Chỉ Đạo Đổi Mới Phương Pháp, Hình Thức Tổ Chức Dạy Học Trải Nghiệm

3.2.2. Chỉ đạo đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức dạy học trải nghiệm môn Khoa học tự nhiên đáp ứng yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông mới

3.2.2.1. Mục tiêu của biện pháp

Thực hiện nhằm giúp cho CBQL thông qua những tác động của mình đảm bảo tốt việc quán triệt thực hiện đổi mới PPDH của mỗi Tổ chuyên môn, mỗi GV môn KHTN góp phần từng bước nâng cao chất lượng và hiệu quả DH môn học, phát triển tối ưu năng hành động cho học sinh trong nhà trường.

3.2.2.2. Nội dung của biện pháp

Biện pháp này được triển khai thực hiện theo các nội dung cơ bản sau:

- Khảo sát, đánh giá thực trạng sử dụng PPDH, hình thức dạy học trải nghiệm môn KHTN của GV hiện nay.

- Xây dựng kế hoạch đổi mới PPDH và HTDH trải nghiệm môn KHTN.

- Thông qua kế hoạch đổi mới PPDH và HTDH trải nghiệm mô KHTN của mỗi GV.

- Tổ chức thực hiện đổi mới PPDH và HTDH trải nghiệm môn KHTN.

- Tổ chức kiểm tra, giám sát việc thực hiện HĐDH, PPDH trải nghiệm môn KHTN của mỗi GV

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 141 trang tài liệu này.

- Đánh giá kết quả của hoạt động đổi mới PPDH và HTDH trải nghiệm môn KHTN.

3.2.2.3. Cách thức thực hiện biện pháp

- Hiệu trưởng nhà trường chỉ đạo thành lập Ban đổi mới PPDH trong nhà trường, trong đó, Trưởng ban là Phó Hiệu trưởng phụ trách chuyên môn, thành viên là các Tổ trưởng chuyên môn và một số GV có nhiều kinh nghiệm trong đổi mới PPDH theo hướng trải nghiệm.

- Ban đổi mới PPDH chỉ đạo Tổ chuyên môn (tổ Tự nhiên) tổ chức sinh hoạt chuyên môn với chủ đề chính là “Đổi mới PPDH và HTDH trải nghiệm môn KHTN theo chương trình giáo dục phổ thông mới” và những chủ đề nhánh của nó, yêu cầu toàn bộ GV trong Tổ tự nhiên phải tham gia thường xuyên, tích

cực. Thông qua các buổi sinh hoạt chuyên môn, mỗi GV cần nắm rõ được những vấn đề sau:

+ Những lí luận cơ bản có liên quan đến đổi mới phương pháp và hình thức dạy học trải nghiệm môn KHTN theo chương trình giáo dục phổ thông mới.

+ Hệ thống các phương pháp và hình thức dạy học trải nghiệm môn KHTN theo chương trình giáo dục phổ thông mới.

+ Quy trình lựa chọn và sử dụng các phương pháp và hình thức dạy học trải nghiệm môn KHTN theo chương trình giáo dục phổ thông mới..

+ Những điều kiện đảm bảo cho việc thực hiện các phương pháp và hình thức dạy học trải nghiệm môn KHTN theo chương trình giáo dục phổ thông mới.

- Sau những đợt sinh hoạt chuyên môn,Tổ trưởng chuyên môn chỉ đạo mỗi GV cần xây dựng kế hoạch đổi mới PPDH và HTDH trải nghiệm môn KHTN phù hợp với khả năng của bản thân và điều kiện thực tế của HĐDH môn học.

- Khi đã hoàn tất kế hoạch đổi mới PPDH và HTDH trải nghiệm môn KHTN của cá nhân, GV bộ môn nộp lại bản kế hoạch cho Tổ trưởng chuyên môn. Dựa vào những bản kế hoạch của các thành viên, Tổ trưởng chuyên môn tổ chức sinh hoạt chuyên môn để GV trong Tổ chuyên môn cùng nhau trao đổi và đi đến thống nhất những vấn đề chung trong đổi mới PPDH và HTDH trải nghiệm môn KHTN cần thực hiện.

- Dựa vào bản kế hoạch đã được thống nhất, mỗi GV chủ động thực hiện HĐDH của mình với việc lựa chọn và sử dụng phối kết hợp các PPDH và HTDH trải nghiệm môn KHTN theo chương trình giáo dục phổ thông mới.

- BGH nhà trường, lãnh đạo Tổ chuyên môn cần huy động mọi nguồn lực, tạo điều kiện thuận lợi để mỗi GV thực hiện có hiệu quả HĐDH, đổi mới PPDH và HTDH trải nghiệm môn KHTN của mình.

- Trong quá trình giáo viên thực hiện HĐDH, Ban giám hiệu phân công các cán bộ cụ thể kiểm tra, giám sát việc sử dụng các PPDH và HTDH trải nghiệm môn KHTN của mỗi GV, ghi nhận vào biên bản cụ thể, rõ ràng, phản ánh đúng thực trạng sử dụng các PPDH và HTDH trải nghiệm môn KHTN của GV trong nhà trường.

- Hiệu trưởng các trường THCS chủ trì tổ chức các Hội nghị chuyên đề về đánh giá thực trạng đổi mới PPDH và HTDH trải nghiệm môn KHTN, trên cơ sở đó, nghiên cứu và áp dụng các biện pháp nhằm tăng cường hiệu quả của hoạt động đổi mới PPDH và HTDH trải nghiệm môn KHTN của GV trong nhà trường.

3.2.2.4. Điều kiện thực hiện biện pháp

Để biện pháp này được thực hiện thuận lợi và hiệu quả cần có những điều kiện cơ bản như:

- Sự quan tâm sâu sát, thường xuyên của lãnh đạo nhà trường, lãnh đạo Tổ chuyên môn đối với hoạt động đổi mới PPDH và HTDH trải nghiệm môn KHTN của GV.

- Năng lực quản lí hoạt động đổi mới PPDH và HTDH trải nghiệm môn KHTN của các CBQL.

- Trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và tinh thần tự giác của mỗi GV.

- Môi trường hoạt động nghề nghiệp tích cực

3.2.3. Chỉ đạo xây dựng và phát triển môi trường học tập trải nghiệm tích cực cho học sinh

3.2.3.1. Mục tiêu của biện pháp

Biện pháp này được thực hiện nhằm giúp cho nhà trường xây dựng được môi trường tích cực cho quá trình học tập nói chung và học tập môn KHTN nói riêng của học sinh, tạo ra những điều kiện thuận lợi nhất cho quá trình hình thành và phát triển năng lực cho các em.

3.2.3.2. Nội dung của biện pháp

Việc xây dựng môi trường dạy học trải nghiệm tiến hành thông qua các nội dung cụ thể như sau:

Xây dựng và hoàn thiện môi trường học tập lành mạnh đảm bảo được các điều kiện cần thiết về hệ thống CSVC, trang thiết bị phục vụ HĐDH, quản lí HĐDH trải nghiệm, cảnh quan môi trường xanh - sạch - đẹp, có phòng thí nghiệm, vườn thực hành cho học sinh, đây là một trong những điều kiện quan trọng để dạy môn KHTN…

Xây dựng nề nếp học tập, sinh hoạt vui chơi của học sinh; quan tâm nhiều về hoạt động trải nghiệm, tham quan trong học tập nhằm giáo dục các kỹ năng ứng dựng kiến thức vào thực tiễn cuộc sống…

Kết hợp tốt các môi trường giáo dục: nhà trường, gia đình và xã hội.

Xây dựng, củng cố và phát triển mối quan hệ tích cực giữa các lực lượng giáo dục ở trong và ngoài nhà trường.

Đưa hoạt động giảng dạy của GV và hoạt động học tập của học sinh vào nề nếp, tạo một môi trường sư phạm ngăn nắp, kỷ luật nhưng thân thiện; làm tốt phong trào xây dựng “trường học đạt chuẩn về cảnh quan, vệ sinh môi trường” để tạo môi trường tốt nhất phục vụ nhu cầu học tập môn KHTN cũng như các hoạt động giáo dục khác của học sinh tại trường.

Hoàn thiện hệ thống CSVC, trang thiết bị dạy học trải nghiệm theo hướng đáp ứng đủ về số lượng và đảo bảo về chất lượng.

3.2.3.3. Cách thức thực hiện biện pháp

Trước khi bước vào năm học mới, Hiệu trưởng nhà trường chỉ đạo các Phó Hiệu trưởng và tổ trưởng tổ chuyên môn thực hiện các hoạt động sau:

Hiệu trưởng nhà trường cần chỉ đạo Phó Hiệu trưởng và các Tổ trưởng tổ chuyên môn tổ chức khảo sát, đánh giá thực trạng hệ thống CSVC, trang thiết bị và các yếu tố khác của môi trường cảnh quan phục vụ cho HĐ dạy học trải nghiệm môn KHTN. Trên cơ sở đó, Phó Hiệu trưởng lập báo cáo về kết quả khảo sát, đánh giá trình lên Hiệu trưởng nhà trường.

Căn cứ vào báo cáo kết quả khảo sát, đánh giá thực trạng hệ thống CSVC, trang thiết bị và các yếu tố khác của môi trường cảnh quan phục vụ cho hoạt động dạy học trải nghiệm môn KHTN, Hiệu trưởng nhà trường báo cáo lên lãnh đạo Phòng GD&ĐT và các cấp Ủy Đảng, chính quyền, trong báo cáo nêu rõ những hạn chế về CSVC, trang thiết bị phục vụ hoạt động DH trải nghiệm môn KHTN của các trường THCS, đề xuất nhu cầu tăng cường hệ thống CSVC, trang thiết bị dạy học của nhà trường với các cơ quan có liên quan.

Hiệu trưởng nhà trường xin ý kiến chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương, ngành GD thành phố đồng thời phối hợp với các cơ quan ban ngành đoàn thể tuyên truyền, vận động mọi thành phần xã hội ủng hộ, đóng góp cho quá trình hoàn thiện hệ thống CSVC, trang thiết bị dạy học, xây dựng cảnh quan môi trường đáp ứng tốt yêu cầu của hoạt động DH trải nghiệm môn KHTN.

Hiệu trưởng nhà trường xây dựng kế hoạch tổ chức kiểm tra nội bộ thực hiện kiểm tra các nội dung về CSVC, trang bị môi trường dạy học phục vụ hoạt động dạy học trải nghiệm môn KHTN. Nội dung các quy định cần nêu rõ thời gian bắt đầu thực hiện, thời gian hoàn thành (đi vào nề nếp), điều chỉnh, bổ sung hợp lý, thành lập ban kiểm tra, kiểm tra thường xuyên việc thực hiện các quy định, nội quy đề ra.

Hiệu trưởng nhà trường tập hợp, nghiên cứu kỹ các văn bản quy định của Bộ GD&ĐT về quản lí HĐDH: Mục tiêu đào tạo trường THCS, Điều lệ trường THCS, quy định về hồ sơ giảng dạy, quy định về thi đua khen thưởng, điều kiện xét hoàn thành chương trình, các tiêu chí... Cụ thể hóa được các yêu cầu văn bản vào đơn vị mình, từ đó đề ra các yêu cầu thực hiện đối với cán bộ GV trong việc tổ chức các hoạt động học tập học sinh.

Hiệu trưởng nhà trường tham mưu với các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương quan tâm tăng cường đầu tư CSVC phục vụ cho HĐDH trải nghiệm ở trường THCS, đảm bảo các điều kiện hỗ trợ GV thực hiện đổi mới PPDH theo hướng trải nghiệm.

Ngay từ đầu năm học và trong suốt năm học, Hiệu trưởng nhà trường chỉ đạo các Phó Hiệu trưởng và tổ trưởng tổ chuyên môn thực hiện các hoạt động sau:

Trên cơ sở các nguồn đầu tư, Hiệu trưởng nhà trường chỉ đạo công tác tăng cường các trang thiết bị dạy học trải nghiệm môn KHTN.

Chỉ đạo tổ chức cho GV kiểm tra thiết bị đồ dùng dạy học đã có, xây dựng kế hoạch sử dụng theo yêu cầu bộ môn, từ đó tham mưu cho Hiệu trưởng mua sắm bổ sung trang thiết bị dạy học hợp lý theo nguồn kinh phí nhà trường, đồng thời có biện pháp huy động xã hội hóa nếu cần.

Chỉ đạo Tổ chuyên môn hướng dẫn cho các GV môn KHTN sử dụng thiết bị đồ dùng phải quy định rõ, cụ thể những tiết dạy có thiết bị dồ dùng và thiết bị tối thiểu cần có. Đưa việc sử dụng thiết bị vào tiêu chí đánh giá giờ dạy cũng như tiêu chí đánh giá thi đua.

Chỉ đạo tổ chức hội thảo, bồi dưỡng cho GV cách thức sử dụng, bảo quản TB phục vụ HĐDH trải nghiệm môn KHTN. Tiến hành cùng tham gia thực hiện với những bài khó để rút kinh nghiệm, tránh tình trạng GV lúng túng hoặc không thành công khi thực hành, làm thí nghiệm làm ảnh hưởng đến hiệu quả giờ dạy, đến niềm tin của HS.

Chỉ đạo tổ chức hội thảo về việc ứng dụng công nghệ thông tin vào hỗ trợ cho giảng dạy sao cho hiệu quả nhất. Lồng ghép yêu cầu dạy học có ứng dụng CNTT vào các đợt Hội giảng - Hội học, bồi dưỡng GV dự thi GV giỏi cấp tỉnh để rút kinh nghiệm, cùng phát hiện các biểu hiện của việc lạm dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy để cùng khắc phục.

Chỉ đạo tổ chức hội thi GV tự làm đồ dùng dạy học đạt chất lượng, khen thưởng GV có nhiều sáng tạo, cải tiến đồ dùng dạy học nâng cao chất lượng dạy học ở THCS.

Chỉ đạo cán bộ phụ trách phòng thiết bị, thí nghiệm phải tích cực bảo quản, bảo dưỡng thiết bị, thí nghiệm. Có kế hoạch sắp xếp khoa học, thuận tiện thiết bị cho giáo viên mượn, trả. Có kế hoạch cho mượn, ghi chép nhật ký, đánh giá việc sử dụng thiết bị của giáo viên (nhiều hay ít, bảo quản tốt hay không tốt mỗi khi sử dụng...). Hàng tháng, báo cáo với Hiệu trưởng về việc thực hiện quy định cũng như hiệu quả sử dụng đồ dùng, để chấn chỉnh kịp thời.

Chỉ đạo xây dựng hệ thống hồ sơ, sổ sách ghi chép, theo dõi quá trình xây dựng, hoàn thiện hệ thống CSVC, mua sắm trang thiết bị phục vụ HĐDH trải nghiệm môn KHTN đồng thời phân công trách nhiệm việc bảo quản, kiểm kê hàng năm cho một phó Hiệu trưởng nhà trường phụ trách.

Chỉ đạo tích cực huy động các nguồn lực xã hội hóa, tranh thủ sự đóng góp, ủng hộ cho nhà trường về từ nhiều tập thể, cá nhân với nhiều hình thức khác

nhau, đặc biệt là hỗ trợ xây dựng và hoàn thiện hệ thống CSVC, trang thiết bị phục vụ cho HĐDH trải nghiệm môn KHTN.

Tổ chức cho GV, học sinh học tập, trao đổi rút kinh nghiệm việc thực hiện nề nếp năm học trước. Các vấn đề tồn tại, yếu kém, chưa thực hiện được cần được quán triệt và đề ra các biện pháp khắc phục. Các nội dung đó thực hiện tốt cần được tuyên dương, khen thường đồng thời nhân rộng phạm vi áp dụng.

Tổ chức phối hợp với đội ngũ GV xây dựng nghiêm túc các kế hoạch nội dung công việc, kịp thời chấn chỉnh nề nếp học sinh, đảm bảo phát huy được vai trò chủ động tích cực, sáng tạo của các em.

Thông báo rộng rãi các quy định, quy chế chuyên môn tới toàn thể GV, cán bộ nhân viên trong nhà trường, nội quy tới toàn thể học sinh trong nhà trường. Nêu rõ hình thức khen thưởng đối với những cá nhân, tập thể thực hiện tốt, mức độ xử lý kỷ luật với các trường hợp vi phạm, không hoàn thành tốt nhiệm vụ.

Thực hiện một cách thường xuyên việc tăng cường các hoạt động củng cố và phát triển mối quan hệ giữa giáo viên với học sinh, học sinh với học sinh, giữa gia đình - nhà trường - xã hội,… các yếu tố tâm lý như động cơ, nhu cầu, hứng thú, tích cực học tập học sinh và phong cách, phương pháp giảng dạy của GV tạo nên môi trường học tập, nhóm, lớp.

Thực hiện tốt công tác kiểm tra, giám sát hoạt động giảng dạy và quản lí hoạt động học tập của học sinh đảm bảo mục tiêu giáo dục của cấp học, thực hiện tốt mối quan hệ giữa giáo viên với phụ huynh học sinh,… nhằm kịp thời chấn chỉnh, uốn nắn động cơ học tập, ý thức đạo đức học sinh.

Nhà trường cần mở rộng quan hệ hợp tác với cộng đồng và các tổ chức liên quan để có sự hỗ trợ về CSVC, về các nguồn nhân lực phù hợp cho các em có thể đến thực hành, thí nghiệm, tham quan, học hỏi,...

3.2.3.4. Điều kiện thực hiện biện pháp

Để biện pháp này được thực hiện thuận lợi và hiệu quả cần có những điều kiện cơ bản như:

Sự quan tâm sâu sát, thường xuyên của lãnh đạo các cấp ủy Đảng, chính

quyền; lãnh đạo Phòng GD&ĐT, cùng với sự nhiệt tình ủng hộ, đóng góp về mọi mặt của toàn thể nhân dân địa phương.

Năng lực, phẩm chất của đội ngũ CBQL, GV cùng với ý thức trách nhiệm cao của họ trong HĐDH trải nghiệm và quản lí HĐDH trải nghiệm môn KHTN xây dựng môi trường học tập tích cực cho học sinh.

Cần có cơ chế, chính sách mang tính hoàn thiện có liên quan đến hoạt động dạy học và quản lí dạy học trải nghiệm môn KHTN trong nhà trường theo tiếp cận năng lực; xây dựng môi trường học tập tích cực cho học sinh.

Cần đảm bảo về nguồn kinh phí phục vụ cho việc hoàn thiện cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ học động dạy và hoạt động học trong nhà trường.

Cần có vai trò chủ đạo của nhà trường trong công tác huy động các lực lượng cộng đồng tham gia xây dựng môi trường học tập tích cực cho học sinh

3.2.4. Chỉ đạo đổi mới hình thức kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học trải nghiệm môn Khoa học tự nhiên

3.2.4.1. Mục tiêu của biện pháp

Biện pháp này được thực hiện nhằm giúp cho lãnh đạo nhà trường thường xuyên thu thập được những thông tin về hoạt động và kết quả hoạt động dạy học trải nghiệm môn KHTN theo chương trình giáo dục phổ thông mới, xác định một cách đúng đắn những kết quả đạt được cùng với những vấn đề còn tồn tại trong hoạt động dạy của giáo viên và hoạt động học tập của học sinh để từ đó đưa ra những điều chỉnh kịp thời, góp phần từng bước nâng cao chất lượng dạy học và phát triển năng lực học sinh của nhà trường.

3.2.4.2. Nội dung của biện pháp

Xây dựng và hoàn thiện các văn bản có liên quan đến hoạt động kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy của GV và kết quả học tập của học sinh theo chương trình giáo dục phổ thông mới.

Tiến hành kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy của giáo viên và kết quả học tập của học sinh theo tiếp cận năng lực.

Báo cáo kết quả kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học trải nghiệm môn