Biện Pháp 4: Huy Động Các Nguồn Lực (Nhân Lực; Vật Lực…) Trong Và Ngoài Nhà

Chỉ ra cho các bậc phụ huynh những khả năng ưu thế đặc biệt của giáo dục gia đình, cần trao đổi với phụ huynh cách thức giáo dục con em ở nhà, biết động viên khuyến khích khi học sinh tiến bộ và uốn nắn kịp thời khi học sinh có những biểu hiện lệch lạc, giúp phụ huynh hiểu được mục tiêu giáo dục của nhà trường về công tác GDKNS cho HS; phối hợp với chính quyền địa phương, các lực lượng khác ngoài nhà trường như Hội phụ nữ, Lực lượng Công an, Bộ đội, Y tế …để phối kết hợp chia sẻ những thông tin nhằm thực hiện công tác giáo dục học sinh phát triển toàn diện.

3.2.4. Biện pháp 4: Huy động các nguồn lực (nhân lực; vật lực…) trong và ngoài nhà trường phục vụ triển khai kế hoạch giáo dục kỹ năng sống cho học sinh

Mục tiêu của biện pháp: Huy động tối đa 02 nguồn lực đó là: nhân lực và vật lực để thực hiện tốt kế hoạch giáo dục kỹ năng sống cho học sinh cụ thể:

Về nhân lực: Nhằm bồi dưỡng cho đội ngũ thực hiện nhiệm vụ giáo dục kỹ năng sống có đủ khả năng về nhận thức, tư duy, trau dồi kiến thức cũng như kỹ năng để đảm bảo sự thống nhất biện chứng giữa thiết kế và tổ chức các HĐTN; nhằm nâng cao chất lượng giáo dục kỹ năng sống thông qua việc truyền đạt kiến thức và các kỹ năng cho học sinh.

Về vật lực: Đảm bảo có đủ kinh phí và các trang thiết bị cần thiết phục vụ cho hoạt động GDKNS cho các em học sinh. Căn cứ vào yêu cầu GDKNS và yêu cầu rèn luyện của các em, nhà trường chú trọng đầu tư đầy đủ nhất các trang thiết bị trong điều kiện của trường mình; cố gắng đảm bảo cho các hoạt động có đủ nguồn kinh phí cần thiết để các hoạt động đạt được mục tiêu đã đề ra.

Nội dung và cách thức thực hiện: Lãnh đạo nhà trường cần xây dựng kế hoạch bồi dưỡng cho GV những kiến thức hiểu biết về HĐTN và GDKNS; đồng thời giúp GVcó kĩ năng thiết kế và tổ chức các HĐTN trong công tác GDKNS cho HS, mỗi GV bộ môn cần hiểu rõ khả năng GD của môn học đang giảng dạy và biết cách khai thác các nội dung có thể lồng ghép, tích hợp để GDKNS cho HS; phối kết hợp nguồn nhân lực ngoài nhà trường có trình độ chuyên môn, như công an, y tế để

giáo dục cho học sinh những vấn đề về sức khỏe sinh sản, ý thức tham gia giao thông, phòng chống tệ nạn học đường;

Về huy động nguồn nhân lực: Nhà trường cần xây dựng kế hoạch bồi dưỡng năng lực thiết kế và tổ chức các HĐTN trong GDKNS cho đội ngũ GV; xác định rõ các năng lực mà CBQL-GV cần bồi dưỡng; Xây dựng nội dung bồi dưỡng thiết thực, hiệu quả; Đa dạng hoá các hình thức, phương pháp, phương tiện bồi dưỡng, đánh giá năng lực của đội ngũ CBQL-GV.

Với các nội dung GDKNS cho HS có thể tổ chức các hình thức hoạt động TNST sau: tổ chức các trò chơi; các cuộc thi, giao lưu; các câu lạc bộ; các buổi lao động công ích; tham quan dã ngoại; tổ chức sự kiện, sân khấu tương tác, hoạt động chiến dịch; … giúp các em có sự trải nghiệm một cách toàn diện trong mọi mặt của đời sống xã hội.

Đối với từng kĩ năng, có thể gợi ý các HĐTN cụ thể phù hợp như:

+ Với kỹ năng nhận thức: nên tổ chức các HĐTN như: Đố vui để học, thực hành thí nghiệm, em yêu khoa học, hành trình khám phá, lao động, hướng nghiệp để hình thành các kĩ năng tư duy logic, sáng tạo, suy nghĩ nhiều chiều.

+ Với kỹ năng giao tiếp, kĩ năng hợp tác: nên tổ chức các hoạt động kể truyện theo sách ở thư viện trường, thuyết trình một vấn đề thời sự xã hội, tổ chức các câu lạc bộ như Toán học, tiếng anh, đố vui, các hoạt động theo chủ đề đã xây dựng từ đầu năm học, thi đấu thể thao, trò chơi dân gian, sân khấu học đường, vẽ tranh cổ động, ngày hội bảo vệ môi trường... để hình thành kĩ năng giao tiếp, hợp tác nhóm.

+ Với kỹ năng kiểm soát cảm xúc, kỹ năng ứng phó với căng thẳng và kĩ năng tìm kiếm và xử lý thông tin nên tổ chức các hoạt động: tham gia sử dụng mạng xã hộị, tham quan phiên tòa xét xử lưu động, chơi TDTT để hình thành kĩ năng kiểm soát tình cảm, kìm chế thói hư tật xấu, sở thích cá nhân; biết suy nghĩ và ứng phó một cách tích cực khi căng thẳng, biết phân tích, so sánh, lí giải các thông tin thu thập được, đặc biệt là các thông tin trái chiều, xem xét một cách toàn diện, thấu

đáo, sâu sắc và có hệ thống các thông tin đó, biết phân biệt đúng, sai, biết từ chối cám dỗ của tệ nạn xã hội.

Về huy động vật lực: Xây dựng danh mục những cơ sở vật chất tối thiểu, cần thiết phục vụ cho hoạt động giáo dục ngoài giớ lên lớp đạt hiệu quả, đồng thời có kế hoạch từng bước hiện đại hóa các trang thiết bị phục vụ cho hoạt động; thành lập tiểu ban phụ trách về cơ sở vậtchất phục vụ cho hoạt động GDKNS.

Xây dựng kế hoạch huy động nguồn vật lực ở trong và ngoài nhà trường để tăng cường công tác xã hộ hóa, huy động các lực lượng các nhà tài trợ ủng hộ kinh phí, phương tiện phục vụ cho hoạt động.

Điều kiện thực hiện biện pháp: Nhà trường cần có kế hoạch bồi dưỡng cho giáo viên cách thiết kế và tổ chức các HĐTN; Đồng thời có các biện pháp tổ chức thực hiện các HĐTN trong GDKNS cho HS. Kế hoạch bồi dưỡng giáo viên về kiến thức và kỹ năng GDKNS cần được xây dựng

Xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với các cơ quan doanh nghiệp, các tổ chức xã hội, các nhà tài trợ, các cựu học sinh thành đạt...để có sự tài trợ cho các hoạt động lớn như chương trình thể thao, văn nghệ, cắm trại, tham quan, dã ngoại; Cần có chế độ khen thưởng đối với các cá nhân tập thể khai thác, sử dụng và bảo quản tốt cơ sở vật chất, các phương tiện phục vụ cho hoạt động.

3.2.5. Biện pháp 5: Đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá việc kết quả giáo dục kỹ năng sống cho học sinh theo hướng định phát triển năng lực

Mục tiêu biện pháp: Tăng cường và đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá, rút kinh nghiệm giúp điều chỉnh kế hoạch, nội dung, phương pháp tổ chức thực hiện các hoạt động giáo dục KNS phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường, của địa phương; thông qua kiểm tra, đánh giá, phát hiện nhân tố tích cực, các mô hình hoạt động giáo dục KNS có hiệu quả để triển khai nhân rộng.

Nội dung và cách thức thực hiện: Đánh giá kết quả hoạt động giáo dục KNS là một khâu không thể thiếu trong quá trình tổ chức hoạt động giáo dục KNS nhằm xem xét, nhận định những kết quả đạt được về mặt kiến thức, kỹ năng, hành vi, thái độ ứng xử, những tiến bộ và hạn chế của HS sau mỗi quá trình hoạt động.

đánh giá kết quả hoạt động giáo dục KNS của HS cần tập chung vào những nội dung sau:

+ Bám sát chuẩn kỹ năng và thái độ hoạt động giáo dục KNS theo từng chủ điểm, của từng khối lớp.

+ Bám sát mục tiêu của từng hoạt động cụ thể.

+ Đánh giá kết quả từng nội dung hoạt động cụ thể.

+ Đánh giá sự hài lòng, hứng thú của HS khi tham gia hoạt động.

Đánh giá kết quả hoạt động giáo dục KNS cần chú ý đến đặc điểm hình thành KNS, các nguyên tắc về giáo dục KNS cho HS trong nhà trường phổ thông: Tương tác, trải nghiệm, tiến trình, thay đổi hành vi, thời gian - môi trường giáo dục. Nhà trường cần xây dựng hệ thống các tiêu chí đánh giá kết quả giáo dục KNS của học sinh, hệ thống các công cụ và hình thức kiểm tra đánh giá, thang đo thái độ phù hợp với từng loại hình hoạt động. Bồi dưỡng, đào tạo tập huấn, kỹ năng kiểm tra đánh giá KNS cho đội ngũ CBQL và GV. Ban giám hiệu kết hợp cùng các đoàn thể tăng cường kiểm tra công tác chủ nhiệm lớp thông qua dự giờ thăm lớp, nghe báo cáo kết quả hoạt động, kiểm tra giáo án, sổ sách, báo cáo định kỳ với ban giám hiệu. Xử lý tốt các kết quả kiểm tra, đánh giá để tác động trở lại khâu tập huấn, bồi dưỡng đội ngũ GV tham gia giáo dục KNS và góp phần điều chỉnh nội dung và cách thức tổ chức hoạt động giáo dục KNS phù hợp với thực tế. Đánh giá không nên mang tính thời điểm mà phải là một quá trình thường xuyên, liên tục và có hệ thống.

Điều kiện thực hiện:

- Phải xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục KNS cho mỗi chủ đề giáo dục theo từng tháng, từng năm. Xác định được mục đích chủ yếu của đánh giá kết quả học tập là so sánh năng lực của HS với mức độ yêu cầu của chuẩn kiến thức và kĩ năng (năng lực) ở từng chủ đề giáo dục kỹ năng sống từng lớp học, để từ đó cải thiện kịp thời hoạt động dạy và hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh. Đồng thời, lưu ý tiến hành đánh giá kết quả học tập môn học theo ba công đoạn cơ bản là thu thập thông tin, phân tích và xử lý thông tin, xác nhận kết quả học tập và ra quyết định điều chỉnh hoạt động dạy, hoạt động học.

- Nhà trường cần xây dựng hệ thống các tiêu chí đánh giá kết quả giáo dục KNS của học sinh theo từng kỹ năng sống. Căn cứ hướng dẫn của ngành giáo dục cấp trên, hệ thống các công cụ và hình thức kiểm tra đánh giá, thang đo thái độ phù hợp với từng loại hình hoạt động trải nghiệm sáng tạo áp dụng. Bồi dưỡng, đào tạo tập huấn, kỹ năng kiểm tra đánh giá KNS cho đội ngũ CBQL và GV. Công khai các nội dung đánh giá kỹ năng sống, phổ biến nội dung. Thông qua kiểm tra, giám sát và đưa ra các kết quả kiểm tra, đánh giá để phản hồi và điều chỉnh nội dung trong quá trình tập huấn, bồi dưỡng đội ngũ GV. Điều chỉnh nội dung và cách thức tổ chức hoạt động giáo dục KNS thông qua trải nghiệm sáng tạo phù hợp với thực tế hơn.Việc kiểm tra, đánh giá phải là một quá trình thường xuyên, liên tục và có hệ thống.

3.3. Mối liên hệ giữa các biện pháp

Biện pháp là những hoạt động quản lý nhằm tác động có hiệu quả đến khách thể để thực hiện các nhiệm vụ quản lý và đạt được những mục tiêu quản lý đã đề ra. Biện pháp quản lý là một hệ thống đa dạng, năng động. Không có biện pháp nào là tối ưu mà phải vận dụng các biện pháp trên một cách có hệ thống và đồng bộ. Trong các biện pháp đã nêu thì biện pháp Xác định các kỹ năng sống cần giáo dục cho học sinh tại cơ sở giáo dục và tương ứng với các giá trị sống theo mục tiêu giáo dục của chương trình giáo dục có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Theo đó, cần xác định rèn luyện các kỹ năng sống cho học sinh phải phù hợp với mục tiêu định hướng phát triển giáo dục của Đảng, nhà nước cũng như quy luật phát triển của xã hội, phù hợp xu thế hiện nay. Như vậy các biện pháp trên có mối quan hệ mật thiết với nhau, hỗ trợ và bổ sung cho nhau. Mỗi biện pháp là mắt xích quan trọng, biện pháp này là cơ sở, là tiền đề cho biện pháp kia và ngược lại. Sự vận dụng linh hoạt các biện pháp sẽ tạo ra môi trường hoạt động tốt, các hoạt động giáo dục KNS thông qua HĐTNST sẽ đạt hiệu quả cao, góp phần hình thành và rèn luyện những KNS cần thiết cho HS THCS, đồng thời tạo ra sự thân thiện trong nhà trường, tăng cường mối quan hệ thân thiện giữa nhà trường với gia đình và xã hội. Các biện pháp trên có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Đa số các cán bộ quản lý và giáo viên được hỏi ý kiến về tính

cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp giáo dục KNS đều khẳng định: bảy biện pháp đã đề xuất đều cần thiết, hợp lý và có tính khả thi.

3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất

3.4.1. Mục đích khảo nghiệm

Tổ chức khảo nghiệm nhằm đánh giá mức độ cấp thiết và mức độ khả thi của các biện pháp quản lí GDKNS thông qua HĐTN cho HS THCS mà đề tài đã đề xuất.

3.4.2. Đối tượng khảo nghiệm

Cán bộ quản lý, tổ trưởng, giáo viên chủ nhiệm, tổng phụ trách Đội, một số giáo viên có uy tín và kinh nghiệm trong việc tổ chức hoạt động giáo dục KNS ở một số trường THCS trên địa bàn huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông.

3.4.3. Cách đánh giá

Qua kết quả nghiên cứu lý luận, phân tích thực trạng quản lý GDKNS thông qua HĐTN cho học sinh THCS trên địa bàn huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông chúng tôi đã đề xuất 05 biện pháp quản lý cơ bản nhằm đáp ứng yêu cầu ….của chất lượng GDKNS. Để khẳng định giá trị khoa học của các biện pháp đề xuất, trên cơ sở thực nghiệm tại thực tiễn QLGD tại địa phương bằng phương pháp chuyên gia, đề tài khảo nghiệm về tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp hoạt động GDKNS cho học sinh THCS. Quy trình xin ý kiến chuyên gia gồm các bước sau:

Bước 1: Xây dựng mẫu phiếu trưng cầu ý kiến dành cho chuyên gia với câu hỏi đưa ra là: “Xin đồng chí cho biết ý kiến cuả mình về mức độ cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp đã được đề xuất?”

Bước 2: Lựa chọn chuyên gia

Tiêu chí lựa chọn: CBQL có kinh nghiệm, có trình độ trong công tác quản lý hoạt động GD KNS cho học sinh.

Số lượng chuyên gia được lựa chọn 80 người bao gồm cán bộ lãnh đạo, chuyên viên phòng GD&ĐT và các CBQL, tổ trưởng chuyên môn, Tổng phụ trách Đội có kinh nghiệm quản lý từ 5 năm trở lên trong các trường THCS trên địa bàn huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông.

Bước 3: Lấy ý kiến chuyên gia và xử lý kết quả nghiên cứu

3.4.4. Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp được đề xuất.

Kết quả khảo nghiệm 05 biện pháp đã đề xuất tại 07 trường THCS đã khẳng định khả năng triển khai thực hiện có kết quả các biện pháp quản lý để nâng cao chất lượng của hoạt động giáo dục KNS thông qua HĐTN ở các trường THCS trên địa bàn Huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông.

Bảng 3.1: Kết quả khảo nghiệm về mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất.

Biện pháp

Tính cần thiết (CT)

Tính khả thi (KT)

Rất

Ít CT

Kh ông

Rất

Ít KT

Không

Xác định các kỹ năng sống cần giáo dục cho học sinh tại cơ sở giáo dục và tương ứng với các giá trị sống theo mục tiêu giáo dục của chương trình giáo

dục 2018

Kế hoạch hoá hoạt động giáo dục kỹ năng sống thông qua giáo dục trải nghiệm phù hợp với điều

kiện thực tiễn của từng nhà trường

Xây dựng cơ chế phối kết hợp giữa nhà trường với các đối tượng có liên quan trong tổ chức thực hiện giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua hoạt

động trải nghiệm

Huy động các nguồn lực (nhân lực; vật lực…) trong

và ngoài nhà trường phục vụ triển khai kế hoạch giáo dục kỹ năng sống cho học sinh

Đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá việc kết quả giáo dục kỹ năng sống cho học sinh theo hướng

định phát triển năng lực