Khó Khăn Khi Tìm Thông Tin Về Nơxh Giữa Các Nhóm Nghề Nghiệp

trợ (16,7%), “Không biết địa chỉ tìm kiếm thông tin” (8,3%), “Không thường xuyên truy cập Internet (7,5%) và khác (4,2%). Những băn khoăn này của người dân cũng rất chính đáng vì họ cho rằng NƠXH còn là một loại hình NƠXH khá mới, không phải người dân nào cũng nắm rõ về chính sách, về các thông tin dự án…đôi khi còn nhầm lẫn giữa các khái niệm nhà giá rẻ, nhà thu nhập thấp, NƠXH… nên việc đưa ra quyết định mua nhà hay không phụ thuộc rất nhiều vào việc họ được cung cấp thông tin và được tư vấn một cách cụ thể.

Thực ra, NƠXH là loại hình nhà ở cũng còn mới đối với người dân. Muốn mua một căn nhà cũng cần tìm hiểu rất kỹ trước khi quyết định mua, tránh trường hợp rất nhiều người ị “ tiền mất tật mang”, chủ đầu tư thu tiền xong chạy mất cũng có rất nhiều. Nên chúng tôi cần có người tư vấn, hỗ trợ thông tin chính xác, chính thức để có thể đưa ra quyết định có mua hay không

(PVS, nữ, 36 tuổi, khu NƠXH Tây Mỗ).

Nhận diện khó khăn trong tiếp cận thông tin giữa các nhóm nghề nghiệp cũng có sự khác nhau. Có 32,4% tổng số người trả lời có gặp khó khăn (114/352 người) trong tìm kiếm thông tin.

Biểu 3.5: Khó khăn trong tìm kiếm thông tin giữa các nhóm nghề nghiệp

50.3

22.9

18.3

13.8

3.7

Kinh doanh/làm việc tự do

CB,NV hợp đồng

Cán bộ CCVC Công nhân Lực lượng vũ

trang

(Ngu n: Khảo sát của luận án, 2018)

Trong đó nhóm kinh doanh/làm việc tự do gặp khó khăn nhiều nhất trong tìm kiếm thông tin với tỷ lệ 50,3%, nhóm gặp ít khó khăn nhất là nhóm làm việc trong lực lượng vũ trang với 3,7%. Để hiểu kỹ hơn những lý do khó khăn khác nhau giữa những nhóm nghề nghiệp cũng cho thấy sự khác nhau giữa nhóm làm việc trong khu vực chính thức (cán bộ CC,VC, công nhân, lực lượng vũ trang, cán bộ/nhân viên hợp đồng trong các cơ quan) và nhóm lầm việc ở khu vực phi chính thức ( kinh doanh/làm việc tự do).

Bảng 3.7: Khó khăn khi tìm thông tin về NƠXH giữa các nhóm nghề nghiệp

Nghề nghiệp

Lý do khó khăn (%)
Thông tin không được công bố rộng rãi	Không thường xuyên truy cập internet	Không biết cách tìm kiếm thông tin	Không có người tư vấn hỗ trợ
Kinh doanh/làm việc tự do	39,5	66,7	30,0	40,0
Công nhân	14,5	0,0	0,0	20

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 236 trang tài liệu này.

Cán bộ CC,

27,6	33,3	0,0	15
Lực lượng vũ trang	2,6	0,0	10,0	10
CB/NV hợp đồng trong các cơ quan/công ty	14,5	0,0	60,0	15
Tổng	100	100	100	100
N= 114

(Ngu n: Khảo sát của luận án, 2018)

Qua kết quả bảng 3.8 cho thấy, nhóm nghề nghiệp gặp nhiều khó khăn nhất trong quá trình tìm kiếm thông tin là nhóm “Kinh doanh/làm việc tự do”, nhóm gặp ít khó khăn hơn cả là nhóm “Lực lượng vũ trang” với cả 4 lý do được nêu trong bảng. Cụ thể, với nhóm Kinh doanh/làm việc tự do có 39,5% người trả lời lý do khó khăn là “thông tin không được công bố rộng rãi”; “ Không thường xuyên truy cập internet” là 66,7%; “Không biết cách tìm kiếm thông tin” là 30%; “Không có người tư vấn hỗ trợ” là 40%. Tương ứng với những lý do này, ở nhóm lực lượng vũ trang lần lượt là 2,6%, 0%, 10% và 10%. Lý giải điều này, qua phỏng vấn sâu một số người dân mua nhà tại các khu NƠXH cho biết, những thông tin chính thức về NƠXH bao giờ cũng được gửi về các cơ quan, các tổ chức do đó khi có thông tin về các dự án NƠXH nhóm làm việc trong khu vực chính thức như cán bộ CC,VC, lực lượng vũ trang…được biết thông tin sớm hơn và chủ động tìm kiếm thông tin.

Mình làm việc tại Học viện Hành chính Quốc gia, an đầu khi iết thông tin về dự án nhà xã hội mình đang ở cũng là do thông áo của thành phố Hà Nội đang triển khai các dự án NƠXH nào...Mình cũng không nhớ chính xác là cơ quan nào thông áo. Tuy nhiên, khi iết đến, gia đình mình cũng có nhu cầu nhà ở nên chủ động tìm hiểu thêm về vị trí, giá cả, thiết kế nhà…để làm h sơ mua. (PVS, nữ 36 tuổi, khu NƠXH Tây Mỗ)

Với nhóm lao động, làm việc tự do thì việc biết đến các thông tin về dự án NƠXH, thông tin chính sách và thủ tục mua nhà như phân tích ở phần kênh thông tin tiếp cận thì họ chủ yếu biết đến thông tin qua người quen, người nhà…sau đó mới chủ động tìm kiếm thông tin. Tuy nhiên, với đặc thù công việc, thời gian làm việc và các phương tiện tiếp cận với thông tin, truyền thông đại chúng có hạn chế hơn nên họ cũng nắm bắt thông tin chậm hơn, có khi biết đến thông tin nhưng cũng chưa biết sẽ bắt đầu từ đâu, như thế nào để mua được NƠXH…là những nguyên nhân của các khó khăn trong tiếp cận thông tin NƠXH.

Mình án hàng tự do tại Hà Đông, khi thấy 1 người ạn mua được NƠXH ên Kiến Hưng, Hà Đông, gia đình mình cũng rất muốn mua nhưng cũng chưa

iết ắt đầu như thế nào vì không iết đến đâu để hỏi thông tin dự án, thủ tục cho chính thống. H i đó ắt đầu triển khai NƠXH nên thấy mua được nhà sao mà quý thế! Ban đầu mình cũng muốn mua nhà ở ên khu Tây Mỗ để gần đi làm, tuy nhiên lúc iết thì đã hết đợt mua, nên mình chuyển sang dự án ên Linh Đàm. Cũng may mắn là iết thông tin sớm hơn nên cũng tìm hiểu được để làm h sơ kịp. Nên thông tin làm thế nào để đến được với những người có nhu cầu thực sự là rất quan trọng. Chứ cứ uôn án tất ật mình cũng không

iết thông tin dự án nào với dự án nào…

(PVS, nữ 28 tuổi, khu NƠXH Rice city Linh Đàm)

Như vậy, có thể thấy rằng, tiếp cận thông tin về NƠXH là một trong những yếu tố tiên quyết để giúp người dân có cơ hội sở hữu NƠXH. Quy định về việc công bố thông tin, các quy trình thủ tục để mua NƠXH đều đã có tuy nhiên không phải mọi người dân có nhu cầu mua nhà đều có cơ hội như nhau trong việc tiếp cận thông tin. Thông tin được biết sớm hay muộn, chính thức

hay chưa chính thức có tác động không nhỏ đến việc họ cơ hội sở hữu NƠXH hay không. Sự khác nhau về nghề nghiệp cũng được coi là một trong những yếu tố tác động đến khả năng tiếp cận thông tin về NƠXH. Nhóm làm việc, lao động tự do thì khả năng tiếp cận thông tin dự án NƠXH, quy trình thủ tục mua NƠXH và các chính sách liên quan có phần hạn chế hơn nhóm làm việc trong khu vực chính thức.

3.3. Tiếp cận vốn vay ưu đãi mua nhà ở xã hội

Gói vay ưu đãi mua NƠXH là những gói vay được cung cấp bởi một số ngân hàng tại Việt Nam, nhằm hỗ trợ tối đa cho các hộ gia đình có nhu cầu mua nhà nhưng điều kiện tài chính chưa đủ. Theo báo cáo năm 2016, đã có đến hơn 50,000 hộ gia đình có thu nhập thấp được giải ngân vay vốn hỗ trợ mua nhà.(Ngân hàng Nhà nước, 2016)

Tùy thuộc vào từng gói vay mua NƠXH mà người đi vay sẽ phải trả trước 20 – 30% giá trị nhà ở, hay đăng kí xin vay thời hạn cố định để trả hết khoản nợ tiền mua nhà và lãi suất kèm theo. Với mức ưu đãi về lãi suất (không quá 5% năm) các gói vay mua NƠXH đã thu hút được khá nhiều người dân. Tuy nhiên, người đi vay cũng cần đảm bảo đủ các điều kiện chứng minh thu nhập, năng lực chi trả, giấy chứng nhận tài sản thế chấp có giá trị, loại hình nhà ở cần mua… để Ngân hàng có thể xét duyệt và chọn lựa. Nội dung phần này đề cập đến các gói hỗ trợ tín dụng cho người mua NƠXH ở Việt Nam hiện nay, thực trạng tiếp cận các gói vay của người mua NƠXH và một số rào cản trong tiếp cận các gói vay.

3.3.1. Các chương trình hỗ trợ vay vốn mua nhà ở xã hội

NƠXH là chính sách hướng đến người có thu nhập thấp, tuy nhiên trên thực tế các hộ gia đình có TNT cũng có khó có khả năng mua nhà bởi ngay cả với giá được coi là thấp vẫn cao hơn nhiều so với thu nhập của họ. Với mức giá trung bình khoảng 10 triệu đến dưới 15 triệu/m2 trên nền diện tích khoảng

50 m2 thì giá một căn hộ cũng tối thiểu cũng từ 500-700 triệu đồng, một mức giá quá cao so với những người có thu nhập thấp và không ổn định. Qua phân tích ở phần trên (3.2.1) cũng cho thấy rõ điểm này đó là hấu hết số người mua NƠXH không có nhiều tích lũy ( hơn 70%). Do vậy, để được mua, thê mua NƠXH người TNT cần có sự hỗ trợ vay vốn của ngân hàng theo gói vay ưu đãi, hoặc vay thương mại tùy theo thời điểm mua nhà.

Tại thời điểm nghiên cứu, có 2 chương trình ưu đãi vay vốn dành cho người mua NƠXH đó là gói 30 nghìn tỷ đồng và vay tại ngân hàng Chính sách xã hội. Với gói hỗ trợ tín dụng 30 nghìn tỷ đồng là gói hỗ trợ mua nhà dành cho người nghèo, người thu nhập thấp được bắt đầu triển khai từ ngày 01/6/2013. Để được hỗ trợ vay gói 30 nghìn tỷ của Chính phủ thì người mua nhà cần thỏa mãn những điều kiện sau:

- Những căn hộ (nhà ở) thuộc diện được vay gói 30 nghìn tỷ; Những căn hộ (nhà ở) thuộc các dự án NƠXH đã được chính phủ phê duyệt; Những căn hộ (nhà ở) thương mại có diện tích nhỏ hơn 70m2 hoặc có giá bán dưới 1,05 tỷ (đã bao gồm VAT và 2% phí bảo trì)

- Đối tượng được vay gói 30 nghìn tỷ: Đối tượng 1: Cán bộ, công nhân viên chức trực thuộc cơ quan Chính phủ, các tổ chức chính trị – xã hội, các đơn vị công lập, các lực lượng vũ trang được hưởng lương từ ngân sách nhà nước. Đối tượng 2: Là những người có thu nhập thấp thuộc những đơn vị ngoài công lập, những hợp tác xã kinh tế, người nghỉ lao động theo chế độ, người kinh doanh tự do, hộ kinh doanh cá thể…

- Điều kiện gói vay hỗ trợ 30 nghìn tỷ. Người mua nhà, căn hộ từ gói hỗ trợ 30 nghìn tỷ phải có hộ khẩu thường trú tại tỉnh, thành trực thuộc trung ương nơi có dự án nhà ở, căn hộ cần mua, với trường hợp chỉ có KT3 thì phải có đóng bảo hiểm xã hội 1 năm trở lên; Có hợp đồng mua nhà ký kết với Chủ đầu tư hợp lệ theo quy định; Người vay gói hỗ trợ 30 nghìn tỷ phải chứng

minh vốn tự có tối thiểu 20% trên tổng giá trị căn hộ sau VAT và phí bảo trì (2%) theo quy định của nhà nước; Mỗi gia đình chỉ được vay gói hỗ trợ 30 nghìn tỷ một lần, các thành viên trong trong gia đình phải cam kết chưa vay vốn hỗ trợ nào khác từ ngân hàng về mua, thuê, kinh doanh bất động sản nào khác; Có thu nhập ổn định đảm bảo khả năng trả nợ; Sinh sống và làm việc trên địa bàn Chi nhánh ngân hàng cho vay

- Thời hạn, lãi xuất vay gói hỗ trợ 30000 tỷ: Thời hạn cho vay gói hỗ trợ 30 nghìn tỷ theo quy định là 15 năm; Mức vay tối đa là 80% giá trị nhà ở (căn hộ) sau VAT; Lãi suất của gói vay 30 nghìn tỷ là 5% năm trong 1(một) năm đầu các năm tiếp theo bằng khoảng 50% lãi xuất cho vay bình quân của ngân hàng trên thị trường nhưng không vượt quá 6%/năm.

Chương trình vay ưu đãi NHCSXH đối với mua, thuê mua NƠXH (theo Quyết định 355/QĐ-TTg). Mức lãi suất cho vay ưu đãi của Ngân hàng Chính sách xã hội theo quy định tại Nghị định số 100/2015/NĐ-CP ngày 20/10/2015 của Chính phủ về phát triển và quản lý NƠXH. Cụ thể, mức lãi suất cho vay ưu đãi của NHCSXH áp dụng đối với các khoản vay dư nợ trong năm 2019 để mua, thuê mua NƠXH; xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở theo quy định tại Nghị định 100/2015/NĐ-CP ngày 20/10/2015 của Chính phủ về phát triển và quản lý NƠXH là 4,8%/năm. Lãi suất nợ quá hạn được tính bằng 130% lãi suất khi cho vay. Quyết định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/4/2019 và thay thế Quyết định số 370/QĐ-TTg ngày 3/4/2018 của Thủ tướng Chính phủ.

- Đối tượng được vay: theo Nghị định số 100/2015/NĐ-CP, đối tượng được vay vốn ưu đãi để mua, thuê, thuê mua NƠXH; xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở là đối tượng quy định tại các Khoản 1, 4, 5, 6 và 7 Điều 49 của Luật Nhà ở.

- Các điều kiện vay vốn: Thứ nhất, phải thực hiện gửi tiền tiết kiệm hằng tháng tại NHCSXH với thời gian gửi tối thiểu 12 tháng kể từ ngày ký Hợp

đồng tín dụng với NHCSXH. Mức gửi hằng tháng tối thiểu bằng mức trả nợ hàng tháng của người vay vốn; Thứ hai, có đủ vốn tự có tối thiểu 20% giá trị Hợp đồng mua bán/ Hợp đồng thuê mua NƠXH đối với vay vốn để mua/thuê mua NƠXH; tối thiểu 30% giá trị dự toán hoặc phương án tính toán giá thành đối với vay vốn để xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở; Thứ ba, có đủ hồ sơ chứng minh về đối tượng, thực trạng nhà ở, điều kiện cư trú, thu nhập để được hưởng chính sách NƠXH theo quy định; Thứ tư, có nguồn thu nhập và khả năng trả nợ theo cam kết với NHCSXH; Thứ năm, có giấy đề nghị vay vốn để mua/ thuê mua NƠXH/ xây dựng mới/ cải tạo, sửa chữa nhà để ở, trong đó có cam kết của cá nhân và các thành viên trong hộ gia đình chưa được vay vốn hỗ trợ ưu đãi NƠXH tại ngân hàng khác hoặc các tổ chức tín dụng khác;

Đối với vay vốn để mua, thuê mua NƠXH: Có hợp đồng mua, thuê mua NƠXH với chủ đầu tư dự án mà dự án của chủ đầu tư đó có trong danh mục dự án xây dựng NƠXH thuộc chương trình, kế hoạch đầu tư NƠXH của cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.

Bên cạnh đó thủ tục thực hiện bảo đảm tiền vay yêu cầu: Đối với vay vốn để mua, thuê mua NƠXH bảo đảm tiền vay bằng tài sản hình thành từ vốn vay theo quy định của pháp luật. NHCSXH nơi cho vay, chủ đầu tư và người vay vốn phải thỏa thuận trong hợp đồng ba bên về phương thức quản lý, xử lý tài sản bảo đảm.

- Mức vay: đối với trường hợp mua, thuê mua NƠXH, mức vốn cho vay tối đa bằng 80% giá trị hợp đồng mua, thuê mua NƠXH.

- Lãi suất cho vay do Thủ tướng Chính phủ quyết định cho từng thời kỳ, trên cơ sở đề nghị của Hội đồng quản trị NHCSXH. Lãi suất nợ quá hạn bằng 130% lãi suất khi cho vay. Hiện nay, lãi suất cho vay của chương trình là 4,8%/năm (0,4%/tháng).

- Thời hạn cho vay tối thiểu là 15 năm và tối đa không quá 25 năm kể từ ngày giải ngân khoản vay đầu tiên. Trường hợp người vay vốn có nhu cầu vay