng, khối trưởng chuyên môn: cần thường xuyên trao đổi với giáo viên trong tổ, khối chuyên môn về mục đích và nội dung GDMT cho HS, bàn bạc, thảo luận với nhau nhằm xác định những nội dung cần thiết để giáo dục cho HS. Tổ trưởng, khối trưởng cần làm sao để mỗi thành viên có nhận thức đúng đắn về mục tiêu GDMT, có tinh thần trách nhiệm, nhiệt tình, có kỹ năng vận dụng các phương pháp GDMT, thường xuyên lưu ý, nhắc nhở, giáo dục kiến thức về môi trường và rèn luyện thành thói quen, kỹ năng, hành vi cho HS. Muốn vậy, tổ trưởng, khối trưởng phải đánh giá được những hạn chế trong nhận thức về HĐGDMT của giáo viên, từ đó có kế hoạch tập huấn, bồi dưỡng thông qua các buổi sinh hoạt chuyên môn cụm, sinh hoạt chuyên đề tại trường. Cần tổ chức trao đổi kinh nghiệm về hình thức và phương pháp dạy GDMT, chú ý GDMT lồng ghép trong các môn học, trong hoạt động ngoại khóa, hoạt động chủ điểm, chủ đề. Công tác kiểm tra đánh giá cũng phải được đặc biệt chú ý, vì thế tổ trưởng, khối trưởng cần khuyến khích GV có ý thức tự kiểm tra, đánh giá kết quả GDMT của chính mình, của nhà trường để từ đó đề xuất nhà trường xây dựng bảng tiêu chí đánh giá nhiệm vụ GDMT của các LLGD để HĐGDMT cho HS đạt hiệu quả cao nhất.

- Đối với giáo viên, trước hết cần ứng dụng những hiểu biết của mình trong các hoạt động giáo dục để có thể giảng dạy, hướng dẫn cho HS. Giáo viên phải nêu gương trước HS trong các vấn đề về môi trường, từ đó giúp HS nâng cao được nhận thức của mình. Giáo viên cần chủ động trong công tác phối hợp với PHHS, thường xuyên trao đổi với PHHS để có cùng quan điểm về mục tiêu, nội dung và cách thức GDMT cho HS khi đến trường cũng như ở nhà. Trong các hoạt động GDMT, giáo viên cần thể hiện năng lực của bản thân trong việc khai thác, lựa chọn các nội dung, phương pháp GDMT cho HS nhằm giúp HS có kiến thức, thái độ, hành vi đúng đắn về bảo vệ môi trường.

- Đối với Đoàn thanh niên, Đội thiếu niên tiền phong: nắm bắt kịp thời chủ trương, Nghị quyết của Đảng và Nhà nước, các kế hoạch, chương trình hành động của Thành Đoàn Đà Nẵng, Hội đồng đội thành phố phối hợp với kế hoạch của nhà trường để xây dựng chương trình hành động trong năm học với nội dung và hình thức thiết thực, sáng tạo, hấp dẫn đoàn viên, thanh niên tích cực tham gia nhằm góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động GDMT cho HS.

(2). Khuyến khích các LLGD thường xuyên tự nghiên cứu, tìm tòi và trao đổi các tài liệu, các nguồn thông tin về HĐGDMT cho HS

Đối với Ban giám hiệu, cần tổ chức giới thiệu các bài báo, các sáng kiến, các kết quả nghiên cứu khoa học về HĐGDMT cho HS đến các LLGD trên các kênh thông tin của nhà trường như website, bảng tin hoặc giới thiệu trong các buổi sinh hoạt chuyên môn. Nhà trường tổ chức các phong trào thi đua về HĐGDMT để tìm ra các nhân tố điển hình, các cách làm hay về GDMT. Nhà trường cần thường xuyên hỗ trợ giáo viên cập nhật những kiến thức mới về GDMT để phục vụ công tác giảng dạy; tạo các điều kiện thuận lợi về cơ sở vật chất, trang thiết bị, tài liệu để giáo viên giảng dạy, giáo dục môi trường cho HS.

Đối với giáo viên, cần thường xuyên tự học, tự rèn, tìm tòi, nghiên cứu các tài liệu, tri thức về GDMT, từ đó ứng dụng trong thực tiễn giáo dục của lớp mình, của trường mình. Tổ chức cho HS tham gia và thi đua vào các hoạt động tìm hiểu môi trường, tuyên dương những HS tiêu biểu trong việc thực hiện tốt HĐGDMT.

(3). Tăng cường đăng tải các hoạt động GDMT của nhà trường lên trang Website, bảng thông tin của nhà trường

Hiệu trưởng nhà trường cần xây dựng Website của trường trở thành kênh truyền thông chính thống về các hoạt động giáo dục trong nhà trường. Ngoài việc đăng tải, chia sẻ các nội dung chuyên môn liên quan trực tiếp đến công tác dạy và học; nhà trường cần chú ý đăng tải các hoạt động GDMT nhằm mục đích truyền thông các hoạt động của nhà trường đến PHHS, đến cộng đồng, tạo sự lan tỏa trong công tác phối hợp các LLGD trong HĐGDMT cho học sinh tiểu học.

Để duy trì hoạt động trang Website, hiệu trưởng cần phân công người phụ trách theo từng mảng nội dung họat động, thành lập ban biên tập và phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên trong Ban biên tập để viết, kiểm duyệt và đăng tải các thông tin, các hoạt động đảm bảo tính chính xác, tính giáo dục cao.

(4). Tổ chức các hoạt động tuyên truyền thông qua các ngày kỉ niệm, ngày chủ điểm về môi trường

Thông qua các ngày chủ điểm, ngày kỉ niệm như: ngày Trái đất (22/4), Ngày môi trường thế giới (5/6), Ngày Đại dương thế giới (8/6), Ngày sách Việt Nam và các ngày kỉ niệm lớn trong năm… Hiệu trưởng chỉ đạo các bộ phận, các thành viên tổ chức các hoạt động tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức của học sinh về tầm quan trọng của môi trường sống xung quanh, tầm quan trọng của biển đảo đối với mỗi cá nhân, đối với con người và đất nước. Từ đó, định hướng các hành động đúng đắn cho học sinh đối với môi trường.

3.2.2. Tăng cường quản lí việc xây dựng nội dung GDMT phù hợp xu thế thế giới, quốc gia và địa phương

3.2.2.1. Mục đích xây dựng biện pháp

Nội dung giáo dục trong nhà trường được xem như cốt lõi trong hoạt động giáo dục. Nội dung phải hướng đến mục tiêu, và từ nội dung để lựa chọn hình thức, phương pháp tổ chức phù hợp. Nội dung GDMT trong nhà trường tiểu học phải theo bộ tài liệu hướng dẫn của Bộ GD&ĐT (2008) đề cập đến tất cả các mặt: kiến thức, kỹ năng, thái độ và hành vi. Tuy nhiên, qua phần khảo sát thực trạng cho thấy, nhà trường chủ yếu tập trung cung cấp

kiến thức là chính; nội dung GDMT chủ yếu theo hướng dẫn của Bộ GD&ĐT chưa theo kịp với sự thay đổi về vấn đề môi tường trong toàn cầu, tại Việt Nam; mặt khác GV còn lúng túng trong lựa chọn nội dung GDMT địa phương. Vì vậy, cần quan tâm đến việc xây dựng nội dung GDMT cho HS ở trường tiểu học sát với thực tiễn là vô cùng cần thiết. Nó vừa góp phần hướng đến thực hiện mục tiêu giáo dục môi trường, vừa cập nhật thực tế mang lại hiệu quả cao trong HĐGDMT cho HS.

3.2.2.2. Nội dung và cách thức thực hiện

Nội dung GDMT cấp tiểu học ở nước ta không cấu thành một môn học riêng như ở một số nước mà được tích hợp vào một số môn học trong chương trình giáo dục phổ thông mà đối tượng nghiên cứu có quan hệ gần gũi với môi trường. Mặt khác, hoạt động GDMT cho HS còn được thực hiện thông qua HĐGDNGLL với các hình thức: Sinh hoạt tập thể, vui chơi, tham quan, du lịch, đố vui học tập, văn nghệ, thể dục thể thao phù hợp với đặc điểm, trình độ học sinh Tiểu học. Vì vậy, để thực hiện biện pháp đề xuất trên, cần tiến hành theo các bước sau đây:

Biện

pháp

Tăng cường quản lí việc xây dựng nội dung GDMT phù hợp xu thế thế giới, quốc gia và địa phương
Bước 1	Tổ chức nghiên cứu, đánh giá các nội dung GDMT không còn phù hợp với thực tế (địa phương, quốc gia và thế giới)
Bước 2	Lựa chọn và xây dựng nội dung GDMT gắn với tình hình môi trường thực tế của địa phương, quốc gia và xu thế thế giới
Bước 3	Tổ chức triển khai thực hiện nội dung HĐGDMT mới (vừa xây dựng)
Bước 4	Tổ chức tập huấn bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên về các nội dung GDMT mới

Để triển khai thực hiện biện pháp nêu trên với 4 bước, cần tập trung vào các nội dung cụ thể sau:

(1). Tổ chức nghiên cứu, đánh giá các nội dung GDMT không còn phù hợp với thực tế (địa phương, quốc gia và thế giới)

- Hiệu trưởng tổ chức cho HĐSP nhà trường cùng nhau đánh giá lại nội dung GDMT ở cấp tiểu học.

- Hiệu trưởng yêu cầu Phó HT và tổ trưởng chuyên môn nghiên cứu kĩ bộ tài liệu hướng dẫn GDMT của Bộ GD&ĐT năm 2005, nghiên cứu khung chương trình của cấp học; các nội dung bài học trong sách giáo khoa của từng môn học để xác định nội dung GDMT không còn phù hợp.

- Hiệu trưởng yêu cầu từng giáo viên, căn cứ vào môn học mình phụ trách, xác định nội dung GDMT cho HS của môn học không còn phù hợp.

- Trên cơ sở đánh giá của các bộ phận, các tổ nhóm chuyên môn và giáo viên, Hiệu trưởng tổ chức buổi họp đánh giá lại và thống nhất trong HĐSP tất cả các nội dung GDMT cho HS ở trường tiểu học không còn phù hợp với địa phương, khu vực và thế giới để có cơ sở cho việc thay thế nội dung phù hợp.

(2). Lựa chọn và xây dựng nội dung GDMT gắn với tình hình môi trường thực tế của địa phương, quốc gia và xu thế thế giới

- Hiệu trưởng chỉ đạo và phân công các bộ phận, các LLGD nghiên cứu, tìm tòi những nguồn tài liệu chính thống để làm cơ sở xây dựng nội dung GDMT mang tính thời sự và bám sát tình hình địa phương.

- Hiệu trưởng chỉ đạo các LLGD thực hiện tài liệu giáo dục địa phương tích hợp trong Chương trình hoạt động trải nghiệm do thành phố Đà Nẵng ban hành. Theo công văn số 3535/BGĐT-GDTH ngày 19/8/2019 của Bộ GD&ĐT về hướng dẫn thực hiện nội dung hoạt động trải nghiệm cấp tiểu học trong Chương trình GDPT 2018 từ năm học 2020- 2021, theo đó, quy định HĐTN có 105 tiết/năm với 6 chủ đề, trong đó có 1 chủ đề về Môi trường (Lớp Một). Đồng thời, chương trình GD địa phương cũng sẽ có 1 phần nội dung về vấn đề môi trường địa phương.

- Hiệu trưởng cần quán triệt, định hướng nội dung GDMT phải hướng đến mục tiêu chung về GDMT và mục tiêu cụ thể về GDMT qua từng môn học, qua HĐGDNGLL cho HS cấp tiểu học; bám sát chuẩn kiến thức, kĩ năng, thái độ của từng bài học; đi sát khung chương trình dạy học GDMT cấp tiểu học đã quy định của Bộ GD&ĐT.