Mục Tiêu Bồi Dưỡng Năng Lực Tư Vấn Hướng Nghiệp Cho Giáo Viên Ở Trường

đáp ứng tình hình thực tiễn.

Yêu cầu năng lực của giáo viên làm công tác tư vấn hướng nghiệp:

- Giáo viên làm công tác tư vấn hướng nghiệp cần phải hiểu và đánh giá đúng các năng lực của học sinh đang có nhu cầu chọn nghề và giúp học sinh khám phá các lựa chọn nghề nghiệp;

- Giáo viên làm công tác tư vấn hướng nghiệp phải theo sát các yêu cầu của thị trường lao động và giúp đỡ học sinh, kể cả đối tượng năng khiếu hay có hoàn cảnh khó khăn đặc biệt, xây dựng và phát triển các kế hoạch nghề nghiệp sao cho phù hợp nhất với bản thân.

1.3.2. Mục tiêu bồi dưỡng năng lực tư vấn hướng nghiệp cho giáo viên ở trường THCS

Xác định mục tiêu bồi dưỡng năng lực TVHN là trả lời cho câu hỏi: bồi dưỡng năng lực giáo viên nhằm đạt những tiêu chuẩn nào? chất lượng giáo viên sau bồi dưỡng thế nào?

Mục tiêu của hoạt động bồi dưỡng là:

- Bổ sung,củng cố và phát triển những kỹ năng TVHN của giáo viên.

- Bổ sung cho giáo viên những kiến thức mới về hoạt động nghề nghiệp trong xã hội phát triển.

- Nâng cao ý thức, phương pháp, kỹ năng, thói quen tự học của giáo viên. Trên cơ sở đó hình thành năng lực tự học, năng lực phát triển chuyên môn nghề nghiệp liên tục cho giáo viên.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 140 trang tài liệu này.

1.3.3. Nội dung bồi dưỡng năng lực tư vấn hướng nghiệp cho giáo viên ở trường THCS.

Nội dung của bồi dưỡng năng lực TVHN cho GV THCS là kế thừa và phát triển những tri thức, kinh nghiệm về tư vấn hướng nghiệp. Yêu cầu nội dung bồi dưỡng năng lực TVHN phải phong phú, phù hợp với mục tiêu và hình thức của từng loại hình bồi dưỡng và nội dung bồi dưỡng cần đáp ứng nhu cầu của giáo viên cũng như nhiệm vụ đặc thù trong công tác giáo dục và quản lí

học sinh THCS.

Nội dung bồi dưỡng năng lực TVHN cho GV THCS cần tập trung vào các vấn đề sau:

- Thông tin về hệ thống các trường THPT mà các em có thể tiếp tục học sau tốt nghiệp THCS,

- Thông tin về hệ thống các trường nghề trên địa bàn tỉnh và một số nghề nghiệp trong xã hội và địa phương cho HS;

- Phát triển kỹ năng sử dụng công cụ trắc nghiệm định hướng nghề nghiệp cho học sinh

- Phát triển các kỹ năng chung hỗ trợ cho kỹ năng tư vấn hướng nghiệp như: kỹ năng lắng nghe, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng phản hồi thông tin, kỹ năng hỏi trong tư vấn, …

1.3.4. Phương pháp bồi dưỡng năng lực tư vấn hướng nghiệp cho giáo viên ở trường THCS.

Phương pháp bồi dưỡng năng lực TVHN cho GV là cách thức phối hợp giữa chủ thể bồi dưỡng và đối tượng được bồi dưỡng để đạt được những mục đích đặt ra. Có nhiều phương pháp bồi dưỡng năng lực TVHN cho GV ở trường THCS, trong phạm vi đề tài này tôi làm rõ những phương pháp sau.

* Phương pháp tự nghiên cứu

Tự nghiên cứu là phương pháp chủ thể bồi dưỡng (Báo cáo viên, GV cốt cán,...) đưa ra một vấn đề, một yêu cầu trong một thời gian ngắn đòi hỏi đối tượng bồi dưỡng (học viên, GV) phải có cách giải quyết hay xử lí. Ưu điểm của phương pháp này là trong một thời gian ngắn giúp người học nảy sinh được nhiều ý tưởng, nhiều giả định về một vấn đề nào đó. Đây là một phương pháp để đề xuất các thông tin và ý tưởng.

Một số yêu cầu khi sử dụng phương pháp tự nghiên cứu: Tất cả ý kiến của người học đều được người dạy hoan nghênh mà không phê phán, nhận định đúng sai. Khi kết luận vấn đề, báo cáo viên nên nhấn mạnh kết luận này là sản

phẩm chung của cả lớp, nhóm. Yêu cầu người tham gia đưa ra ý kiến ngắn gọn và chính xác, tránh dài dòng và chung chung. Thông qua phương pháp tự nghiên cứu rèn cho đối tượng bồi dưỡng năng lực giải quyết vấn đề, năng lực giao tiếp, năng lực xử lí tình huống, năng lực ra quyết định trước các vấn đề đặt ra - những năng lực hết sức cần thiết cho mỗi giáo viên đóng vai trò là nhà tư vấn tâm lí.

* Phương pháp thuyết trình: Cung cấp kiến thức chuyên đề, phân tích, giải thích, lí giải về kiến thức mới những vấn đề thuộc chuyên môn các lĩnh vực khác nhau.

* Phương pháp thảo luận nhóm.

Nhà quản lí tổ chức cho GV tham gia trao đổi về một vấn đề hay một nội dung nào đó theo nhóm. Thảo luận nhóm nhỏ được sử dụng rộng rãi nhằm giúp cho GV tham gia một cách chủ động vào quá trình học tập, nhằm tạo cơ hội cho GV tham gia chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm, rèn luyện năng lực hợp tác, năng lực quyết vấn đề, năng lực ra quyết định, năng lực thương lượng, năng lực xử lí tình huống.

Với phương pháp bồi dưỡng này có tác dụng tạo ra môi trường học tập đa thông tin cho người học, giúp họ tự nghiên cứu, tự bộc lộ để thể hiện năng lực và kết quả học tập của cá nhân, ngoài ra học tập theo nhóm kết hợp với thảo luận toàn lớp còn giúp người học phát triển ý thức làm việc tập thể, phát huy trí tuệ tập thể, phát huy tính tích cực học tập, năng lực tổ chức, quản lí

* Phương pháp sử dụng tình huống

Phương pháp sử dụng tình huống là phương pháp chủ thể bồi dưỡng sử dụng các tình huống đưa ra để đối tượng bồi dưỡng phân tích, đánh giá tình huống, hành động trong tình huống đó. Kết quả là người học thu nhận được các tri thức khoa học, thái độ và các kĩ năng hành động sau khi giải quyết các tình huống đã cho.

* Phương pháp tổ chức trò chơi

Phương pháp tổ chức trò chơi là phương pháp tổ chức cho người học

thực hiện những hành động, những thái độ và thực hành năng lực tư vấn phù hợp thông qua những trò chơi cụ thể. Nội dung trò chơi sẽ minh họa một cách sinh động cho các hình thức, nguyên tắc, năng lực cần thiết cho quá trình tư vấn cũng như rèn luyện cho người học những kĩ năng sống nào đó.

Qua trò chơi người học có cơ hội thể nghiệm những năng lực tư vấn đã hình thành, rèn luyện khả năng giao tiếp, ứng xử, năng lực quan sát, rèn luyện kĩ năng nhận xét đánh giá hành vi của người khác và của mình là phù hợp hay chưa phù hợp để từ đó có thể tự điều chỉnh.

Để bồi dưỡng năng lực TVHN cho đội ngũ GV đạt hiệu quả cao trong quá trình bồi dưỡng chủ thể bồi dưỡng căn cứ vào nội dung, hình thức, đặc điểm của đối tượng bồi dưỡng để lựa chon các phương pháp phù hợp, đồng thời vận dụng các phương pháp một cách linh hoạt, phù hợp để đạt được mục đích đề ra.

1.3.5. Hình thức bồi dưỡng năng lực tư vấn hướng nghiệp cho giáo viên ở trường THCS

- Tổ chức các đợt sinh hoạt tập thể về chuyên môn, nghiệp vụ tại tổ bộ môn của nhà trường, liên trường hoặc cụm trường.

- Bồi dưỡng tập trung nhằm hướng dẫn tự học, thực hành, hệ thống hóa kiến thức, giải đáp thắc mắc, hướng dẫn những nội dung bồi dưỡng khó đối với giáo viên; đáp ứng nhu cầu của giáo viên trong học tập bồi dưỡng; tạo điều kiện cho giáo viên có cơ hội được trao đổi về chuyên môn, nghiệp vụ và luyện tập kĩ năng.

- Tổ chức và phối hợp tổ chức các lớp bồi dưỡng ngắn hạn tập huấn cho GV tại trường

- Xây dựng các chuyên đề bồi dưỡng thường xuyên theo năm học.

- Trang bị tài liệu cho giáo viên tự nghiên cứu, tự học, tự rèn luyện.

1.4. Quản lý bồi dưỡng năng lực tư vấn hướng nghiệp cho giáo viên ở trường THCS

1.4.1. Mục tiêu quản lí hoạt động bồi dưỡng năng lực TVHN cho GV

Nhằm từng bước nâng cao chất lượng đội ngũ, khắc phục những tồn tại

trong hoạt động giáo dục học sinh góp phần nâng cao chất lượng dạy học và hoạt động GD của nhà trường. BD năng lực TVHN cho đội ngũ GV, tạo điều kiện để GV được chuẩn bị về cơ sở lí luận và thực tiễn thực hiện nhiệm vụ giáo dục có hiệu quả, xây dựng được môi trường giáo dục thân thiện, an toàn đáp ứng được yêu cầu của xã hội.

Bồi dưỡng năng lực TVHN, giúp giáo viên chủ động, sáng tạo linh hoạt trong thiết kế, tổ chức hoạt động giáo dục hướng nghiệp nâng cao chất lượng hiệu quả giáo dục học sinh.

Quản lí tốt hoạt động bồi dưỡng năng lực TVHN cho GV các trường THCS chính là cách giúp đội ngũ GV tự hoàn thiện năng lực sư phạm của bản thân, từ đó nâng cao chất lượng hoạt động giáo dục hướng nghiệp, giúp HS phát triển toàn diện, đáp ứng được yêu cầu giáo dục THCS hiện nay.

1.4.2. Nội dung quản lí hoạt động bồi dưỡng NL TVHN cho GV ở trường THCS

1.4.2.1. Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng NLTVHN cho GV

Hiệu trưởng của các nhà trường xây dựng kế hoạch bồi dưỡng dựa trên yêu cầu và sự thống nhất nội dung bồi dưỡng. Trong hoạt động bồi dưỡng nói chung cũng như hoạt động bồi dưỡng năng lực TVHN cho GV nói riêng, việc xây dựng kế hoạch bồi dưỡng là vấn đề trước nhất mang tính định hướng cho mọi hoạt động. Nội dung kế hoạch bồi dưỡng cần có:

- Mục tiêu bồi dưỡng: Việc bồi dưỡng phải hướng tới mục tiêu cơ bản, đó là: Nâng cao năng lực TVHN cho giáo viên theo từng lĩnh vực cụ thể; Phát triển năng lực tự học, tự bồi dưỡng, tự đánh giá hiệu quả bồi dưỡng của GV và năng lực tổ chức, quản lí hoạt động tự học, tự bồi dưỡng GV của nhà trường.

- Đối tượng bồi dưỡng: Bao gồm toàn bộ GV nhà trường.

- Nội dung bồi dưỡng: Căn cứ vào nhu cầu bồi dưỡng của GV để xác định nội dung, hình thức và thời lượng bồi dưỡng. Có thể bồi dưỡng các năng lực TVHN trong một chuyên đề bồi dưỡng nào đó, hoặc cũng có thể bồi dưỡng từng năng lực riêng biệt lồng ghép với nội dung bồi dưỡng khác theo nhu cầu,

nhiệm vụ cụ thể ở thời điểm tổ chức bồi dưỡng.

Các nội dung bồi dưỡng năng lực TVHN gồm: Hiểu biết về bản chất TVHN; các phương pháp tư vấn, biết lựa chọn phương pháp, cách thức tư vấn;

Hình thức bồi dưỡng: Có hai hình thức bồi dưỡng cơ bản: Bồi dưỡng tập trung và bồi dưỡng thường xuyên trong năm học tại các nhà trường.

Có thể sử dụng đội ngũ cốt cán trong từng lĩnh vực tư vấn hoặc có thể mời các chuyên gia chuyên sâu ở các đơn vị khác về một số vấn đề thực hiện công tác bồi dưỡng. Thời gian bồi dưỡng có thể thông qua các sinh hoạt như tổ chức chuyên đề, ngoại khóa của các tổ chuyên môn, SHCM theo cụm trường (Bố trí thời gian hợp lí để GV vừa tham gia giảng dạy bình thường vẫn tham gia được chương trình bồi dưỡng). Một số nội dung GV có thể tự bồi dưỡng bằng việc nghiên cứu tài liệu bồi dưỡng sau đó viết thu hoạch, hoặc áp dụng nội dung bồi dưỡng được vào quá trình giảng dạy.

Kế hoạch bồi dưỡng phải đảm bảo các yêu cầu chủ yếu sau:

 Công tác xây dựng kế hoạch phải dựa vào các kết quả đánh giá năng lực của giáo viên

 Công tác xây dựng kế hoạch cần căn cứ vào kết quả xác định nhu cầu bồi dưỡng của giáo viên

 Kế hoạch phải phản ánh đầy đủ nội dung: mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức bồi dưỡng

 Tiến độ thực hiện kế hoạch được đề ra một cách chi tiết, hợp lý và khả thi

 Phân công trách nhiệm cho các bộ phận, cá nhân rõ ràng, đầy đủ và chi tiết

 Chỉ rõ chi tiết, hợp lý và khả thi các nguồn lực cần huy động để thực hiện được kế hoạch

 Huy động đóng góp ý kiến của tất cả các thành phần trong nhà trường (giáo viên, tổ bộ môn, …)

 Góp phần định hướng cho việc lập kế hoạch hoạt động bồi dưỡng ở

cấp tổ bộ môn và cá nhân giáo viên

 Công bố, phổ biến kế hoạch rộng rãi trong nhà trường

1.4.2.2. Tổ chức triển khai hoạt động bồi dưỡng NLTVHN cho GV

Thành lập Ban chỉ đạo tổ chức chỉ đạo bồi dưỡng giáo viên về NLTVHN do Hiệu trưởng làm trưởng Ban và phó hiệu trưởng phụ trách chuyên môn làm phó ban và các thành viên khác tham gia.

Thành lập tổ tư vấn của nhà trường đó là những cán bộ, giáo viên có uy tín, có trình độ, năng lực chuyên môn sâu, có kinh nghiệm trong công tác giáo dục hướng nghiệp cho học sinh.

Sắp xếp bộ máy quản lí hoạt động bồi dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên về công tác tư vấn đáp ứng được yêu cầu của mục tiêu và các nhiệm vụ phải đảm nhận. Nói khác đi phải tổ chức bộ máy phù hợp về cấu trúc, cơ chế hoạt động để đủ khả năng đạt được mục tiêu bồi dưỡng giáo viên đề ra.

Tập huấn bồi dưỡng nâng cao năng lực tư vấn hướng nghiệp và năng lực hướng dẫn đồng nghiệp cho giáo viên cốt cán nhằm thực hiện gây ảnh hưởng của họ tới toàn thể giáo viên tham gia tập huấn.

Phân công rõ ràng trong quá trình tổ chức bồi dưỡng từ người chỉ huy đến người điều hành và các nhân viên chịu trách nhiệm phục vụ, giám sát hoạt động bồi dưỡng giáo viên.

Tổ chức công việc: Sắp xếp công việc hợp lí, xây dựng các cơ chế phối hợp để mọi người hướng vào mục tiêu chung của hoạt động bồi dưỡng NLTVHN cho GV.

Như vậy, thực chất của việc tổ chức bồi dưỡng là thiết lập mối quan hệ, liên hệ giữa con người với con người, giữa các bộ phận riêng rẽ thành một hệ thống hoạt động nhịp nhàng như một thể thống nhất. Tổ chức tốt sẽ khơi nguồn cho những tiềm năng, cho các động lực khác, tổ chức không tốt sẽ làm triệt tiêu động lực và giảm sút hiệu quả của hoạt động bồi dưỡng. Trong quản lí giáo dục, quản lí nhà trường, điều quan trọng nhất của công tác tổ chức là phải xác

định rõ vai trò, vị trí của mỗi cá nhân, mỗi thành viên, mỗi bộ phận, đảm bảo mối quan hệ liên kết giữa các cá nhân, các thành viên, các bộ phận tạo nên sự thống nhất và đồng bộ - yếu tố đảm bảo cho thành công trong tổ chức bồi dưỡng giáo viên.

Hiệu trưởng phải chuẩn bị các nguồn lực bồi dưỡng đặc biệt là nguồn nhân lực báo cáo viên, cán bộ, giáo viên cốt cán, tài liệu bồi dưỡng, tài chính phục vụ bồi dưỡng. Bởi chất lượng giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng bồi dưỡng do đó việc chuẩn bị báo cáo viên là khâu vô cùng quan trọng đòi hỏi mỗi nhà trưởng phải quan tâm đầu tư công sức, trí tuệ và nguồn lực hỗ trợ. Việc lựa chọn báo cáo viên tham gia bồi dưỡng tập huấn cho cán bộ giáo viên phải có đủ các tiêu chí sau đây:

 Nắm vững kiến thức chuyên môn và có kinh nghiệm trong giáo dục học sinh.

 Là người có uy tín, có khả năng cảm hóa người khác.

 Có khả năng thuyết trình, tư vấn, hướng dẫn đồng nghiệp, có kĩ năng sư phạm tốt.

1.4.2.3. Chỉ đạo hoạt động bồi dưỡng NLTVHN cho GV

Chỉ đạo việc xây dựng kế hoạch và chương trình bồi dưỡng năng lực TVHN cho GV; chỉ đạo nội dung bồi dưỡng năng lực TVHN cụ thể; chỉ đạo việc xác định chủ đề bồi dưỡng năng lực TVHN và đối tượng bồi dưỡng năng lực TVHN; chỉ đạo triển khai thực hiện kế hoạch bồi dưỡng năng lực TVHN cho GV; chỉ đạo việc sử dụng phương pháp, phương tiện trong bồi dưỡng năng lực TVHN; chỉ đạo việc đánh giá và hiệu chỉnh kế hoạch bồi dưỡng năng lực TVHN cho GV.

Chỉ đạo thực hiện tốt kế hoạch thời gian, khối lượng và kiến thức; kiểm tra việc thực hiện các bước lên lớp, phương pháp giảng dạy và nội dung kiến thức giảng dạy của giảng viên;

Chỉ đạo kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng năng lực TVHN, kiểm tra việc ghi chép sổ sách mẫu biểu giáo vụ như sổ ghi đầu bài, sổ sinh hoạt chuyên