Nội Dung Cụ Thể Của Biện Pháp Và Cách Tiến Hành

từ đó tuyên truyền rộng rãi tới HS và cha mẹ HS, tạo ra sự đồng thuận từ trong trường đến cộng đồng nhằm nâng cao hiệu lực hiệu quả quản lý nhà trường nói chung, đổi mới QL dạy học nói riêng và nâng cao chất lượng dạy học, DHTH trong các trường học hiện nay.

3.2.1.2. Nội dung cụ thể của biện pháp và cách tiến hành

Một quy luật chung đối với việc triển khai bất cứ quá trình hoạt động nào cũng đều phải xuất phát từ nhận thức. Vì nhận thức là kim chỉ nam cho mọi hành động. Nhận thức đúng thì mới tạo điều kiện cho hành động đúng và đạt kết quả.

Một trong những trọng tâm của đổi mới chương trình và sách giáo khoa của giáo dục phổ thông là đổi mới nội dung, phương pháp dạy học, dạy học dựa vào hoạt động học tập tự giác, tích cực, chủ động, sáng tạo của HS, góp phần hình thành và phát triển nhu cầu tự học, hứng thú, tạo niềm tin và niềm vui trong học tập. Do đó, để tổ chức thực hiện tốt việc dạy học và quản lý DHTH trong nhà trường thì chúng ta cần làm sao cho mọi thành viên của nhà trường cũng như các bậc cha mẹ HS, HS quán triệt triệt để tư tưởng chủ đạo của DHTH, nguyên tắc DHTH cũng như đặc điểm của DHTH.Nhận thức sâu sắc được ngày nay, DHTH trở thành xu thế chung của nhiều nước trên thế giới, triết lý sâu xa của DHTH là hướng tới việc học sinh được trang bị kiến thức theo hệ thống và có khả năng vận dụng kiến thức các môn học vào thực tiễn theo mục tiêu giáo dục của cấp học. Mục đích sâu xa này cũng đã được nêu trong Luật Giáo dục: “Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác,chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học,môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, khả năng làm việc theo nhóm; rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh”.[61]

Vì vậy, chi ủy chi bộ đảng, ban lãnh đạo nhà trường phải nhận thức rõ đổi mới dạy học là khách quan, cần có sự thay đổi nhận thức, thấu hiểu, rồi tuyên truyền phổ biến cho mọi thành viên trong nhà trường, HS và cha mẹ HS... để họ nhận thức đúng, thấy được đổi mới DH là khách quan. Từ đó tạo sự đồng thuận trong nhà trường, gia đình và xã hội.

Đầu năm học, nhà trường tổ chức cho toàn thể cán bộ giáo viên học tập chính trị, chính sách của Đảng, nhà nước về nhiệm vụ năm học, quán triệt các nhiệm vụ trọng tâm năm học, cấp học. Trong các buổi học tập của GV và HS cần nhấn mạnh đến trọng tâm là đổi mới phương pháp dạy học và đổi mới QL DH, đặc biệt chú ý tuyên truyền phổ biến tính ưu việt của DHTH.

Ban chi ủy chi bộ nhà trường cần tập trung chỉ đạo bằng cách chi bộ ra nghị quyết về công tác DHTH, phổ biến đến từng cán bộ, đảng viên để nâng cao nhận thức về vai trò và tầm quan trọng của việc DHTH.

Hằng năm nhà trường tổ chức kiểm điểm, đánh giá kết quả công tác DHTH làm rõ kết quả đạt được và những hạn chế, nguyên nhân của kết quả, nguyên nhân của hạn chế để từ đó tiếp tục chỉ đạo thực hiện được tốt hơn.

Hiệu trưởng cần cụ thể hóa đường lối thành các công việc, cụ thể như: Thành lập Ban chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học. Ban này ngoài nhiệm vụ chung còn chú ý tuyên truyền phổ biến về mục đích, ý nghĩa, tính tất yếu của đổi mới DHTH. Thành phần của ban gồm: Lãnh đạo nhà trường và các tổ trưởng chuyên môn, đại diện các tổ chức đoàn thể (Chi bộ đảng, công đoàn, đoàn thanh niên).

Trang bị cho thư viện các tài liệu, sách, báo có nội dung liên quan để mọi người có thể tham khảo, học tập. Biên soạn tài liệu ngắn gọn dành cho các bậc cha mẹ và những người quan tâm.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 144 trang tài liệu này.

Ban lãnh đạo nhà trường lên kế hoạch đổi mới phương pháp dạy học. đặt trọng tâm vào việc đổi mới phương pháp dạy học theo tinh thần tích hợp. Mời chuyên gia đến nói chuyện, tọa đàm với Hội đồng nhà trường và HS.

Tham quan, học tập các trường THCS đã có những thành công trong đổi mới phương pháp dạy học, những trường có thành tích cao trong QL DH.

3.2.1.3. Điều kiện thực hiện

Ngay từ đầu năm học, nhà trường cụ thể hóa các đường lối, chính sách của Đảng và của nhà nước; nhiệm vụ của ngành học, cấp học, các chỉ thị của ngành, của địa phương và kế hoạch của nhà trường bằng từng công việc cụ thể theo học kỳ, tháng, tuần, gắn liền với mỗi bộ môn, mỗi cá nhân trong nhà trường.

Xây dựng lực lượng tuyên truyền viên nòng cốt trong nhà trường là những cán bộ chủ chốt như tổ trưởng chuyên môn, giáo viên chủ nhiệm...thông qua những giờ dạy cụ thể có vận dụng quan điểm tích hợp để HS, GV, CBQL nhà trường, cha mẹ học sinh,.. cộng đồng trách nhiệm với nhà trường.

Hiệu trưởng cân đối tài chính, dành khoản tài chính thỏa đáng, có thể được cho các công việc trên. Dành quỹ thời gian nhất định trong quỹ lao động sư phạm tổng thể của nhà giáo cho mỗi thành viên trong Ban chỉ đạo.

Hiệu trưởng quan tâm động viên và tạo điều kiện có thể có cho các thành viên Ban chỉ đạo.

3.2.2. Giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm DHTH cho tổ chuyên môn và GV

3.2.2.1. Mục đích của biện pháp

Tổ chuyên môn là một mắt xích quan trọng trong việc điều hành hoạt động dạy học ở trường THCS. Giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho tổ chuyên môn và GV là biện pháp thực hiện phân cấp quản lý trong nhà trường. Tạo môi trường làm việc thuận lợi để giáo viên chủ động với việc lựa chọn, áp dụng nội dung, phương pháp dạy học một cách thích hợp, linh hoạt phù hợp với điều kiện, đặc điểm của nhà trường, kinh tế - xã hội của địa phương và đặc điểm của học sinh.

Phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, tư duy sáng tạo trong học tập môn học, hoàn thiện những kỹ năng cần thiết của môn học cho học sinh; tăng cường khả năng vận dụng kiến thức, kỹ năng vào thực tiễn nâng cao chất lượng học tập từng môn học cho học sinh.

Tính tự chủ và tự chịu trách nhiệm của tổ chuyên môn và GV sẽ huy động được khả năng chuyên môn, nghiệp vụ của họ với tinh thần " Tất cả vì học sinh thân yêu".

3.2.2.2. Nội dung cụ thể của biện pháp và cách tiến hành

Một là:Tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong việc thực hiện nội dung chương trình

Chương trình và chuẩn kiến thức, kỹ năng các môn học là tài liệu quy định có tính pháp lý, là phần cứng mà mọi trường THCS trên cả nước phải thực hiện.

Trên cơ sở chương trình giáo dục, khung phân phối chương trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Sở GD&ĐT về giảng dạy các môn học của từng năm học, những nội dung mới bổ sung hoặc điều chỉnh trong chương trình giảng dạy, mối quan hệ với đối tượng HS của nhà trường.

Hiệu trưởng yêu cầu tổ chuyên môn xây dựng chương trình, kế hoạch áp dụng thích hợp, linh hoạt nội dung, phương pháp dạy học cho từng môn học, chương học và bài học. Sau đó chỉ đạo tổ chuyên môn tổ chức các cuộc hội thảo, trao đổi thống nhất về nhận thức và kế hoạch áp dụng.

Sau khi có sự phân công giảng dạy trong năm học. Hiệu trưởng yêu cầu GV căn cứ vào chương trình, kế hoạch áp dụng thích hợp, linh hoạt dạy học bộ môn phù hợp điều kiện kinh tế - xã hội của vùng miền, năng lực nhận thức của HS, điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường,...GV bộ môn tự xây dựng kế hoạch dạy học chi tiết của mình và được nhà trường phê duyệt thông qua tổ bộ môn. Việc thực hiện nghiêm túc kế hoạch dạy học ấy được cụ thể hóa bằng nội dung, phương pháp DHTH các đơn vị kiến thức giữa các môn học.

Hai là: Tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong QL việc thực hiện kế hoạch

- QL kế hoạch của tổ chuyên môn: Tổ trưởng chuyên môn có nhiệm vụ xây dựng kế hoạch hoạt động chung của tổ, hướng dẫn và quản lý kế hoạch cá nhân của tổ viên theo kế hoạch DHTH dựa trên phân phối chương trình và các quy định của Bộ GD&ĐT và nhu cầu, năng lực... của HS

- QL kế hoạch của GV bộ môn: Tổ trưởng chuyên môn yêu cầu GV bộ môn lập kế hoạch giảng dạy các khối, lớp được phân công, đăng kí chỉ tiêu phấn đấu về nâng cao kết quả học tập của HS: tỷ lệ HS khá, giỏi cuối mỗi học kỳ, cuối năm học. Trong kế hoạch giảng dạy, giáo án của GV bộ môn phải thể hiện nội dung, phương pháp, thời gian cho từng bài; phải thể hiện được: biết HS của mình, biết sử dụng nhiều phương pháp giảng dạy, biết phối hợp các hình thức lên lớp và xác định đánh giá được tiến bộ của HS... Kế hoạch giảng dạy tích hợp của GV được xây dựng trên: nhu cầu của người học; các văn bản hướng dẫn của Bộ GD&ĐT, kế hoạch chung của nhà trường.

Để GV có căn cứ lập KH cá nhân, đầu năm học các nhà trường nên yêu cầu khảo sát đầu vào của các khối lớp, điều tra tìm hiểu hoàn cảnh, tâm tư nguyện vọng, sở thích, nhu cầu của HS.

- QL xây dựng thời khóa biểu: Thời khóa biểu chính là việc cụ thể hóa kế hoạch dạy học nên thời khóa biểu phải đảm bảo tính khoa học, hợp lý, hiệu quả, ý kiến của tổ chuyên môn về bố trí thời khóa biểu phải được nhà trường quan tâm, chú ý đến các GV có hoàn cảnh đặc biệt trên cơ sở tuân theo nguyên tắc chung và hợp lý.

Ba là: Tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong QL thực hiện quy chế chuyên môn

- QL việc soạn giáo án và chuẩn bị bài lên lớp: Tổ trưởng chuyên môn yêu cầu giáo án của GV phải đạt được các tiêu chí sau:

+ Giáo án phải dựa vào sức chứa của HS, sức hút của HS, sức thấm của HS và sức chế biến của HS;

+ Kết hợp sử dụng nhiều phương pháp dạy học, hình thức tổ chức dạy học phù hợp với nội dung bài học, đối tượng HS, phát huy tính tích cực của HS;

+ Thể hiện việc sử dụng các thiết bị dạy học;

+ Thể hiện đánh giá kết quả học tập của HS, đánh giá không còn là ở cuối mỗi bài như trước đây mà diễn ra trong suốt bài học; dùng nhiều hình thức để đánh giá; coi đánh giá là hoạt động liên tục giúp cho giảng dạy.

- QL giờ lên lớp của GV: Đánh giá giờ dạy thực hiện theo quy định của Bộ GD&ĐT. Căn cứ quy chế chuyên môn nhà trường xây dựng, thảo luận và học tập quy định, tiêu chuẩn đánh giá xếp loại giờ dạy thể hiện tính tích hợp.. Bài giảng phát huy được tính tích cực chủ động sáng tạo của HS. Đồng thời giúp học sinh vận dụng được kiến thức các môn học vào việc giải quyết các tình huống thực tiễn.

- QL hoạt động học của HS: GV chủ nhiệm, GV bộ môn là những người trực tiếp giúp hình thành thái độ, động cơ học tập đúng đắn cho HS, trên cơ sở đó giúp các em chịu khó, tự giác trong học tập. Từng bước giúp HS có phương pháp học tập phù hợp với năng lực và điều kiện cụ thể của gia đình, phát huy hết khả năng độc lập, sáng tạo của người HS.

Đầu năm học Hiệu trưởng chỉ đạo Đoàn thanh niên, đội thiếu niên, tổ chuyên môn xâydựng nôi quy học tập, nội quy ra vào trường, nội quy phòng học bộ môn, nội quy thư viện...sau đó thông qua chủ nhiệm lớp để HS học tập, thảo luận, kiến nghị. Sau đó khi trở thành nội quy chính thức trong nhà trường, mọi HS phải nghiêm chỉnh chấp hành và được kiểm tra, đánh giá việc thực hiện nề nếp theo tuần, tháng, học kỳ. Các tiêu chí thi đua cho các lớp, HS đều phải gắn liền với nội quy này.

Xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh, tạo điều kiện tốt nhất cho HS học tập, rèn luyện; xây dựng và quản lý lớp thành một tập thể đoàn kết nhất trí... biến lớp học thành môi trường học tập thuận lợi, theo phương châm “GV dạy cách học và HS học cách học”.

Tăng cường việc giáo dục ý thức, động cơ, thái độ học tập và hoạt động tự học của HS. Tăng cường tổ chức cho HS nâng cao năng lực tự học để có thể học thường xuyên và học suốt đời; khai thác tiềm năng trí tuệ của người học.

Giúp HS có khả năng tự kiểm tra, tự đánh giá kết quả học tập của bản thân, lập kế hoạch phấn đấu vươn lên.

Tổ chức trao đổi kinh nghiệm về phương pháp học tập cho HS, biểu dương khen thưởng HS có thành tích cao trong học tập.

Phân công tổ nhóm học tập, cử những HS khá, giỏi giúp đỡ những HS có kết quả học tập hạn chế. Xây dựng những quy định cụ thể về nề nếp học tập của HS,

Chỉ đạo GVCN lớp tổ chức tốt các buổi sinh hoạt lớp; tổ chức sinh hoạt đội theo chế độ quy định hướng tới việc thúc đẩy tinh thần tự giác tích cực học tập và rèn luyện của HS. Nội dung sinh hoạt phải gắn với các chủ đề học tập, rèn luyện, kịp thời tuyên dương những gương điển hình tốt hoặc phê bình hay xử lý kỷ luật đối với những người vi phạm nề nếp, nội quy học tập.

Tổ chức tốt việc bồi dưỡng thi HS giỏi, thi Ôlimpic môn học, kết hợp với các cuộc thi tìm hiểu về Đảng, Bác Hồ, Đoàn, Quân đội, truyền thống nhà trường, đất nước, địa phương vào dịp những ngày lễ lớn để tạo không khí vui tươi, phấn khởi, hứng thú trong học tập của HS. Giúp quá trình học thành quá trình tự nhận thức có hệ thống kiến thức các môn học. Từ đó người học có khả năng vận dụng kiến thức đã học vào giải quyết các vấn đề thực tiễn.

Bốn là: Tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong QL đổi mới, nâng cao chất lượng sinh hoạt tổ chuyên môn

Nhận thức được vị trí và tác dụng của sinh hoạt tổ chuyên môn trong việc thực hiện chương trình SGK THCS. Hiệu trưởng và tổ trưởng chuyên môn duyệt kế hoạch giảng dạy, giáo án của GV, chú ý về nội dung kiến thức, phương pháp sử dụng trong tiết học, đặc biệt chú ý tới từng môn học, từng chủ đề tích hợp, từng đối tượng HS. Tổ chuyên môn cần thống nhất về mục tiêu dạy học, chi tiết nội dung dạy học, hình thức tổ chức dạy học và thống nhất kiến thức trọng tâm trong các bài kiểm tra 15 phút, 45 phút đối phù hợp với từng đối tượng HS.

Cần bồi dưỡng nghiệp vụ QL cho tổ trưởng chuyên môn, quy định về trách nhiệm và quyền hạn của tổ trưởng.

Xác định sinh hoạt chuyên môn là hình thức để GV phản ánh và đề ra biện pháp sát thực cho hoạt động dạy và học. Sinh hoạt tổ nhóm chuyên môn vừa mang tính chất quản lý hành chính vừa có tính chất sư phạm.

Tổ chức trao đổi theo các tổ, nhóm chuyên môn về một kiểu giáo án mẫu có thể hiện việc áp dụng linh hoạt, phù hợp nội dung, phương pháp dạy học tích hợp...

Chỉ đạo tổ chuyên môn và GV lập kế hoạch dạy học. Trong kế hoạch chỉ rõ các nội dung dạy học cần điều chỉnh và lộ trình thực hiện; đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị, tài chính, xây dựng môi trường DH TH.

Hằng tháng, hiệu trưởng quy định các tổ chuyên môn báo cáo việc thực hiện đổi mới chương trình, nội dung, phương pháp DHTH của các thành viên trong tổ, các GV chủ nhiệm báo cáo tình hình học tập của lớp chủ nhiệm.

Tổ chức các thành viên cùng dự giờ, rút kinh nghiệm cho các tiết dạy mẫu của từng môn học. Qui định chế độ dự giờ đối với giáo viên trong trường. Tổ trưởng đôn đốc việc nghiên cứu, viết sáng kiến, thảo luận các chuyên đề…

Tổ trưởng chuyên môn thường xuyên trao đổi về tình hình DHTH, trao đổi kinh nghiệm giảng dạy cùng một lúc cho nhiều đối tượng HS, cách soạn và dạy bài khó đáp ứng yêu cầu của DHTH, cần bàn bạc lựa chọn phương pháp phù hợp với nội dung và đối tượng, hoàn cảnh, sở thích, năng lực của HS. Hướng dẫn GV mới ra trường quy trình soạn giáo án, đặc biệt là soạn giáo án đáp ứng yêu cầu tích hợp, bên cạnh đó là hướng dẫn công tác nghiên cứu khoa học, công tác chủ nhiệm, hoàn thiện hồ sơ chuyên môn, trao đổi kinh nghiệm về sử dụng thiết bị dạy học và làm đồ dùng dạy học.

Ngoài ra việc tổ chức, chỉ đạo, đổi mới hoạt động của tổ chuyên môn còn tập trung vào một số nội dung như: phổ cập vi tính, đảm bảo cho GV sử dụng thành thạo các thiết bị trình chiếu và máy tính kết nối... Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh về việc ứng dụng công nghệ thông tin trong đổi mới DH và QLDH tích hợp.

Năm là: Tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong QL đổi mới PPDH của GV

Để đổi mới PPDH thực sự đi vào thực tế thì cần bắt đầu từ tổ chuyên môn. Đổi mới PPDH được thể hiện rõ và quyết định nhất là khâu soạn giáo án, giáo án chính là kế hoạch dự trù cho việc chuyển tải kiến thức cho một đối tượng cụ thể và trong một thời gian nhất định, với các bước phù hợp.

Tổ chuyên môn thống nhất đổi mới cách xác định mục tiêu bài học. Việc xác định mục tiêu bài học cần phải đảm bảo hai yêu cầu cơ bản đó là định lượng được mức độ, chuẩn kiến thức, kĩ năng của HS phải đạt được sau bài học,

Việc quan trọng nhất là giáo viên phải tìm hiểu đặc điểm về tâm sinh lý, khả năng nhận thức, nhu cầu và điều kiện học tập cũng như về sức khỏe và hoàn cảnh thực tế gia đình của HS, điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương, để có kế hoạch dạy học chi tiết phù hợp với khả năng và điều kiện học tập của HS. Giúp HS tự mình tìm ra kiến thức có liên quan giữa các môn học, hợp tác với các bạn, học bạn, tự kiểm tra, tự đánh giá, tự điều chỉnh.

Trong dạy học cho dù ở lớp học nào, cấp nào thì cũng phải bao quát tính đồng nhất và tính cá thể hóa, thực hiện điều này trong thời lượng quy định cho mỗi tiết học thường rất khó nên trước đây giáo viên vẫn sử dụng hình thức "phụ đạo học sinh kém " và "bồi dưỡng học sinh giỏi ". Công việc này ngày nay, DHTH cần phải làm chi tiết hơn, thấu đáo hơn,cần lựa chon nội dung tích hợp, chủ đề tích hợp, giáo dục giới tính, môi trường, kĩ năng... thông qua các môn học.

Tổ trưởng chuyên môn cần yêu cầu GV ghi chép lại cảm tưởng của mình, thông tin phản hồi từ phía HS, thông tin phản hồi từ các bài kiểm tra, đánh giá mà HS thực hiện, kết quả học tập của HS sau một chương, một học kì, một năm học, một đánh giá nhận xét ngắn gọn của đồng nghiệp… đều có giá trị như những tư liệu quý báu để GV có kế hoạch đánh giá, cải tiến kĩ năng nghề nghiệp của mình.

Tổ trưởng tổ chức hoạt động dự giờ thăm lớp, trao đổi chuyên môn của các tổ trưởng chuyên môn khác trong trường và với các trường bạn. Tổ trưởng chuyên môn cần vận dụng lý thuyết quản lý sự thay đổi để chỉ đạo việc lựa chọn nội dung, phương pháp dạy học tích hợp trong tổ của mình. Ứng dụng các phương tiện kỹ thuật, công nghệ hiện đại nhằm hỗ trợ GV, HS nâng cao chất lượng và hiệu quả học tập.