Kinh Nghiệm Nâng Cao Chất Lượng Cho Vay Doanh Nghiệp Nhỏ Và Vừa Của Một Số Chi

tăng lên, tạo điều kiện cho các NHTM mở rộng hoạt động cho vay đối với DNNVV, từ đó góp phần vào sự thành công chung của ngân hàng.

Môi trường pháp lý

Một trong những bộ phận của môi trường bên ngoài ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp nói chung và NHTM nói riêng là hệ thống pháp luật. Nhân tố pháp luật có vị tr hết sức quan trọng đối với hoạt động ngân hàng nói chung và hoạt động cho vay nói riêng. Việc nhà nước đưa ra những định hướng, ch nh sách, mục tiêu phát triển kinh tế xã hội, đặc biệt là ch nh sách tiền tệ có ảnh hưởng đặc biệt đến hoạt động cho vay của NHTM

Khi có một môi trường pháp lý lành mạnh, các chủ thể tham gia quan hệ vay vốn tuân thủ pháp luật nghiêm túc thì chất lượng cho vay được đảm bảo và quy mô cho vay có môi trường để mở rộng. Ngoài ra, các ch nh sách kinh tế vĩ mô như ch nh sách thuế, ch nh sách xuất nhập khẩu,... có tác động trực tiếp đến các doanh nghiệp là các khách hàng của NHTM. Nếu các ch nh sách này không tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư, gây khó khăn cho các doanh nghiệp trong sản xuất kinh doanh thì sẽ ảnh hưởng đến chất lượng cho vay của NHTM, ảnh hướng tới định hướng, cơ chế ch nh sách của NHTM đối với phân khúc khách hàng này.

Môi trường chính trị – xã hội

Môi trường ch nh trị đang và sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc tạo lập môi trường kinh doanh, đặc biệt đối với các hoạt động kinh doanh ngân hàng. T nh ổn định về ch nh trị trong nước sẽ là một trong những nhân tố thuận lợi cho các doanh nghiệp hoạt động kinh doanh có hiệu quả, những khoản vay mà doanh nghiệp vay ngân hàng sẽ được hoàn trả đầy đủ và đúng hạn, nâng cao chất lượng cho vay của ngân hàng.

Môi trường tự nhiên

Các yếu tố rủi ro do thiên nhiên gây ra như lũ lụt, hoả hoạn, động đất, dịch bệnh,… có thể gây ra những thiệt hại không lường trước được cho cả khách hàng vay và ngân hàng. Vì thế việc đầu tư vào những ngành dễ chịu ảnh hưởng bởi yếu tối tự nhiên luôm tiềm ẩn rủi ro, có nhiều yếu tố tác động tiêu cực đến các hoạt động sản xuất kinh doanh, nguồn thu nhập để trả nợ,... ảnh hưởng đến chất lượng cho vay

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 121 trang tài liệu này.

của ngân hàng. Mặc dù những rủi ro này là khó dự đoán nhưng ngân hàng thường được chia sẻ rủi ro từ các Công ty Bảo hiểm cung cấp các sản phẩm bảo hiểm cho khách hàng vay vốn.

Môi trường cạnh tranh

Có thể nói đây là yếu tố tác động mạnh mẽ đến chất lượng cho vay nói riêng và hoạt động kinh doanh chung của NHTM. Sự tác động đó diễn ra theo hai chiều hướng:

Thứ nhất, để chiếm ưu thế trong cạnh tranh các ngân hàng luôn phải quan tâm tới đầu tư trang thiết bị tốt, tăng cường đội ngũ nhân viên có trình độ, đa dạng hóa các sản phẩm đảm bảo tính cạnh tranh, xây dựng uy tín và duy trì thế mạnh của ngân hàng. Hướng tác động này đã tạo điều kiện nâng cao chất lượng cho vay.

Thứ hai, dưới áp lực của cạnh tranh dẫn đến các ngân hàng có thể bỏ qua một số điều kiện cho vay, nhưng sẽ khiến cho rủi ro tăng lên, có thể làm ảnh hưởng đến chất lượng cho vay.

b) Các nhân tố thuộc về doanh nghiệp nhỏ và vừa Năng lực và kinh nghiệm quản lý của DNNVV

Nếu năng lực quản lý kinh doanh của khách hàng yếu kém, thể hiện ở việc không dự đoán được những biến động lên xuống của nhu cầu thị trường, không hiểu biết nhiều trong việc sản xuất, phân phối sản phẩm, năng lực trong việc tìm kiếm rồi đánh giá và lựa chọn đối tác,… thì dễ gặp nhiều khó khăn trong một thị trường cạnh tranh có nhiều biến động, dẫn đến thua lỗ, từ đó làm ảnh hưởng đến khả năng trả nợ ngân hàng, chất lượng cho vay của ngân hàng bị ảnh hưởng. Ngược lại, nếu doanh nghiệp có khả năng quản lý tốt sẽ có những phương án sản xuất kinh doanh hiệu quả, có những phương pháp xử lý kịp thời, sử dụng nguồn vốn vay hợp lý, giúp hoạt động của doanh nghiệp trở nên thuận lợi, sản xuất kinh doanh có lãi, đảm bảo nguồn trả nợ cho ngân hàng. Chính vì vậy, khả năng quản lý tốt của doanh nghiệp là một dấu hiệu đảm bảo hiệu quả của công tác cho vay.

Tính khả thi của phương án sản xuất kinh doanh

Nếu phương án sản xuất kinh doanh được xây dựng có tính thực tiễn, khả thi cao, các phương án dự phòng được xây dựng chi tiết đối phó với các tình huống bất lợi xảy ra thì giúp các doanh nghiệp hoạt động hiệu quả, thu về lợi nhuận và đảm

bảo khả năng trả nợ đầy đủ, đúng hạn, tránh được các khoản nợ tồn đọng cho ngân hàng. Từ đó góp phần nâng cao chất lượng cho vay phân khúc DNNVV đối với ngân hàng.

Uy tín, đạo đức của doanh nghiệp nhỏ và vừa

Trong quy trình cho vay các ngân hàng chỉ đưa ra quyết định cho vay sau khi đã phân t ch cẩn thận các yếu tố có liên quan đến uy tín và khả năng trả nợ của người vay nhằm hạn chế thấp nhất các rủi ro do chủ quan của người vay có thể gây nên.

Uy tín của khách hàng là một yếu tố rất đáng quan tâm khi xem xét quyết định cho vay, uy tín của khách hàng là tiêu ch để đánh giá thiện trí trong việc trả nợ và thực hiện các nghĩa vụ cam kết trong hợp đồng cho vay từ phía khách hàng. Uy tín của khách hàng được thể hiện dưới nhiều khía cạnh và được khẳng định, kiểm chứng bằng kết quả thực tế xuyên suốt quá trình hoạt động của khách hàng.

Đạo đức của người đi vay là một yếu tố quan trọng của quy trình thẩm định, uy tín tính cách của người chủ sở hữu, người quản lý DNNVV không chỉ được đánh giá bằng phẩm chất đạo đức chung mà còn phải kiểm chứng qua những kết quả hoạt động trong quá khứ, hiện tại và chiến lược phát triển trong tương lai. Thực tế kinh doanh đã cho thấy, khách hàng có thể lừa đảo ngân hàng thông qua việc gian lận về số liệu, giấy tờ, quyền sở hữu tài sản, sử dụng vốn vay không đúng mục đ ch, không đúng đối tượng kinh doanh, phương án kinh doanh, ý ch trả nợ ngân hàng,… dẫn đến rất nhiều rủi ro cho ngân hàng khi cho vay.

Tiềm lực tài chính của doanh nghiệp

Đối với doanh nghiệp, hiệu quả kinh doanh và khả năng trả nợ phụ thuộc rất lớn vào tình hình tài ch nh. Năng lực tài ch nh của doanh nghiệp được thể hiện qua các chỉ tiêu về vốn tự có, hệ số nợ về khả năng thanh toán, các hệ số sinh lời,... hả năng tài ch nh của doanh nghiệp tốt sẽ là tiền đề, cơ sở để tác động tới hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp đạt hiệu quả, sử dụng và quản lý vốn vay một cách tối ưu.

1.3. KINH NGHIỆM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CHO VAY DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA CỦA MỘT SỐ CHI NHÁNH NGÂN HÀNG

THƯƠNG MẠI VÀ BÀI HỌC CHO NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH BẮC NINH

1.3.1. Kinh nghiệm nâng cao chất lượng cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa của một số chi nhánh ngân hàng thương mại

Các biện pháp nhằm nâng cao và cải thiện chất lượng cho vay đối với DNNVV được một số chi nhánh Ngân hàng trong khu vực tỉnh Bắc Ninh và các địa bàn lân cận triển khai thành công, đem lại nhiều kết quả tích cực. Đây đều là các chi nhánh ngân hàng có nhiều điểm tương đồng với Vietinbank Bắc Ninh về địa bàn, quy mô, cơ cấu tổ chức, đối tượng khách hàng,...rất phù hợp cho việc học hỏi kinh nghiệm và vận dụng tại Vietinbank Bắc Ninh.

1.3.1.1. Tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại Thương – Chi nhánh Bắc Giang

Tuân thủ sổ tay tín dụng trong cho vay DNNVV

Sổ tay tín dụng là cuốn cẩm nang hệ thống và tổng hợp các quy định chung, các bước cơ bản mà mỗi cán bộ quan hệ khách hàng cần thực hiện trong quy trình tác nghiệp. Sổ tay tín dụng được xây dựng với mục đ ch trở thành công cụ hỗ trợ quan trọng cho mỗi cán bộ quan hệ khách hàng tra cứu để thực hiện phần hành công việc của mình một cách nhuần nhuyễn. Bên cạnh đó, sổ tay tín dụng còn đề cập đến nội dung quản lý rủi ro tín dụng để các nhà quản lý có thể điều hành tín dụng trong khuôn khổ pháp lý và để kiểm soát, loại trừ các rủi ro tín dụng đã được lường trước.

Thực hiện chấm điểm xếp hàng khách hàng DNNVV trên hệ thống chấm điểm xếp hạng tín dụng nội bộ.

Hệ thống chấm điểm xếp hạng tín dụng nội bộ được xây dựng cho đối tượng khách hàng doanh nghiệp nói chung và DNNVV nói riêng. Sử dụng hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ để tiến hành chấm điểm, xếp hạng khách hàng từ đó xây dựng các chính sách khách hàng phù hợp với từng nhóm khách hàng. Mục tiêu của chính sách khách hàng nhằm tăng cường quan hệ, có ch nh sách ưu tiên về lãi suất, mức ph , điều kiện tài sản bảo đảm với các nhóm khách hàng xếp hạng cao và ngược lại

là hạn chế quan hệ tín dụng, tăng cường các biện pháp bảo đảm với các nhóm khách hàng xếp hạng thấp.

Thẩm định tài sản bảo đảm.

Việc ngân hàng nhận thế chấp tài sản là bất động sản hay động sản thường gặp khá nhiều rủi ro như bất động sản thuộc khu vực quy hoạch, bất động sản đang xảy ra tranh chấp hoặc máy móc thiết bị có nguồn gốc từ nước ngoài thường có giá cao hơn giá trị thực tế,… Tuy nhiên, cán bộ cho vay thường bỏ qua một số bước khi thẩm định tài sản bảo đảm dẫn đến việc chi nhánh gặp khó khăn khi xử lý tài sản bản đảm.

1.3.1.2. Kinh nghiệm của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam

– Chi nhánh Từ Sơn

Trong bối cảnh tình hình nợ xấu toàn hệ thống ngân hàng tăng cao những năm gần đây, IDV chi nhánh Từ Sơn luôn xác định việc xử lý nợ xấu là nhiệm vụ trọng tâm chiến lược, góp phần hoàn thành kế hoạch kinh doanh đề ra. Các giải pháp quản lý, xử lý nợ được ban lãnh đạo BIDV chi nhánh Từ Sơn quan tâm sát sao và chú trọng thực hiện nhằm kiểm soát chặt chẽ chất lượng nợ, trong đó, một biện pháp hiệu quả có thể kể đến đó là việc hỗ trợ vốn để các DNNVV khắc phục khó khăn và phục hồi sản xuất kinh doanh để thu nợ. Cán bộ ngân hàng thường xuyên và chủ động phối hợp với khách hàng vay để rà soát, đánh giá khả năng trả nợ của khách hàng, từ đó thực hiện các giải pháp cơ cấu lại thời gian trả nợ nhằm hỗ trợ doanh nghiệp.

1.3.1.3. Kinh nghiệm của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh KCN Tiên Sơn

Tuân thủ quy trình kiểm tra, giám sát vốn vay.

Các cán bộ cho vay trực tiếp giải quyết và quản lý hồ sơ các khoản vay của DNNVV có trách nhiệm thường xuyên kiểm tra, giám sát quá trình vay vốn, sử dụng vốn vay, việc trả nợ, kiểm tra tình hình tài sản bảo đảm của khách hàng để hạn chế các rủi ro nhằm đảm bảo an toàn vốn vay. Đánh giá mức độ tín nhiệm và phân loại khách hàng, kịp thời phát hiện và xử lý những vi phạm để đảm bảo hoạt động tín dụng luôn an toàn, hiệu quả.

1.3.2. Bài học kinh nghiệm rút ra cho Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công thương Việt Nam – Chi nhánh Bắc Ninh

Từ những kinh nghiệm nhằm nâng cao chất lượng cho vay nói chung và chất lượng cho vay đối với DNNVV nói riêng của các NHTM, Vietinbank Chi nhánh Bắc Ninh rút ra những bài học cần nghiên cứu vận dụng như sau:

Thứ nhất, tuân thủ các quy định, quy trình nghiệp vụ cho vay, quy trình kiểm tra giám sát khoản vay. Đây là những tài liệu xương sống cho việc thực hiện các hoạt động cho vay của ngân hàng. Do đó, thực hiện các quy định, quy trình nghiệp vụ cho vay, quy trình kiểm tra giám sát khoản vay để phù hợp với tình hình thị trường, đảm bảo năng lực cạnh tranh của ngân hàng và phù hợp khẩu vị rủi ro của Vietinbank là việc hết sức quan trọng.

Thứ hai, cần thực hiện chấm điểm xếp hạng khách hàng DNNVV theo đúng quy định bao gồm chấm điểm định kỳ và chấm điểm đột xuất nhằm xác định chính xác, kịp thời hạng rủi ro của khách hàng, qua đó đưa ra được các quyết định xử lý phù hợp.

Thứ ba, nên thuê các công ty thẩm định giá để thẩm định tài sản bảo đảm vì đối với ngân hàng cho vay thì khâu định giá tài sản bảo đảm rất quan trọng và là căn cứ để quyết định cho vay và xác định mức cho vay đối với khách hàng nói chung và với DNNVV nói riêng. Việc thuê các công ty định giá góp phần giảm thiểu rủi ro cho khoản vay do tài sản bảo đảm còn là nguồn thu nợ thứ hai của NHTM trong trường hợp khách hàng gặp rủi ro về khả năng trả nợ.

Thứ tư, trong một số trường hợp khi DNVVV lâm vào hoàn cảnh khó khăn, khách hàng có thể được ngân hàng xem xét bổ sung thêm vốn vay để hỗ trợ khách hàng phục hồi lại hoạt động sản xuất kinh doanh, trả được nợ cũ và cả nợ mới. Ngoài ra, trong trường hợp cần thiết có thể xem xét hỗ trợ miễn giảm lãi cho khách hàng vay, giảm một phần nghĩa vụ tài ch nh để khách hàng có thể sớm khắc phục tình trạng tài chính của mình.

Thứ năm, tăng cường công tác kiểm tra giám sát sau khi cho vay, bao gồm công tác kiểm tra mục đ ch sử dụng vốn, kiểm tra tình hình tài chính và kiểm tra tài

sản bảo đảm nhằm kịp thời cung cấp cho ban lãnh đạo thông tin cập nhật để việc đưa ra những chính sách, chỉ đạo sát với thực tế của khách hàng DNNVV, phù hợp với định hướng kinh doanh, khẩu vị rủi ro của ngân hàng, hạn chế tối đa phát sinh mới nợ quá hạn, nợ xấu.

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1

Nội dung chương I đã khái quát được những vấn đề cơ bản về chất lượng cho vay khách hàng DNNVV trong đó bao gồm những nội dung khái lược về hoạt động cho vay, chất lượng cho vay khách hàng DNNVV, phân loại và vai trò của cho vay DNNVV, các tiêu ch đánh giá chất lượng cho vay DNNVV và là cơ sở để triển khai nghiên cứu tại Vietinbank – Chi nhánh Bắc Ninh được trình bày trong chương

II. Đồng thời, chương I đã nêu ra một số bài học kinh nghiệm của các NHTM khác nhằm nâng cao chất lượng cho vay khách hàng DNNVV của Vietinbank – Chi nhánh Bắc Ninh.