Đảm Bảo Phù Hợp Với Đặc Điểm Nhà Trường Và Thực Tiễn Địa Phương

Chương 3

BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH TẠI TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG VĂN HIẾN, HOÀN KIẾM, THÀNH PHỐ HÀ NỘI

3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp

3.1.1. Đảm bảo phù hợp với đặc điểm nhà trường và thực tiễn địa phương

Trong quá trình quản lý giáo dục chung, mỗi nhà trường đều có các điều kiện khác nhau về CSVC, về đội ngũ, về đặc điểm văn hóa kinh tế, xã hội địa phương, về các khả năng quản lý, tổ chức, điều hành. Để đề xuất các biện pháp quản lý có hiệu quả cần phải xem xét thực tiễn cụ thể như điều kiện về cơ sơ vật chất, về con người, cách thức quản lý và các hình thức phối hợp.

3.1.2. Đảm bảo thực hiện đồng bộ các biện pháp

Quản lý nhà trường là tác động tự giác, có ý thức, có mục đích, có kế hoạch, hệ thống và hợp với quy luật nhằm đưa các hoạt động giáo dục và dạy học của nhà trường đạt được mục tiêu đào tạo đã đặt ra. Hệ thống của nhà trường được hình thành từ các bộ phận chức năng: BGH, các tổ chuyên môn, hành chính, Công đoàn, Chi Đoàn TNCS HCM, Ban đại diện CMHS… Do vậy khi nghiên cứu, đề xuất các biện pháp quản lý phải có tính đồng bộ trong mọi hoạt động.

3.1.3. Đảm bảo kế thừa và phát triển

Kế thừa và phát triển là quy luật chung của tự nhiên, xã hội và tư duy con người. Do đó nguyên tắc đảm bảo kế thừa và phát triển là cơ sở khoa học cho việc lựa chọn các biện pháp là đảm bảo tính kế thừa. Chúng ta không thể xây dựng một biện pháp mới hoàn toàn khi chúng ta không quan tâm đến cái hiện có, mà phải nghiên cứu xem nó diễn ra thế nào, cái nào là tốt và cần phải gìn giữ phát huy, cái nào không còn phù hợp cần chỉnh sửa hoặc thay thế. Tựu chung lại, các biện pháp cần được xây dựng làm sao để

khi áp dụng vào thực tế đảm bảo "ít bị xáo trộn nhất". Công tác quản lý hoạt động giáo dục đạo đức ở trường THPT Văn Hiến là sự bảo tồn những nghiên cứu, quy định đã được Nhà nước quy định nhằm có những biện pháp quản lý nói chung, quản lý hoạt động giáo dục đạo đức ở trường THPT nói riêng. Các biện pháp ở đây sẽ đưa ra cũng phải phát huy yêu cầu vốn có các quy định hiện hành, nhưng đồng thời cũng sẽ đặt các yêu cầu có sự chính xác hơn, cụ thể hơn và bám sát hơn với thực tế phát triển hiện tại và tương lai của sự phát triển ở trường THPT Văn Hiến trong tình hình hoạt động hiện nay và tương lai.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 137 trang tài liệu này.

3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh trường Trung học Phổ thông Văn Hiến, quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội

3.2.1. Nâng cao nhận thức về vai trò, trách nhiệm của các thành viên, tổ chức trong nhà trường trong giáo dục đạo đức cho học sinh

* Mục tiêu của biện pháp:

Làm cho đội ngũ cán bộ, GV, NV và các lực lượng tham gia giáo dục khác thấy rõ tầm quan trọng, sự cấp thiết của việc tăng cường giáo dục đạo đức cho HS.

Nâng cao tinh thần trách nhiệm của các lực lượng trong công tác giáo dục đạo đức HS. Làm cho công tác này phải trở thành một nhiệm vụ chính trị, là một trong những nội dung trong kiểm tra, trong đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của mỗi tổ chức, cá nhân.

Nâng cao được năng lực cho CBQL, GV trong việc giáo dục đạo đức cho HS

* Nội dung và cách thức thực hiện:

- Đối với CBQL, GV:

Triển khai các văn bản của cấp trên một cách đầy đủ, kịp thời, cụ thể sao cho trong toàn thể CBQL, GV được quán triệt một cách sâu sắc, khắc phục tình trạng triển khai qua loa, chiếu lệ.

Tổ chức hội thảo chuyên đề về giáo dục đạo đức và quản lý giáo dục đạo đức HS theo định kỳ ít nhất 2 lần một năm học. Muốn tổ chức hội thảo tốt, Hiệu trưởng phải có kế hoạch chu đáo, xác định thời gian, nội dung, phân công nhân sự, nghiên cứu để viết tham luận, phải có hệ thống câu hỏi mở để cùng thảo luận, bàn bạc, tranh luận, chuẩn bị CSVC, tài chính…Nên mời các lực lượng ngoài nhà trường như công an, các cơ quan đoàn thể có liên quan cùng dự. Nội dung, chuyên đề hội thảo phải thiết thực, giải quyết những vấn đề còn tồn tại, yếu kém, bức xúc về đạo đức ở đơn vị, địa phương làm sáng tỏ vai trò, vị trí của các lực lượng và sự phối hợp giữa các lực lượng trong công tác giáo dục đạo đức và quản lý giáo dục đạo đức HS.

Mở lớp bồi dưỡng nghiệp vụ, kỹ năng, phương pháp giáo dục đạo đức. Có tri thức về đạo đức, quản lý giáo dục đạo đức HS là giai đoạn đầu, là điều kiện cần thiết cho sự thành công của công tác này. Tiếp theo, cần có kỹ năng, phương pháp truyền thụ giáo dục đạo đức, quản lý giáo dục đạo đức HS. Nói cách khác, lý luận và kỹ năng, giáo dục đạo đức và quản lý giáo dục đạo đức HS phải được chú trọng, được phối hợp vận dụng vào thực tiễn công tác mới đạt hiệu quả cao.

Theo định kỳ nhà trường nên tổ chức hội nghị trao đổi, phổ biến kinh nghiệm giáo dục đạo đức và quản lý giáo dục đạo đức HS cho GVCN, GVBM, Đoàn TNCS HCM. Chọn một vài GV đạt được thành tích cao trong giáo dục đạo đức đề trình bày kinh nghiệm, các cá nhân bộ phận khác cùng thảo luận, trao đổi, học tập lẫn nhau.

Tổ chức tham quan, giao lưu, học tập kinh nghiệm ở những đơn vị trong và ngoài địa bàn quận đạt thành tích tốt trong công tác giáo dục đạo đức cho HS. Lưu ý phải có quan điểm cụ thể trong vấn đề học tập, vận dụng sao cho phù hợp với thực tiễn đạo đức HS ở đơn vị mình, tránh vận dụng kinh nghiệm một cách cứng nhắc.

- Đối với HS:

Được cung cấp, phổ biến những tri thức đạo đức cơ bản, các quan niệm về đạo đức, vai trò, vị trí của đạo đức trong cấu trúc nhân cách của con người, các phẩm chất đạo đức cơ bản nhất thiết phải có ở lứa tuổi HS THPT, cách thức phương pháp rèn luyện tu dưỡng, ý thức chấp hành nội quy, pháp luật Nhà nước, nhiệm vụ HS theo điều lệ trường trung học, phương pháp tự quản lớp.

Giúp các em hiểu được hiện tượng nào được gọi là các tệ nạn xã hội, tác hại, hậu quả của nó và cách phòng tránh hiệu quả.

Giáo dục hướng nghiệp, cung cấp cho HS một số kiến thức cơ bản về nghề nghiệp trong tương lai, hình thành thái độ đúng đắn đối với nghề nghiệp, lao động.

Giúp các em hiểu được đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi THPT, sức khỏe sinh sản vị thành niên, giới và bình đẳng giới.

Giáo dục về phòng chống thương tích, bảo vệ môi trường.

Hiểu và bước đầu rèn luyện để hình thành kỹ năng ứng xử, kỹ năng sống.

Hình thức hoạt động thông qua sinh hoạt tập thể như: sinh hoạt dưới cờ, tiết sinh hoạt chủ nhiệm, tổ chức thảo luận hay sinh hoạt chuyên đề ở lớp, ở trường.

Lứa tuổi HS THPT đang ở giai đoạn đầu của thời kỳ vị thành niên. Do đó, đi đôi với nâng cao nhận thức, nhà trường phải đặc biệt chú trọng giáo dục các em phương pháp, cách thức, kỹ năng rèn luyện để từng bước chuyển hóa từ tri thức đạo đức thành niềm tin và hành vi đạo đức.

- Đối với CMHS:

Xã hội đang ngày một phát triển, nền kinh tế thị trường có nhiều mặt tích cực, nhưng bên cạnh đó cũng không ít những mặt hạn chế đang len lỏi vào tất cả mọi lĩnh vực cuộc sống. Có rất nhiều CMHS quan tâm tới giáo dục đạo đức họ tự “mày mò” qua sách vở, internet…nhưng chưa đầy đủ và toàn diện. Nhưng phần lớn CMHS quan niệm rằng công tác giáo dục đạo đức là của riêng nhà trường.

Nhận thức của cha mẹ HS về tầm quan trọng của công tác giáo dục đạo đức là điều quan trọng, bởi gia đình là hạt nhân phát triển nhân cách cho trẻ. Xét về mặt xã hội, nhà trường THPT không có quyền hạn, hoặc nghĩa vụ nâng cao nhận thức về giáo dục DĐ cho CMHS. Nhưng đứng trên phương diện của những nhà giáo dục, tôi thấy rằng nhà trường là nơi có đủ điều kiện, nhân lực, vật lực để giúp đỡ, hỗ trợ các bậc CMHS hiểu rõ hơn về tâm sinh lý lứa tuổi con em họ, những yếu tố ảnh hưởng, liên quan đến quá trình phát triển nhân cách, những phương pháp, cách thức, hành vi…giáo dục đạo đức và để kết hợp với các lực lượng giáo dục cùng chăm lo giáo dục thế hệ trẻ. Trong công tác này GVCN được đặt lên hàng đầu, họ phải khéo léo lồng ghép các hoạt động vào các cuộc họp định kỳ, biết lắng nghe, biết chia sẻ những suy tư của từng PH, khéo léo kết hợp với ban đại diện CMHS lớp cùng tham gia vào các buổi hội thảo, hướng dẫn họ có thể trở thành những người chủ đạo trong công tác này…

Hiệu trưởng nhà trường xây dựng kế hoạch tuyên truyền, quán triệt chi tiết, phân công, giao trách nhiệm cụ thể tới từng bộ phận, GVCN, GV bộ môn, công đoàn, chi đoàn, CMHS, đến HS để thực hiện. Có kế hoạch phối kết hợp với chính quyền, các ngành đoàn thể ở địa phương.

* Điều kiện thực hiện biện pháp:

Phải có sự quan tâm, ủng hộ của BGH nhà trường đứng đầu là Hiệu trưởng. Sự ủng hộ của Công đoàn, Chi đoàn và toàn thể cán bộ GV và đặc biệt là đội ngũ GVCN.

Có kinh phí và CSVC tốt phục vụ cho các hoạt động này. Tổ chức bộ máy đảm bảo tính đồng bộ, ổn định, tập trung.

3.2.2. Xây dựng kế hoạch giáo dục giáo dục đạo đức cho học sinh phù hợp với đặc điểm trường Trung học Phổ thông Văn Hiến

* Mục tiêu của biện pháp:

Mục tiêu của kế hoạch hóa việc quản lý công tác giáo dục đạo đức HS là thực hiện tốt chức năng kế hoạch trong quá trình thực hiện các tác động quản lý

làm cho nội dung và cách thực hiện có tính khả thi và hiệu quả nhằm thực hiện tốt các mục tiêu đã đề ra trong công tác quản lý giáo dục đạo đức HS.

* Nội dung và cách thực hiện:

Muốn có kế hoạch quản lý giáo dục đạo đức cho HS một cách khả thi, Hiệu trưởng phải nghiên cứu, điều tra thực trạng công tác này cũng như các yếu tố chi phối đến đạo đức và giáo dục đạo đức HS. Cụ thể Hiệu trưởng phải phân tích đặc điểm địa phương, đặc điểm nhà trường, mặt mạnh, mặt yếu của đội ngũ CBQL, GV, chất lượng dạy và học, đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi HS THPT…

Nghiên cứu nắm vững các chủ trương, các văn bản chỉ đạo của cấp trên về công tác quản lý HS, công tác giáo dục đạo đức HS.

Trên cơ sở đó, Hiệu trưởng trực tiếp xây dựng Đề cương kế hoạch giáo dục đạo đức HS của nhà trường. Trong đó cần nêu rõ các mục tiêu giáo dục đạo đức HS và cụ thể hóa thành các chỉ tiêu định lượng, các biện pháp cụ thể, cũng như các dự kiến tổ chức nhân sự và việc phân phối các nguồn lực khác, các cách thức triển khai…

Muốn đạt được hiệu quả thiết thực, nhà trường phải có kế hoạch lâu dài, kế hoạch cho từng năm, học kỳ, tháng với những nội dung cụ thể cho từng chủ điểm. Có nhiều loại kế hoạch giáo dục đạo đức HS:

+ Kế hoạch công tác giáo dục đạo đức HS trung hạn, triển khai liên tục trong nhiều năm, tích hợp trong kế hoạch phát triển nhà trường từ 5 đến 10 năm.

+ Kế hoạch công tác giáo dục đạo đức HS hàng năm, có thể là một kế hoạch chuyên đề về công tác giáo dục đạo đức HS hoặc được tích hợp và có một vị trí quan trọng trong Kế hoạch công tác hàng năm của Hiệu trưởng nhà trường.

+ Một số kế hoạch giáo dục đạo đức HS theo chủ đề, cụ thể hóa việc triển khai thực hiện một số mục tiêu quan trọng trong kế hoạch hàng năm về giáo dục đạo đức HS.

Các kế hoạch phải được thể hiện bằng các chương trình công tác tương ứng: Từ việc xác định mục tiêu và kế hoạch giáo dục đạo đức trong nhà trường, Hiệu trưởng thông qua Ban chỉ đạo giáo dục đạo đức HS xây dựng các chương trình giáo dục đạo đức trong nhà trường cụ thể như:

+ Chương trình giáo dục đạo đức thông qua hoạt động giảng dạy;

+ Chương trình giáo dục đạo đức thông qua hoạt động chủ nhiệm;

+ Chương trình giáo dục đạo đức thông qua hoạt động giám thị;

+ Chương trình giáo dục đạo đức thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.

Để quản lý giáo dục đạo đức HS có tính khả thi cao, khi lên kế hoạch Hiệu trưởng cần phải nắm vững thực trạng công tác này, cũng như các yếu tố chi phối đến đạo đức và giáo dục đạo đức HS của mình. Nắm được các yếu tố khách quan, chủ quan tác động đến việc thực hiện các nhiệm vụ của nhà trường.

Các kế hoạch, chương trình giáo dục đạo đức HS cần cụ thể, phù hợp với chức năng từng bộ phận, từng thành viên trong tổ chức, phù hợp với thực tiễn của đơn vị. Kế hoạch này nên được lồng ghép và thống nhất với kế hoạch chung nhưng cần làm rõ và có sự ưu tiên đầu tư công sức và sự phân phối các nguồn lực.

Đảm bảo tính khoa học, dân chủ và phát huy vai trò các chủ thể, việc xây dựng công tác kế hoạch nhất thiết cần đưa ra lấy ý kiến của Hiệu phó phụ trách công tác giáo dục, Hội đồng tư vấn, sau đó hoàn chỉnh và thông qua kế hoạch.

Từ kế hoạch chung của nhà trường, cần chỉ đạo, hướng dẫn các bộ phận tự lên kế hoạch cho bộ phận mình. Kế hoạch càng cụ thể bao nhiêu thì thuận lợi cho việc tổ chức thực hiện bấy nhiêu. Tuy nhiên cũng cần phải có sự thống nhất trong kế hoạch của các bộ phận với kế hoạch chung của nhà trường thì kế hoạch đó mới có tính khả thi và hiệu quả.

Sau mỗi lần thực hiện một kế hoạch, nhà trường cần sơ kết, đánh giá những mặt mạnh, mặt yếu, mặt làm được và mặt chưa làm được, từ đó có hướng điều chỉnh thích hợp hơn.

Trong các kế hoạch giáo dục đạo đức HS cần tập trung vào mục tiêu trọng tâm, cần lựa chọn một số nội dung trọng điểm…từ đó tập trung sự chỉ đạo thực thi có hiệu quả rõ rệt.

Việc chọn lựa nội dung và hình thức cần phù hợp với tâm lý lứa tuổi. Tổ chức bằng nhiều hình thức phong phú như: hái hoa dân chủ, thi đua, dã ngoại…để thu hút các em tích cực tham gia. Từ các hoạt động đó mà giáo dục các em lý tưởng sống, niềm tin, ước mơ, hoài bão, ý chí, động cơ học tập, ý thức nghề nghiệp trong tương lai.

Trong việc xây dựng kế hoạch cũng cần phải chú ý đến nguồn lực để phục vụ cho kế hoạch đó. Có khi phải sử dụng đến nguồn lực bên ngoài, song nguồn lực bên trong luôn thuận lợi, có tính chất quyết định. Đội ngũ GV, trong đó CBQL năng nổ là yếu tố then chốt. Hiệu trưởng cần phân công đúng người, đúng việc, chỉ đạo đội ngũ phải nắm chắc mục tiêu, tính chất nội dung công việc, tình hình trong trường, thực hiện tích cực việc được giao.

Đặc biệt cần thường xuyên theo dõi và phát hiện các vấn đề nảy sinh khi thực hiện kế hoạch và có hướng điều chỉnh cho thích hợp. Kết hợp theo dõi, đôn đốc với kiểm tra, đánh giá mức độ và kết quả, sản phẩm công tác theo từng chủ đề, từng học kỳ hoặc một đợt thi đua.

Có thể nói, nếu Hiệu trưởng xây dựng được các kế hoạch giáo dục đạo đức HS không chỉ giúp việc triển khai công tác khoa học, chủ động mà còn có ý nghĩa quyết định hiệu quả của công tác. Đây cũng là vấn đề khó và yếu của các Hiệu trưởng và công tác giáo dục đạo đức HS hiện nay.

* Điều kiện thực hiện biện pháp:

Để đạt được mục tiêu đề ra các tổ chức, bộ phận, cá nhân phải nắm chắc tình hình đặc điểm HS của mình từ đó xây dựng kế hoạch hoạt động có tính