Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Tới Quản Lý Hoạt Động Giáo Dục Lấy Trẻ Làm Trung

với khả năng, năng lực, nhu cầu cũng như vị trí của giáo viên, tổ chuyên môn của nhà trường, nhân viên nhà trường. Huy động tinh thần trong nguồn nhân lực: sử dụng sức người để trồng cây xanh, sơn sửa trường lớp học, trang trí môi trường lớp học tạo sự thân thiện cho trẻ, tham gia hỗ trợ vào những hoạt động chung của nhà trường…Đồng thời có sự linh hoạt trong huy động nguồn nhân lực bằng hình thức liên kết giáo viên giữa các trường mầm non trên địa bàn nhằm nâng cao chất lượng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.

Thời lực: chính là nguồn lực thời gian được định sẵn để thực hiện mục tiêu giáo dục đã đề ra. Thời gian thực hiện mục tiêu được đánh giá bằng kết quả thu được trên trẻ: Trẻ đã được làm gì? Đã làm được những gì và làm như như thế nào ( sau 1 năm – kế hoạch năm, sau 1 tháng – kế hoạch tháng, sau 1 tuần – kế hoạch tuần, sau 1 ngày - kế hoạch ngày)? Từ đó có giới hạn thực tế về thời gian để có thể dễ dàng xác định mục tiêu đã đạt được theo đúng quy định hay chưa? Cần có những điều kiện cần thiết gì để thúc đẩy điều đó đạt tiến độ và chất lượng như mục tiêu đề ra.

Việc chỉ đạo huy động các nguồn lực cùng tham gia thực hiện hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại các trường mầm non sẽ mang lại hiệu quả thiết thực nhất khi: Chủ thể quản lý là Hiệu trường nhà trường có trách nhiệm chính trong chỉ đạo xây dựng mục tiêu, nội dung, phương pháp, lựa chọn hình thức giáo dục phù hợp nhất đối với đặc điểm phát triển tâm sinh lý của trẻ gắn liền với yếu tố hoàn cảnh thực tế tại địa phương. Sự chỉ đạo công tác huy động các nguồn lực cùng tham gia để thực hiện hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm phải tổ chức theo kế hoạch và có sự thống nhất ngay từ đầu. Nhà trường đề cao vai trò, ý nghĩa của gia đình và các tổ chức xã hội trong việc chủ động, tích cực phối kết hợp với nhà trường thực hiện nhiệm vụ giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Trên cơ sở đó làm nền tảng, căn cứ xây dựng kế hoạch nội dung, hình thức huy động các nguồn lực thực hiện hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại các trường mầm non để mục tiêu giáo dục được thực hiện trong điều kiện tốt nhất.

+ Nội dung quản lý thứ tư: Chỉ đạo việc kiểm tra, đánh giá hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở các trường mầm non

Kiểm tra đánh giá được coi là chức năng không thể thiếu và có vị trí quan trọng của quản lý hoạt động nói chung và trong quản lý hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại các trường mầm non nói riêng. Dựa vào kết quả kiểm tra, CBQL có cơ sở để đánh giá được kết quả đạt được của hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong các trường mầm non đồng thời có phương án điều chỉnh về nội dung, phương pháp và hình thức giáo dục phù hợp với điều kiện thục tế và đúng như định hướng ban đầu.

Nội dung kiểm tra được xếp vị trí ở cuối cùng trong chu trình quản lý, đây là hình thức đánh giá và điều chỉnh tất cả những hạn chế gặp phải trong quá trình tổ chức các hoạt động nhằm đưa các hoạt động đạt tới mục tiêu của tổ chức.

- Đánh giá thực trạng, xác định xem mục tiêu dự kiến ban đầu và toàn thể bộ kế hoạch đã đạt được ở mức độ nào, kết quả phù hợp đến đâu so với dự kiến.

- Phát hiện những lệch lạc, sai sót trong kế hoạch đã đề ra.

- Điều chỉnh kế hoạch, tìm biện pháp uốn nắn lệch lạc.

- Đối tượng kiểm tra, đánh giá trong nhà trường mầm non chủ yếu là con người, mục đích kiểm tra là vì sự tiến bộ của con người do đó không thể tiến hành một các tùy tiện mà phải tuân theo một số nguyên tắc sau:

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 104 trang tài liệu này.

Nguyên tắc pháp chế: Hiệu trưởng đưa ra quyết định kiểm tra, tất cả cán bộ giáo viên trong nhà trường có trách nhiệmthực hiện nghiêm túc. Nếu cố ý hoặc không thực hiện nghiêm túc quyết định kiểm tra là vi phạm quy chế trường học.

Nguyên tắc đảm bảo tính kế hoạch: Kiểm tra trên kế hoạch đã đề ra là hình thức giám sát việc thực hiện mục tiêu một cách khoa học và thống nhất, bảo đảm sự ổn định trong các hoạt động của nhà trường.

Nguyên tắc đảm bảo tính khách quan: Người thực hiện kiểm tra phải đưa tính khách quan lên hàng đầu, đảm bảo tính trung thực trong kiểm tra tránh bóp méo hiện thực trong việc đánh giá thực tế tại cơ sở. Hình thức kiểm tra công

khai, công bằng và dân chủ sẽ nhận được sự ủng hộ cũng như khâm phục của người nhận sự kiểm tra đánh giá.

Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả: Đây là nguyên tắc công nhận hiệu quả lao động và thu được lợi ích về mặt kinh tế trong kiểm tra. Thông qua kiểm tra sẽ giải quyết các mâu thuẫn, phát triển các điểm mạnh, hạn chế thiếu sót còn tồn tại tại nhà trường.

- Nguyên tắc giáo dục: Kiểm tra để hiểu biết công việc, hiểu biết và giúp đỡ con người. Bảo đảm nguyên tắc giáo dục sẽ tạo được quá trình kiểm tra thành tự kiểm tra. Cơ sở của nguyên tắc này là lòng nhân ái.

+ Nội dung quản lý thứ năm: Kế hoạch quản lý hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở các trường mầm non:

Từ kết quả thu được sau khi chỉ đạo việc kiểm tra, đánh giá HĐGD lấy trẻ làm trung tâm tại các trường MN là cơ sở đề xuất các biện pháp cải tiến điều chỉnh kế hoạch quản lý hoạt động trên một cách phù hợp. Động viên khuyến khích tập thể cán bộ - giáo viên, nhân viên trong nhà trường tự học, tự bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, kiến thức trong tổ chức HĐGD lấy trẻ làm trung tâm. Xây dựng kế hoạch giáo dục lấy trẻ làm trung tâm nhằm đưa mục tiêu giáo dục đi theo tiến trình một cách đầy đủ, có hệ thống, giúp tôi dự kiến trước nội dung, thời gian để tổ chức các hoạt động một cách hiệu quả.

Xây dựng mục tiêu: Yếu tố thứ nhất là khả năng tiếp thu kiến thức, nhu cầu lĩnh hội kiến thức, nhu cầu khám phá, sở thích, hứng thú của trẻ trong lớp học theo từng độ tuổi, để biết được khả năng của từng trẻ bằng cách quan sát trẻ hàng ngày, hàng tuần, hàng tháng. Yếu tố thứ hai là nội dung để giáo dục đến từng độ tuổi (Chương trình giáo dục mầm non). Đồng thời căn cứ vào nhu cầu mong muốn của cha mẹ trẻ muốn trẻ có những kiến thức, kỹ năng nào để phù hợp với điều kiện sống của trẻ trong cộng đồng. Từ đó, xây dựng mục tiêu sao cho phù hợp nhất đối với khả năng, kinh nghiệm sống của trẻ, đảm bảo được yêu cầu của chương trình giáo dục mầm non. Khi xây dựng mục tiêu, luôn chú ý vào trẻ, suy nghĩ việc trẻ sẽ

làm được gì? Sẽ thu được kết quả trên trẻ như thế nào sau một năm học (kế hoạch năm), tiến bộ hay không tiến bộ sau chủ đề (kế hoạch chủ đề) và sau một tuần/ ngày trẻ làm được gì (kế hoạch tuần/ ngày). Vì vậy, mục tiêu giáo dục khi đưa ra nhất là mục tiêu cho một hoạt động cần cụ thể hóa và có khoảng thời gian nhất định để mục tiêu đưa rađạt được đến đích.

Xây dựng nội dung giáo dục: Khi mục tiêu giáo dục đã được xác định, giáo viên căn cứ vào mục tiêu để tiến hành nội dung của từng lĩnh vực cho trẻ theo quy định trong chương trình giáo dục mầm non. Những nội dung giáo dục đưa ra trong kế hoạch phải cụ thể, là điều trẻ muốn biết, gần gũi với trẻ, phù hợp hoàn cảnh từng địa phương. Khi đưa ra mục tiêu và nội dung phải đặt trong mối liên quan với nhau, vì thế nên đã có mục tiêu thì bắt buộc phải có nội dung. Một mục tiêu có thể bao hàm từ 2-3 nội dung.

Tổ chức các hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm luôn đặt trẻ vào trung tâm của quá trình giáo dục, tạo ra nhiều cơ hội để trẻ có thể được tham gia hoạt động như trải nghiệm, giao tiếp, suy nghĩ, trẻ tự tin trao đổi với bạn và với cô. Giáo viên là người chủ động, sáng tạo, tạo cơ hội để trẻ học tập, khám phá trải nghiệm với vai trò hướng dẫn, gợi mở giúp trẻ lĩnh hội kiến thức hoặc giải quyết tình huống sảy ra trong quá trình hoạt động.

Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Bố trí sắp xếp các góc trong và ngoài lớp phù hợp, tiện lợi và đồ chơi luôn đa dạng, phong phú. Môi trường học tập là nơi trẻ có thể lĩnh hội kiến thức nhiều nhất. Bản chất trẻ em rất hiếu kỳ, chúng tò mò với thế giới quanh mình và mong muốn được khám phá tất cả mọi vật xung thế giới của chúng. Những gì mà trẻ gặp phải như hình ảnh, lời nói, việc làm, thái độ cảm xúc…trong những năm tháng tuổi thơ sẽ khắc sâu trong trí nhớ và có thể đi theo suốt cuộc đời của trẻ. Những điều đó sẽ gây ra những ảnh hưởng đến sự phát triển sau này của trẻ. Bố trí, sắp xếp góc kệ trong lớp, trưng bày đồ dùng, đồ chơi sao cho hấp dẫn đẹp mắt mà vẫn gọn gàng ngăn nắp. Thiết kế các góc hoạt động trong lớp khoa học, hợp lý sẽ tạo điều kiện cho

trẻ hoạt động được nhiều hơn theo ý thích cá nhân hoặc theo nhóm nhỏ, hình thức hoạt động đa dạng phong phú và hấp dẫn với trẻ hơn. Đây là yếu tố kích thích trẻ tìm hiểu và khám phá cái mới, hoạt động nhiều hơn với đồ vật và phát triển các kỹ năng. Môi trường được trang trí theo hướng mở, thay đổi linh hoạt theo từng chủ đề năm học. Trang trí mục đích là phối hợp giữa các mảng hình màu sắc, đường nét, sao cho cân đối hài hòa, hợp lý trong một không gian nhất định. Đối với MN việc trang trí lớp thì hình ảnh không chỉ đẹp, ngộ nghĩnh, màu sắc bắt mắt, mang tính giáo dục mà còn phải phù hợp với từng chủ đề, với từng góc chơi, với nội dung chơi của trẻ, đáp ứng được nhu cầu khám phá, sáng tạo, tính tò mò thích cái mới, cái lạ của trẻ.

Trang thiết bị phục vụ giảng dạy, đồ dùng, đồ chơi, không gian trong lớp, ngoài hiên trước hiên sau, khu vực vệ sinh để phục vụ cho trẻ sinh hoạt hằng ngày được thiết kế theo hướng lấy trẻ làm trung tâm nhằm mục đích đáp ứng nhu cầu nhận thức, mở rộng vốn hiểu biết của trẻ, kích thích trẻ hoạt động một cách tích cực, sáng tạo. Từ đó phát triển toàn diện cho trẻ về thể chất, thẩm mỹ, nhận thức, ngôn ngữ, tình cảm xã hội và kỷ năng sống cho trẻ.

Làm và sử dụng đồ dùng đồ chơi. Chuẩn bị đồ dùng, học liệu đa dạng, hấp dẫn tận dụng những nguyên vật liệu trong tự nhiên và có sẵn ở địa phương. Trên thị trường có rất nhiều đồ dùng, đồ chơi cho trẻ MN, đa dạng về hình dáng màu sắc, phong phú về chủng loại. Nhưng không phải đồ dùng, đồ chơi mua sẵn lúc nào cũng đẹp, lúc nào cũng tốt, chúng không phong phú về chất liệu mà lại tốn kém về kinh phí. Hơn nữa không phải trường MN nào cũng có đủ điều kiện để mua tất cả các đồ dùng, đồ chơi có sẵn để phục vụ nhu cầu của trẻ, đặc biệt trẻ lại thích cái đẹp, cái mới lạ, thích khám phá. Để thỏa mãn nhu cầu của trẻ ngoài bộ đồ dùng đồ chơi được mua sẵn, được cấp phát thì việc GV thường xuyên thay đổi, chuẩn bị thêm đồ dùng, học liệu đa dạng, hấp dẫn, tận dụng phế liệu và vật liệu từ thiên nhiên sẽ kích thích trẻ hoạt động hứng thú, tích cực hơn. Đồ dùng học liệu GV không chỉ tự mình chuẩn bị mà còn khuyến khích phụ huynh và trẻ tham gia chuẩn bị. Việc chuẩn bị đồ dùng học liệu được phân loại theo chất liệu, chủng loại bằng cách GV chuẩn bị

trước những hộp học liệu có đánh dấu kí hiệu để trẻ để trẻ và phụ huynh sưu tầm mang đến bỏ vào hộp theo đúng kí hiệu. Tạo cơ hội, khuyến khích trẻ sử dụng các nguyên vật liệu tại các góc chơi sáng tạo theo nhiều cách khác nhau. Đối với trẻ MN, đồ dùng đồ chơi là thứ không thể thiếu trong cuộc sống của trẻ. Thông qua đồ dùng đồ chơi trẻ có thể tìm tòi, khám phá và phát triển kỹ năng cần thiết cho trẻ. Những sản phẩm mua sẵn trẻ chơi máy móc, nhàm chán không có tính sáng tạo. Những đồ dùng đồ chơi tự tạo, nguyên vật liệu mở sẽ mang đến cho trẻ cơ hội sử dụng theo nhiều cách khác nhau, qua đó thúc đẩy trẻ phát triển toàn diện về mọi mặt.

Phối kết hợp với cha mẹ học sinh: Trong các hoạt động ở trường MN thì hoạt động nào cũng rất cần sự hợp tác tích cực giữa nhà trường và gia đình. Để phụ huynh có thể giúp đỡ, hỗ trợ, chủ động phối hợp và có hiệu quả thì vào buổi họp phụ huynh đầu năm học tôi đã báo cáo chương trình giảng dạy của lớp, đặc biệt nhấn mạnh tầm quan trọng, mục đích, ý nghĩa, yêu cầu của công tác GD lấy trẻ làm trung tâm đối với trẻ MN hiện nay đặc biệt là thực trạng của lớp để phụ huynh có ý kiến đóng góp về ý tưởng, công sức, tiền của.

1.5. Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở các trường mầm non

1.5.1. Yếu tố khách quan

Trong những năm gần đây, việc quan tâm tới chế độ, chính sách đãi ngộ đối với cấp học MN của thành phố Thái Nguyên đối với CBQL, giáo viên, nhân viên đang công tác ở các trường MN tuy đã có chuyển biến những vẫn gặp phải nhiều khó khăn. Sự đầu tư cho GD của các cấp chính quyền, cấp ủy Đảng mang lại hiệu quả trực tiếp đến trường MN trong việc đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, thiết bị giáo dục…là những điều kiện thuận lợi để quản lý công tác GD trẻ đạt hiệu quả. Chính vì vậy mà kinh tế - xã hội của địa phương phát triển có ảnh hưởng rất lớn tới HĐGD trẻ.

Trong 02 năm vừa qua, chuyên đề lấy trẻ làm trung tâm đã được triển khai áp dụng rộng khắp các trường mầm non. Nhưng vẫn tồn tại những hạn chế như:

- Đồ dùng học liệu, đồ chơi chưa thật sự phong phú về chủng loại, thiếu rất nhiều đồ dùng học liệu, đồ chơi được làm từ nguyên vật liệu mở.

- Sự quan tâm chăm sóc con em của một bộ phận cha mẹ trẻ còn hạn chế. Cha mẹ trẻ chưa thực sự hiểu rõ quan điểm giáo dục hiện nay dẫn đến kết quả hợp tác với nhà trường trong việc giáo dục trẻ chưa cao.

1.5.2. Yếu tố chủ quan

Bên cạnh những yếu tố được đánh giá là nguyên nhân dẫn đến kết quả hoạt động quản lý chưa cao thì những yếu tố sau đây được đánh giá là nguyên nhân chủ quan:

- Tổ chức các hoạt động còn rời rạc, chú trọng tư tưởng cung cấp kiến thức cho trẻ, coi nhẹ việc hình thành những kỹ năng cơ bản cho trẻ, chưa thực sự kích thích được trẻ tích cực, chủ động, sáng tạo.

- Kết quả đánh giá trẻ hàng ngày chưa thực sự sát sao với các biểu hiện, các hành vi cũng như khả năng tiếp thu kiến thức, kĩ năng của mỗi trẻ.

- Thiết kế môi trường để trẻ học tập là việc làm đã được thực hiện từ lâu nhưng nhìn chung chỉ mang tính chất hình thức, trang trí môi trường theo đúng chủ đề chưa xuất phát từ trẻ, chưa khơi gợi được tính tò mò, khám phá, trẻ học và chơi đang còn rất thụ động

- Phương pháp tổ chức các HĐGD còn rập khuôn chưa sáng tạo, còn cứng nhắc, tổ chức các hoạt động vẫn rơi vào tình trạng GVlàm trung tâm.

- Năng lực quản lý của CBQL các trường mầm non trên địa bàn thành phố Thái Nguyên.

- Sự nắm bắt chuyên môn sâu, tích cực tìm hiểu và cập nhật thông tin mới về khoa học GDMN, nắm chắc các vấn đề trong giáo dục theo chuyên đề, các giai đoạn phát triển của xã hội, tham mưu và học hỏi kinh nghiệm về cách tổ chức sáng tạo có hiệu quả.

- Nhận thức của CBQL giáo dục và giáo viên, nhân viên về vai trò, tầm quan trọng của công tác quản lý hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm và tự bồi dưỡng chuyên môn trong tổ chức hoạt động.

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1

Hoạt động GD lấy trẻ làm trung tâm là HĐGD cụ thể của người tổ chức HĐGD tạo ra các cơ hội, điều kiện cần thiết để mọi trẻ đều được tham gia vào hoạt động nhằm hỗ trợ trẻ phát triển ở tất cả các lĩnh vực. Thực hiện quản lý hoạt động GD lấy trẻ làm trung tâm có vai trò đặc biệt quan trọng đối với CBQL đặc biệt là Hiệu trưởng - người đứng đầu cơ sở giáo dục trong việc đạt mục tiêu giáo dục của nhà trường. Việc nghiên cứu lý luận về quản lý và thực hiện quản lý HĐGD lấy trẻ làm trung tâm bao gồm nghiên cứu các văn bản pháp quy như Thông tư số 17/2009/TT-BGDĐT ngày 25/7/2009 của Bộ trưởng BGDĐT về chương trình GDMN, các văn bản hướng dẫn, những khái niệm, quan điểm cơ bản về giáo dục, giáo dục lấy trẻ làm trung tâm…

Quản lý HĐGD lấy trẻ làm trung tâm ở các trường MN được xây dựng trên cơ sở hướng tới mục tiêu, ý nghĩa chung của HĐGD lấy trẻ làm trung tâm…Chất lượng quản lý HĐGD lấy trẻ làm trung tâm… bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khách quản và chủ quan như: Yếu tố khách quan: Chính sách, chế độ và hình thức đãi ngộ đối với cấp học mầm non,đầu tư của cấp chính quyền, ủy Đảng đến cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ công tác chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ. Yếu tố chủ quan: Nhận thức, trình độ chuyên môn, năng lực chuyên môn, nghiệp vụ quản lý.

Nghiên cứu lý luận chính là cơ sở để tìm hiểu, đánh giá thực trạng HĐGD lấy trẻ làm trung tâm và quản lý HĐGD lấy trẻ làm trung tâm ở các trường MN.