Đánh Giá Chung Về Công Tác Quản Trị Rủi Ro Tín Dụng Đối Với Khách Hàng Cá

loạt các thủ tục rườm rà, thực hiện chậm và thậm chí giá trị tài sản thanh lý sau cùng thu về có thể thấp hơn giá trị nợ phải thu hồi…

Thiếu kiểm tra giám sát vay vốn

Trong thời gian tín dụng, Chi nhánh cần thực hiện đầy đủ việc kiểm tra, giám sát khoản vay để có thể nắm được những thay đổi trong hoạt động kinh doanh của khách hàng, việc sử dụng vốn vay của khách hàng có đúng mục đích hay không? Tài sản đảm bảo có được quản lý tốt hay không? Để đảm bảo được khả năng hoàn trả nợ vay của khách hàng. Vì vậy, đây là trách nhiệm quan trọng nhất của Chi nhánh nói chung và của cán bộ tín dụng cá nhân nói riêng. Tuy nhiên, trong thời gian qua Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên chưa thực hiện tốt công tác này nguyên nhân là do:

o Mặc dù chi nhánh có quy định rõ về việc kiểm tra, giám sát sau khi tín dụng nhưng vẫn còn lỏng lẻo trong việc kiểm soát sự tuân thủ của nhân viên tín dụng, vì thế các nhân viên tín dụng cá nhân đã không thực hiện đầy đủ quy định này hoặc nếu có thực hiện thì cũng chỉ mang tính hình thức, đối phó bằng cách gửi biên bản kiểm tra cho khách hàng ký mà thực tế lại không kiểm tra tại đơn vị hoặc chỉ làm biên bản kiểm tra khi có sự kiểm tra của kiểm toán nội bộ của Ngân hàng nên dẫn đến tình trạng khách hàng sử dụng vốn sai mục đích hoặc gặp khó khăn về tài chính mà vẫn tiếp tục giải ngân cho khách hàng trong hạn mức tín dụng đã cấp trước đó. Do vậy, việc kiểm tra giám sát sẽ không hiệu quả vì thiếu thông tin về những sự cố của khách hàng vay nên những khoản vay lúc đầu vẫn tốt nhưng sau đó trở thành các khoản vay có vấn đề và thua lỗ.

o Do chạy theo chỉ tiêu thành tích “chỉ tiêu dư nợ” nên cán bộ tín dụng ưu tiên giải quyết các hồ sơ mới và do tâm lý ngại gây phiền hà cho khách hàng nên cán bộ tín dụng chưa quan tâm đúng mức đến công tác kiểm tra, giám sát khi tín dụng.

Năng lực của đội ngũ cán bộ tín dụng cá nhân còn hạn chế

Hiện nay, hàng loạt các ngân hàng cổ phần ra đời, cạnh tranh giữa các Ngân hàng ngày càng ra tăng kéo theo là cạnh tranh nguồn nhân lực . Để mở rộng mạng lưới hoạt động phục vụ cho tốc độ tăng trưởng nhanh, Chi nhánh cũng đã có chính sách thu hút lao động. Tuy nhiên, việc tuyển dụng lao động đa phần là từ nguồn cán bộ mới ra trường nên chưa đủ kinh nghiệm để thực hiện việc thẩm định tín dụng, chưa nhận thức được đầy đủ về yêu cầu và tính phức tạp của công tác tín dụng trong môi trường mới. Họ chưa đáp ứng được những đòi hỏi của cơ chế thị trường cũng như khả năng và trình độ đánh giá đúng hiệu quả và mức độ rủi ro của phương án, dự án còn yếu kém. Không nhận biết được những dấu hiệu của rủi ro đôi khi xuất hiện ngay từ giai đoạn tiếp xúc khách hàng. Chưa chấp hành đầy đủ quy trình, quy chế, nghiệp vụ tín dụng đã ban hành, công tác thẩm định không kỹ về các mặt.

Bên cạnh đó, do khối lượng công việc ngày càng quá tải dẫn đến nguy cơ không kiểm soát được toàn diện và đầy đủ tình hình khách hàng mình đang phụ trách.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 157 trang tài liệu này.

Ngoài nguyên nhân về năng lực chuyên môn thì vấn đề đạo đức của nhân viên tín dụng cũng là nguyên nhân gây rủi ro cho hoạt động tín dụng cá nhân. Dù nhân viên tín dụng cá nhân, những người liên quan đến công tác thẩm định, tín dụng đã rất tận tâm nhưng cũng không thể tránh được hoàn toàn rủi ro. Vì một nguyên nhân khách quan là không phải khách hàng nào vay vốn ngân hàng cũng kinh doanh có hiệu quả. Ở đâu chú trọng đến công tác tín dụng, luôn tuân thủ các quy trình xét duyệt tín dụng, kiểm tra giám sát việc sử dụng tiền vay, thu hồi nợ, xử lý nợ… luôn nêu cao phẩm chất đạo đức, tinh thần trách nhiệm của cán bộ thì ở đó chất lượng tín dụng cao và kiểm soát tốt, giảm thiểu rủi ro. Ngược lại, ở đâu sự quan tâm chú trọng không đầy đủ đúng

mức thì ở đó chất lượng tín dụng thấp, rủi ro cao. Qua kết luận của kiểm tra,

kiểm toán nội bộ của các Ngân hàng cho thấy nhiều món vay kém chất lượng, tồn đọng không có khả năng thu hổi và nguy cơ mất trắng đều có nguyên nhân thẩm định sơ sài, hồ sơ có vấn đề, thiếu kiểm tra kiểm soát. Điều đó một phần là do năng lực của cán bộ liên quan, nhưng một phần không nhỏ gây nên tình trạng đó là một bộ phận cán bộ tín dụng cá nhân bị sa sút về phẩm chất, đạo đức, thiếu trách nhiệm.

Rủi ro do sự cạnh tranh giữa các tổ chức tín dụng chưa thực sự lành mạnh

Việc chạy theo quy mô, bỏ qua tiêu chuẩn, điều kiện tín dụng, thiếu quan tâm đến chất lượng khoản vay. Một trong số các vấn đề nổi bật trong hoạt động Ngân hàng ở nước ta hiện nay là cạnh tranh sôi động trên nhiều lĩnh vực như là: mở rộng và đa dạng hóa dịch vụ ngân hàng, mở rộng mạng lưới, tập trung vào các thành phố lớn và các khu công nghiệp, mở rộng tín dụng tiêu dùng. Tuy nhiên, khi có càng nhiều ngân hàng, càng nhiều chi nhánh và phòng giao dịch được thành lập thì sự cạnh tranh trên thị trường ngày càng trở nên gay gắt. Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên đang phát triển mạng lưới hoạt động của mình theo hướng này. Xu hướng mở rộng mạng lưới hoạt động này không chỉ tạo ra sự cạnh tranh giữa ngân hàng này với ngân hàng khác mà còn là sự cạnh tranh gay gắt của các Chi nhánh, phòng giao dịch trong cùng một ngân hàng. Hậu quả của việc mở rộng quá mức mạng lưới Chi nhánh , phòng giao dịch là sự tranh giành khách hàng, hạ tiêu chuẩn và các nguyên tắc thận trọng an toàn trong cùng một ngân hàng. Do tâm lý sợ mất khách hàng, có thể Chi nhánh đã sử dụng nhiều biện pháp như là đánh giá sơ sài về hiệu quả đầu tư dự án, phương án sản xuất kinh doanh, không thường xuyên giám sát vốn vay đặc biệt là những khách hàng có trụ sở giao dịch ngoài địa bàn hoạt động…đối với những khách hàng có khả năng tài chính yếu kém, kết quả kinh doanh có

lãi thấp hoặc lỗ, khả năng cạnh tranh trên thị trường yếu. Điều này đã ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng.

Xuất phát từ cán bộ tín dụng cá nhân tại chi nhánh tuy có trình độ cao về văn hóa nhưng trình độ chuyên môn nghiệp vụ còn hạn chế, kinh nghiệm chưa cao, chưa hiểu rõ hết khách hàng tại địa bàn phụ trách. Hoặc vi phạm về đạo đức nghề nghiệp, một số cán bộ tín dụng cá nhân có thể cấu kết với khách hàng để hợp thức hóa hồ sơ tín dụng hoặc không cần thẩm định lại những khách hàng quen thuộc điều này dẫn đến nguy cơ rủi ro tín dụng cá nhân cho ngân hàng.

Bên cạnh đó, định kỳ ngân hàng không tiến hành kiểm tra việc sử dụng vốn của khách hàng trong khi tín dụng, như vậy Ngân hàng khó có thể biết khách hàng sử dụng vốn đúng mục đích hay không. Nếu khách hàng sử dụng vốn sai mục đích thì nguy cơ không thu hồi được nợ là điều khó tránh khỏi.

Mặt khác, do công tác kiểm tra xử lý, thu hồi các khoản nợ còn tồn đọng, nợ xấu, một số hồ sơ khởi kiện còn kéo dài chưa được xử lý, trình độ chuyên môn nghiệp vụ của cán bộ nhân viên còn nhiều hạn chế, chưa đồng đều.

3.5 Đánh giá chung về công tác Quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên

3.5.1 Những kết quả đạt được

Trong thời gian qua, đặc biệt trong giai đoạn 2016-2018, Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên đã tích cực xử lý Nợ quá hạn và Nợ xấu. Cụ thể:

Về nợ quá hạn, trong năm 2017, nợ quá hạn khách hàng cá nhân giảm 348 triệu đồng so với năm 2016, Tỉ lệ nợ quá hạn cho vay KHCN/ Dư nợ KHCN giảm 2,7% so với năm 2016, Tỉ lệ nợ quá hạn cho vay KHCN/ tổng dư nợ năm 2017 giảm 1,5% so với năm 2016. Phân theo mục đích vay vốn,

nợ quá hạn đối với khoản vay mua BĐS giảm mạnh từ 4.152 triệu đồng chiếm 78,1% trong năm 2016, đến năm 2018 xuống còn 1.367 triệu đồng chiếm 6,4

% trong tổng nợ quá hạn KHCN. Phân theo phân khúc Khách hàng, Nợ quá hạn của Khách hàng có số dư trên 1 tỷ có tỷ trọng nhỏ nhất trên tổng nợ quá hạn của Khách hàng cá nhân, tỷ trọng này cũng giảm dần qua các năm, từ 11,6% trong năm 2016 xuống còn 4,1% trong năm 2018.

Về Nợ xấu, trong năm 2017 nợ xấu khách hàng cá nhân giảm 728 triệu đồng, Tỉ lệ nợ xấu cho vay KHCN/ Dư nợ KHCN giảm 0,9%, Tỉ lệ nợ xấu cho vay KHCN/ tổng dư nợ giảm 0,6%, Tỷ lệ nợ mất vốn KHCN/ Tổng dư nợ KHCN giảm 0,1% so với năm 2016, Phân theo thời gian, năm 2017 nợ xấu ngắn hạn giảm 280 triệu đồng, trong khi nợ xấu trung và dài hạn giảm 447 triệu đồng so với năm 2016. Phân theo phân khúc khách hàng, năm 2017 nợ xấu của KH có số dư dưới 500 triệu giảm 269 triệu đồng, nợ xấu của KH có số trên 500 triệu đến 1 tỷ giảm 420 triệu đồng và nợ xấu của KH có số dư dưới 1 tỷ giảm 38 triệu đồng so với năm 2016.

Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên cũng tích cực thực hiện các công tác đảm bảo an toàn tín dụng, thường xuyên quan tâm đến công tác quản trị rủi ro tín dụng, với các biện pháp triển khai cụ thể hơn trong hoạt động tín dụng như đánh giá khách hàng, thẩm định xét duyệt vay vốn, phân loại khách hàng; công tác kiểm tra, kiểm soát được chú trọng hơn trong việc giám sát khách hàng vay vốn, có các biện pháp hỗ trợ khách hàng; công tác thu hồi nợ...

Bên cạnh đó, Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên tiến hành cơ cấu tín dụng, hướng tới tập trung nhiều hơn vào phân khúc khách hàng có dư nợ trên 1 tỷ đồng, tập trung vào sản phẩm tín dụng vay mua ô tô cho khách hàng cá nhân, do ô tô là tài sản có tính thanh khoản cao hơn bất động sản. Mặt khác, Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam Chi

nhánh Thái Nguyên cũng thực hiện xử lý tài sản đảm bảo với tất cả KH thuộc nhóm dư nợ mất vốn (Nhóm 5) và dư nợ thuộc nhóm này liên tục tăng qua các năm gần đây, việc xử lý bằng tài sản dảm bảo sẽ giúp ngân hàng thu lại được phần nào tổn thất nhưng tốn thời gian trong việc xử lý tại tòa án, phát mại tài sản, gây thiệt hại về chi phí và nguồn lực cho Ngân hàng

Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên trong giai đoạn 2016- 2018 cũng đã có động thái nhất định trong công tác đánh giá, kiểm soát rủi ro tín dụng, đảm bảo thực hiện theo quy định của nhà nước về Quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng cá nhân, luôn bám sát để duy trì các chỉ số rủi ro ở ngưỡng cho phép của Ngân hàng nhà nước. Điển hình như Theo nghị quyết 42/2017/QH14 (Nghị quyết số 42) của Ngân hàng nhà nước, định hướng đưa tỷ lệ nợ xấu và nợ mất vốn xuống dưới 2%. Tham chiếu theo chỉ số này thì hiện tại Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên chưa vượt ngưỡng kỳ vọng của Ngân hàng nhà nước đưa ra. Đồng thời, Chi nhánh cũng thực hiện việc phân loại nợ và trích lập dự phòng RRTD cá nhân theo quyết định số 02/VBHN-NHNN của thống đốc NHNN Việt Nam ngày 04/06/2014 ban hành về quy định phân loại nợ, trích lập và sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro tín dụng trong hoạt động ngân hàng của Tổ chức tín dụng. Trên cơ sở phân loại nợ, chi nhánh đã tiến hành trích lập dự phòng để xử lý rủi ro trong hoạt động tín dụng. Định kỳ hàng tháng, hàng quý chi nhánh thực hiện phân loại nợ, trích lập dự phòng và xét duyệt các khoản nợ rủi ro, đồng thời lập phương án thu hồi nợ đã xử lý rủi ro

3.5.2. Hạn chế và nguyên nhân hạn chế

3.5.2.1. Hạn chế

Bên cạnh những kết quả đạt được, quản trị rủi ro tín dụng đối với Khách hàng cá nhân tại chi nhánh vẫn chưa toàn diện và chặt chẽ. Hoạt động quản trị rủi ro tín dụng tại Techcombank Chi nhánh Thái Nguyên còn tồn tại những

hạn chế sau:

Chưa có phương pháp khoa học nhận diện rủi ro, xác định tổn thất

Rủi ro được quản trị tốt thì phải bắt đầu từ khâu phòng tránh tốt ngay từ đầu chứ không phải đối phó khi nó đã xảy ra rồi. Tuy nhiên tại Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam Chi nhánh Thái Nguyên công tác đầu tiên này lại tồn tại nhiều điểm yếu nhất. Ngân hàng chưa sử dụng được những kỹ thuật phòng tránh và ngăn ngừa rủi ro hiệu quả mà chỉ dựa trên những nhận định cảm quan, kinh nghiệm và những phân tích truyền thống vốn chứa nhiều nguy cơ cho kết quả không chính xác.

Chính sách tín dụng còn quá chú trọng vào việc tăng trưởng nhanh.

Thực hiện việc tăng trưởng tín dụng không đi liền với chất lượng tín dụng: Điều này thể hiện rõ ràng qua việc tổng dư nợ tăng theo thời gian nhưng tỉ lệ nợ quá hạn tăng nhanh hơn. Như vậy về số tuyệt đối nợ quá hạn ngày càng lớn hơn.

Quản lý khách hàng chưa hiệu quả

Về quản lý khách hàng thì hiện nay ngân hàng căn bản là quản lý trên hồ sơ chứ việc nắm bắt các hoạt động hiện tại của họ ra sao thì rất hạn chế. Số lượng và trình độ của nhân viên là có hạn nên đòi hỏi cán bộ theo dõi sát sao quá trình hoạt động và thực hiện dự án của khách hàng sau vay vốn là yêu cầu khó thực hiện. Mỗi nhân viên tín dụng không phải chỉ quản lý một khách hàng duy nhất mà sau khi ký hợp đồng với khách hàng này thì họ còn phải tiếp tục tiếp cận các khách hàng khác. Chính vì thế ở Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên công tác quản lý khách hàng sau vay vốn còn nhiều hạn chế. Các điều kiện vay vốn mới chỉ được quan tâm trước khi ký hợp đồng, còn trong quá trình sử dụng vốn thì việc kiểm soát khách hàng có còn tiếp tục thỏa mãn các điều kiện đó không lại chưa được quan tâm đúng mức.

Quy trình tín dụng chưa phù hợp

Quy trình tín dụng đã đem lại một số thay đổi tích cực tuy nhiên cũng tồn tại những hạn chế nhất định:

o Quy trình tín dụng kéo dài gây ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của ngân hàng và cơ hội kinh doanh của khách hàng vì phải trải qua nhiêu bộ phận, nhiêu thủ tục giấy tờ rườm rà, ảnh hưởng xâu đến hoạt động kinh doanh.

o Chưa phân định rõ trách nhiệm pháp lý của các phòng tham gia trong hoạt động cấp tín dụng dẫn đến tâm lý e ngại của các cán bộ có liên quan. Phòng quan hệ khách hàng chỉ đưa ra các đề xuất về cấp tín dụng còn phòng quản lý rủi ro thẩm định phải có ý kiến đồng ý hay không đồng ý vê khoản vay. Tuy nhiên phòng quản lý rủi ro thường không tiếp xúc trực tiếp với khách hàng, một công việc rất quan trọng khi thẩm định tín dụng, trong khi khả năng thu thập thông tin rất khó khăn nên đã xuất hiện tâm lý e ngại quá mức trong thẩm định.

o Quy trình tín dụng của Techcombank Chi nhánh Thái Nguyên chưa được tuân thủ chặt chẽ. Biểu hiện là nhiều khoản tín dụng bị phê duyệt theo yêu cầu của khách hàng và được chỉ định của cấp phê duyệt từ trên xuống mà thiếu đi sự phân tích, thâm định tín dụng của cán bộ quản lý khoản vay. Việc cấp tín dụng mang tính cảm tính, không dựa vào quá trình thu thập thông tin, phân tích và xử lý thiếu thận trọng và chính xác.

Giám sát rủi ro tín dụng chưa hiệu quả

Việc tính toán và kiểm soát rủi ro ở Techcombank Chi nhánh Thái Nguyên đang gặp một vấn đề là do rủi ro không được dự báo tốt nên việc kiểm soát phần nhiều mang tính đối phó. Ngân hàng có tiến hành tổ chức, phân công cán bộ giám sát nhưng là khi rủi ro đã nhìn thấy dấu hiệu rõ ràng, các khoản nợ xấu được xử lý khi đã quá xấu. Mặc dù đến nay các rủi ro bị phát hiện đã được xử lý tương đối tốt, chưa có khoản nợ xấu nào gây hậu quả