So Sánh Dạy Học Tiếp Cận Nội Dung Và Tiếp Cận Năng Lực

Hình 1.2: Tiến trình phát triển năng lực

1.4.2.2 Đặc điểm của dạy học phát triển năng lực

Trên cơ sở phân tích Chương trình giáo dục phổ thông 2018, các tài liệu, công trình nghiên cứu liên quan [1], [10], [20], [21], [28], [29] có thể rút ra những đặc điểm của dạy học phát triển năng lực như sau:

+ Hệ thống năng lực được xác định một cách cụ thể, rõ ràng, đây như là kết quả đầu ra của chương trình đào tạo và được mô tả dưới dạng yêu cầu cần đạt ở cuối mỗi cấp học. Đối với dạy học bộ môn, các năng lực cần hình thành và phát triển bao gồm các năng lực chung cốt lõi và năng lực đặc thù của môn học đó.

+ Yêu cầu cần đạt về năng lực bộ môn được thể hiện trong chủ đề, nội dung dạy học và những yêu cầu cần đạt về kiến thức, kỹ năng của từng mạch nội dung. Trong chương trình định hướng phát triển năng lực, nội dung dạy học cấu trúc thành các chủ đề tích hợp, gắn với thực tiễn.

+ Hoạt động dạy học trong chương trình định hướng phát triển năng lực, chú trọng vào hành động, trải nghiệm; tăng cường thí nghiệm và thực hành; đa dạng hóa các hình thức dạy học, kết nối kiến thức học tập ở trường với thực tiễn đời sống; phát huy tối đa lợi thế của một số phương pháp, kỹ

thuật dạy học tích cực trong vai trò hình thành và phát triển năng lực, phẩm chất của người học.

+ Trong chương trình định hướng phát triển năng lực đánh giá là thành phần được tích hợp ngay trong quá trình dạy học. Đánh giá dựa trên tiêu chí, chú trọng đánh giá quá trình, đánh giá xác thực. Hoạt động đánh giá giúp cho người học thấy rõ mức độ đạt được của bản thân so với yêu cầu cần đạt về kiến thức, kỹ năng, năng lực, từ đó để có hướng điều chỉnh hoạt động học tập. Đồng thời cũng giúp người dạy thấy rõ mức độ đạt được về kiến thức, kỹ năng, năng lực của người học ở từng thời điểm để có kế hoạch dạy học phù hợp tới từng cá nhân.

+ Mỗi bài học, mỗi hoạt động giáo dục đều góp phần hình thành và phát triển một, một số, một vài yêu cầu cần đạt của năng lực, phẩm chất. Nội dung này cần được thể hiện tường minh trong mục tiêu của bài học, hoạt động giáo dục. Như vậy, đối với mỗi hoạt động dạy học phải thể hiện rõ vai trò của hoạt động để đáp ứng được yêu cầu cần đạt về năng lực, phẩm chất như thế nào.

+ Năng lực, phẩm chất được hình thành và phát triển theo thời gian, đạt được từng cấp độ từ thấp đến cao. Để hình thành và phát triển năng lực, phẩm chất, cần nhận thức đầy đủ về năng lực, về hành động và trải nghiệm có ý thức, nỗ lực và kiên trì trong các bối cảnh cụ thể đòi hỏi phải thể hiện từng năng lực, phẩm chất, trong mỗi bài học, hoạt động giáo dục. Sự khác biệt về năng lực, phẩm chất của người học chỉ có thể bộc lộ rõ ràng sau mỗi giai đoạn học tập nhất định.

Dạy học phát triển năng lực có nhiều thay đổi so với dạy học tiếp cận nội dung. Theo Griffil & Smith (1997), sự chuyển dịch từ dạy học tiếp cận nội dung sang dạy học phát triển năng lực được thể hiện ở bảng 1.5

Bảng 1.5: So sánh dạy học tiếp cận nội dung và tiếp cận năng lực

Tiếp cận NỘI DUNG

→	Tiếp cận NĂNG LỰC
Người TRUYỀN THỤ	Vai trò GV	Người THÚC ĐẨY
Hướng dẫn của giáo viên	Quan tâm	Sự sẵn sàng của người học
Chủ yếu từ sách giáo khoa	Học liệu	Từ nhiều nguồn
Chậm và định kì	Phản hồi	Kịp thời, liên tục
So sánh giữa các học sinh	Đánh giá	So sánh với tiêu chí
Theo sự điều khiển của giáo viên	Việc học	Khám phá, lập luận, GQVĐ
Theo quá trình học tập đã định trước	Người học	Độc lập, trách nhiệm, tự giám sát
Điểm số, xếp hạng	Báo cáo	Mô tả hạn chế, sự tiến bộ của HS

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 184 trang tài liệu này.

1.4.3 Phương pháp và kỹ thuật dạy học phát triển năng lực

Để hình thành, phát triển năng lực cho học sinh, cần sử dụng kết hợp nhiều phương pháp, kỹ thuật dạy học khác nhau. Chú trọng các nhiệm vụ học tập phải gắn với thực tiễn để phát triển năng lực cho học sinh. Hiện nay, tại các trường THPT trong dạy học môn Tin học đã sử dụng nhiều phương pháp, kỹ thuật dạy học tích cực để nâng cao chất lượng dạy học, phát triển năng lực cho học sinh. Với đặc thù trường DBĐH dân tộc cũng có thể lựa chọn một số phương pháp, kỹ thuật dạy học tích cực để phát triển năng lực sử dụng CNTT&TT cho học sinh sau đây:

1.4.3.1 Dạy học dựa trên dự án [20], [40], [51]

- Bản chất: Dạy học dựa trên dự án là phương pháp dạy học mà trong đó người học tiếp thu kiến thức, kỹ năng bằng cách thực hiện các nhiệm vụ học tập gắn với thực tiễn. Học sinh phải chủ động xác định mục đích, lập kế hoạch, thực hiện dự án. Kết quả của việc thực hiện dự án là sản phẩm cụ thể và được trình bày giới thiệu trước tập thể. Làm việc nhóm là hình thức cơ bản của dạy học dự án.