Các Biện Pháp Quản Lý Bồi Dưỡng Năng Lực Dạy Học Cho Giáo Viên Ở Các Trung

hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo của các trung tâm. Để các biện pháp bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên được khả thi và hiệu quả khi thực hiện cần:

Phải phù hợp với các quy định về chức năng, nhiệm vụ được quy định trong Quy chế tổ chức và hoạt động của các Trung tâm GDNN - GDTX.

Xác định rõ những yếu tố ảnh hưởng đến tính thực tiễn đối với các giải pháp.

3.1.4. Đảm bảo tính thực tiễn và phù hợp

Tính thực tiễn và phù hợp để các biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên có hiệu quả cụ thể như sau:

- Các giải pháp phải căn cứ trên thực trạng năng lực dạy học của đội ngũ giáo viên của các Trung tâm GDNN - GDTX tỉnh Cao Bằng hiện nay.

- Các giải pháp cần căn cứ trên thực trạng quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên của các Trung tâm GDNN - GDTX tỉnh Cao Bằng.

Các giải pháp phải phù hợp với thực tiễn định hướng phát triển của ngành giáo dục, phù hợp với thực trạng điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương.

3.2. Các biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên ở các trung tâm GDNN - GDTX tỉnh Cao Bằng

3.2.1. Nâng cao nhận thức cho CBQL, GV về bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 129 trang tài liệu này.

3.2.1.1. Mục đích, ý nghĩa của biện pháp

Trước hết phải chú ý đến vai trò của tư tưởng, nhận thức để làm cho các cấp ủy và chính quyền địa phương, cho mọi CBQL trong ngành GD&ĐT và đặc biệt là đội ngũ giáo viên thấy được tầm quan trọng của việc bồi dưỡng năng lực day học đối với sự nghiệp GD&ĐT.

Trước những yêu cầu của đổi mới giáo dục, các cấp quản lý phải có kế hoạch bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên để từng giáo viên nhận thức được tầm quan trọng của bản thân từ đó phấn đấu cho xứng đáng với điều mà xã hội tôn vinh, coi đây là việc thúc đẩy việc tự học tập, tự bồi dưỡng của từng

giáo viên để đáp ứng về năng lực dạy học trong thời gian tới. Đây chính là sự phát huy nội lực của từng giáo viên.

3.2.1.2. Nội dung và cách thức thực hiện

Trong những năm qua Đảng và Nhà nước ta đã quan tâm nhiều đến việc hình thành và phát triển nhân cách con người, coi giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu. Do đó, vị trí của giáo viên ngày càng được quan tâm, được xã hội tôn vinh. Nhà nước có chính sách về bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ để nâng cao trình độ cho giáo viên.

- Đẩy mạnh tuyên truyền về chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của nhà nước về đổi mới quản lý và phát triển giáo dục đến giáo viên và các lực lượng tham gia giáo dục.

- Tổ chức thực hiện chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của nhà nước về đổi mới và phát triển giáo dục cho giáo viên. Qua đó, mỗi giáo viên thấy được quyền lợi và nghĩa vụ mà mình phải thực hiện.

- Tuyên truyền về mục đích, ý nghĩa của bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên đến các lực lượng tham gia giáo dục đặc biệt là giáo viên.

3.2.1.3. Điều kiện thực hiện biện pháp

- Về cơ sở pháp lý: Các văn bản chỉ đạo (về công tác bồi dưỡng giáo nâng cao năng lực dạy học cho giáo viên bồi dưỡng nâng cao năng lực về chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên) của Bộ GD&ĐT; Sở GD&ĐT Cao Bằng; Nghị Quyết Đại hội Đảng các cấp,…

- Thành lập Ban chỉ đạo bồi dưỡng thường xuyên từ cấp cơ sở đến Sở GD&ĐT.

3.2.2. Kế hoạch hóa các hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên phù hợp với nhu cầu của GV và điều kiện thực tế của trung tâm

3.2.2.1. Mục đích ý nghĩa của biện pháp

Kế hoạch hóa là một trong những chức năng của nhà quản lý. Lập kế hoạch là điều kiện đầu tiên để mọi hoạt động đạt được hiệu quả như mục tiêu

đã đề ra. Để công tác quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên ở các Trung tâm GDNN - GDTX có hiệu quả, người quản lý giáo dục cần xây dựng kế hoạch hoạt động bồi dưỡng phù hợp với thực tế đơn vị, tổ chức tốt hoạt động bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên, chỉ đạo việc tổ chức thực hiện và tổ chức đánh giá kết quả bồi dưỡng, từ đó mỗi giáo viên mới có ý thức trong công tác bồi dưỡng nâng cao năng lực dạy học của mình. Chính vì vậy mà CBQL tại các trung tâm GDNN - GDTX tỉnh Cao Bằng cần ban hành nội bộ về kế hoạch các hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học cho GV mình quản lý.

3.2.2.2. Nội dung và cách thức thực hiện

- Điều tra thực trạng về số lượng, chất lượng, cơ cấu giáo viên để làm cơ sở cho việc xây dựng kế hoạch bồi dưỡng sao cho phù hợp.

- Kế hoạch phải cụ thể, bám sát nhu cầu bồi dưỡng của giáo vên, có khả thi, phù hợp với kế hoạch chung, thuận lợi cho giáo viên khi thực hiện.

- Dự kiến các điều kiện (lực lượng tham gia bồi dưỡng, cơ sở vật chất, thiết bị, tài chính,…) cho hoạt động bồi dưỡng giáo viên. Xác định nhu cầu bồi dưỡng cho từng loại đối tượng để phân loại giáo viên, lập kế hoạch bồi dưỡng chung cho cả đơn vị, hướng dẫn mục tiêu cụ thể cho từng giáo viên và theo dõi sự thực hiện kế hoạch bồi dưỡng của từng giáo viên.

- Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên trong năm học. Xây dựng kế hoạch tháng, tuần; kế hoạch kiểm tra đánh giá, xếp loại giáo viên, có sơ kết đánh giá, rút kinh nghiệm.

- Xây dựng các kế hoạch cho nhiệm vụ của tổ chuyên môn, phân công trách nhiệm cho tổ trưởng chuyên môn trong quản lý năng lực dạy học cho GV bộ môn. Tổ trưởng chuyên môn cần điều tiết, cân đối mối quan hệ giữa các nhiệm vụ của từng chặng thời gian với hệ thống nhiệm vụ năm học để tránh tình trạng bỏ sót hoặc trùng lặp, chồng chéo nhau; Cần đặt ra những câu hỏi và dự kiến trả lời khi bố trí công việc và thời gian thực hiện: Những hoạt động cần được thực hiện là gì? Trong các hoạt động được xác định, hoạt động nào có thể làm trước? Thời gian nào là phù hợp nhất? Sử dụng nguồn lực nào? Ai phụ trách công việc vào thời điểm đó là thích hợp nhất? Nếu có nhiều hoạt

động trùng lặp thì nên cân đối và ưu tiên những hoạt động nào? Nếu vì lý do chủ quan hoặc khách quan, công việc tạm thời dừng lại thì sẽ bố trí thực hiện ra sao?

3.2.2.3. Điều kiện thực hiện

- Nắm rõ về chất lượng của giáo viên. Tổ chức điều tra khảo sát để xác định đúng vấn đề mà giáo viên quan tâm, mong muốn được bồi dưỡng.

- Đánh giá về tình hình cơ sở vật chất, các điều kiện phục vụ cho việc bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên.

3.2.3. Tổ chức và chỉ đạo các hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học cho đội ngũ giáo viên

3.2.3.1. Mục đích, ý nghĩa của biện pháp

Các nội dung bồi dưỡng năng lực dạy học phải thật sự cần thiết đối với giáo viên thì mới kích thích nhu cầu của các cá nhân. Đó là những vấn đề nảy sinh trong quả trình dạy học. Do đó, nội dung chương trình bồi dưỡng năng lực dạy học phải sát với nhu cầu của giáo viên, phù hợp với đặc điểm kinh tế - xã hội địa phương. Nội dung bồi dưỡng năng lực dạy học cần đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiệm vụ dạy học với việc bồi dưỡng nâng cao năng lực giáo viên, giữa lý thuyết với kỹ năng lực thực hành. Chính vì vậy mà CBQL tại các trung tâm GDNN - GDTX tỉnh Cao Bằng cần tổ chức và chỉ đạo các hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học cho GV mình quản lý.

3.2.3.2. Nội dung và cách thức thực hiện

Trên cơ sở khảo sát thực trạng giáo viên, thực trạng công tác bồi dưỡng năng lực dạy học đối với giáo viên ở các trung tâm GDNN - GDTX tỉnh Cao Bằng, các nội dung bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên trong những năm tới là kiến thức chuyên môn và kỹ năng nghề nghiệp:

* Về nội dung bồi dưỡng

- Bồi dưỡng kiến thức về chuyên môn: Tổ chức bồi dưỡng về kiến thức chuyên môn đối với các môn học thuộc chương trình GDTX. Việc tích hợp nhiều nội dung trong các môn học thường làm các bài giảng quá tải, người giáo viên cần phải có chuyên môn sâu đối với bộ môn của mình để làm sao vừa dạy

đủ các kiến thức cơ bản, vừa thực hiện được các nội dung tích hợp. Bồi dưỡng về kiến thức chuyên môn còn giúp giáo viên cập nhập các kiến thức mới, phù hợp với các yêu cầu của đổi mới giáo dục.

- Bồi dưỡng chương trình và phương pháp dạy học: Tập trung bồi dưỡng đối với các vấn đề nội dung của chương trình, nội dung ở từng môn, từng lớp và các phương pháp giảng dạy phù hợp. Cách xây dựng giáo án theo những yêu cầu của đổi mới giáo dục. Đổi mới về kiểm tra, đánh giá học viên. Phương pháp dạy học theo hướng tích cực, phát huy năng lực của học viên, lấy học viên làm trung tâm của hoạt động dạy và học.

- Bồi dưỡng kỹ năng sư phạm và năng lực nghề nghiệp cho giáo viên. Các kĩ năng mà người giáo viên cần có, đó là:

Kĩ năng thiết kế nội dung và chương trình dạy học. Với kĩ năng này, này, người giáo viên có thể làm việc có kế hoạch, có định hướng, biết được năng lực và nhu cầu của học viên, dự kiến được những tình huống có thể xảy ra, định hướng được năng lực học viên.

Thiết kế nội dung và chương trình dạy học. Người giáo viên cần nắm rõ nội dung, chương trình dạy học, tâm sinh lí lứa tuổi để xây dựng chương trình, nội dung dạy học phù hợp.

Kĩ năng dạy học trên lớp: đó là các kĩ năng đặt vấn đề (hay khởi động, mở bài); kĩ năng củng cố, luyện tập, hướng dẫn vận dụng; kĩ năng điều khiển các hoạt động dạy học; kĩ năng lựa chọn phương pháp và kĩ thuật dạy học; kĩ năng sử dụng thiết bị dạy học; kĩ năng đánh giá, tự rút kinh nghiệm giờ dạy

- Bồi dưỡng kỹ năng khai thác và sử dụng công nghệ thông tin phục vụ cho hoạt động giảng dạy của GV: Bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng khai thác công nghệ thông tin và truyền thông để thiết kế giáo án điện tử, tổ chức dạy học và kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh.

- Bồi dưỡng kiến thức cơ bản về các lĩnh vực kinh tế - xã hội: Bồi dưỡng về những chủ trương, đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước, các luật,

quy định của Ngành; bồi dưỡng những tri thức mới về tình hình kinh tế, chính trị, khoa học công nghệ; bồi dưỡng những kiến thức về văn hóa, truyền thống, lịch sử địa phương.

* Về hình thức bồi dưỡng.

- Bồi dưỡng qua các lớp tập chung dài hạn, ngắn hạn. Căn cứ vào nhu cầu và thực trạng giáo viên để xây dựng kế hoạch bồi dưỡng. Các đợt bồi dưỡng cần phải đảm bảo về công tác dạy học của giáo viên, do đó cần tổ chức vào các dịp hè, thứ 7 và chủ nhật. Về bồi dưỡng dài hạn cần căn cứ vào thực trạng đội ngũ giáo viên để luân phiên thay nhau đi bồi dưỡng.

- Bồi dưỡng theo các chuyên đề. Các chuyên đề về chuyên môn khác nhau với những nội dung khác nhau giúp giáo viên luôn được bổ sung, cập nhập những kiến thức mới, có thể trao đổi kinh nghiệm với nhau. Ngoài ra các chuyên đề về đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục cũng sẽ được giáo viên lĩnh hội. Các chuyên để được thực hiện bởi cốt cán, báo cáo viên do Sở GD&ĐT triệu tập để lên lớp cho giáo viên trong toàn tỉnh.

- Bồi dưỡng tại trường thông qua các hoạt động chuyên môn.

+ Bồi dưỡng qua sinh hoạt tổ chuyên môn. Tổ chuyên môn là diễn đàn để giáo viên có thể trao đổi, đóng góp cho nhau về kiến thức cũng như các kĩ năng sư phạm. Hàng tháng tổ chuyên môn tổ chức sinh hoạt 02 lần để đánh giá về công tác chuyên môn. Việc đổi mới sinh hoạt chuyên môn, đặc biệt sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học giúp cho các giáo viên tăng cường về trao đổi chuyên môn, cùng nhìn nhận, đánh giá giờ dạy và rút ra những kinh nghiệm quý báu.

+ Bồi dưỡng qua thăm lớp, dự giờ. Qua dự giờ thăm lớp, giáo viên được đánh giá rút kinh nghiệm giờ dạy của mình từ khâu chuẩn bị, bắt đầu bài giảng, tiến trình bài giảng và kết thúc. Người dạy thấy được những ưu điểm cần phát huy và những nhược điểm cần khắc phục để tự điều chỉnh cho tốt hơn, mặt khác những người đi dự cũng rút ra được bài học kinh nghiệm cho bản thân.

Hiện nay việc lên lớp theo chủ đề, theo nghiên cứu bài học, dạy học theo định hướng năng lực được tổ chức thực hiện nhưng chưa đi vào cụ thể, viêc dự giờ sẽ giúp các giáo viên cùng nhìn nhận, đánh giá những ưu, nhược điểm của các hình thức tổ chức dạy học đó, từ đó sẽ tích lũy được kinh nghiệm cho bản thân trước những đổi mới của ngành giáo dục.

+ Bồi dưỡng qua tổ chức thi giáo viên dạy giỏi. Biện pháp này làm tăng thêm hiệu quả của việc dự giờ, thăm lớp. Những GV tham gia hội giảng sẽ là lực lượng nòng cốt cho hoạt động chuyên môn, họ có ý thức tốt, chuyên môn vững vàng, luôn cố gắng trau dồi bản thân để có thể tham gia và đạt được danh hiệu.

+ Tổ chức cho giáo viên nghiên cứu viết sáng kiến kinh nghiệm. Nghiên cứu và viết sáng kiến kinh nghiệm, giáo viên sẽ được bồi dưỡng về nội dung nghiên cứu khoa học. Trong quá trình nghiên cứu sẽ rèn luyện kĩ năng vận dụng, thu thập, xử lý thông tin và nâng cao được tính độc lập, tự tin sáng tạo. Có thể nghiên cứu theo nhóm, tổ chuyên môn hoặc cá nhân.

* Phương pháp bồi dưỡng

Tổ chức bồi dưỡng tập trung. Trong điều kiện knh tế - xã hội còn nhiều khó khăn, điều kiện cơ sở vật chất chưa đảm bảo thì phương pháp bồi dưỡng tập trung vẫn được áp dụng. Tuy nhiên phương pháp này ngày càng hạn chế do những nhược điểm của nó đã được phân tích ở phần thực trạng.

Tổ chức bồi dưỡng năng lực dạy học trực tuyến. Hiện nay cơ sở vật chất, thiết bị các đơn vị cơ bản đã đáp ứng những yêu cầu. Bồi dưỡng trực tuyến các giáo viên sẽ được trao đổi trực tiếp với các báo cáo viên, chuyên gia về giáo dục, mặt khác sẽ tốn ít kinh phí về đi lại, ăn nghỉ của giáo viên.

Tổ chức Hội thảo về chuyên môn. Đây là một diễn đàn để các giáo viên có thể trao đổi, đánh giá, thu nhặt được nhiều kinh nghiệm. Qua hội thảo, các giáo viên có thể trao đổi những đặc điểm của địa phương, cùng trao đổi để có thể có những giải pháp phù hợp với mình. Hội thảo còn là dịp để các giáo viên

trao đổi với chuyên gia, từ đó họ có cách nhìn nhận các vấn đề được bồi dưỡng rõ ràng hơn.

Tổ chức bồi dưỡng gắn với tham quan thực tế. Phương pháp này được các đánh giá của giáo viên là có hiệu quả, vì nó gắn liền lí thuyết với thực tiễn. Qua thăm quan thực tế, các giáo viên biết gắn các nội dung bồi dưỡng với thực tiễn, có thể áp dụng ngay sau khi được bồi dưỡng.

Tăng cường các hoạt động giao lưu chuyên môn với các đơn vị khác, các trường THPT trên địa bàn tỉnh.

3.2.3.3. Điều kiện thực hiện biện pháp

- Xây dựng đội ngũ cốt cán, báo cáo viên có chất lượng, có năng lực.

- Đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại đáp ứng các nhu cầu dạy học, bồi dưỡng theo hướng đổi mới của Bộ GD&ĐT.

- Hàng năm cần cân đối nguồn ngân sách dành cho bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên.

- Xây dựng mối quan hệ tốt với các đơn vị khác để tạo điều kiện cho giáo viên có thể giao lưu, trao đổi về chuyên môn, kinh nghiệm giảng dạy.

3.2.4. Tạo dựng môi trường thuận lợi để giáo viên tham gia bồi dưỡng và tự bồi dưỡng năng lực dạy học

3.2.4.1. Mục đích, ý nghĩa của biện pháp

Môi trường làm việc ở các trường học đó là cơ sở vật chất, thiết bị cần thiết để phục vụ cho quá trình dạy học cũng như công tác bồi dưỡng và tự bồi dưỡng của giáo viên. Vì vậy cần tạo điều kiện cho giáo viên có đầy đủ các phương tiện, tài liệu học tập để phục vụ tốt công tác bồi dưỡng việc tự học của giáo viên. Chế độ chính sách là động lực có ý nghĩa thiết thực trong mọi hoạt động, muốn cho công tác bồi dưỡng, tự bồi dưỡng giáo viên được thực hiện hiệu quả cần phải thực hiện những chính sách đãi ngộ phù hợp, chế độ sử dụng hợp lý. Chính vì vậy mà CBQL tại các trung tâm GDNN - GDTX tỉnh Cao Bằng cần xây dựng môi trường thuận lợi kể cả về thời gian, kinh phí nhằm trợ