Quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở các trường trung học cơ sở chất lượng cao tỉnh Thái Bình trong bối cảnh hiện nay - 2

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1. Trình độ GV, CBQL các trường THCS chất lượng cao 35

Bảng 2.2. Số lượng HS THCS các trường chất lượng cao 35

Bảng 2.3. Kết quả thi HS giỏi cấp tỉnh năm học 2018-2019, 2019-2020 ...36 Bảng 2.4. Nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh về ý nghĩa của

bồi dưỡng học sinh giỏi ở các trường THCS chất lượng cao 39

Bảng 2.5. Nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh về mục tiêu bồi dưỡng học sinh giỏi 40

Bảng 2.6. Đánh giá của CBQL, GV về nội dung bồi dưỡng học sinh giỏi 41

Bảng 2.7. Đánh giá của CBQL, GV về phương pháp bồi dưỡng học sinh giỏi 43

Bảng 2.8. Đánh giá của CBQL, GV về hình thức bồi dưỡng học sinh giỏi 44

Bảng 2.9. Đánh giá của CBQL, GV về phối hợp của các lực lượng giáo dục trong bồi dưỡng học sinh giỏi 46

Có thể bạn quan tâm!

• Quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở các trường trung học cơ sở chất lượng cao tỉnh Thái Bình trong bối cảnh hiện nay - 1
• Trường Trung Học Cơ Sở Chất Lượng Cao Và Ý Nghĩa Của Việc Bồi Dưỡng Học Sinh Giỏi Ở Trường Trung Học Cơ Sở Chất Lượng Cao Trong Bối
• Nội Dung Bồi Dưỡng Học Sinh Giỏi Ở Các Trường Trung Học Cơ Sở Chất Lượng Cao Trong Bối Cảnh Hiện Nay
• Xây Dựng Đội Ngũ Giáo Viên Tham Gia Bồi Dưỡng Học Sinh Giỏi

Xem toàn bộ 131 trang tài liệu này.

Bảng 2.11. Thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên tham gia bồi dưỡng học sinh giỏi 49

Bảng 2.12. Thực trạng xây dụng kế hoạch, xác định nội dung, chương trình bồi dưỡng 52

Bảng 2.13. Thực trạng quản lý hoạt động giảng dạy của giáo viên 54

Bảng 2.14. Thực trạng quản lý hoạt động học tập của học sinh 57

Bảng 2.15. Thực trạng quản lý cơ sở vật chất phục vụ hoạt động bồi dưỡng 58

Bảng 2.16. Thực trạng quản lý kiểm tra, đánh giá bồi dưỡng học sinh giỏi 60

Bảng 2.10. Đánh giá của CBQL, GV về công tác thi đua, khen thưởng 61

Bảng 2.17. Đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố 63

Bảng 3.1. Khảo sát tính cần thiết của các biện pháp quản lý bồi dưỡng HS giỏi ở các trường THCS chất lượng cao tỉnh Thái Bình trong bối cảnh hiện nay 90

Bảng 3.2. Khảo sát tính khả thi của các biện pháp quản lý bồi dưỡng HS giỏi ở các trường THCS chất lượng cao tỉnh Thái Bình trong bối cảnh hiện nay 91

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Đảng và Nhà nước đã xác định mục của Giáo dục và Đào tạo là nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài. Vì vậy, ngoài thực hiện các hoạt động giáo dục chung để nâng cao dân trí, các cơ sở giáo dục còn có trách nhiệm đào tạo nguồn nhân lực cho xã hội và có chương trình bồi dưỡng nhân tài. Để hoàn thành mục tiêu này, Nhà nước đã có chủ trương phổ cập giáo dục bắt buộc đối với cấp tiểu học và đang tiến tới phổ cập hệ 9 năm- cấp trung học cơ sở. Như vậy, chỉ có cấp trung học phổ thông trở lên mới có trường chuyên, lớp chọn. Nhưng để đảm bảo phát hiện sớm những học sinh có năng khiếu, phát hiện và bồi dưỡng những HS có dấu hiệu phát triển sớm, các địa phương đã có các trường trung học cơ sở chất lượng cao. Đây vừa là hướng đi cần thiết để thực hiện mục tiêu bồi dưỡng nhân tài, vừa đáp ứng được nhu cầu học tập của con em nhân dân, tránh được sự lãng phí khi bỏ lỡ cơ hội của các em.

Vì vậy, cấp trung học cơ sở vừa có nhiệm vụ giáo dục chung để đảm bảo mục tiêu nâng cao dân trí, vừa cần phải phát hiện học sinh có năng khiếu, có kế hoạch và biện pháp bồi dưỡng cho những học sinh giỏi để thực hiện mục tiêu đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài, dự nguồn cho các lớp năng khiếu của cấp trung học phổ thông. Do đó, bồi dưỡng học sinh giỏi là một nhiệm vụ quan trọng của các trường trung học cơ sở.

Tuy nhiên, hoạt động này cần được quản lý chặt chẽ để vừa đảm bảo hiệu quả bồi dưỡng học sinh giỏi, vừa để tránh việc chạy lớp chạy trường của một số cha mẹ học sinh và cũng để tránh sự thiên lệch trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục của cấp trung học cơ sở.

Chương trình giáo dục phổ thông mới ban hành kèm theo Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT ngày 26 tháng 12 năm 2018 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục Đào tạo chú trọng “phát triển phẩm chất và năng lực của học sinh; tạo môi trường học tập và rèn luyện giúp học sinh phát triển hài hoà về thể chất và tinh thần, trở thành người học tích cực, tự tin, biết vận dụng các phương pháp học

tập tích cực để hoàn chỉnh các tri thức và kĩ năng nền tảng, có ý thức lựa chọn nghề nghiệp và học tập suốt đời; có những phẩm chất tốt đẹp và năng lực cần thiết để trở thành người công dân có trách nhiệm, người lao động có văn hoá, cần cù, sáng tạo, đáp ứng nhu cầu phát triển của cá nhân và yêu cầu của sự nghiệp xây dựng, bảo vệ đất nước trong thời đại toàn cầu hoá và cách mạng công nghiệp mới” [2] đặt ra nhiệm vụ bồi dưỡng học sinh giỏi và quản lý bồi dưỡng học sinh giỏi cho giáo viên và cán bộ quản lý các trường trung học cơ sở chất lượng cao là làm thế nào nâng cao chất lượng hoạt động này để đáp ứng yêu cầu bối cảnh mới hiện nay; đảm bảo mục tiêu nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài?

Mục tiêu của trường trung học cơ sở chất lượng cao là đảm bảo có cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại; đội ngũ giáo viên có chuyên môn, nghiệp vụ giỏi; giữ vai trò nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ bồi dưỡng đội ngũ giáo viên và công tác nghiên cứu khoa học; phát hiện, bồi dưỡng học sinh giỏi, tạo môi trường thuận lợi cho học sinh trên địa bàn huyện phát triển năng khiếu, bộc lộ tố chất trên từng môn học, từng lĩnh vực. Tuy nhiên hiện nay, hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi vẫn còn tồn tại những hạn chế về công tác phát hiện, tuyển chọn học sinh giỏi, mục tiêu, phương pháp, nội dung bồi dưỡng học giỏi. Bên cạnh đó, CBQL chưa thực hiện thường xuyên quản lý các điều kiện cơ sở vật chất, quản lý tuyển chọn giáo viên, quản lý việc học của học sinh đội tuyển…Vì vậy, chất lượng bồi dưỡng học sinh giỏi và quản lý bồi dưỡng học sinh giỏi chưa đạt hiệu quả trong bối cảnh đổi mới giáo dục.

Xuất phát từ những lý do nêu trên, việc chọn nghiên cứu đề tài: Quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở các trường trung học cơ sở chất lượng cao tỉnh Thái Bình trong bối cảnh hiện nay là rất cần thiết và có ý nghĩa.

2. Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở lý luận và thực trạng quản lý bồi dưỡng học sinh giỏi ở các trường trung học cơ sở chất lượng cao tỉnh Thái Bình trong bối cảnh hiện nay, đề xuất các biện pháp quản lý bồi dưỡng học sinh giỏi ở các trường trung học cơ sở này trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay.

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu

3.1. Khách thể nghiên cứu

Hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở các trường trung học cơ sở chất lượng cao trong bối cảnh hiện nay.

3.2. Đối tượng nghiên cứu

Các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở các trường trung học cơ sở chất lượng cao tỉnh Thái Bình trong bối cảnh hiện nay.

4. Giả thuyết khoa học

Việc quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở các trường THCS chất lượng cao tỉnh Thái Bình đã đạt được những kết quả nhất định, tuy nhiên, còn tồn tại một số hạn chế. Nếu đề xuất được các biện pháp sẽ nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở các trường THCS chất lượng cao trong bối cảnh hiện nay.

5. Nhiệm vụ nghiên cứu

5.1. Hệ thống hoá một số vấn đề lý luận về quản lý bồi dưỡng học giỏi ở các trường trung học cơ sở chất lượng cao trong bối cảnh hiện nay.

5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng bồi dưỡng học giỏi và quản lý bồi dưỡng học giỏi ở các trường trung học cơ sở chất lượng cao tỉnh Thái Bình trong bối cảnh hiện nay.

5.3. Đề xuất các biện pháp quản lý bồi dưỡng học giỏi ở các trường trung học cơ sở chất lượng cao tỉnh Thái Bình trong bối cảnh hiện nay.

6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu

Giới hạn địa bàn nghiên cứu: Đề tài sử dụng số liệu về tất cả các trường THCS chất lượng cao của tỉnh Thái Bình, nhưng khi khảo sát các nội dung quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi thì triển khai nghiên cứu tại 3 trường THCS chất lượng cao là: trường THCS 14-10, THCS Lê Quý Đôn, THCS Nguyễn Đức Cảnh.

Chủ thể quản lý đội ngũ giáo viên, học sinh thực hiện hoạt động bồi dưỡng học giỏi ở các trường trung học cơ sở chất lượng cao là Hiệu trưởng các trường THCS chất lượng cao.

Đề tài nghiên cứu thực trạng quản lý bồi dưỡng học giỏi ở các trường trung học cơ sở chất lượng cao tỉnh Thái Bình trong 2 năm học 2018-2019, 2019-2020.

7. Phương pháp nghiên cứu

7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận

Sử dụng phương pháp nghiên cứu những tài liệu lý luận, văn bản, sách báo, các công trình đã nghiên cứu có liên quan đến đề tài.

7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn

7.2.1. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm

Sử dụng các phương pháp phân tích, tổng hợp tài liệu có liên quan đến công tác bồi dưỡng HS giỏi của các trường THCS chất lượng cao tỉnh Thái Bình, tổng kết kinh nghiệm tổ chức, quản lý về bồi dưỡng học sinh giỏi. Những kinh nghiệm được tổng kết sẽ là một trong những cơ sở để đề xuất các biện pháp quản lí lý bồi dưỡng HS giỏi ở các trường THCS chất lượng cao tỉnh Thái Bình.

7.2.2. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi

Thiết kế các mẫu phiếu hỏi phù hợp để trưng cầu ý kiến của cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh về hoạt động quản lý bồi dưỡng học sinh giỏi đồng thời cũng nắm bắt được tính khả thi, cần thiết của các giải pháp đưa ra.

7.2.3. Phương pháp quan sát

Đối với hoạt động quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi, tác giả quan sát để đánh giá về việc thực hiện hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi và hiệu quả của hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở các trường THCS chất lượng cao.

7.2.4. Phương pháp phỏng vấn

Trao đổi với giáo viên và học sinh về cách thức quản lý, tổ chức hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi, những khó khăn, nguyên nhân của khó khăn…

7.2.5. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục

Phương pháp này sử dụng để thu thập các thông tin thực tế về hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở các trường THCS chất lượng cao và kinh nghiệm quản lý hoạt động bồi dưỡng HS giỏi ở các trường THCS chất lượng cao tỉnh Thái Bình…

7.2.6. Phương pháp chuyên gia

Xin ý kiến của cán bộ quản lý cấp Sở, cấp phòng, cán bộ quản lý các trường THCS, các giáo viên có kinh nghiệm bồi dưỡng HS giỏi.

7.3. Phương pháp xử lí số liệu

Sử dụng phương pháp thống kê toán học để xử lí các số liệu phục vụ công tác nghiên cứu.

8. Cấu trúc luận văn

Ngoài Mở đầu, Kết luận, Khuyến nghị, Tài liệu tham khảo và Phụ lục, luận văn được chia thành 3 chương:

Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở các trường trung học cơ sở chất lượng cao trong bối cảnh hiện nay.

Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở các trường trung học cơ sở chất lượng cao tỉnh Thái Bình trong bối cảnh hiện nay.

Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở các trường trung học cơ sở chất lượng cao tỉnh Thái Bình trong bối cảnh hiện nay.

Chương 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ CHẤT LƯỢNG CAO TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề

1.1.1. Các nghiên cứu nước ngoài

Thời Trung Quốc cổ đại, Thân Nhân Trung để lại cho đời một triết lý thì sâu sắc, có ý nghĩa đến ngày nay, ông nhấn mạnh “Hiền tài là nguyên khí quốc gia. Nguyên khí mạnh thì thế nước vững. Nguyên khí yếu thì thế nước suy. Bởi vậy chăm lo phát hiện và bồi dưỡng, trọng dụng hiền tài là việc quan tâm hàng đầu của các bậc đế vương” [31]. Đến năm 1985, Trung Quốc thừa nhận phải có một chương trình giáo dục đặc biệt dành cho hai loại đối tượng học sinh yếu kém (slow learners) và học sinh giỏi, trong đó cho phép các học sinh giỏi có thể học vượt lớp (to skip grades) [dẫn theo 29].

Hàn Quốc luôn quan tâm đến phát hiện và tuyển chọn tài năng trẻ: Cũng giống như các quốc gia phát triển khác, Hàn Quốc đặc biệt quan tâm đến chiến lược phát triển giáo dục, coi phát triển giáo dục là điều kiện sống còn để phát triển đất nước. Song song với phát triển giáo dục đại trà, Hàn Quốc đặc biệt coi trọng giáo dục để phát hiện, đào tạo nhân tài trong những lĩnh vực xác định là mũi nhọn của đất nước ngay từ khi còn là học sinh. “Hàn Quốc quan niệm trẻ em năng khiếu là một bộ phận không thể tách rời tổng thể tài nguyên và trí tuệ được coi là một loại tài nguyên quý nhất của một dân tộc, là tài sản quý nhất trong tương lai”. “Họ cho rằng giáo dục năng khiếu, tài năng là một chiến lược phát triển cơ bản phải được coi là ưu tiên số một so với bất kỳ ngành phát triển nào”. Hàn Quốc đã xây dựng chiến lược cụ thể để phát hiện và tuyển chọn học sinh năng khiếu [dẫn theo 29].

Nước Mỹ mãi đến thế kỉ 19 mới chú ý tới vấn đề giáo dục học sinh giỏi và tài năng. Đầu tiên là hình thức giáo dục linh hoạt tại trường St. Public Schools

Louis 1868 cho phép những HS giỏi học chương trình 6 năm trong vòng 4 năm; sau đó lần lượt là các trường Woburn, MA in 1884; Elizabeth, NJ in 1886; and in Cambridge, MA in 1891 (Colangelo & Davis; Piirto). Và trong suốt thế kỉ XX, HS giỏi đã trở thành một vấn đề của nước Mỹ với hàng loạt các tổ chức và các trung tâm nghiên cứu, bồi dưỡng học sinh giỏi ra đời. Năm 2002 có 38 bang của Hoa Kỳ có đạo luật về giáo dục HS giỏi (Gifted & Talented Student Education Act) trong đó 28 bang có thể đáp ứng đầy đủ cho việc GD học sinh giỏi [31].

Nước Anh thành lập cả một Viện hàn lâm quốc gia dành cho học sinh giỏi và tài năng trẻ (The National Academy for Gifted and Talented Youth, xây dựng website http://www.nagty.ac.uk) và Hiệp hội quốc gia dành cho học sinh giỏi (The National Association for Gifted Children http://www.nagcbritain.org.uk), bên cạnh Website hướng dẫn GV dạy cho HS giỏi và HS tài năng (Guidance for teachers in teaching gifted and talented students: http://www.nc.uk.net/gt/) [31].

Từ năm 2001 chính quyền New- Zealand đã phê chuẩn kế hoạch phát triển chiến lược học sinh giỏi (website http: //www .tki.org.nz/e/gifted/). CHLB Đức có Hiệp hội dành cho HS giỏi và tài năng Đức [31].

Các nghiên cứu trên thế giới cho thấy, bồi dưỡng học sinh giỏi luôn được quan tâm và nằm trong chiến lược phát triển chương trình giáo dục phổ thông. Vì vậy, các quốc gia đã tích cực triển khai các hình thức và phương pháp bồi dưỡng học sinh giỏi đa dạng.

1.1.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam

Các nghiên cứu về đào tạo, bồi dưỡng

Việc chọn nhân tài, bồi dưỡng, đào tạo, sử dụng các tài năng luôn được ông cha ta qua các vương triều chú trọng. Những người được chọn dạy trong Quốc Tử Giám là những người học rộng, tài cao và có nhân cách. Những người đỗ đạt trong các kỳ thi của Quốc Tử Giám đều được bổ nhiệm vào những vị trí tương xứng với tài năng của họ bất kể xuất thân từ những tầng lớp nào trong xã hội trừ những ngoại lệ được pháp luật của các Vương triều qui định. Bài học lớn nhất mà lịch sử Quốc Tử Giám để lại mà hậu thế ngày hôm nay hình như bị lãng quên