Cùng với việc quy định rõ nguyên tắc, tiêu chí xét duyệt đối tượng được mua, thuê, thuê mua NƠXH theo thông tư, nghị định của Chính phủ, Bộ Xây dựng đã ban hành, hướng dẫn, UBND thành phố Hà Nội quy định rõ tiêu chí thang 10 điểm ưu tiên.
Trong đó, người được khen thưởng Huân chương cao quý của Nhà nước, thân nhân liệt sĩ, Công dân Thủ đô ưu tú đạt thang điểm cao nhất (10 điểm).
Nhà giáo nhân dân, Thầy thuốc nhân dân, vận động viên, văn nghệ sĩ đoạt Huy chương vàng hoặc giải Nhất tại các cuộc thi khu vực hoặc thế giới, công nhân có tay nghề bậc cao nhất của ngành được xét 8 điểm. Người thuộc hộ nghèo, cận nghèo có hộ khẩu thường trú tại Hà Nội được xét 6 điểm; người được nhận Bằng khen của UBND thành phố, danh hiệu "Người tốt, việc tốt"... được xét 2 điểm.
Điểm đáng chú ý tại Quyết định này nhằm thắt chặt quản lý việc bán, thuê, thuê mua NƠXH đúng đối tượng, UBND thành phố quy định, sau khi ký hợp đồng theo quy định, chủ đầu tư có trách nhiệm lập đầy đủ danh sách các hộ gia đình, cá nhân đã ký hợp đồng tại dự án, có dán ảnh các thành viên trong hộ gia đình.
Đồng thời, UBND thành phố ban hành quy chế phối hợp giữa chủ đầu tư và chính quyền địa phương, đơn vị quản lý vận hành, công an theo dõi địa bàn về nhân khẩu, hộ khẩu, tạm trú, tạm vắng... để tổ chức kiểm tra, theo dõi và xử lý vi phạm theo quy định.
Việc ban hành Quyết định này sẽ giảm thiểu những bất cập trong quy định về quản lý, phát triển NƠXH tránh hiện tượng có cá nhân môi giới, sàn giao dịch bất động sản thực hiện môi giới mua bán NƠXH và thu tiền chênh lệch trái quy định. Nếu thực hiện nghiêm túc và có sự quản lý chặt chẽ của
các cơ quan chức năng sẽ giúp cho người dân được tiếp cận NƠXH một cách công bằng và bình đẳng hơn.
3.2. Tiếp cận thông tin nhà ở xã hội
Tiếp cận thông tin là bước đầu tiên trong quá trình tiến đến sở hữu NƠXH. Trong thời đại của thông tin, internet phát triển giúp cho việc tìm kiếm thông tin trở lên dễ dàng hơn bao giờ hết. Tuy nhiên với những người có ít có điều kiện, phương tiện tiếp xúc với thông tin nói chung, thông tin về NƠXH nói riêng thì cơ hội tiếp cận với NƠXH cũng không phải đơn giản. Vì đây là một loại hình nhà ở có điều kiện, được áp dụng các chính sách, cơ chế đặc thù. Do đó, việc nắm bắt rõ các thông tin về điền kiện tham gia, quy định chính sách, thông tin dự án, thời gian nộp hồ sơ, các mẫu hồ sơ…là điều kiện tiên quyết giúp người TNT có nhiều cơ hội hơn để sở hữu nhà ở cho mình. Nội dung phần này đề cập đến các kênh thông tin, thời gian tiếp cận và một số rào cản trong tiếp cận thông tin đối với người mua NƠXH.
3.2.1. Kênh thông tin và thời gian tiếp cận
NƠXH được xây dựng với mục đích cung cấp nhà giá rẻ cho một số đối tượng được ưu tiên trong xã hội như công chức nhà nước chưa có nhà ở ổn định, người có thu nhập thấp, được cho thuê hoặc cho ở với giá rẻ hơn thị trường. Vì đây là nhà giá rẻ, lại chỉ dành cho một số đối tượng, do đó để mua được NƠXH, các đối tượng phải đáp ứng được các điều kiện cần thiết. Cũng chính vì vậy, nhu cầu tìm hiểu, nắm bắt thông tin lại càng cấp thiết hơn.
Theo quy định, thông tin về mở bán NƠXH được đăng tải qua 3 nguồn chính: trên website của sở xây dựng Hà Nội, trên website của chủ đầu tư dự án và qua các báo chí. Nhằm tìm hiểu về kênh thông tin cũng như tác động của các nguồn thông tin tới người mua nhà, trong nghiên cứu này, tác giả đã khảo sát về các nguồn cung cấp thông tin và tư vấn nhà ở. Dựa trên câu trả lời
của 344 người trong tổng số 352 người tham gia khảo sát (chiếm 97.7%), kết quả thu được cụ thể như sau:
Bảng 3.6: Nguồn cung cấp thông tin và tư vấn NƠXH (Đơn vị:%)
Cung cấp thông tin | Tư vấn | |
1.Bạn bè/người quen | 52,3 | 13,7 |
2.Người nhà | 7,6 | 2,9 |
3.Người của ban quản lý dự án NƠXH/chủ đầu tư | 9,3 | 17,8 |
4.Trung tâm môi giới nhà đất | 4,9 | 1,2 |
5.Phương tiện truyền thông đại chúng (Internet, TV, đài, tờ rơi,…) | 33,7 | 5,0 |
6.Chính quyền/cơ quan | 6,1 | 0 |
7.Không có nhu cầu | 20,1 | 59,4 |
Có thể bạn quan tâm!
-
Thực Tiễn Tiếp Cận Chính Sách Nhà Ở Xã Hội Tại Hà Nội -
Đặc Điểm Đối Tượng Tiếp Cận Nhà Ở Xã Hội -
Tiêu Chí Chấm Điểm Hồ Sơ Mua Nơxh -
Khó Khăn Khi Tìm Thông Tin Về Nơxh Giữa Các Nhóm Nghề Nghiệp -
Thực Trạng Vay Vốn Ưu Đãi Mua Nhà Ở Xã Hội Tại Hà Nội -
Khó Khăn Khi Tiếp Cận Gói Vay Mua Nơxh (Đơn Vị:%)
Xem toàn bộ 236 trang tài liệu này.
Ngu n: Khảo sát của luận án, 2018 Kết quả cho thấy, trong các nguồn thông tin được đưa ra, “Bạn bè/ người quen” đóng vai trò chủ yếu trong việc cung cấp các thông tin về NƠXH cho người có thu nhập thấp với 52,3%. Tiếp đến là các “Phương tiện truyền thông đại chúng” với 33,7%. Các nguồn thông tin còn lại chỉ được một tỷ lệ nhỏ người thu nhập thấp tiếp cận, theo thứ tự giảm dần lần lượt là “Người của ban quản lý dự án NƠXH/ chủ đầu tư” (9,3%), “Người nhà” (7,6%), “Chính quyền/ cơ quan” (6,1%), “Trung tâm môi giới nhà đất” (4,9%). Với thông tin phỏng vấn sâu 10 người, có 9/10 người trả lời cho biết họ biết thông tin qua bạn bè, người thân và chỉ có 1 người biết qua tờ giới thiệu dự án tại cơ quan làm việc. Tuy nhiên, sau khi có được những thông tin từ người thân và bạn bè hay cơ quan họ tiếp tục tìm hiểu những thông tin kỹ càng hơn tại các kênh chính thức của sở Xây dựng hay chủ đầu tư dự án để tìm hiểu về điều kiện,
yêu cầu để mua nhà chính thức.
Lúc mới kết hôn vợ ch ng cũng phài đi thuê nhà khu Hà Đông, tuy nhiên thời điểm đó có ạn thân của mình mua được NƠXH ên khu Tây Mỗ, lúc mình
iết thì đã hết. Sau đó ạn mình có xem thông tin và giới thiệu mình mua NƠXH Rice city Linh Đàm. Biết thông tin này, vợ ch ng mình tìm hiểu r i cũng đủ điều kiện mua. Hiện nay cũng ở được gần 3 năm tại khu NƠXH này. (PVS, nữ, 28 tuổi, Khu NOXH Rice city, Linh Đàm, Hoàng Mai, Hà Nội)
Lần đầu tôi iết thông tin về NOXH là qua tờ thông tin tại cơ quan. Tôi không nhớ chính xác là ên nào cung cấp thông tin nhưng tại tờ thông tin đó có 4-5 dự án NƠXH tại Hà Nội, thời điểm đó là đầu năm 2014. Tuy nhiên, khi tìm hiểu kỹ hơn trên mạng tôi thấy giá mua nhà cũng khá cao và số lượng người mua quá lớn nên tôi không đăng ký. Một thời gian sau, tôi lên trang we của sở xây dựng và thấy được thông tin khu nhà của mình hiện nay.
(PVS, Nam, 42 tuổi, Khu NOXH Tây Mỗ, Nam Từ Liêm, Hà Nội)
Một kênh thông tin quan trọng được người trả lời nhắc đến đó là qua các “Phương tiện truyền thông đại chúng”. Đây là một kênh thông tin mà ở đó người dân có thể tìm hiểu các thông tin chi tiết và cụ thể về điều kiện và yêu cầu mua nhà cũng như những thủ tục, giấy tờ cần thiết để đáp ứng những điều kiện đó. Theo quy định, hiện nay với các dự án NƠXH trên địa bàn thành phố Hà Nội đều được đăng tải chính thức trên website của Sở Xây dựng thành phố, sau đó là chủ đầu tư và các trang báo bao gồm cả báo giấy và báo mạng, tuy nhiên báo mạng chiếm ưu thế hơn.
Tại Website của sở Xây dựng Hà Nội, các thông tin được đăng tải khá chi tiết và cụ thể về các dự án NƠXH như:
- Thông báo tiếp nhận hồ sơ bán và cho thuê NƠXH (với các khu NƠXH
trên địa bàn Hà Nội)
- Thông bao tiếp nhận hồ sơ đăng ký mua bán NƠXH
- Thông tin dự án chuyển đổi nhà ở thương mại sang NƠXH và điều chỉnh cơ cấu căn hộ
- Thông báo kết quả tiếp nhận hồ sơ đăng ký mua NƠXH
- Công bố danh sách khách hàng dự kiến ký đồng mua bán NƠXH
- Bổ sung danh sách khách hàng dự kiến ký Hợp đồng mua bán NƠXH.
- Danh sách khách hàng ký hợp đồng mua bán NƠXH.
Hộp 3.2: Website Sở Xây dựng Hà Nội, chuyên mục NƠXH
Trong các thông báo về dự án NƠXH, thông tin được đăng tải chi tiết bao gồm: Tên dự án; Chủ đầu tư; Địa điểm xây dựng; Diện tích ô đất xây dựng (Diện tích xây dựng dự án, diện tích sân, đường nội bộ, cây xanh, sân thể thao); Hình thức đầu tư; Quy mô đầu tư xây dựng NƠXH ( Quy mô dân số, mật độ xây dựng, hệ số sử dụng đất, số lượng căn hộ);Tổng mức đầu tư NƠXH; Tổng số căn hộ, tỷ lệ và số lượng các loại nhà ở (Tổng số căn hộ, Số căn NƠXH để bán thương mại, Số căn NƠXH để bán, số căn NƠXH để cho thuê, Hồ sơ đăng ký mua NƠXH, Tiến độ xây dựng, thời gian tiếp nhận hồ sơ và bàn giao căn hộ), giá bán và địa chỉ liên hệ và nộp hồ sơ đăng ký.
Vì tính chất khác với nhà ở thương mại nên những thông tin được cung cấp tới người dân có nhu cầu đều được Sở xây dựng cũng như chủ đầu tư công khai và ban hành chi tiết theo luật pháp quy định về NƠXH:
Tư vấn thông tin mua nhà xã hội được phân tích dưới ba chiều cạnh. Thứ nhất, khi sự bão hòa về thị trường bất động sản tại thời điểm nghiên cứu (2015-2018), sự chênh lệch không lớn giữa nhà ở thương mại giá rẻ và NƠXH là yếu tố mà người mua nhà cần cân nhắc. Thứ hai, NƠXH vẫn là một khái niệm mới với nhiều người có nhu cầu mua nhà, khiến họ chưa nắm được những quy định về luật pháp, chính sách khi tham gia loại hình nhà ở này. Thứ ba, đối tượng mua/thuê mua NƠXH thường là những người có thu nhập trung bình, khá nên việc đưa ra một quyết định mua cũng cần cân nhắc, tính toán đến độ an toàn của chủ đầu tư hay địa điểm khu nhà ở. Do đó, việc biết thông tin cho đến việc được tư vấn thông tin tác động thế nào đến việc đưa ra quyết định mua nhà. Nếu như ở kênh thông tin phổ biến nhất là quan bạn bè, người thân, sau đó là qua các phương tiện truyền thông đại chúng, thứ ba là qua quan quản lý dự án/chủ đầu tư NƠXH, thì trong việc tư vấn nhà ở cho người có thu nhập thấp, vai trò của các nguồn thông tin có sự thay đổi.
Chiếm tỷ lệ được tiếp cận cao nhất là “Người của ban quản lý dự án NƠXH/ chủ đầu tư” với 17,8%. Qua tìm hiểu, có thể lý giải đây là nhóm người trực tiếp làm việc trong dự án, biết nhiều, hiểu rõ và chinh xác nhất các thông tin liên quan đến dự án, do đó có thể cung cấp, tư vấn những thông tin cần thiết cho người mua nhà, đồng thời thể hiện rõ tính xã hội, công bằng, minh bạch của các dự án NƠXH. Thêm nữa, người dân cũng rất quan tâm đến kinh nghiệm, uy tín của chủ đầu tư với các dự án NƠXH.
Tôi có người nhà làm trong an quản lý dự án NƠXH Tây Mỗ, về địa điểm tuy hơi xa trung tâm nhưng giá án cũng phù hợp và chủ đầu tư là của Tổng công ty Viglacera, rất có uy tín và công ty lớn nên tôi chọn mua. Nếu không
iết rõ, việc ị lừa cũng rất nhiều, mất tiền mà cũng không mua được nhà. (PVS, nữ, 30 tuổi, Khu NOXH Tây Mỗ, Nam Từ Liêm, Hà Nội)
Với 13,7% người mua nhà lựa chọn, nguồn thông tin “Bạn bè/ người quen” cũng giữ vai trò quan trọng trong việc tư vấn nhà ở, bởi đây là nhóm chính cung cấp thông tin, do đó hiểu biết của họ về NƠXH cũng tương đối đa dạng, hơn nữa lại gần gũi với đối tượng mua nhà nên dễ dàng hơn trong việc tư vấn. Các nguồn thông tin còn lại chiếm tỷ lệ nhỏ: “Phương tiện tuyền thông đại chúng” (5,0%); “ Người nhà” (2,9%); “Trung tâm môi giới nhà đất” (1,2%). Không một ai được tư vấn NƠXH bởi “Chính quyền/ cơ quan”.
Yếu tố “ tiềm năng” nhìn nhận dưới góc độ lý thuyết sự chọn hợp lý cho thấy người mua NƠXH càng có nhiều tiềm năng khác nhau cũng như cách thâm nhập khác nhau vào các tiềm năng khác nhau. Chẳng hạn có thông tin từ các nguồn tin cậy như “ chủ đầu tư”, “ ban quản lý dự án” là một dạng tiềm năng rất có lợi. Khi người mua nhà càng có nhiều tiềm năng, mục đích có thể đạt được dễ dàng hơn so với những người có ít tiềm năng.
Thời gian để tiếp cận cũng như để biết đầy đủ thông tin về dự án, thủ tục mua NƠXH của người thu nhập thấp tham gia khảo sát rất khác nhau, nhanh nhất là 1 ngày (chiếm 11,5%) và lâu nhất là đến 03 tháng (chiếm 0,7%), 7 ngày là thời gian được nhiều người lựa chọn nhất khi tìm hiểu thông tin về NƠXH chiếm 17, 8%. Như vậy, trung bình mỗi người cần khoảng 13 ngày để biết đầy đủ thông tin. Qua đó có thể thấy thời gian tìm hiểu mua NƠXH của người thu nhập thấp không quá dài, cho thấy nhu cầu, mong muốn sở hữu nhà là cấp thiết đối với họ.
3.2.2. Đánh giá hiệu quả của việc tiếp cận thông tin và các rào cản
So với nhà ở thương mại, các yêu cầu và điều kiện để mua NƠXH cũng khắt khe hơn. Để có được những thông tin chính xác, người mua cần tiếp cận
thông tin từ nhiều nguồn khác nhau. Trong quá trình đó, không ít người thu nhập thấp gặp phải khó khăn. Khi được hỏi về khó khăn khi tìm kiếm thông tin về NƠXH, trong số 342 người trả lời câu hỏi này, có 109 người trả lời rằng họ có gặp khó khăn chiếm 31,9%. Những khó khăn và tỷ lệ lựa chọn được thể hiện trong biểu đồ dưới đây:
Biểu 3.4: Khó khăn khi tìm kiếm thông tin về NƠXH (Đơn vị:%)
Ngu n: Khảo sát của luận án, 2018
Theo biểu đồ, khó khăn lớn nhất mà người thu nhập thấp gặp phải khi tìm kiếm thông tin về NƠXH đó là “Thông tin không được công bố rộng rãi” (63,3%). Trên thực tế, các thông tin chính thức về NƠXH thường được đăng tải trên website của Sở Xây dựng thành phố Hà Nội và trang web của Công ty chủ đầu tư xây dựng dự án, ngoài ra còn được đăng tải trên báo in, báo mạng…. Sở Xây dựng Hà Nội cũng thiết kế một chuyên mục riêng về NƠXH và các thông tin liên quan, các thông tin này đều rất chi tiết, rõ ràng, minh bạch cho người mua có thể tìm hiểu. Cách thức truyền thông như vậy là thuận tiện, thời gian truy cập các thiết bị điện tử để tìm kiếm thông tin là nhanh chóng. Ngoài ra, các thông tin này thường không được quảng cáo nhiều bởi các công ty môi giới nhà đất như nhà ở thương mại. Tuy nhiên, lý những lý do khó khăn khác cũng được quan tâm đó là họ “Không có người tư vấn, hỗ