Yêu Cầu Về Năng Lực Dhth Lĩnh Vực Khtn Đối Với Giáo Viên Thpt

những tri thức khái quát nhất, có tính nguyên lý chung nhất của giới tự nhiên cần thiết cho tất cả học sinh để duy trì sự hiểu biết rộng và nâng cao, theo định hướng nghề nghiệp ở bất kỳ nhóm ngành nào.

Hình thức và phương pháp kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực học sinh; trong đó tập trung đánh giá năng lực tìm tòi khám phá tự nhiên và năng lực phát hiện và giải quyết các vấn đề thực tiễn. Sử dụng đa dạng các hình thức và phương pháp kiểm tra đánh giá; phối hợp đánh giá của giáo viên và học sinh, đánh giá trong nhà trường và ngoài nhà trường, bài thi (bài kiểm tra) theo hình thức tự luận và trắc nghiệm khách quan, các dự án học tập, nghiên cứu khoa học kỹ thuật, thu hoạch tham quan thực tế…

1.3.2.2. Yêu cầu về năng lực DHTH lĩnh vực KHTN đối với giáo viên THPT

Trong dự thảo chương trình giáo dục phổ thông tổng thể, môn Khoa học Tự nhiên (KHTN) là môn học mới (so với chương trình giáo dục hiện hành), là môn học tích hợp phát triển từ môn “Tìm hiểu tự nhiên” ở các lớp 4, 5. KHTN là môn học bắt buộc ở các lớp 6, 7, 8 và 9 của THCS và là môn tự chọn 2 ở các lớp 10 và lớp 11 của THPT.

Giáo dục KHTN có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với sự phát triển toàn diện của học sinh, có vai trò nền tảng trong việc giáo dục nhân cách của học sinh, góp phần đáp ứng yêu cầu cung cấp nguồn nhân lực trẻ cho giai đoạn công nghiệp hóa và hiện đại hóa của đất nước.

Việc tích hợp nhiều phân môn thành môn Khoa học (hay KHTN) là xu hướng chung trên thế giới. Việc xây dựng môn khoa học tự nhiên, môn khoa học xã hội góp phần làm giảm số môn học, đồng thời tránh sự trùng lặp kiến thức giữa các môn học. Để đáp ứng yêu cầu đổi mới đòi hỏi GV phải được bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN.

Một GV có năng lực DHTH lĩnh vực KHTN tốt ngoài việc phải có các kỹ năng cần thiết như đã nêu ở mục 1.2.5 (trang 21), người GV còn phải có phải có năng lực cụ thể sau: GV phải biết tạo cơ hội cho học sinh được quan sát, thực nghiệm; tìm hiểu và khám phá khoa học; vận dụng kiến thức để giải quyết các vấn đề lý thuyết và thực tiễn; đi đôi với các hoạt động trải nghiệm sáng tạo, thực nghiệm khoa học. Trong chương trình giáo dục mới, trải nghiệm sáng tạo đã được thiết kế thành hoạt động học tập quan trọng ngay trong từng môn học (trong đó có môn KHTN) và cả những hoạt

động trải nghiệm sáng tạo được thiết kế mang tính liên môn/tổng hợp. Tập trung đánh giá năng lực tìm tòi khám phá tự nhiên và năng lực phát hiện và giải quyết các vấn đề thực tiễn. Sử dụng đa dạng các hình thức và phương pháp kiểm tra đánh giá; phối hợp đánh giá của giáo viên và học sinh, đánh giá trong nhà trường và ngoài nhà trường, bài thi (bài kiểm tra) theo hình thức tự luận và trắc nghiệm khách quan, các dự án học tập, nghiên cứu khoa học kỹ thuật, thu hoạch tham quan thực tế… thông qua đó phát triển các phẩm chất và năng lực cho HS.

Để giải quyết tốt khâu giáo viên, hoạt động tập huấn giáo viên và đào tạo, bồi dưỡng giáo viên theo yêu cầu dạy tích hợp lĩnh vực KHTN cần được chủ động và thực hiện thường xuyên trong tất cả các trường sư phạm (đào tạo), các trường phổ thông (bồi dưỡng).

1.3.3. Nội dung quản lí hoạt động bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho giáo viên THPT

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 137 trang tài liệu này.

1.3.3.1. Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho giáo viên THPT

Hiệu trưởng (Ban giám hiệu) của các nhà trường xây dựng kế hoạch bồi dưỡng dựa trên yêu cầu và sự thống nhất nội dung bồi dưỡng của sở GD&ĐT. Trong hoạt động bồi dưỡng nói chung cũng như hoạt động bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho GV nói riêng, việc xây dựng kế hoạch bồi dưỡng là vấn đề trước nhất mang tính định hướng cho mọi hoạt động. Kế hoạch đó phải thể hiện được các yêu cầu chủ yếu sau:

- Mục tiêu bồi dưỡng:

Việc bồi dưỡng phải hướng tới mục tiêu cơ bản, đó là: Nâng cao năng lực dạy học tích hợp lĩnh vực KHTN cho giáo viên THPT theo từng môn học cụ thể; Phát triển năng lực tự học, tự bồi dưỡng, tự đánh giá hiệu quả bồi dưỡng của GV và năng lực tổ chức, quản lí hoạt động tự học, tự bồi dưỡng GV của nhà trường.

- Đối tượng bồi dưỡng:

Bao gồm toàn bộ GV các môn KHTN đang tham gia giảng dạy tại các trường THPT.

- Nội dung bồi dưỡng:

Căn cứ vào nhu cầu bồi dưỡng của GV để xác định nội dung, hình thức và thời lượng bồi dưỡng. Có thể bồi dưỡng tất cả các năng lực trong một chuyên đề bồi dưỡng nào đó, hoặc cũng có thể bồi dưỡng từng năng lực riêng biệt lồng ghép với nội dung bồi dưỡng khác theo nhu cầu, nhiệm vụ cụ thể ở thời điểm tổ chức bồi dưỡng.

Các nội dung bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN gồm: Kiến thức chuyên môn sâu của từng bộ môn và kiến thức liên ngành tích hợp; Hiểu biết về bản chất DHTH lĩnh vực KHTN; các cách tích hợp, các mức độ tích hợp (dọc, ngang; theo nội dung/ chủ đề; liên môn, xuyên môn, đa môn…); Kỹ năng xác định chủ đề/ hoặc nội dung tích hợp; kỹ năng khai thác những nội dung, yếu tố có mối liên hệ gắn kết gần gũi với nội dung bài học; Thiết kế các kế hoạch dạy học theo hướng tích hợp (về nội dung, về hoạt động…); Biết lựa chọn phương pháp, cách thức DHTH lĩnh vực KHTN; Kỹ năng khai thác, sử dụng các kênh thông tin một cách hiệu quả, nhất là qua Internet; Kỹ năng giải quyết vấn đề cũng như các tình huống nảy sinh trong dạy học; Khả năng gắn lý thuyết với thực hành.

- Hình thức bồi dưỡng: Có hai hình thức bồi dưỡng cơ bản: Bồi dưỡng tập trung trong thời gian nghỉ hè.

Bồi dưỡng thường xuyên trong năm học tại các nhà trường, có thể mời báo cáo viên của Sở Giáo dục hoặc thông qua các sinh hoạt như tổ chức chuyên đề, ngoại khóa của các tổ chuyên môn, SHCM theo cụm trường (Bố trí thời gian hợp lí để GV vừa tham gia giảng dạy bình thường vẫn tham gia được chương trình bồi dưỡng). Một số nội dung GV có thể tự bồi dưỡng bằng việc nghiên cứu tài liệu bồi dưỡng sau đó viết thu hoạch, hoặc áp dụng nội dung bồi dưỡng được vào quá trình giảng dạy.

- Chủ thể bồi dưỡng(lực lượng giảng viên và báo cáo viên):

Là những GV đã đạt danh hiệu GV day giỏi cấp Tỉnh trở lên, giáo viên đạt giải cấp Bộ về cuộc thi Dạy học theo chủ đề tích hợp dành cho GV THPT, chuyên viên phụ trách chuyên môn của Sở GD&ĐT, GV nòng cốt của các nhà trường.

1.3.3.2. Tổ chức triển khai thực hiện kế hoạch bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho giáo viên THPT

Căn cứ vào kế hoạch và nội dung bồi dưỡng, các nhà trường rà soát, xác định các đối tượng cần bồi dưỡng, tập hợp và lập danh sách gửi về Sở giáo dục đề nghị được bồi dưỡng.

Tiến hành lựa chọn đội ngũ giáo viên cốt cán thực hiện nhiệm vụ bồi dưỡng; huy động nguồn lực cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ thuật phục vụ hoạt động bồi dưỡng.

Tổ chức cho GV thực hành xây dựng chủ đề, nội dung tích hợp; thiết kế kế

hoạch dạy học theo hướng tích hợp; thực hiện việc DHTH một chủ đề hoặc nội dung nào đó về lĩnh vực KHTN.

Xác định các mối quan hệ chỉ đạo giữa sở GD&ĐT với các trường trong hoạt động bồi dưỡng; thiết lập cơ chế điều phối, kết hợp giữa các tổ chức, đơn vị trong nhà trường tạo điều kiện cho hoạt động bồi dưỡng diễn ra có hiệu quả.

1.3.3.3. Chỉ đạo hoạt động bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho giáo viên THPT

Sau khi hoạch định kế hoạch và sắp xếp tổ chức, người quản lí phải điều khiển toàn bộ hệ thống (nhà trường) hoạt động nhằm thực hiện mục tiêu đã đề ra. Theo đó, việc thực hiện chức năng chỉ đạo của Hiệu trưởng bao gồm các nội dung cụ thể như sau:

Ra quyết định về việc khảo sát năng lực DHTH lĩnh vực KHTN của GV để xác định nhu cầu bồi dưỡng.

Chỉ đạo triển khai hoạt động bồi dưỡng với các nội dung: bồi dưỡng GV về kiến thức chuyên môn sâu của từng bộ môn và kiến thức liên ngành tích hợp; bồi dưỡng về nhận thức đối với DHTH lĩnh vực KHTN: hiểu biết về bản chất DHTH lĩnh vực KHTN; các cách tích hợp, các mức độ tích hợp (dọc, ngang; theo nội dung/ chủ đề; liên môn, xuyên môn, đa môn…); bồi dưỡng về xây dựng chủ đề/ hoặc nội dung tích hợp; cách thức khai thác những nội dung, yếu tố có mối liên hệ gắn kết gần gũi với nội dung bài học; bồi dưỡng về thiết kế các kế hoạch dạy học theo hướng tích hợp (về nội dung, về hoạt động…); bồi dưỡng về phương pháp, cách thức dạy học tích hợp; bồi dưỡng về khai thác, sử dụng các kênh thông tin một cách hiệu quả, nhất là qua Internet; bồi dưỡng về cách thức giải quyết vấn đề cũng như các tình huống nảy sinh trong dạy học; bồi dưỡng về cách thức gắn lý thuyết với thực hành trong dạy học tích hợp.

Ngoài ra Hiệu trưởng cần chỉ đạo huy động các nguồn lực: tài chính, cơ sở vật chất, nguồn thông tin phục vụ cho hoạt động bồi dưỡng sao cho đạt hiệu quả tốt nhất.

1.3.3.4. Kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho giáo viên THPT

Đây là một chức năng không kém phần quan trọng của nhà quản lí. Nhờ có chức năng này, người quản lí (Hiệu trưởng) có thể xác định mức độ đạt được của mục tiêu đã đề ra. Theo đó, để kiểm tra đánh giá đảm bảo tính chính xác, khách quan, người hiệu trưởng phải xây dựng các tiêu chuẩn, đề ra các yêu cầu cụ thể tương ứng với các nội dung của hoạt động bồi dưỡng, cụ thể:

- Kiểm tra việc triển khai thực hiện chương trình bồi dưỡng.

- Kiểm tra việc thực hiện các yêu cầu, qui định đối với hoạt động bồi dưỡng.

- Kiểm tra mức độ tích cực của GV trong hoạt động bồi dưỡng và tự bồi dưỡng.

- Đánh giá kết quả bồi dưỡng chính là sản phẩm của việc thực hiện dạy học tích hợp một chủ đề hoặc nội dung nào đó do GV thiết kế.

- Việc kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng được thực hiện thông qua kiểm tra kế hoạch bài dạy, việc xây dựng các chủ đề tích hợp, qua dự giờ, thăm lớp, tham gia cuộc thi “Dạy học theo chủ đề tích hợp”….

1.4. Hiệu trưởng trường THPT với vai trò quản lí hoạt động bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho giáo viên THPT

Điều 19 Điều lệ trường trung học cơ sở - 2011 quy định về Nhiệm vụ và quyền hạn của Hiệu trưởng trường trung học như sau:

Xây dựng, tổ chức bộ máy nhà trường;

Thực hiện các quyết nghị của Hội đồng trường;

Xây dựng quy hoạch phát triển nhà trường; xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch nhiệm vụ năm học; báo cáo, đánh giá kết quả thực hiện trước Hội đồng trường và các cấp có thẩm quyền;

Thành lập các tổ chuyên môn, tổ văn phòng và các hội đồng tư vấn trong nhà trường; bổ nhiệm tổ trưởng, tổ phó; đề xuất các thành viên của Hội đồng trường trình cấp có thẩm quyền quyết định;

Quản lý giáo viên, nhân viên; quản lý chuyên môn; phân công công tác, kiểm tra, đánh giá xếp loại giáo viên, nhân viên; thực hiện công tác khen thưởng, kỉ luật đối với giáo viên, nhân viên; thực hiện việc tuyển dụng giáo viên, nhân viên; ký hợp đồng lao động; tiếp nhận, điều động giáo viên, nhân viên theo quy định của Nhà nước;

Quản lý học sinh và các hoạt động của học sinh do nhà trường tổ chức; xét duyệt kết quả đánh giá, xếp loại học sinh, ký xác nhận học bạ, ký xác nhận hoàn thành chương trình tiểu học cho học sinh tiểu học (nếu có) của trường phổ thông có nhiều cấp học và quyết định khen thưởng, kỷ luật học sinh;

Quản lý tài chính, tài sản của nhà trường;

Thực hiện các chế độ chính sách của Nhà nước đối với giáo viên, nhân viên, học sinh; tổ chức thực hiện quy chế dân chủ trong hoạt động của nhà trường; thực hiện công tác xã hội hoá giáo dục của nhà trường;

Chỉ đạo thực hiện các phong trào thi đua, các cuộc vận động của ngành; thực hiện công khai đối với nhà trường;

Được đào tạo nâng cao trình độ, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ và hưởng các chế độ, chính sách theo quy định của pháp luật.

1.5. Những yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lí hoạt động bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho giáo viên THPT

Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lí hoạt động bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho giáo viên THPT, trong đó có cả các yếu tố khách quan và các yếu tố chủ quan, cụ thể:

- Các yếu tố khách quan:

Sự quan tâm của Nhà nước, các cấp, ngành, tổ chức chính trị, xã hội, kinh tế, các đơn vị cơ sở và sự đáp ứng nhu cầu của xã hội. Nhận thức của xã hội, của các cấp quản lý và của GV về công tác BDGV. Số lượng, cơ cấu, chất lượng đội ngũ GV là yếu tố quan trọng chi phối kết quả quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho GV các trường THPT.

- Điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, cùng với sự phối hợp đồng sức, đồng lòng của các thành viên tạo nên sức mạnh và sự chuyển biến về chất trong quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho GV các trường THPT.

- Kinh phí được cấp cho hoạt động bồi dưỡng và cung ứng các điều kiện vật chất cần thiết phục vụ cho hoạt động bồi dưỡng.

- Cung ứng các điều kiện về nguồn lực cần thiết phục vụ việc bồi dưỡng. Nếu không có đủ tài liệu bồi dưỡng cho từng GV hoặc trang thiết bị phục vụ các lớp bồi dưỡng thiếu, thô sơ sẽ ảnh hưởng rất lớn đến kết quả bồi dưỡng.

Các yếu tố chủ quan:

+ Công tác khảo sát, nắm bắt nhu cầu của GV được bồi dưỡng năng lực dạy học tích hợp lĩnh vực KHTN. Ban giám hiệu nhà trường nếu có cách thức khảo sát hợp lí, sẽ xác định đúng được các GV ở các bộ môn KHTN cần thiết phải được bồi dưỡng thêm về nội dung nào đó thì việc bồi dưỡng mới có hiệu quả, thiết thực.

+ Trình độ, năng lực của cán bộ thực hiện công tác quản lí hoạt động bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho GV và đội ngũ giảng viên, hướng dẫn viên trực tiếp tham gia bồi dưỡng. Nếu CBQL có trình độ, tổ chức hoạt động bồi

dưỡng một cách khoa học, thiết thực kết hợp với có một đội ngũ giảng viên giỏi kiến thức, kĩ năng thực hành, phương pháp sư phạm tốt thì những GV tham dự bồi dưỡng sẽ dễ hiểu và thực hành được như yêu cầu của nhà quản lí.

+ Khả năng đa dạng hóa và lựa chọn các mô hình bồi dưỡng cho phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh của giáo viên tham dự lớp bồi dưỡng. Vì GV dự các lớp bồi dưỡng vẫn phải đảm bảo giảng dạy đủ số giờ theo qui định nên việc bố trí thời gian bồi dưỡng hợp lí sẽ giúp GV yên tâm khi tham gia bồi dưỡng.

Kết luận chương 1

Trong chương này, chúng tôi đã đề cập đến các nội dung cơ bản, hệ thống hoá, phân tích rõ nội hàm các nội dung trọng tâm sau:

- Làm rõ các khái niệm: Quản lý, QLGD, bồi dưỡng, tích hợp, dạy học tích hợp, năng lực, năng lực DHTH, biểu hiện của năng lực DHTH, Bồi dưỡng năng lực DHTH.

- Năng lực DHTH là khả năng liên kết các đối tượng giảng dạy của cùng một lĩnh vực hoặc vài lĩnh vực khác nhau trong cùng một kế hoạch dạy học nhằm giúp học sinh sử dụng phối hợp những kiến thức, kỹ năng và thao tác nhất định để giải quyết một tình huống phức tạp trong thực tiễn.

- Bồi dưỡng năng lực DHTH cho GV là hoạt động giúp GV bổ sung, cập nhật kiến thức để hoàn thiện các thành phần năng lực DHTH (để nâng cao năng lực DHTH) đảm bảo khi thực hiện dạy học theo hướng tích hợp đạt hiệu quả cao nhất. Xác định mục tiêu, nội dung và lựa chọn loại hình bồi dưỡng phù hợp giúp cho việc bồi dưỡng đạt hiệu quả nâng cao được năng lực DHTH cho GV.

- Nội dung quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho GV các trường THPT của Sở GDĐT Bắc Kạn được xây dựng theo tiếp cận chức năng quản lý, bao gồm các nội dung: quản lý việc xây dựng kế hoạch thực hiện hoạt động bồi dưỡng; tổ chức triển khai thực hiện kế hoạch bồi dưỡng; chỉ đạo hoạt động bồi dưỡng; Kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng.

Những vấn đề lý luận trên là cơ sở quan trọng để chúng tôi để khảo sát, nghiên cứu thực trạng hoạt động bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho GV các trường THPT tỉnh Bắc Kạn. Từ đó, đề xuất các biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho GV các trường THPT tỉnh Bắc Kạn góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy chương trình cấp THPT của hệ thống các trường THPT hiện nay.