Đề Xuất Các Biện Pháp Quản Lý Lý Giáo Dục Kĩ Năng Sống Cho Học Sinh Thcs

sinh cũng không được nhiều thuận lợi như các địa phương các điều kiện kinh tế - văn hóa – xã hội phát triển. Nguyên nhân là do gia đình các em hầu hết là thuần nông ngoài thời gian học tập thì phải tham gia phụ giúp gia đình làm nương, làm rẫy, ít có cơ hội tiếp xúc nhiều với bạn bè. Không những các kĩ năng trong cuộc sống mà trong quá trình học tập các em cũng còn rụt rè, chưa mạnh dạn trình bày ý kiến suy nghĩ của mình trước bạn bè và thầy cô. Khó khăn đáng kể sẽ gặp phải khi thực hiện chủ trương đưa nội dung giáo dục KNS; (3) Trong công tác quản lý của các nhà trường cũng còn tồn tại một mặt chưa đạt được như mong muốn như: Sự phối hợp các lực lượng giáo dục KNS thông qua hoạt động trải nghiệm chưa đồng bộ vì vậy chưa phải huy hết sức mạnh của từng lực lượng trong công tác tổ chức hoạt động giáo dục này;Công tác xây dựng tiêu chí, kiểm tra, đánh giá kết quả giáo dục, rèn luyện kỹ năng sống học sinh thông qua hoạt động trải nghiệm cho học sinh chưa thật rõ ràng, nguyên nhân có thể là do các cơ quan quản lý nhà nước chưa có một văn bản hướng dẫn chi tiết, chỉ đạo cụ thể về công tác này; Công tác bồi dưỡng, phát triển năng lực giáo dục cho đội ngũ GV và CBQL theo định hướng lồng ghép còn chưa thực sự được quan tâm đầy đủ nên trong quá trình xây dựng kế hoạch và tổ chức từng hoạt động giáo dục KNS thông qua hoạt động trải nghiệm còn nhiều hạn chế.

Tiểu kết chương 2

Kết quả khảo sát thực trạng nhận thức về sự phù hợp và cần thiết, thực trạng KNS, GDKND, quản lý GDKNS, các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý GDKNS thông qua hoạt động trải nghiệm, ở các trường THCS huyện Đắk Gong, tỉnh Đắk Nông cho thấy:

Giáo dục KNS cho học sinh thông qua hoạt động trải nghiệm đã được giáo viên và CBQL nhận thức được tầm quan trọng của GDKNS cho học sinh trong bối cảnh đổi mới về giáo dục hiện nay. Cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh các trường THCS đã có sự nhận thức rõ rệt về tầm quan trọng của KNS và GDKNS. Song mức độ nhận thức về KNS của học sinh chưa cao, mới chỉ đạt ở mức độ trung bình khá.

Công tác quản lý giáo dục KNS thông qua hoạt động trải nghiệm ở các trường THCS huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông được đánh giá ở mức Khá, còn có mặt hạn chế. Các nhà trường đã quan tâm xây dựng mục tiêu GDKNS cho HS. Tuy nhiên, một số trường còn chưa chi tiết, cụ thể về nội dung, đối tượng, thời gian, lực lượng phối hợp, hình thức kiểm tra đánh giá, đặc biệt kinh phí cho hoạt động ít được quan tâm. Công tác kiểm tra, đánh giá còn hạn chế về tiêu chí. Việc huy động các lực lượng trong tổ chức hoạt động giáo dục chưa chặt chẽ nên hiệu quả chưa cao.

Các yếu tổ ảnh hưởng đến quản lý GDKNS thông qua HĐTN cho học sinh các trường THCS Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông cũng cho thấy các nhà giáo dục chưa khai thác hết các yếu tố nội lực và ngoại lực để phối kết hợp giáo dục học sinh tốt hơn.

Đây là cơ sở thực tiễn để chúng tôi đề xuất các biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng giáo dục KNS thông qua hoạt động trải nghiệm ở các trường THCS huyện Đắk Glong tỉnh Đắk Nông.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 104 trang tài liệu này.

Chương 3.

BIỆN PHÁP QUẢN LÝ GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM CHO HỌC SINH THCS‌

HUYỆN ĐĂK GLONG, TỈNH ĐĂK NÔNG

3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp

3.1.1. Đảm bảo mục tiêu

Bất kỳ hoạt động giáo dục nào cũng bắt buộc phải có mục tiêu cụ thể và định hướng để hoàn thành mục tiêu đó trong suốt quá trình hoạt động giáo dục diễn ra. Điều đó đồng nghĩa với việc, khi xây dựng kế hoạch cho giáo dục kỹ năng sống thông qua hoạt động trải nghiệm cần phải có những mục tiêu, biện pháp thực hiện các mục tiêu một cách hiệu quả.

Trong suốt quá trình thực hiện công tác giáo dục cho học sinh thì nhà giáo dục phải luôn luôn thực hiện dựa vào mục đích giáo dục, lấy mục tiêu là định hướng cho tất cả hoạt động. Nghĩa là học sinh được quyền tự do phát triển khả năng của mình nếu các em cần điều đó. Mặt khác, trong quá trình giáo dục ta không thể áp dụng một nguyên tắc, một phương pháp cố định, hay cứng nhắc mà hoạt động giáo dục là hoạt động mang tính lâu dài, liên tục vì vậy các hoạt động giáo dục phải phong phú, đa dạng, linh hoạt. Nên nhà giáo dục phải biết linh động trong việc lựa chọn và vận dụng các hoạt động giáo dục để đạt được kết quả cao nhất trong giáo dục học sinh. Đây là nguyên tắc cơ bản để các biện pháp có tính khả thi cao, sát thực thực tiễn.

3.1.2. Đảm bảo tính hệ thống

Nguyên tắc này đòi hỏi phải tiến hành một cách lâu dài, có hệ thống trong công tác giáo dục nhân cách và việc hình thành từng phẩm chất nói riêng, phải dựa vào những tri thức, kỹ năng, kỹ xảo, thói quen, kinh nghiệm sống của học sinh, phải thực hiện theo từng bước, từng cấp, phải tiến hành liên tục, thường xuyên, đồng bộ.

Về Biện pháp: Nội dung dạy học phải được xây dựng theo kiểu đồng tâm.Trong suốt quá trình giáo dục, mỗi phẩm chất được hình thành phải luôn luôn củng cố, tập luyện, nâng cao nhiều lần. Cần phải giáo dục liên tục, thường xuyên ở

mọi nơi, mọi lúc và do mọi người, qua mọi việc, kết hợp chặt chẽ trong và ngoài nhà trường.

3.1.3. Đảm bảo tính kế thừa

Chương trình giáo dục kỹ năng sống cần phải phát huy những giá trị truyền thống của dân tộc Việt Nam kết hợp với tinh hoa văn hóa thời đại, hình thành và phát triển nhân cách cho HS, tạo điều kiện cho HS phát triển trên tất cả các lĩnh vực đức – trí – thể - mĩ, phát huy hết tài năng, tạo những nền tảng vững chắc về kiến thức, kỹ năng sử dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ, có thể tiếp tục học tập hoặc đi vào cuộc sống lao động.

Tính kế thừa mà các biện pháp đề xuất hướng đến còn thể hiện ở việc xác định GDKNS cho HS là một bộ phận của quá trình sư phạm, có mối quan hệ chặt chẽ với quá trình dạy học và quá trình giáo dục bộ phận khác.

3.1.4. Đảm bảo tính khả thi

Giáo dục KNS được tổ chức các hoạt động phải phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội, hoàn cảnh thực tế của nhà trường và địa phương trong thời điểm hiện nay và trong thời gian tới. Phải lựa chọn các hình thức, phương pháp giáo dục sao cho phù hợp với từng vùng miền, từng địa phương, cơ sở giáo dục, từng khối lớp và từng đối tượng HS.

Các biện pháp đề xuất phải phải xuất phát từ thực trạng GD KNS và quản lí GDKNS cho HS các trường THCS tại địa bàn huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông.

3.2. Đề xuất các biện pháp quản lý lý giáo dục kĩ năng sống cho học sinh THCS huyện Đăk Glong – Tỉnh Đăk Nông

3.2.1. Biện pháp 1: Xác định các kỹ năng sống cần giáo dục cho học sinh tại cơ sở giáo dục và tương ứng với các giá trị sống theo mục tiêu giáo dục của chương trình giáo dục 2018

Mục tiêu của biện pháp: Để thực hiện tốt nhất mục tiêu giáo dục nói chung, mục tiêu giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lứa tuổi THCS nói riêng, các nhà trường cần xác định rõ các KNS cần giáo dục cho học sinh phù hợp với mục tiêu giá trị sống đã được xác định trong chương trình GDPT 2018 để từ đó giúp học sinh

của mình có sự phát triển đồng đều với các học sinh cùng trang lứa, giúp các em thích nghi tốt hơn với sự phát triển chung của xã hội mà vẫn không làm mất đi những nét riêng, bản sắc riêng của dân tộc mình.

Nội dung và cách thức thực hiện: Lãnh đạo nhà trường: Căn cứ hướng dẫn của Bộ GD&ĐT về chương trình hoạt động trải nghiệm, và các giá trị sống theo mục tiêu giáo dục của chương trình giáo dục phổ thông 2018, chỉ đạo các bộ phận chức năng và giáo viên trong nhà trường như: các tổ chuyên môn, giáo viên chủ nhiệm, tổng phụ trách đội và các tổ chức đoàn thể trong nhà trường thực hiện phân tích chương trình giáo dục cấp THCS, phân tích các yếu tố tác động tới việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua hoạt động trải nhiệm như: điều kiện cơ sở vật chất phục vụ dạy học và giáo dục của nhà trường, đặc điểm văn hóa – kinh tế của gia đình học sinh; đặc điểm tâm, sinh lý của học sinh, điều kiện văn hóa – kinh tế - xã hội của địa phương nơi nhà trường đóng để xác định được các kỹ năng sống cốt yếu cần thực hiện giáo dục thông qua hoạt động trải nghiệm. Đây chính là việc xác định cơ sở thự tiễn cho việc xác định các chủ đề giáo dục KNS phù hợp với đối tượng được giáo dục và điều kiện thực hiện của từng nhà trường để từ đó thực hiện xây dựng kế hoạch giáo dục kỹ năng sống cho học sinh hướng tới đạt hiệu quả cao như mong muốn.

Yêu cầu của biện pháp này là có thể xác định được các chủ đề GD KNS thông qua hoạt động trải nghiệm bám sát với thực tiễn giáo dục của từng nhà trường và phù hợp nhất với đối tượng người học.

Điều kiện thực hiện: Nhà trường cần thành lập ban chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua hoạt động trải nghiệm với các thành viên là các nhân sự chủ chốt trong công tác xây dựng và triển khai kế hoạch giáo dục nhà trường như: các tổ trưởng chuyên môn, giáo viên chủ nhiệm có kinh nghiệm, chuyên gia về giáo dục kỹ năng sống và hoạt động trải nghiệm, đại diện của chính quyền địa phương nơi nhà trường đóng…Các thành viên này có trách nhiệm xác định các KNS cần giáo dục cho từng đối tượng người học thông qua việc xây dựng các chủ đề dạy học trải nghiệm, đồng thời có khả năng đánh giá được tính khả thi của của

các nội dung giáo dục này cũng như có khả năng đề xuất phương thức, phương pháp triển khai các hoạt động này trên thực tiễn giáo dục của nhà trường.

3.2.2. Biện pháp 2: Kế hoạch hoá hoạt động giáo dục kỹ năng sống thông qua giáo dục trải nghiệm phù hợp với điều kiện thực tiễn của từng nhà trường

Mục tiêu của biện pháp: Để thực hiện tốt công tác nhiệm vụ giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thì cần có sự chỉ đạo triển khai kế hoạch hóa các hoạt động cụ thể phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường, tình hình kinh tế, chính trị, truyền thống văn hóa của địa phương là rất quan trọng và cần thiết; giúp người tham gia xác định rõ cái đích cần đạt được, cái mục tiêu cần vươn tới; làm cho quá trình triển khai thực hiện đạt hiệu quả; Khi đã triển khai kế hoạch hóa các hoạt động như thế giúp các bộ phận đươc phân công phụ trách có trách nhiệm, chủ động trong đổi mới phương pháp giảng dạy về kỹ năng sống, hoàn thành công việc tốt hơn và góp phần vào hiệu quả tốt về nhiệm vụ giáo dục chung của từng nhà trường.

Nội dung và cách thức thực hiện: Lãnh đạo nhà trường căn cứ vào tình hình thực tế của đơn vị về đặc điểm về tình hình đội ngũ giáo viên, học sinh, cơ sở vật chất, địa hình… để triển khai, cụ thể hóa kế hoạch đã xây dựng. Hoàn thiện các tài liệu tích hợp GDKNS trong các môn học, phổ biến đến từng giáo viên, tổ chức tập huấn hướng dẫn cách thức thực hiện, các phương pháp áp dụng để giáo dục cho có hiệu quả ví dụ như: Phương pháp trò chơi, đóng vai, kể chuyện, hoạt động nhóm… Chỉ đạo các tổ chuyên môn, các bộ phận được giao nhiệm vụ cụ thể hóa các mục tiêu cho từng khối lớp, các giáo viên chi tiết hóa mục tiêu cho từng kỹ năng.

Lựa chọn những giáo viên có trình độ chuyên môn giỏi, phối kết hợp để thành lập đoàn kiểm tra việc thực hiện giáo dục kỹ năng sống, cách thực thực hiện, sử dụng các phương pháp có phù hợp không, từ đó có hướng điều chỉnh kịp thời để có thể điều chỉnh, đáp ứng hiệu quả giáo dục kỹ năng cho học sinh.

Khi cụ thể hóa nội dung giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua hoạt động trải nghiệm cũng cần chú ý đến các yếu tố có thể đo lường được, có tính khả thi, phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh thực tế địa phương và xác định thời gian hoàn thành.

Điều kiện thực hiện biện pháp: Lãnh đạo cần nắm vững mục tiêu giáo dục THCS, mục tiêu từng môn học và mục tiêu của các hoạt động giáo dục đặc biệt cần nắm chắc năng lực, sở trường và khả năng hoàn thành nhiệm vụ của mỗi cá nhân thuộc đơn vị mình quản lý để để phân công, phân nhiệm cho phù hợp; bồi dưỡng đội ngủ giáo viên như tổng phụ trách, giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn nắm vững về chuyên môn và kỹ năng về thuyết trình để đáp ứng yêu cầu mục tiêu đã đề ra.

Đầu tư về cơ sở vật chất và tài liệu tham khảo để giáo viên có nhiều kiến thức về cách thức thực hiện, tham mưu với cấp trên tổ chức nhiều hội thảo các chuyên đề để đội ngũ có thể giao lưu học hỏi và thực hiện tốt hiệu quả giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.

3.2.3. Biện pháp 3: Xây dựng cơ chế phối kết hợp giữa nhà trường với các đối tượng có liên quan trong tổ chức thực hiện giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua hoạt động trải nghiệm

Mục tiêu của biện pháp: Nhằm nâng cao chất lượng giáo dục kỹ năng sống tại các trường thông qua hoạt động trải nghiệm thì công tác phối hợp giữa các lực lượng giáo dục gia đình - nhà trường - xã hội là ba lực lượng giáo dục quan trọng, nếu được phối hợp chặt chẽ thì sẽ đem lại kết quả giáo dục to lớn. Công tác xã hội hóa là chủ trương đúng đắn của Đảng và nhà nước nhằm tạo được sức mạnh của toàn xã hội vào sự nghiệp Giáo dục và Đào tạo, việc đa dạng hóa các hoạt động giáo dục KNS cho HS sẽ tạo đươc sự gắn kết nhằm làm cho quá trình giáo dục thống nhất, toàn vẹn nâng cao hiệu quả giáo dục kỹ năng sống phát huy được tính chủ động sang tạo của các lực lượng có liên quan.

Nội dung và cách thức thực hiện: Giáo dục KNS thông qua việc tích hợp vào nội dung các môn học, đặc biệt là các môn khối xã hội như giáo dục công dân, sinh học, địa lý, lịch sử. Không nhất thiết phải triển khai quá nhiều các HĐ TNST riêng rẽ với từng lớp, từng môn học, có thể nghiên cứu áp dụng đưa nội dung giáo dục KNS vào giờ sinh hoạt dưới cờ (chào cờ) như: Tổ chức tuyên truyền về phòng chống tai nạn giao thông, phòng chống cháy nổ, sức khỏe sinh sản vị thành niên, phòng chống HIV, kỹ năng ứng xử văn hóa… Tổ chức các trò chơi về kiến thức, về

hùng biện ngay tại buổi chào cờ với thời lượng ngắn để rèn luyện kỹ năng thuyết trình, kỹ năng làm việc nhóm đối với từng chủ đề, từng khối lớp trong các nội dung về KNS, ứng xử tình huống…Thiết lập sự trao đổi thông tin hai chiều giữa nhà trường với gia đình nhằm tuyên truyền có hiệu quả vai trò giáo dục KNS đối với HS. Chủ động bàn bạc, thống nhất biện pháp giáo dục kỹ năng sống với cha mẹ học sinh, để gia đình cùng tác động tạo thói quen giao tiếp ứng xử nhanh nhẹn, lễ phép, mạnh dạn và tự tin trong con em; mời cha mẹ học sinh tham gia các hoạt động hơn trong giao tiếp, ứng xử; nói năng mạch lạc hơn, tự tin hơn, và có khả năng tổ chức tốt hơn. Từ đó phụ huynh sẽ thấy được vai trò của việc học, việc rèn kỹ năng sống để phối hợp với nhà trường trong việc giáo dục học sinh; xây dựng được mối quan hệ tốt với các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường, giáo viên cần chủ động phối hợp chặt chẽ với gia đình và địa phương để quản lý tốt quá trình học tập rèn luyện của học sinh.

Phát huy hơn nữa vai trò của tổ chức Đoàn - Đội trong công tác giáo dục KNS: Hình thành KNS cho học sinh không chỉ thông qua hình thức tích hợp trong các môn học có tiềm năng mà còn phải thích hợp thông qua nhiều hình thức khác nhau trong nhà trường.

Tăng cường phối hợp với chính quyền, với các đoàn thể chính trị - xã hội ở địa phương trong công tác giáo dục kỹ năng sống, việc giáo dục cho trẻ có sự tác động, ảnh hưởng của điều kiện, hoàn cảnh xã hội. Sự phối hợp giữa các lực lượng trong và ngoài nhà trường không chỉ biểu hiện ở một công đoạn cụ thể nhất định mà được đan xen diễn ra trong toàn bộ quá trình hoạt động tạo điều kiện, động lực thúc đẩy công tác giáo dục KNS cho HS đạt hiệu quả cao nhất.

Điều kiện thực hiện: Lãnh đạo nhà trường phải xây dựng được ban đại diện cha mẹ học sinh vững mạnh; duy trì được nề nếp sinh hoạt, trao đổi thông tin hai chiều về nội dung giáo dục KNS, cho học sinh thông qua hoạt động trải nghiệm; phải xây dựng được mối liên kết, huy động được sức mạnh của mạnh tường quân trong việc xây dựng cơ sở vật chất, phương tiện để hoạt động GDKNS.