Tổ Chức Xây Dựng Kế Hoạch Tự Học Của Học Sinh Chặt Chẽ, Thống Nhất

Đối với CBQL: Thấm nhuần quan điểm, chủ trương, chỉ đạo đổi mới hoạt động dạy học của Bộ GD&ĐT; văn bản hướng dẫn thực hiện của Sở GD&ĐT để thực hiện có hiệu quả công tác quản lý hoạt động trên. Không ngừng trau đồi kiến thức và nghiệp vụ quản lý, phẩm chất đạo đức nghề nghiệp góp phần đưa hoạt động tự học của học sinh nhà trường phù hợp với định hướng chỉ đạo đổi mới của Ngành.

Đối với CMHS và học sinh: Tác động nhận thức nhằm khắc phục những thói quen, quan niệm chưa đúng về hoạt động tự học của học sinh.

c) Cách thức thực hiện biện pháp

Đầu năm học, nhà trường tổ chức cho toàn thể cán bộ, giáo viên học tập chủ trương, đường lối, nghị quyết của Đảng, chính sách của Nhà nước về Giáo dục; về nhiệm vụ năm học, quán triệt các nhiệm vụ trọng tâm năm học, cấp học. Trong các buổi học tập của giáo viên và học sinh cần nhấn mạnh đến trọng tâm đổi mới hoạt động dạy học theo hướng phát huy năng lực người học, đặc biệt chú ý tới tuyên truyền tính hiệu quả việc tự học của học sinh .

Các lớp đầu cấp đều được quán triệt mục tiêu giáo dục, mục tiêu dạy học của trường, các yêu cầu học tập sinh hoạt ngay từ đầu năm học. Cụ thể hóa nội dung xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực, đây là chủ điểm giáo dục của ngành trong các hoạt động học tập và giáo dục đạo đức học sinh.

Thông qua cuộc họp Hội đồng trường, họp hội đồng giáo dục hàng năm, tổ chuyên môn đầu năm học, Hiệu trưởng phổ biến, phân tích để mọi thành viên trong nhà trường nhận thức đầy đủ và sâu sắc về ý thức, trách nhiệm của người thầy trong hoạt động dạy tự học cho học sinh, những quy định, hướng dẫn của Bộ GD&ĐT về công tác tự học của học sinh.

Thông qua hình thức sinh hoạt chuyên đề, tham luận, hội thảo, sinh hoạt chuyên môn nhằm nâng cao nhận thức và năng lực dạy học sinh tự học cho đội ngũ giáo viên cũng như tăng cường việc tự học, tự rèn luyện, bồi dưỡng.

Tổ chức thu thập thông tin phản hồi về hoạt động tự học của học sinh từ phía giáo viên và học sinh. Giáo viên phải có trách nhiệm với công tác của mình, chịu trách nhiệm về chất lượng giảng dạy, giáo viên coi hoạt động tự học của học sinh là một công cụ hữu ích để nâng cao chất lượng dạy học. Đây là một tiêu chí đánh giá

năng lực, phẩm chất của giáo viên. Mỗi giáo viên phải là tấm gương sáng, mẫu mực để học sinh noi theo và luôn khuyến khích, tạo điều kiện để học sinh tự giác điều chỉnh hoạt động học tập của mình, nâng cao trình độ kiến thức.

Phổ biến đến CMHS và học sinh trong cuộc họp đầu năm các quy định, nội quy của nhà trường, quan trọng hơn nhà trường phải giải thích cho họ hiểu ý nghĩa của quy định này và mục đích vai trò hoạt động tự học của học sinh.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 129 trang tài liệu này.

Học sinh là chủ thể của hoạt động tự học vì thế cần thiết phải cung cấp cho học sinh kế hoạch và nội dung ngay từ đầu mỗi học kỳ hoặc đầu mỗi năm học để hoc sinh có kế hoạch học tập và phấn đấu trong học kỳ hay năm học đó.

Khuyến khích học sinh chủ động và khắc phục những hạn chế trong nhận thức của mình về nội dung môn học, tạo điều kiện giúp đỡ các em được trao đổi với giáo viên những nội dung học tập mà các em chưa hiểu rõ thông qua hình thức trực tiếp như sinh hoạt lớp, đối thoại ở trường hoặc qua các kênh thông tin của trường nhằm tăng cường năng lực tự học cho học sinh.

Giáo viên có trách nhiệm giới thiệu các tài liệu tham khảo của môn học mà mình đảm nhiệm, khuyến khích các em tìm tòi, sưu tầm các tài liệu liên quan đến môn học giúp các em tự mở rộng thông tin. Hướng dẫn học sinh tự học, tự kiểm tra, đánh giá để các em phát triển khả năng tự học theo mục tiêu môn học, tiêu chí đánh giá và hơn cả là khả năng tự học tập suốt đời.

Thường xuyên tuyên truyền, nhắc nhở học sinh trước mỗi bài học chống lại các biểu hiện tiêu cực trong học tập, thi cử, kiểm tra. Đồng thời giáo viên và nhà trường nghiêm khắc xử lý các học sinh vi phạm quy chế, nội quy học tập của nhà trường.

Làm cho hoạt động tự học là hoạt động có tổ chức của nhà trường được học sinh thừa nhận, việc thừa nhận không chỉ trong nhận thức mà còn thể hiện bằng hành động cụ thể trong viêc cố gắng khắc phục những yếu kém trong học tập, nỗ lực chiếm lĩnh kiến thức tốt hơn, thể hiện sự khao khát được học để tự khẳng định mình. Tổ chức tuyên truyền, giáo dục học sinh về ý nghĩa tự học thông qua đoàn thể, hệ thống truyền thanh… tác động đến hình thành động cơ, thái độ tự học.

d) Điều kiện thực hiện biện pháp

Trang bị những kỹ năng sống, giúp học sinh hòa đồng trong tổ chức tự học của nhà trường và cá nhân tự học có phương pháp: Tổ chức các chuyên đề giáo dục kỹ

năng sống cho học sinh như kỹ năng tổ chức, lập kế hoạch, điều hành quá trình tự học, thích nghi với điều kiện… tạo nên năng lực tự học và phương pháp tự học, giáo viên bộ môn hướng dẫn phương pháp học tập bộ môn và định hướng cách tự học bộ môn trong mỗi đầu năm học.

3.2.2. Tổ chức xây dựng kế hoạch tự học của học sinh chặt chẽ, thống nhất

a) Mục tiêu của biện pháp

Xây dựng kế hoạch là giai đoạn quan trọng nhất trong quá trình quản lý hoạt động tự học của học sinh gồm việc xác định mục tiêu, nội dung, cách thức triển khai hoạt động. Mục đích của biện pháp nhằm giúp giáo viên, CBQL xây dựng kế hoạch tự học cho học sinh trong bộ môn của mình đảm bảo chất lượng của hoạt động góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ dạy học.

b) Nội dung của biện pháp

Kế hoạch tự học của học sinh phải có tính khoa học, tính khả thi, thể hiện ở sự xác định đúng nội dung tự học, ở sự sắp xếp, phân phối hợp lý thời gian và xác định đúng cách thức tổ chức thực hiện từng công việc và mức độ hoàn thành chúng. Kế hoạch tự học của học sinh phải đảm bảo thời gian tự học cho từng môn học phù hợp với khối lượng thông tin tương ứng, thông thường là số tiết tự học ít nhất phải bằng số tiết học chính khoá. Phải đảm bảo xen kẽ, luân phiên một cách hợp lý các dạng tự học, các bộ môn học có tính chất khác nhau, giữa tự học và nghỉ ngơi; phải đảm bảo tính mềm dẻo, tính khả thi của kế hoạch và thời gian biểu tự học.

Hình thành kỹ năng lập kế hoạch học tập, giúp học sinh có thói quen làm việc có kế hoạch, chấp hành kế hoạch chung của lớp. Tăng cường trách nhiệm của GVCN, giáo viên bộ môn tham gia vào hoạt động tự học của học sinh. Phát huy vai trò tự quản của lớp qua việc thực hiện kế hoạch đề ra.

Hướng dẫn cách tổ chức tự học và kỹ năng lập kế hoạch cho học sinh lớp 10, nâng cao tính chủ động xây dựng kế hoạch tự học của học sinh lớp 11,12, phân công trách nhiệm kiểm tra cho từng bộ phận.

Quản lý việc tự học theo chức năng và nhiệm vụ của thầy cô, tạo điều kiện cho học sinh thực hiện đúng kế hoạch. Bồi dưỡng năng lực quản lý theo kế hoạch cho cán sự lớp, tác động tích cực vai trò tự quản của lớp trong tổ chức tự học có kế hoạch.

Tổ chức đánh giá việc thực hiện kế hoạch tự học của lớp hàng tháng, rút kinh nghiệm và điều chỉnh kế hoạch cho phù hợp với yêu cầu dạy học.

c) Cách thức thực hiện của biện pháp

GVCN phối hợp với giáo viên bộ môn bồi dưỡng cách tổ chức tự học và phương pháp lập kế hoạch tự học cho học sinh lớp 10, có kế hoạch kiểm tra việc thực hiện kế hoạch giúp học sinh điều chỉnh cho phù hợp với yêu cầu tự học.

GVCN lớp 11,12 hướng dẫn học sinh thảo luận và lập kế hoạch trên cơ sở kết quả học tập của năm học trước, phân tích mặt mạnh mặt yếu trong học tập từng môn, đặt ra chỉ tiêu phấn đấu vươn lên, từ đó có kế hoạch tự học đúng với khả năng mỗi học sinh. Tiến hành phân loại học sinh, phân công đôi bạn học tập, trên cơ sở đó phân công, hướng dẫn cán sự lớp làm kế hoạch tự học hàng tuần, cụ thể cho mỗi buổi tự học.

Các TCM vừa hướng dẫn học sinh tự học vừa kiểm tra việc thực hiện kế hoạch đối với học sinh yếu để giúp các em tự học có kết quả đồng thời khuyến khích những học sinh khá giỏi tự học tốt hơn nữa. GVCN phối hợp với giáo viên bộ môn đánh giá chất lượng học sinh từng tháng để có định hướng điều chỉnh kế hoạch tự học, giáo dục học sinh có ý thức kỷ luật kém, học yếu.

d) Điều kiện thực hiện biện pháp

Chỉ đạo GVCN và mỗi lớp thực hiện tốt việc đánh giá rút kinh nghiệm thực hiện kế hoạch mỗi tháng. Làm cho học sinh biết tự đánh giá mình, đánh giá được hạn chế của lớp, của bạn.

Đoàn trường thu thập thông tin, quản lý thông tin về thi đua tự học, công khai đánh giá điểm mạnh điểm yếu của từng lớp trong tuần, trong tháng, từng học kỳ giúp cho học sinh có sự điều chỉnh kế hoạch tự học, lấy thi đua để kích thích mỗi học sinh để có kế hoạch học tốt hơn.

3.2.3. Tổ chức bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên

a) Mục tiêu của biện pháp

Nhằm trang bị kiến thức, kỹ năng và sự hiểu biết về hoạt động tự học của học sinh cho đội ngũ CBQL, giáo viên phù hợp với chức năng, nhiệm vụ mà họ được phân công và đảm bảo họ đủ khả năng để hoàn thành tốt công việc của mình. Nếu thực hiện tốt biện pháp này sẽ góp phần nâng cao chất lượng tự học của học sinh. Nhờ đó, mục tiêu dạy học sẽ đạt được.

b) Nội dung của biện pháp

Bồi dưỡng cho cán bộ giáo viên quan điểm, phương pháp dạy học tích cực và qui trình dạy học - tự học, trang bị lý luận dạy học và định hướng đúng cho đội ngũ giáo viên trong việc đổi mới phương pháp dạy học phù hợp. Việc bồi dưỡng quan điểm, đổi mới phương pháp, qui trình dạy học tích cực cho giáo viên là rất cần thiết, quan trọng làm thay đổi nhận thức bảo thủ không muốn đổi mới của một bộ phận giáo viên.

Phát động phong trào nghiên cứu đổi mới phương pháp dạy học tích cực theo đặc điểm bộ môn, tập trung nghiên cứu một chủ điểm có tác động đến hoạt động tự học của học sinh, rèn cho học sinh kỹ năng và phương pháp tự học hiệu quả.

Qui chế hóa yêu cầu dạy - tự học và nhiệm vụ quản lý hoạt động tự học trong từng năn học: Tăng cường quản lý hoạt động chuyên môn bằng qui chế, thống nhất các qui định soạn giảng, cách thức quản lý hoạt động tự học của học sinh, trách nhiệm của giáo viên quản lý giờ giấc tự học và các biện pháp chống dạy thụ động, dạy chay…Tiêu chuẩn hóa hoạt động của giáo viên để đánh giá khách quan, chính xác, từ đó có biện pháp kích thích hoạt động.

Đánh giá hoạt động của giáo viên một cách nghiêm túc về quản lý và chất lượng dạy học trên cơ sở các qui chế và cụ thể hóa các yêu cầu kiểm tra. Giao cho TCM thống nhất các yêu cầu và biện pháp đánh giá sâu sát giáo viên trong tổ, dựa trên các tiêu chuẩn chung của nhà trường, chú ý đến chất lượng chuyên môn và kết quả tiến bộ của học sinh.

Hiệu trưởng quan tâm chỉ đạo hàng tháng có kế hoạch kiểm tra tổ chuyên môn để công tác đánh giá đúng yêu cầu, có tác dụng thúc đẩy hoạt động tự học của học sinh. Cần có chế độ khen thưởng xứng đáng để động viên kịp thời những cá nhân làm tốt, có hiệu quả thiết thực, được học sinh tín nhiệm, để điều chỉnh những người chưa làm tốt sẽ làm tốt hơn.

c) Cách thức thực hiện biện pháp

Thứ nhất, ngay từ đầu năm học, Hiệu trưởng sẽ tiến hành đánh giá nhu cầu tham gia bồi dưỡng, đào tạo chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên trong việc tổ chức dạy học; cải tiến phương pháp dạy học nhằm thúc đẩy hoạt động tự học của học sinh; phân công cho phó Hiệu trưởng chuyên môn phụ trách, các TTCM sẽ đề

xuất với Hiệu trưởng trên cơ sở thống nhất ý kiến của tổ mình về nhu cầu tham gia bồi dưỡng và tự bồi dưỡng, việc làm trên nên được thực hiện dựa trên kế hoạch năm học chung của nhà trường. Khi đã hiểu rõ nhu cầu của đội ngũ sẽ có kế hoạch thích hợp trong công tác đào tạo, bồi dưỡng. Việc đánh giá nhu cầu phải được thực hiện một cách khoa học, làm căn cứ chính xác cho đào tạo, bồi dưỡng.

Hiệu trưởng quyết định thành lập ban chỉ đạo công tác bồi dưỡng giáo viên gồm BGH, TTCM, giáo viên cốt cán từng bộ môn. Trưởng ban chỉ đạo là Hiệu trưởng phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên trong ban, đặc biệt chú trọng đến nhiệm vụ và trách nhiệm của các TTCM trên tinh thần để họ tự chủ, tự chịu trách nhiệm.

Trong quá trình xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cần phải có sự phân loại với từng đối tượng. Với những giáo viên có năng lực và kinh nghiệm trong hoạt động hướng dẫn học sinh tự học tạo điều kiện để họ được học chuyên đề bồi dưỡng nâng cao, cập nhật những thông tin mới liên quan đến hoạt động tự học của học sinh; với giáo viên trẻ, còn thiếu kinh nghiệm thực tiễn, chưa thành thạo trong công tác dạy tự học cho học sinh phải có sự bồi dưỡng, đào tạo mang tính toàn diện, hệ thống và lâu dài kết hợp với phương pháp kèm cặp. Như vậy việc bồi dưỡng, đào tạo cần hướng đến mục tiêu: Tập trung củng cố những cái đã có, bổ sung những cái còn thiếu và yếu, tránh đánh đồng giữa cái yếu và cái có nhằm tạo hiệu quả cao nhất cho hoạt động.

Một số hoạt động bồi dưỡng cho giáo viên, CBQL có tính trọng tâm của nhà trường hiện nay:

Thứ 1: Tập huấn cho giáo viên hướng dẫn học sinh kỹ năng, phương pháp tự học.

Bước 1: Xây dựng kế hoạch

- Đánh giá thực trạng vận dụng các kỹ năng tự học, phương pháp tự học của học sinh nhà trường hiện nay: Kỹ năng xây dựng kế hoạch học tập; kỹ năng đọc sách, tài liệu; kỹ năng ghi chép tài liệu; kỹ năng giải bài tập nhận thức trong tự học; kỹ năng khái quát hoá, hệ thống hoá; kỹ năng tự kiểm tra, đánh giá tự học.

- Trên cơ sở đánh giá thực trạng vận dụng các kỹ năng tự học, phương pháp tự học của học sinh, nhà trường xây dựng kế hoạch tập huấn các kỹ năng tự học, phương pháp tự học cho toàn thể CBQL và giáo viên.

- Xây dựng kế hoạch hướng dẫn cho học sinh các kỹ năng tự học ngay trong thời gian hoạt động đầu khoá và củng cố các kỹ năng tự học cho học sinh thường xuyên trong suốt năm học.

- Xây dựng các mẫu kế hoạch tự học cụ thể để tập huấn cho toàn thể giáo viên, trên cơ sở đó giáo viên thống nhất hướng dẫn cho toàn thể học sinh.

Bước 2: Tổ chức thực hiện

- Phổ biến kế hoạch tập huấn, đồng thời tổ chức tập huấn cho toàn thể giáo viên các kỹ năng tự học. Triển khai kế hoạch hướng dẫn các kỹ năng tự học cho học sinh tới toàn thể giáo viên theo các nội dung:

+ Kỹ năng kế hoạch hoá hoạt động tự học: các bước để xây dựng kế hoạch tự học (ngày, tuần, tháng, học kỳ, năm học); quy trình để xây dựng kế hoạch tự học (thống kê các công việc cụ thể trong thời gian tự học, phân phối thời gian, xác định mức độ hoàn thành, kiểm tra sự hợp lý của kế hoạch).

+ Kỹ năng làm việc với sách và tài liệu: các yêu cầu cơ bản khi đọc sách, các bước để đọc sách.

+ Kỹ năng ghi chép tài liệu trong tự học: trích dẫn tài liệu, lập dàn ý, viết đề cương, tóm tắt thu hoạch.

+ Kỹ năng giải các bài tập nhận thức trong tự học: các bước để giải bài tập nhận thức.

+ Kỹ năng khái quát hoá và hệ thống hoá trong học tập.

+ Kỹ năng tự kiểm tra, đánh giá hoạt động tự học: các bước tự kiểm tra, đánh giá (nhận thức rõ mục đích và nội dung cần kiểm tra, đánh giá; nêu rõ các chuẩn ứng với các nội dung cho phù hợp; đối chiếu khách quan giữa nội dung kiểm tra đánh giá so với chuẩn; tự nhận xét lý do đạt được, chưa đạt được so với chuẩn). Hình thức tự kiểm tra (tự mình kiểm tra, học sinh kiểm tra đánh giá lẫn nhau; giáo viên kiểm tra, đánh giá và so sánh với kết quả tự kiểm tra đánh giá của học sinh).

- Giáo viên hướng dẫn cho học sinh về lý thuyết chung đối với từng kỹ năng, đồng thời làm mẫu đối với từng kỹ năng và yêu cầu học sinh làm theo mẫu, kịp thời uốn nắn những sai sót trong học sinh.

- Kết thúc đợt tập huấn, TCM cần có kế hoạch phân công giáo viên thường xuyên hướng dẫn học sinh củng cố lại các kỹ năng mới được hình thành. Thông qua các giờ lên lớp, giáo viên giao các nhiệm vụ tự học cho học sinh thường xuyên với mức độ khó ngày càng cao.

Bước 3: Chỉ đạo thực hiện

- Hiệu trưởng nhà trường mời chuyên gia hoặc bố trí cán bộ quản lý có kinh nghiệm tập huấn cho giáo viên, đồng thời có phân công trách nhiệm rõ ràng cho các TCM, đối với GVCN, giáo viên bộ môn trong việc hướng dẫn học sinh hình thành và phát triển các kỹ năng tự học.

- Chỉ đạo rút kinh nghiệm sau tập huấn, hướng dẫn học sinh đầu khoá học; đồng thời hàng tuần, hàng tháng yêu cầu giáo viên các bộ môn báo cáo kết quả việc hướng dẫn học sinh củng cố các kỹ năng tự học để kịp thời rút kinh nghiệm, chấn chỉnh những sai sót

Bước 4: Kiểm tra đánh giá

Kiểm tra, đánh giá việc tham gia tập huấn của giáo viên để rút kinh nghiệm, điều chỉnh kịp thời. Kiểm tra việc lên lớp của giáo viên hướng dẫn học sinh các kỹ năng tự học; kiểm tra các nội dung giáo viên hướng dẫn cho học sinh thông qua hồ sơ lên lớp của giáo viên, vở ghi chép của học sinh.

Thứ 2: Tập huấn cho giáo viên đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy năng lực tự học của học sinh.

Tiến hành đánh giá thực trạng đổi mới phương pháp dạy học và công tác quản lý đổi mới phương pháp dạy học của giáo viên trên các khâu trong quá trình dạy học: soạn giáo án, nội dung, phương pháp, phương tiện sử dụng, kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh; mức độ khai thác, sử dụng phương tiện thiết bị trong dạy học.

Tổ chức phổ biến, tuyên truyền các quy định, hướng dẫn về đổi mới phương pháp dạy học của giáo viên bám sát với chủ trương đổi mới của Bộ Giáo dục và Đào tạo cùng với các điều kiện thực tế của nhà trường. Quy định về chuẩn bị cho dạy học: Nghiên cứu tài liệu, soạn giáo án (xác định mục tiêu, nội dung, phương pháp, phương tiện, đồ dùng) gắn với đối tượng học sinh của trường, chú trọng đến việc thiết kế bài giảng theo hướng giúp học sinh tự học thông qua việc thiết kế các câu hỏi, bài tập để