Chỉ Đạo Thực Hiện Kế Hoạch Giáo Dục Đạo Đức Cho Học Sinh Ở Trường

Để thực hiện hoá các mục tiêu giáo dục đạo đức cho học sinh ở trường THCS, Hiệu trưởng cần nhận thức về những đặc điểm khó khăn phức tạp trong công tác giáo dục đạo đức cho học sinh, người quản lý cần phải tổ chức lao động của chính mình và lao động của cả đơn vị một cách khoa học trên cơ sở vận dụng sáng tạo các chức năng quản lý.

Việc tổ chức lao động một cách khoa học và việc sử dụng thời gian và công sức dành cho các hoạt động một cách khoa học và hợp lý để đạt tới mục tiêu giáo dục đạo đức cho học sinh một cách có hiệu quả trong hoàn cảnh của mỗi đơn vị, tổ chức hoặc nhà trường là trách nhiệm của chủ thể quản lý giáo dục.

1.4.3. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch giáo dục đạo đức cho học sinh ở trường trung học cơ sở trong bối cảnh cách mạng 4.0

Chức năng chỉ đạo là quá trình chủ thể quản lý nhà trường nói chung và hiệu trưởng nói riêng tác động ảnh hưởng tới nhận thức, thái độ, hành vi của giáo viên, nhân viên, học sinh và cha mẹ học sinh nhằm thực hiện có hiệu quả mục tiêu giáo dục các phẩm chất đạo đức cho học sinh THCS.

Chức năng chỉ đạo là chức năng thứ ba trong quá trình quản lý giáo dục đạo đức cho học sinh, nó có vai trò cùng với chức năng tổ chức để hiện thực hoá các mục tiêu quản lý giáo dục đạo đức đề ra. Chức năng chỉ đạo được xác định từ việc điều hành và hướng dẫn các hoạt động trong tổ chức giáo dục đạo đức nhằm đạt được các mục tiêu có chất lượng và hiệu quả đó là hình thành ở học sinh các năng lực chung, năng lực cốt lõi và 5 phẩm chất cơ bản yêu nước, chăm chỉ, trung thực, nhân ái, trách nhiệm.

Thực chất của chức năng chỉ đạo là quá trình tác động và ảnh hưởng của chủ thể quản lý giáo dục tới các quá trình giáo dục và hoạt động của tổ chức giáo dục và những thành phần tham gia nhằm biến những yêu cầu về việc thực hiện các chuẩn mực đạo đức thành hành vi tự nguyện, tự giác thực hiện ở mỗi học sinh THCS. Do vậy chức năng chỉ đạo là cơ sở để phát huy các động lực cho việc thực hiện các mục tiêu quản lý giáo dục đạo đức cho học sinh ở

trường THCS góp phần tạo nên chất lượng và hiệu quả cao của các hoạt động giáo dục, dạy học của nhà trường nhằm hình thành phát triển toàn diện nhân cách học sinh.

Chức năng chỉ đạo là một chức năng quản lý quan trọng và cần thiết cho việc thực hiện hoá các mục tiêu giáo dục đạo đức, do đó trong chỉ đạo giáo dục phải quán triệt phương châm “ duy trì- ổn định - đổi mới - phát triển” trong các hoạt động của nhà trường và cả hệ thống giáo dục,chức năng chỉ đạo trong giáo dục cần thực hiện các nội dung sau:

(1). Hiệu trưởng chỉ đạo, hướng dẫn triển khai các nhiệm vụ giáo dục, dạy học và phát triển môi trường giáo dục thông qua đó thực hiện các nhiệm vụ và mục tiêu giáo dục đạo đức cho học sinh vv….

(2). Thường xuyên đôn đốc, động viên và kích thích các thành viên trong nhà trường tích cực tham gia hoạt động để hiện thực hóa mục tiêu giáo dục đạo đức cho học sinh của nhà trường.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 128 trang tài liệu này.

(3). Giám sát và thực hiện giáo dục lại đối với những hành vi chệch hướng ở học sinh để vận hành theo đúng mục tiêu đề ra và nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện nói chung và chất lượng giáo dục đạo đức nói riêng.

(4). Thúc đẩy các hoạt động giáo dục đạo đức của nhà trường, của cơ sở giáo dục phát triển bằng nhiều biện pháp khác nhau: Tạo điều kiện về cơ sở vật chất, kích thích hoạt động thông qua thi đua khen thưởng vv…

(5). Hiệu trưởng chỉ đạo tổ chuyên môn hướng dẫn giáo viên thực hiện nhiệm vụ giáo dục đạo đức thông qua tổ chức hoạt động dạy học: Thiết kế giáo án tích hợp mục tiêu, nhiệm vụ, nội dung giáo dục đạo đức; tổ chức bài học tích hợp dạy văn hóa với rèn luyện đạo đức cho học sinh, đánh giá kết quả rèn luyện của học sinh thông qua đánh giá kết quả học tập.

(6) Hiệu trưởng chỉ đạo Đoàn Thanh niên, GVCN lớp thiết kế các chủ đề giáo dục đạo đức thông qua hoạt động trải nghiệm cho học sinh và xây dựng các tiêu chí, công cụ đánh giá kết quả hoạt động giáo dục đạo đức thông qua hoạt động trải nghiệm.

(7) Hiệu trưởng chỉ đạo Đoàn Thanh niên, GVCN lớp tổ chức các hoạt động xã hội, sinh hoạt tập thể đầu tuần, cuối tuần theo các chủ đề giáo dục đạo đức cho học sinh THCS: Yêu nước, yêu quê hương, yêu trường, yêu lớp; Trung thực, nhân ái, tình bạn, tình yêu, chuyên cần, chăm chỉ vv…

(8) Hiệu trưởng chỉ đạo xây dựng môi trường văn hóa giáo dục nhà trường, đặc biệt là xây dựng quy tắc ứng xử trong trường học nhằm tăng cường giáo dục các phẩm chất đạo đức cho học sinh THCS.

Hiệu trưởng thực hiện quyền chỉ huy (giao việc) và hướng dẫn triển khai các nhiệm vụ giáo dục đạo đức cho học sinh cũng như tác động có ảnh hưởng tới các thành viên khác phải đảm bảo phù hợp, thiết thực và cụ thể với khả năng và trình độ của từng thành viên trong triển khai giáo dục đạo đức cho học sinh thông qua hoạt động dạy học, hoạt động trải nghiệm, hoạt động xã hội, sinh hoạt tập thể của học sinh.

Việc thực hiện thường xuyên đôn đốc, động viên và kích thích giáo viên, nhân viên và các lực lượng liên đới thực hiện các nhiệm vụ để giáo dục đạo đức cho học sinh có tác dụng như quá trình tạo động cơ làm việc cho mọi thành viên, xây dựng môi trường làm việc cởi mở thân thiện, hợp tác tạo tính chuẩn mực trong giao tiếp ứng xử để học sinh học tập làm theo. Trong giai đoạn này, Hiệu trưởng cần có những tác động cần thiết tới giáo viên, học sinh và các lực lượng liên đới để biến các yêu cầu của thực hiện các chuẩn mực đạo đức thành nhu cầu hoạt động của từng học sinh. Khi đó kích thức học sinh tích cực rèn luyện thể hiện được hết khả năng và công sức của mình cho việc thực hiện các mục tiêu chung của nhà trường, của lớp và rèn luyện các phẩm chất nhân cách.

Giám sát (tương ứng với thuật ngữ Supervision) là quá trình hoạt động của chủ thể quản lý nhằm theo dõi việc thực hiện các nhiệm vụ của cấp dưới, khi thấy có sự sai lệch, lúng túng thì giúp sửa chữa hoặc hỗ trợ, giúp đỡ mọi đối tượng quản lý thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao.

Việc cần thiết trong quá trình chỉ đạo, Hiệu trưởng phải tạo điều kiện thuận lợi về cơ sở vật chất, thiết bị cũng như các điều kiện khác nhằm giúp cho học sinh học tập, rèn luyện phẩm chất đạo đức để phát triển (có được sự đổi mới trong phương pháp dạy học, giáo dục, quản lý và đạt tới các mục tiêu với chất lượng cao).

1.4.4. Kiểm tra, đánh giá thực hiện kế hoạch giáo dục đạo đức cho học sinh ở trường trung học cơ sở trong bối cảnh cách mạng 4.0

Kiểm tra là chức năng cuối cùng của một quá trình quản lý nói chung và quản lý giáo dục đạo đức cho học sinh nói riêng, nó có vai trò giúp cho Hiệu trưởng biết được mức độ thực hiện các nhiệm vụ giáo dục đạo đức đã triển khai ở mức tốt, vừa, xấu như thế nào? đồng thời cũng biết được những quyết định quản lý ban hành có phù hợp với thực tế hay không? trên cơ sở đó điều chỉnh các hoạt động của nhà trường, cơ sở giáo dục cho phù hợp với mục tiêu giáo dục và điều kiện hiện có cũng như năng lực giáo dục của nhà trường, giúp đỡ hay thúc đẩy các cá nhân, tập thể đạt được các mục tiêu giáo dục đạo đức cho học sinh đã đề ra. Như vậy, chức năng kiểm tra thể hiện rõ vai trò cung cấp thông tin và trợ giúp các cá nhân và đơn vị hoàn thành nhiệm vụ theo mục tiêu kế hoạch đã xác định.

Với những vai trò đặc biệt như vậy, chức năng kiểm tra không chỉ đơn thuần là chức năng cuối cùng trong một quá trình quản lý giáo dục đạo đức cho học sinh trong giai đoạn hiện tại mà còn là tiền đề cho một quá trình quản lý giáo dục đạo đức cho học sinh trong giai đoạn mới tiếp theo, nó là cơ sở cho việc lập kế hoạch và công tác tổ chức thực hiện kế hoạch một cách hiệu quả và là những căn cứ để chỉ đạo hoạt động giáo dục đạo đức sao cho sát với đặc điểm của học sinh vùng miền và năng lực điều kiện hiện có của nhà trường.

Chức năng kiểm tra là một trong những chức năng quan trọng của quá trình quản lý nói chung và quản lý giáo dục đạo đức cho học sinh ở trường THCS nói riêng, nó có vai trò trong việc giúp giáo viên, học sinh hoàn thành các nhiệm vụ giáo dục đạo đức mà cấp học và mục tiêu giáo dục của nhà trường THCS.

Kiểm tra trong quản lý giáo dục đạo đức là quá trình Hiệu trưởng nhà trường xem xét thực tiễn về nhận thức, thái độ và hành vi đạo đức của học sinh và quá trình giáo dục đạo đức cho học sinh đã triển khai để thực hiện các nhiệm vụ đánh giá thực trạng đạo đức và thực trạng giáo dục đạo đức cho học sinh ở trường THCS..., khuyến khích những nhân tố tích cực, phát hiện những sai lệch và đưa ra những quyết định điều chỉnh nhằm giúp giáo viên và học sinh hoàn thành nhiệm vụ giáo dục đạo đức và góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện nhân cách học sinh.

Để thực hiện công tác kiểm tra, Hiệu trưởng trường THCS cần thực hiện các nội dung sau:

(1). Xác định đúng thực trạng đạo đức và thực trạng giáo dục đạo đức của nhà trường THCS: Xác định chuẩn; thu thập thông tin; so sánh sự phù hợp của việc thực hiện với chuẩn mực, mô tả thực trạng.

(2). Phát hiện những nội dung nhiệm vụ giáo dục đạo đức đã thực hiện tốt, những hành vi tích cực đã được hình thành ở học sinh, những mặt còn hạn chế trong công tác giáo dục đạo đức cho học sinh và hành vi đạo đức của học sinh.

(3). Điều chỉnh: Bao gồm; tư vấn (uấn nắm, sửa chữa); thúc đẩy (phát huy thành tích tốt); hoặc xử lý. Hiệu trưởng dựa trên kết quả kiểm tra, đánh giá đưa ra các biện pháp chỉ đạo giáo viên điều chỉnh, hoàn thiện quá trình giáo dục đạo đức cho học sinh ở trường THCS.

Để làm tốt công tác kiểm tra hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh, Hiệu trưởng cần thực hiện các yêu cầu sau đây:

- Xác định tiêu chuẩn, tiêu chí để kiểm tra các phẩm chất đạo đức đã hình thành ở học sinh qua đánh giá nhận thức, thái độ và hành vi đạo đức;

- Xây dựng công cụ kiểm tra đánh giá các phẩm chất đạo đức của học sinh: Quan sát, nghiên cứu nhật ký chủ nhiệm; nghiên cứu sản phẩm học tập, rèn luyện của học sinh vv..

- Xây dựng lực lượng kiểm tra và tổ chức lực lượng kiểm tra: Giáo viên, Tập thể học sinh; Cha mẹ học sinh và các lực lượng liên đới.

- Đo lường việc thực thi các nhiệm vụ (thành tích đạt được);

- So sánh sự phù hợp của thành tích với chuẩn mực đã xác định;

- Đưa ra các quyết định điều chỉnh quá trình giáo dục đạo đức cho học sinh khi cần thiết.

1.5. Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý giáo dục đạo đức cho học sinh ở trường trung học cơ sở trong bối cảnh cách mạng 4.0

1.5.1. Các yếu tổ chủ quan

1.5.1.1. Năng lực quản lý của nhà trường

Năng lực nhận thức của cán bộ quản lý nhà trường về bối cảnh mới và yêu cầu đặt ra đối với công tác giáo dục đạo đức và quản lý giáo dục đạo đức cho học sinh là yếu tố vô cùng quan trọng giúp giáo viên, học sinh có thể thích ứng trong bối cảnh mới.

Năng lực xây dựng kế hoạch, tổ chức quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh trong bối cảnh thay đổi hướng tới giáo dục công dân toàn cầu, giúp cho Hiệu trưởng có những biện pháp chỉ đạo xác định nội dung, phương pháp hình thức tổ chức giáo dục đạo đức cho học sinh phù hợp.

Năng lực huy động các lực lượng tham gia giáo dục đạo đức cho học sinh của Hiệu trưởng giúp nhà trường phát huy được sức mạnh tổng hợp trong giáo dục đạo đức cho học sinh ở trường THCS và tạo môi trường giáo dục thống nhất giữa nhà trường, gia đình và xã hội.

1.5.1.2. Năng lực giáo dục của giáo viên

Năng lực giáo dục của giáo viên ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng và kết quả giáo dục đạo đức và quản lý giáo dục đạo đức của nhà trường, năng lực giáo dục, nghệ thuật sư phạm của giáo viên có tác dụng cảm hóa học sinh phát huy vai trò tự giáo dục và tính tích cực tập luyện, rèn luyện các phẩm chất đạo đức của học sinh.

Năng lực nắm đặc điểm học sinh, các yếu tố hoàn cảnh của học sinh, những diễn biến tâm lý của học sinh sẽ giúp giáo viên lựa chọn các phương pháp, biện pháp tác động giáo dục hiệu quả.

Năng lực phối hợp các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường trong giáo dục đạo đức cho học sinh sẽ giúp giáo viên phát huy được sức mạnh tổng hợp trong giáo dục học sinh và tạo sự thống nhất giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong quản lý, giáo dục đạo đức cho học sinh.

1.5.1.3. Tính tích cực tự rèn luyện của học sinh

Tính tích cực học tập, rèn luyện, tự giáo dục của học sinh là yếu tố quyết định kết quả giáo dục đạo đức ở học sinh, kết quả giáo dục đạo đức cho học sinh và hiệu quả của quản lý giáo dục đạo đức cho học sinh ở trường THCS chỉ đạt được khi phát huy được tính tự giác, tích cực, tự giáo dục của mỗi học sinh. Do đó Hiệu trưởng nhà trường cần chỉ đạo giáo viên lựa chọn các phương pháp, biện pháp giáo dục phù hợp sao cho phát huy được tính tự giác, tính tích cực và khả năng lực giáo dục, tự rèn luyện của học sinh. Nhà trường và giáo viên cần quan tâm đến sự khác biệt về năng lực, cá tính của mỗi học sinh, tạo môi trường để học sinh phát huy các phẩm chất, năng lực của bản thân thông qua các hoạt động trải nghiệm.

1.5.2. Các yếu tố khách quan

1.5.2.1. Các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, địa phương về giáo dục

Tác động của các yếu tố về chủ trương chính sách, cơ chế quản lý của nhà nước với giáo dục trung học cơ sở là yếu tố khách quan có ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ở trường THCS trong bối cảnh đổi mới giáo dục. Sự phát triển của trường trung học cơ sở nói chung và các hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ở trường THCS nói riêng luôn gắn liền và chịu sự chỉ đạo trực tiếp từ các văn bản pháp qui của nhà nước, của Ngành Giáo dục và chính quyền địa phương. Hệ thống văn bản pháp quy về giáo dục THCS bao gồm các thông tư về việc tổ chức và hoạt động ở trường trung học cơ sở, các quy chế quản lý hoạt động giáo dục nói chung và quản lý giáo dục đạo đức nói riêng, quản lý đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên ở trường THCS và các thông tư hướng dẫn về giáo dục đạo đức cho học sinh ở

trường THCS. Tất cả các văn bản quy chế, thông tư này đều mang tính pháp lý để Hiệu trưởng các trường THCS tổ chức, chỉ đạo thực hiện hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh, nó ảnh hưởng rất nhiều đến quá trình giáo dục đạo đức ở trường trung học cơ sở. Thiếu các văn bản đó hoặc hiểu, nhận thức chưa đúng sẽ dẫn đến việc tổ chức hoạt động giáo dục nói chung và giáo dục đạo đức nói riêng ở trường trung học cơ sở đi không đúng hướng.

1.5.2.2. Môi trường kinh tế - xã hội, khoa học công nghệ trong giai đoạn hiện nay

Điều kiện kinh tế văn hóa, xã hội ở địa phương; sự ủng hộ và mối quan hệ gắn kết của các cấp chính quyền địa phương với trường THCS; trình độ dân trí của cộng đồng dân cư là các yếu tố khách quan trực tiếp ảnh hưởng đến hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ở trường trung học cơ sở. Đặc biệt, bối cảnh kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế hiện nay có tác động rất lớn đến thay đổi quan niệm giá trị và hành vi đạo đức của học sinh nói chung và học sinh THCS nói riêng.

Trong giai đoạn hiện nay sự phát triển mạnh mẽ công nghệ thông tin và ảnh hưởng của nó tới giáo dục nói chung và tới học sinh nói riêng. Điều này sẽ ảnh hưởng rất lớn đến quản lý giáo dục đạo đức ở trường THCS vì Internet đang từng ngày, từng giờ tác động đến nhận thức, lối sống và hành vi đạo đức của học sinh trong đó bao hàm cả về mặt tích cực lẫn về mặt tiêu cực. Hiện tượng học sinh THCS bị cám dỗ qua mạng, nghiện điện thoại, nghiện gêm vv…

1.5.2.3. Nhận thức của các lực lượng xã hội tham gia hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh trung học cơ sở

Nhận thức của các lực lượng tham gia hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh là một trong những điều kiện quan trọng chi phối hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh. Nhận thức của các lực lượng tham gia giáo dục đạo đức cho học sinh THCS được đánh giá bởi các vấn đề sau: Nhận thức của cha mẹ học sinh và các lực lượng xã hội về sự cần thiết phải giáo dục đạo đức cho học sinh; Hiểu thế nào là đạo đức? Ý nghĩa, vai trò của giáo dục đạo đức cho học sinh THCS trong giai đoạn hiện nay, nhất là trước sự phát triển và hội nhập của