Lựa Chọn Xây Dựng Các Biện Pháp Điều Chỉnh Tâm Lý Xấu Trước Thi Đấu Của

Thực trạng sử dụng các biện pháp điều chỉnh tâm lý của các HLV Karatedo và chuyên gia tâm lý đã và đang huấn luyện cho các VĐV Karatedo cấp cao Việt Nam.

Thực trạng hiệu quả khắc phục các trạng thái tâm lý của các biện pháp được sử dụng.

Bàn luận thực trạng diễn biến các trạng thái tâm lý xấu trước thi đấu ở VĐV Karatedo cấp cao Việt Nam.

Kết quả sử dụng các tiêu chí được lựa chọn qua phỏng vấn chuyên gia để khảo sát thực trạng diễn biến các trạng thái tâm lý xấu cho VĐV Karatedo cấp cao Việt Nam cho thấy:

Trong 3 trận đấu, số VĐV xuất hiện trạng thái tâm lý sốt xuất phát là nhiều nhất lần lượt là nam 13/72 lượt VĐV chiếm tỷ lệ 18.1% và nữ là 10/54 lượt VĐV chiếm tỷ lệ 18.5% như vậy tỷ lệ số lượt nữ VĐV có trạng thái sốt xuất phát khá cao hơn nam.

Về diễn biến trạng thái tâm lý thờ ơ trước thi đấu kết quả cho thấy trong 3 trận đấu số lượt VĐV xuất hiện trạng thái thờ ơ như sau:

Nam có 5/18 lượt VĐV chiếm tỷ lệ 6.9% Nữ có 5/54 lượt VĐV chiếm tỷ lệ 9.3%

Tỷ lệ xuất hiện trạng thái của cả nam và nữ đều thấp hơn tỷ lệ số lượt VĐV xuất hiện tâm lý sốt xuất phát.

Về trạng thái không phân biệt:

Trong 3 trận đấu nam có 10/78 lượt VĐV chiếm tỷ lệ 13.9% nữ có 8/54 lượt VĐV chiếm tỷ lệ 14.8%. Tỷ lệ xuất hiện trạng thái tâm lý không phân biệt tuy thấp hơn trạng thái tâm lý sốt xuất phát nhưng lại cao hơn tỷ lệ xuất hiện trạng thái tâm lý thờ ơ.

Song nhìn tổng thể sự xuất hiện của cả 3 trạng thái tâm lý xấu này trước thi đấu nếu không được khắc phục một có cách hiệu quả sẽ ảnh hưởng rất lớn tới kết quả thi đấu của VĐV Karatedo cấp cao Việt Nam. Điều này nói

lên tính bức xúc cần được nghiên cứu nhằm khắc phục các trạng thái tâm lý xấu trước thi đấu để nâng cao kết quả và thành tích thi đấu cho VĐV.

Bàn luận về thực trạng sử dụng các biện pháp điều chỉnh tâm lý nhằm khắc phục các trạng thái tâm lý xấu cho VĐV Karatedo cấp cao Việt Nam.

Bàn luận về thực trạng sử dụng các biện pháp để điều chỉnh tâm lý nhằm khắc phục các trạng thái tâm lý xấu cho VĐV Karatedo cấp cao Việt Nam.

Các chuyên gia tâm lý trong và ngoài nước đều khẳng định việc sử dụng các biện pháp điều chỉnh tâm lý có vai trò hết sức quan trọng trong việc điều chỉnh khắc phục các trạng thái tâm lý xấu trước thi đấu. Đặc biệt trong những năm gần đây môn khoa học tâm lý thể thao phát triển mạnh mẽ đã đóng góp cho việc khắc phục tâm lý xấu trước thi đấu nâng cao hiệu quả thi đấu cho tất cả các môn thể thao trong đó có môn Karatedo Việt Nam.

Để có cơ sở thực tiễn cho việc lựa chọn các biện pháp khắc phục các trạng thái tâm lý xấu trước thi đấu cho VĐV Karatedo cấp cao Việt Nam. Đề tài đã sử dụng hai phương pháp: Quan sát sư phạm và phỏng vấn kết quả thu được cho thấy:

Các biện pháp được thường xuyên sử dụng để khắc phục tâm lý sốt xuất phát trước khởi động.

Trước khởi động cho VĐV nghỉ ngơi ở nơi yên tĩnh. Cho VĐV ngồi thiền.

Cho VĐV nghe nhạc nhẹ, xem phim.

Các biện pháp thường xuyên sử dụng điều chỉnh trạng thái tâm lý thờ ơ gồm: Biện pháp động viên nhắc nhở VĐV.

Cho VĐV tham quan một số trận thi đấu.

Tăng cường độ và nội dung thi đấu, các bài tập nhẹ nhàng và khởi động trước ngày thi đấu.

ngày.

Công bố phần thưởng tinh thần và vật chất cho VĐV trước thi đấu 2-3

Các biện pháp thường xuyên sử dụng để khắc phục trạng thái tâm lý

không phân biệt.

Biện pháp phân tích cho VĐV thấy rò thế mạnh yếu của đối thủ để nâng cao lòng tự tin thi đấu.

Công bố giải thưởng tinh thần và vật chất trước thi đấu 2-3 ngày để tạo động cơ thi đấu cho VĐV.

Tăng cường độ và nội dung thi đấu trong các buổi tập nhẹ nhàng và trong khởi động trước ngày thi đấu.

Cho VĐV nghe nhạc hoặc xem phim ở các buổi tối trước thi đấu. Dùng biện pháp xoa bóp thả lỏng.

Ngoài ra các HLV còn sử dụng một số biện pháp khác nếu VĐV mất ngủ nhiều có thể sử dụng thêm biện pháp dùng thuốc, hoặc sử dụng biện pháp đọc thầm để tự kỷ ám thị...

Qua thực trạng trên cho thấy mặc dù các HLV và chuyên gia tâm lý cũng đã sử dụng đa dạng các biện pháp điều chỉnh tâm lý song để có thể đánh giá được tính hợp lý và tính ưu việt của các biện pháp này là cần xem xét tới tính hiệu quả của nó.

Để xác định được tính hiệu quả đề tài đã tổng hợp tài liệu tham khảo như phương pháp huấn luyện và điều chỉnh tâm lý của Mã Khởi Vĩ, Trương Lục Vi, các test đánh giá trạng thái tâm lý của Phạm Ngọc Viễn, đánh giá trình độ tâm lý của Huỳnh Văn Hóa v.v... để bước đầu hình thành các tiêu chí đánh giá hiệu quả huấn luyện và điều chỉnh tâm lý với việc khắc phục các trạng thái tâm lý xấu trước thi đấu của VĐV Karatedo cấp cao Việt Nam. Sau cùng các tiêu chí đó được thẩm định qua ý kiến chuyên gia. Kết quả cho thấy có 11/13 chuyên gia chiếm tỷ lệ 84.61% tán đồng. Các tiêu chí được xây dựng đã đưa ra các thông số về nhiệt độ da, độ run tay, mạch đập huyết áp và các

biểu hiện bên ngoài như giấc ngủ, lượng đi tiểu v.v… với các mức độ tăng giảm khác nhau để tiếp cận các thông số ở trạng thái tâm lý sẵn sàng thi đấu. Như nhiệt độ da không cao quá 0 độ 6, độ run không quá 2-3 mm. Mạch đập tăng quá 30 lần/phút, huyết áp tâm thu và tâm trương không tăng quá 15- 20mmHg, ngủ ngon vào giấc ngủ nhanh, đi tiểu đêm ít v.v...

Bàn luận về hiệu quả của các biện pháp để khắc phục trạng thái tâm lý xấu trước thi đấu cho VĐV Karatedo cấp cao Việt Nam.

Để đánh giá hiệu quả các biện pháp được sử dụng đề tài đã dựa vào các tiêu chí đánh giá hiệu quả biện pháp đã được xây dựng để kiểm tra đánh giá hiệu quả điều chỉnh tâm lý cho VĐV có trạng thái tâm lý xấu trước thi đấu trong 3 cuộc thi đấu trong năm 2015.

Các kết quả thu được cho thấy:

Ở trạng thái sốt xuất phát vẫn còn 4/13 lượt chiếm tỷ lệ 30.76% hiệu quả điều chỉnh tâm lý chưa rò ràng; đối với nữ cũng có 3/10 lượt VĐV chiếm tỷ lệ 30.00% hiệu quả điều chỉnh tâm lý không rò rệt.

Ở trạng thái tâm lý thờ ơ của nam có 2/5 lượt VĐV chiếm tỷ lệ 40.00% hiệu quả điều chỉnh tâm lý không rò ràng. Trong khi đó ở nữ cũng có tỷ lệ tương tự (40.00%).

Ở trạng thái tâm lý không phân biệt các VĐV nam có 4/10 lượt VĐV chiếm tỷ lệ 40.00% hiệu quả điều chỉnh tâm lý không rò ràng. Trong khi đó VĐV nữ có 3/8 lượt VĐV chiếm tỷ lệ 37.50% hiệu quả điều chỉnh tâm lý không rò rệt.

Cũng cần nhấn mạnh là tổng số cả nam và nữ số lượt VĐV có hiệu quả điều chỉnh tâm lý rất tốt chiếm 5/12 lượt VĐV chiếm tỷ lệ 27.53%.

Qua kết quả này ta thấy hiệu quả của các biện pháp khắc phục tâm lý còn tương đối thấp.

Điều đó cũng đồng nghĩa với hiệu quả huấn luyện và điều chỉnh tâm lý nhằm khắc phục trạng thái tâm lý xấu trước thi đấu cho VĐV cấp cao Việt Nam còn thấp.

Tất cả thực trạng trên đã phản ánh một cách khách quan và chân thực thực tiễn công tác huấn luyện và điều chỉnh tâm lý cho VĐV Karatedo cấp cao Việt Nam. Thực trạng này hoàn toàn có đủ độ tin cậy để làm thành cơ sở thực tiễn cho đề tài tiến hành lựa chọn và xây dựng các biện pháp khắc phục các trạng thái tâm lý xấu trước thi đấu cho VĐV Karatedo cấp cao Việt Nam.

3.2. Lựa chọn xây dựng các biện pháp điều chỉnh tâm lý xấu trước thi đấu của VĐV Karatedo cấp cao Việt Nam

3.2.1. Xác định các cơ sở lựa chọn biện pháp

Để lựa chọn được các biện pháp nhằm khắc phục có hiệu quả các trạng thái tâm lý xấu trước thi đấu cho VĐV Karatedo cấp cao Việt Nam đề tài đã xác định các cơ sở để lựa chọn biện pháp sau:

Trước tiên đề tài dựa vào cơ sở lý luận cơ bản của huấn luyện tâm lý như: Cơ sở năng lượng tâm lý.

Mối quan hệ giữa năng lượng tâm lý với năng lượng sinh học. Các nguyên tắc cơ bản trong huấn luyện tâm lý.

Các phương pháp huấn luyện tâm lý. Các biện pháp điều chỉnh tâm lý...

Cơ sở lựa chọn biện pháp khắc phục tâm lý xấu trước thi đấu quan trọng khác là dựa vào cơ sở thực tiễn của công tác huấn luyện và điều chỉnh tâm lý khách thể nghiên cứu.

Thực trạng nhận thức về vai trò của huấn luyện và điều chỉnh tâm lý của HLV và VĐV...

Thực trạng nội dung thời lượng phương pháp sử dụng trong huấn luyện và điều chỉnh tâm lý.

Thực trạng diễn biến tâm lý của VĐV.

Thực trạng sử dụng và hiệu quả sử dụng các biện pháp điều chỉnh nhằm khắc phục trạng thái tâm lý xấu trước thi đấu của VĐV v.v...

3.2.2. Xác định các nguyên tắc lựa chọn biện pháp khắc phục trạng thái tâm lý xấu trước thi đấu cho VĐV Karatedo cấp cao Việt Nam

Dựa trên cơ sở tham khảo các tài liệu như học thuyết huấn luyện của Harre. Lý luận và phương pháp TDTT của Nguyễn Toán, Phạm Danh Tốn. Lý luận và phương pháp huấn luyện thể thao hiện đại của Nguyễn Văn Trạch, Nguyễn Toán, Lâm Quang Thành v.v... [ 5], [11 ], [49], [56], [59].

Bước đầu đề tài xác định được các nguyên tắc lựa chọn các biện pháp nhằm khắc phục các trạng thái tâm lý xấu trước thi đấu cho VĐV Karatedo cấp cao Việt Nam như sau:

1) Nguyên tắc tính hợp lý nghĩa là các biện pháp được lựa chọn phải phù hợp với đặc điểm huấn luyện và thi đấu của môn Karatedo, phù hợp đặc điểm và điều kiện sân bãi, điều kiện tập luyện, thể chất sức khỏe của VĐV.

2) Nguyên tắc tính khả thi nghĩa là các biện pháp được lựa chọn sẽ được triển khai thuận lợi trong quá trình huấn luyện và thi đấu của VĐV.

3) Nguyên tắc tính tiếp cận hiện đại, nghĩa là các biện pháp được lựa chọn phải dựa trên cơ sở lý luận và phương pháp huấn luyện và điều chỉnh tâm lý hiện đại.

4) Nguyên tắc tính đồng bộ nghĩa là phải dựa vào cơ sở thực tiễn của vấn đề nghiên cứu để lựa chọn các biện pháp có tính đồng bộ tác động toàn diện lên các khâu yếu và cần thiết khắc phục để nâng cao được hiệu quả huấn luyện và điều chỉnh tâm lý cho VĐV.

5) Nguyên tắc tính hiệu quả nghĩa là phải lựa chọn được các biện pháp mang lại hiệu quả rò rệt cho việc khắc phục các trạng thái tâm lý xấu trước thi đấu để nâng cao kết quả thi đấu cho VĐV.

Sau khi xác định được 5 nguyên tắc lựa chọn biện pháp nhằm khắc phục các trạng thái tâm lý xấu cho VĐV Karatedo cấp cao Việt Nam. Để tăng

thêm độ tin cậy cho việc xác định các nguyên tắc lựa chọn biện pháp nhằm khắc phục trạng thái tâm lý xấu trước thi đấu cho VĐV, đề tài đã phỏng vấn 22 nhà khoa học, chuyên gia tâm lý và các HLV có kinh nghiệm. Cụ thể như sau: Các nhà khoa học là tiến sĩ, phó giáo sư, giáo sư có 12 người chiếm tỷ lệ 54.54%; Chuyên gia tâm lý có 3 người chiếm tỷ lệ 13.64%; Huấn luyện viên có kinh nghiệm 7 người chiếm tỷ lệ 31.82%. Như trình bày ở biểu đồ 3.6.

Biểu đồ 3.6. Tỷ lệ % các đối tượng phỏng vấn

Các nội dung phỏng vấn là đánh giá mức độ quan trọng của các nguyên tắc lựa chọn biện pháp khắc phục tâm lý xấu trước thi đấu cho VĐV Karatedo cấp cao Việt Nam. Kết quả phỏng vấn xác định các nguyên tắc lựa chọn các biện pháp khắc phục tâm lý xấu cho VĐV được trình bày ở bảng 3.12.

Bảng 3.12. Kết quả phỏng vấn xác định các nguyên tắc lựa chọn biện pháp khắc phục tâm lý xấu cho VĐV Karatedo cấp cao Việt Nam

T T

Nguyên tắc	Kết quả phỏng vấn
	Rất quan trọng		Quan trọng		Ít quan trọng		Không quan trọng
	n	%	n	%	n	%	n	%
1	Nguyên tắc tính hợp lý	21	95,45	1	4,55	-	-	-	-
2	Nguyên tắc tính khả thi	22	100	-	-	-	-	-	-
3	Nguyên tắc tính tiếp cận hiện đại	20	90,90	2	9,09	-	-	-	-
4	Nguyên tắc tính đồng bộ	21	95,45	1	4,55	-	-	-	-
5	Nguyên tắc tính hiệu quả	22	100	-	-	-	-	-	-