Theo tiêu chí phân loại ngành nghề của LienVietPostBank thì Công ty CP A được chấm điểm các chỉ tiêu tài chính theo nhóm doanh nghiệp quy mô vừa, thuộc nhóm ngành công nghiệp nhẹ.
Phân tích riêng lẻ từng chỉ tiêu tài chính của Công ty CP A cho thấy so với số liệu thống kê ngành thì năng lực tài chính của doanh nghiệp được đánh giá là trung bình. Doanh nghiệp đa dạng hóa sản phẩm, đầu tư xây dựng mới một dây chuyền sản xuất đá thạch anh nhân tạo, do đó nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ bản gia tăng khá nhanh, tạm thời không phục vụ cho hoạt động kinh doanh chính của doanh nghiệp. Căn cứ vào các tiêu chí chấm điểm và cách đánh giá trong mô hình chấm điểm XHTD của LienVietPostBank thì Công ty CP A được chấm điểm các chỉ tiêu tài chính như trình bày trong Bảng 2.8. Tổng điểm các chỉ tiêu tài chính sau khi quy đổi trọng số của Công ty CP A đạt được là 56,6 điểm.
Bảng 2.8: Chấm điểm các chỉ tiêu tài chính của Công ty CP A
| STT | Chỉ tiêu | Đơn vị | Giá trị | So với trung bình ngành | Điểm |
| 1 | Khả năng thanh toán ngắn hạn | Lần | 1,48 | > | 9 |
| 2 | Khả năng thanh toán nhanh | % | 1,37 | > | 12 |
| 3 | Tốc độ tăng trưởng doanh thu | % | 1,20 | ~ | 1,2 |
| 4 | Tốc độ tăng trưởng lợi nhuận | % | 40,48 | > | 6 |
| 5 | Biên lợi nhuận ròng | % | 1,16 | < | 1,4 |
| 6 | Chỉ số ROA | % | 0,16 | < | 0,8 |
| 7 | Chỉ số ROE | % | 0,26 | < | 0,8 |
| 8 | Hệ số tự tài trợ | % | 61,55 | > | 15 |
| 9 | Vòng quay các khoản phải thu | Vòng | 0,20 | < | 1,6 |
| 10 | Vòng quay hàng tồn kho | Vòng | 5,53 | > | 6,4 |
| 11 | Vòng quay vốn lưu động | Vòng | 0,19 | < | 1,6 |
| 12 | Hiệu quả sử dụng tài sản | Lần | 0,14 | < | 0,8 |
| Tổng điểm tài chính | 56,6 |
(Nguồn: Trích từ dữ liệu tiếp cận của LienVietPostBank)
Chỉ tiêu phi tài chính bao gồm bốn nhóm chỉ tiêu Trình độ quản lý và môi trường nội bộ, Các nhân tố bên ngoài, Quan hệ với Ngân hàng và Các đặc điểm hoạt động của doanh nghiệp được chấm điểm như trình bày trong Bảng 2.9 với tổng điểm đạt được là 83 điểm.
Bảng 2.9: Điểm trọng số các chỉ tiêu phi tài chính của Công ty CP A
| Các yếu tố phi tài chính | Tỷ trọng | Điểm trọng số | |
| 1 | Trình độ quản lý và môi trường nội bộ | 20% | 16,2 |
| 2 | Các nhân tố bên ngoài | 10% | 6,6 |
| 3 | Quan hệ với Ngân hàng | 35% | 32 |
| 4 | Các đặc điểm hoạt động của DN | 35% | 28,2 |
| Tổng điểm đã nhân trọng số | 83 |
(Nguồn: Ngân hàng TMCP Bưu điện Liên Việt)
Như vậy, tổng điểm XHTD năm 2010 đạt được đã nhân với trọng số từng nhóm chỉ tiêu tài chính và phi tài chính của Công ty CP A là 72,44 điểm, quy đổi theo tỷ lệ tương đương với mức xếp hạng A trong hệ thống ký hiệu XHTD của LienVietPostBank. Với mức xếp hạng này doanh nghiệp được đánh giá là hoạt động hiệu quả, tình hình tài chính tương đối tốt, khả năng trả nợ đảm bảo, có thiện chí. Rủi ro thấp. Ưu tiên đáp ứng nhu cầu tín dụng. Không yêu cầu cao về biện pháp đảm bảo tiền vay.
Trên thực tế, từ cuối năm 2010 đến quý I/2011 doanh nghiệp được LienVietPostBank giải ngân cho vay dự án trung hạn 26 tỷ đồng để thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà máy đá thạch anh đang dở dang. Doanh nghiệp có xu hướng phát sinh nợ xấu vì đã được các ngân hàng đang cho vay cơ cấu lại các khoản vay từ ngắn hạn sang trung dài hạn, chuyển và đảo nợ từ ngân hàng này sang ngân hàng khác, cho vay mới để thanh toán nợ vay cũ. Dự án đầu tư xây dựng nhà máy đá thạch anh nhân tạo của doanh nghiệp này đã hoàn thành xong giai đoạn chạy thử và hiệu chỉnh, các sản phẩm đã đáp ứng các yêu cầu của thị trường, nhưng do nhu cầu tiêu thụ của thị trường sụt giảm mạnh nên các dây chuyền sản xuất của doanh nghiệp vẫn chưa thể hoạt động đúng với tiến độ giai đoạn đầu, để sau đó đạt đến 100% công suất. Công ty CP A đã có dấu hiệu chậm nộp các khoản nợ gốc theo lịch trả nợ hàng quý và trả lãi vay hàng tháng. Tổng dư nợ các khoản vay của doanh nghiệp này tại các ngân hàng đến thời điểm quý III/2011 là 41 tỷ đồng.
Có thể bạn quan tâm!
-
Mô Hình Điểm Số Tín Dụng Doanh Nghiệp Của Edward I. Altman -
Ý Nghĩa Của Việc Hoàn Thiện Hệ Thống Xhtd Khdn Đối Với Các Nhtm -
Mô Hình Chấm Điểm Xhtd Doanh Nghiệp Tại Chi Nhánh Của Lienvietpostbank -
Mục Tiêu Của Việc Hoàn Thiện Hệ Thống Xếp Hạng Tín Dụng Khách Hàng Doanh Nghiệp Của Lienvietpostbank -
Chấm Điểm Các Chỉ Tiêu Tài Chính Xhtd Doanh Nghiệp Theo Đề Xuất Sửa Đổi Của Đề Tài -
Điểm Tổng Hợp Xhtd Doanh Nghiệp Theo Đề Xuất Sửa Đổi Của Đề Tài
Xem toàn bộ 127 trang tài liệu này.
2.5.2 Nghiên cứu trường hợp thứ hai: Doanh nghiệp được xếp loại BBB và đã phát sinh nợ quá hạn
Doanh nghiệp đươc đề cập trong tình huống nghiên cứu này thuộc loại hình công ty cổ phần, có quy mô vừa, kinh doanh thuộc lĩnh vực xây lắp công trình công nghiệp, dân dụng, thi công các công trình giao thông đường bộ. Theo tiêu chí phân loại của LienVietPostBank thì doanh nghiệp này (dưới đây gọi tắt là Công ty CP B) thuộc nhóm ngành đầu tư xây dựng cơ bản. Các số liệu cơ bản về tình hình tài chính tại thời điểm xếp hạng năm 2010 được trình bày như trong Bảng 2.10. Kết quả hoạt động kinh doanh năm 2010 của Công ty CP B đạt tổng doanh thu 298.630 triệu đồng, lợi nhuận trước thuế 5.359 triệu đồng và lợi nhuận sau thuế 4.796 triệu đồng. Tổng chi phí lãi vay đã thanh toán cho ngân hàng năm 2010 là 2.478 triệu đồng. Doanh nghiệp có quan hệ kinh tế với cổ đông lớn của LienVietPostBank, do đó doanh nghiệp được ngân hàng ưu đãi xét đặc thù riêng ưu đãi về tài sản đảm bảo.
Bảng 2.10: Tóm tắt bảng cân đối kế toán năm 2010 của Công ty CP B
| STT | Chỉ tiêu | Đơn vị tính | Số tiền |
| A | Tài sản ngắn hạn | 258.042 | |
| 1 | Tiền và các khoản tương đương tiền | Triệu đồng | 31.166 |
| 2 | Các khoản đầu tư tài chính ngắn hạn | Triệu đồng | |
| 3 | Các khoản phải thu | Triệu đồng | 178.818 |
| Trong đó, phải thu khách hàng | Triệu đồng | 48.079 | |
| 4 | Hàng tồn kho | Triệu đồng | 42.890 |
| 5 | Tài sản ngắn hạn khác | Triệu đồng | 5.167 |
| B | Tài sản cố định và đầu tư dài hạn | 23.688 | |
| 1 | Các khoản phải thu dài hạn | Triệu đồng | |
| 2 | Tài sản cố định | Triệu đồng | 7.246 |
| 3 | Bất động sản đầu tư | Triệu đồng | |
| 4 | Các khoản đầu tư tài chính dài hạn | Triệu đồng | 3.600 |
| 5 | Tài sản dài hạn khác | Triệu đồng | 12.842 |
| C | Nợ phải trả | 245.053 | |
| 1 | Nợ ngắn hạn | Triệu đồng | 244.460 |
| Trong đó, phải trả người bán | Triệu đồng | 10.758 | |
| 2 | Nợ dài hạn | Triệu đồng | 593 |
| D | Vốn chủ sở hữu | 36.677 | |
| Tổng tài sản | 281.730 |
(Nguồn: Trích từ dữ liệu tiếp cận của LienVietPostBank)
Kết quả chấm điểm XHTD của Công ty CP B được trình bày trong các Bảng II.1, II.2, II.3. II.4 và II.5 Phụ lục II. Tổng điểm các chỉ tiêu tài chính đã nhân trọng số là 48,4 điểm và tổng điểm các chỉ tiêu phi tài chính đã nhân trọng số là 80,2 điểm như trình bày tại Bảng 2.11.
Bảng 2.11: Điểm trọng số các chỉ tiêu phi tài chính của Công ty CP B
| Các yếu tố phi tài chính | Tỷ trọng | Điểm trọng số | |
| 1 | Trình độ quản lý và môi trường nội bộ | 20% | 17,8 |
| 2 | Các nhân tố bên ngoài | 10% | 6,4 |
| 3 | Quan hệ với Ngân hàng | 35% | 28,6 |
| 4 | Các đặc điểm hoạt động của doanh nghiệp | 35% | 27,4 |
| Tổng điểm đã nhân trọng số | 80,2 |
(Nguồn: Ngân hàng TMCP Bưu điện Liên Việt)
Tổng điểm XHTD của Công ty CP B là 67,48 điểm tương đương mức xếp hạng BBB như trình bày tại Bảng 2.12. Doanh nghiệp được đánh giá hoạt động hiệu quả, có triển vọng phát triển, có một số hạn chế về tài chính và quản lý, rủi ro trung bình, có thể mở rộng tín dụng. Hạn chế áp dụng các điều kiện ưu đãi. Đánh giá kỹ về chu kỳ kinh tế và tính hiệu quả khi cho vay dài hạn
Bảng 2.12: Điểm trọng số các chỉ tiêu tài chính và phi tài chính chấm điểm XHTD của Công ty CP B
| TT | Chỉ tiêu | Điểm chưa nhân tỷ trọng | Điểm đã nhân tỷ trọng | Tỷ trọng |
| 1 | Chỉ tiêu tài chính | 48,4 | 19,36 | 40% |
| 2 | Chỉ tiêu phi tài chính | 80,2 | 48,12 | 60% |
| 100% | ||||
| Tổng điểm | 67,48 | 100% |
(Nguồn: Ngân hàng TMCP Bưu điện Liên Việt)
Tổng dư nợ vay ngân hàng của Công ty CP B đến hết quý III/2011 là 93.545 triệu đồng, tăng 34.133 triệu đồng so với thời điểm XHTD theo số liệu năm 2010 để thẩm định cho vay. Đến tháng 09/2011, Công ty CP B đã phát sinh nợ quá hạn tại LienVietPostBank do chậm trả lãi vay. Hiện doanh nghiệp này đã trả hết lãi vay cho ngân hàng và đang trong giai đoạn thử thách để có thể chuyển về nhóm nợ đủ tiêu chuẩn. Tình hình lạm phát, lãi suất cao, thị trường bất động sản đóng băng kéo dài, những biến động bất lợi của kinh tế thế giới; các yếu tố đó tác động lan truyền đến việc tiêu thụ sản phẩm của Công ty CP B trong năm 2011 và giai đoạn sau đó. Bên cạnh đó, tình hình thanh toán chậm công nợ các đối tác lớn của công ty sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động kinh doanh và khả năng trả nợ vay của doanh nghiệp, đặt ngân hàng vào tình huống phải xem xét đến việc cơ cấu lại nợ vay khi đến hạn.
2.6 Đánh giá hệ thống xếp hạng tín dụng doanh nghiệp của LienVietPostBank
Hệ thống XHTD của LienVietPostBank đã góp phần rất đáng kể trong việc sàng lọc và phân loại khách hàng doanh nghiệp, từ đó giúp cho ngân hàng giảm được tỷ lệ rủi ro tín dụng trong mức cho phép. Kết quả XHTD doanh nghiệp được Ban điều hành và Hội đồng kinh doanh của ngân hàng sử dụng để xác định mức giới hạn tín dụng tối đa cho từng khách hàng, áp dụng mức lãi suất cho vay, các quy định về tài sản đảm bảo và một số chính sách ưa đãi khách hàng khác.
Kể từ khi áp dụng hệ thống XHTD từ cuối năm 2008 và sửa đổi lần đầu hệ thống XHTD vào năm 2010, hoạt động cấp tín dụng tại LienVietPostBank đã ghi nhận được nhiều kết quả tích cực. Nhờ việc đánh giá hợp lý mức XHTD của khách hàng, các đơn vị kinh doanh của LienVietPostBank đã chủ động có chính sách ưu đãi khách hàng vay, sàng lọc và tiếp thị KHDN có mức XHTD cao, nhờ đó gia tăng khả năng cạnh tranh với các NHTM khác theo phân khúc thị trường KHDN cả về mức lãi suất cho vay, ưu đãi về tài sản đảm bảo, phí dịch vụ, thời gian thẩm định, …. Do đó dư nợ của LienVietPostBank tăng trưởng khá tốt qua các năm, từ mức dư nợ cho vay thị trường 1 năm 2009 là 5.423 tỷ đồng, đến năm 2010 là 14.047 tỷ đồng và đến năm 2011 là 17.399 tỷ đồng.
Bên cạnh những mặt tích cực như trên thì trong một số trường hợp, thực trạng XHTD KHDN của LienVietPostBank vẫn chưa đánh giá chính xác mức XHTD, rủi ro tín dụng hiện tại cũng như dự báo triển vọng phát triển của doanh nghiệp. Điều này dẫn đến số liệu về tỷ lệ nợ quá hạn tại ngân hàng chưa phản ánh được chính xác theo thông lệ quốc tế, mức trích lập dự phòng rủi ro tín dụng chưa đảm bảo được vai trò chống đỡ rủi ro tín dụng hiện tại và trong tương lai cho ngân hàng.
Nhìn chung thì hệ thống XHTD doanh nghiệp hiện nay của LienVietPostBank là tương đối phù hợp và khắc phục được chủ quan trong chấm điểm các chỉ tiêu định lượng bằng cách đưa vào các chỉ tiêu phi tài chính. Tuy nhiên, từ thực tế nghiên cứu như trên cũng cho thấy hệ thống XHTD doanh nghiệp có những hạn chế cần phải hoàn thiện hơn nữa để đáp ứng nhu cầu quản trị rủi ro tín dụng và phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế.
2.6.1 Những kết quả đạt được
Mô hình xếp hạng tín dụng nội bộ nói chung và xếp hạng tín dụng doanh nghiệp nói riêng là một công cụ tối ưu quản lý rủi ro trong quá trình thẩm định và chấm điểm tín dụng. Thông qua tư vấn của các chuyên gia tài chính ngân hàng trong nước, LienVietPostBank đã xây dựng được và đang dần hoàn thiện mô hình XHTD doanh nghiệp áp dụng tại các đơn vị kinh doanh, mô hình này tương đối phù hợp với các tiêu chuẩn đang sử dụng của các tổ chức tín nhiệm trên thế giới và hướng dẫn của NHNN. Mô hình XHTD doanh nghiệp của LienVietPostBank tuân theo các trình tự, tiêu chí khá nghiêm ngặt và chặt chẽ, bao gồm: hệ thống các tiêu chí đánh giá và điểm trọng số; cách xác định giá trị của từng tiêu chí đánh giá; cách quy đổi giá trị sang điểm của tiêu chí đánh giá; cách XHTD khách hàng doanh nghiệp và quan điểm cấp tín dụng, các ưu đãi kèm theo đối với từng mức xếp hạng.
Hệ thống XHTD của LienVietPostBank được xây dựng theo đặc thù hoạt động tín dụng và chiến lược phát triển của riêng ngân hàng này. Với hệ thống XHTD, việc đo lường và định dạng các rủi ro tín dụng tại LienVietPostBank được thực hiện thống nhất. Nhìn chung thì mô hình chấm điểm khách hàng doanh nghiệp trong hệ thống XHTD của LienVietPostBank vẫn bám sát khung hướng dẫn của NHNN nhưng có sự điều chỉnh dựa theo kinh nghiệm xếp hạng của các NHTM trong nước và các tổ chức tín nhiệm trên thế giới. Mô hình chấm điểm chỉ tiêu phi tài chính đối với khách hàng doanh nghiệp tại các chi nhánh đã có đưa vào nhóm chỉ tiêu dự báo ảnh hưởng của thay đổi chính sách Nhà nước và dự báo tác động của cạnh tranh đến lĩnh vực kinh doanh của doanh nghiệp, đây là điểm tiến bộ nhằm tăng cường khả năng dự báo nguy cơ gặp khó khăn về tài chính trong tương lai của khách hàng được xếp hạng.