về mặt hành chính. Người làm quản lý cần có bề dày kinh nghiệm trong lĩnh vực này, nhưng những kinh nghiệm đó cũng cần được vận dụng một cách linh hoạt, sáng tạo để mang lại hiệu quả cao. Việc vận dụng một cách máy móc các kinh nghiệm trong quản lý không những không mang lại hiệu quả trong quá trình làm việc mà còn ảnh hưởng không tốt tới hoạt động.
Hệ thống các biện pháp quản lý HĐDH theo hướng phát triển năng lực học sinh của Hiệu trưởng trường THPT FPT, Hà Nội trước hết phải dựa trên cơ sở thực tiễn. Tính thực tiễn ở đây bao gồm: Hệ thống, quy mô trường lớp; hệ điều kiện (gồm CSVC, môi trường giáo dục địa phương, nguồn lực con người) phục vụ cho công tác dạy học. Những bài học được tổng kết, rút ra từ quá trình nghiên cứu thực trạng công tác quản lý HĐDH của Hiệu trưởng.
Các biện pháp đề xuất phải thực tiễn, phù hợp với tình hình thực tiễn của trường THPT FPT, Hà Nội. Các biện pháp đề xuất phải xuất phát trên cơ sở đánh giá thực trạng hoạt động quản lý dạy học trong các nhà trường nhằm nâng cao hiệu quả, chất lượng dạy học và giáo dục của nhà trường đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam.
3.2. Biện pháp quản lý dạy học ở Trường Trung học phổ thông FPT theo hướng phát triển năng lực học sinh
3.2.1. Xây dựng kế hoạch dạy học phát triển năng lực học sinh cho giáo viên nhà trường
a) Mục đ ch của iện pháp
Biện pháp được xây dựng với mục tiêu nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới trong giai đoạn hiện nay là HĐDH hướng đến phát triển và đưa năng lực của học sinh nhà trường đi vào nền nếp, thực hiện đúng kế hoạch, giúp cho mục tiêu giáo dục của từng môn học, khối lớp học có thể đạt được và đảm bảo chất lượng như đã đề ra.
) Nội dung của iện pháp
Đảm bảo rằng mục tiêu dạy học trong chương trình giáo dục hiện hành được thực hiện một cách có hiệu quả, duy trì tính logic của hệ thống kiến thức và tính liên môn của các môn học trong kế hoạch dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh.
TCM dựa trên cơ sở kế hoạch năm học đã được quy định để thiết lập kế hoạch cho tổ, đồng thời phân phối nội dung chương trình đã được quy định chung.
Trên cơ sở đó giáo viên xây dựng kế hoạch dạy học cá nhân như kế hoạch đổi mới phương pháp dạy học, kế hoạch chi tiết dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh, kế hoạch KT-ĐG năng lực học sinh, kế hoạch bài giảng. TCM cần phải thảo luận và đi đến thống nhất với nhau về mục tiêu cần đạt được, nội dung về phương pháp giảng dạy, thiết bị phục vụ bài dạy trong kế hoạch bài giảng của từng cá nhân.
Nội dung công việc cụ thể của từng giáo viên do TTCM chịu trách nhiệm phân công. BGH, TTCM tạo điều kiện để giáo viên thực hiện đúng chương trình của Bộ GD&ĐT ngay từ đầu năm học. CBQL cần sát sao kiểm tra việc thực hiện kế hoạch của TCM, giáo viên, kịp thời phát hiện sai sót hoặc những vấn đề chưa hợp lý, còn bất cập để kịp thời điều chỉnh, uốn nắn, sửa chữa giúp TCM, giáo viên thực hiện đúng kế hoạch đã đề ra.
Kế hoạch của TCM hay cá nhân phải cụ thể hóa từng chương trình, từng bài theo hướng phát triển năng lực của học sinh.
c) Cách thức thực hiện iện pháp
Hiệu trưởng phụ trách hướng dẫn, yêu cầu các TCM tiến hành họp tổ, từ đó đi đến thống nhất chung về chỉ tiêu cần đạt trong năm học. TTCM có trách nhiệm căn cứ trên những mục tiêu chung của nhà trường đề ra để cân nhắc những đề nghị lên BCH trong việc phân công chuyên môn nhằm mục đích hỗ trợ công tác dạy học trước khi bắt đầu năm học mới. Trực tiếp chỉ đạo giáo viên xây dựng kế hoạch giảng dạy môn học cá nhân theo nội dung phát triển năng lực học sinh.
Nội dung chương trình sách giáo khoa cần được TCM và các giáo viên nghiên cứu, phân tích, rà soát; đồng thời thực hiện tái cấu trúc chương trình giảng dạy, đưa những nội dung không cần thiết hoặc quá phức tạp vào chương trình giảm tải theo quy định, bổ sung những hoạt động mang tính ứng dụng, thực hành, chú trọng bồi dưỡng và phát huy năng lực hợp tác, sáng tạo, tư duy của các em học sinh theo yêu cầu của BGH nhà trường đề ra.
Tổ chức cho toàn thể giáo viên học tập, quán triệt nghị quyết, nhiệm vụ năm học, các văn bản hướng dẫn của Bộ GD&ĐT, Sở GD&ĐT, những quy định quy chế chuyên môn, nhằm định hướng nội dung cơ bản, phương pháp dạy học, sử dụng thiết bị dạy học, tài liệu tham khảo mới của bộ môn, nội dung giảm tải, phù
hợp với từng đối tượng học sinh nhằm thực hiện xây dựng kế hoạch dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh. Khảo sát chất lượng các lớp để phát hiện, nắm bắt số lượng học sinh giỏi, trung bình và yếu để từ đó có kế hoạch chi tiết, cụ thể, nhằm bồi dưỡng nâng cao cho học sinh giỏi, đồng thời học sinh yếu cũng có cơ hội để vươn lên.
HĐDH theo hướng phát triển năng lực học sinh được phân tích dựa trên các yếu tố sau: kết quả đạt được, những hạn chế, trở ngại, thách thức. Trong đó có sự so sánh đối chiếu với các năm học trước để tìm kiếm các nhiệm vụ ưu tiên trong năm học mới; Xây dựng các mục tiêu, tiêu chí cần đạt được của HĐDH theo hướng phát triển năng lực học sinh; tiến hành phân công nhiệm vụ cho các đơn vị, cá nhân theo chức năng, nhiệm vụ, xây dựng cơ chế phối hợp và xác định trách nhiệm cụ thể, rõ ràng trong quá trình thực hiện nhiệm vụ trên; Nhà trường cần phải xác định nguồn lực cần thiết cho việc thực hiện kế hoạch, bởi đây là điều kiện làm cho kế hoạch được thực hiện tốt.
Bảng 3.1. Kế hoạch dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh của giáo viên
Môn học | Tên bài/ Tên chủ đề | Bài tương ứng SGK | Tổng số tiết | Tiết theo PPCT | Nội dung/ phương pháp/ hình thức Tổ chức dạy học | Định hướng phát triển năng lực học sinh | Điều chỉnh/ Ghi chú | |
… | ||||||||
... |
Có thể bạn quan tâm!
-
Thực Trạng Về Hoạt Động Học Tập Của Học Sinh -
Thực Trạng Quản Lý Tổ Chức Thực Hiện Dạy Học Theo Hướng Phát Triển Năng Lực Học Sinh -
Đánh Giá Chung Về Quản Lý Hoạt Động Dạy Học Ở Trường Thpt Fpt, Hà Nội Theo Hướng Phát Triển Năng Lực Học Sinh -
Chỉ Đạo Đổi Mới Sinh Hoạt Tcm Theo Hướng Nghiên Cứu Bài Học, Chuyên Đề Dạy Học Nhằm Phát Huy Năng Lực Học Sinh -
Tổ Chức Hoạt Động Giảng Dạy Của Giáo Viên Và Học Tập Của Học Sinh Theo Hướng Phát Huy Năng Lực Người Học -
Tăng Cường Ứng Dụng Cntt Trong Dạy Học Cho Giáo Viên Nhà Trường
Xem toàn bộ 149 trang tài liệu này.
d) Điều kiện thực hiện iện pháp
Có kế hoạch cụ thể, chi tiết trong việc xây dựng và thực hiện kế hoạch dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh từ cấp trường, TCM, giáo viên bộ môn.
Kế hoạch chung của toàn trường được xây dựng bởi hiệu trưởng dựa trên cơ sở các văn bản chỉ đạo của Bộ, Sở GD&ĐT. Nội dung kế hoạch cần xác định được mục tiêu và nhiệm vụ cụ thể, các tổ chuyên môn căn cứ vào mục tiêu đó để thiết lập kế hoạch chi tiết và phù hợp cho tổ của mình. Theo đó, giáo viên bộ môn xây dựng
kế hoạch dạy học theo phân phối chương trình và đáp ứng được các phương hướng nhiệm vụ chung của nhà trường và của tổ chuyên môn. CBQL cần phải giám sát, đôn đốc công tác xây dựng và thực hiện kế hoạch để đảm bảo tính đồng bộ từ trên xuống dưới trong quá trình lập kế hoạch.
Lập kế hoạch dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh có vai trò quan trọng đối với mỗi giáo viên và là việc làm khoa học và hiệu quả. Kế hoạch học tập của học sinh và kế hoạch giảng dạy của giáo viên phải được gắn kết một cách chặt chẽ với nhau. Thường xuyên kiểm tra đánh giá, theo dõi và có những điều chỉnh cần thiết, kịp thời là trách nhiệm của người hiệu trưởng.
3.2.2. Tổ chức tập huấn, bồi dưỡng dạy học phát triển năng lực học sinh cho giáo viên
a) Mục đ ch của iện pháp
Giải quyết nhiệm vụ dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh hướng đến đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục trong bối cảnh hiện nay, đồng thời có thái độ nghiêm túc thực hiện nhiệm vụ.
) Nội dung của iện pháp
Việc tập huấn bồi dưỡng cho giáo viên phải giúp giáo viên có được nhận thức đầy đủ về các vấn đề sau:
Thứ nhất là biết được ý nghĩa của việc phát triển năng lực của học sinh, thứ hai là biết được chủ trương của Đảng, nhà nước về đổi mới căn bản và toàn diện trong giáo dục hiện nay.
Người dạy học đóng vai trò gì đối với sự phát triển năng lực của người học.
Bài học được thiết kế theo hướng tích hợp hoặc liên môn nhằm mục tiêu phát triển năng lực học sinh.
Với nội dung này, khi triển khai cần thiết kế bài học tăng tính chủ động, tích cực học tập của học sinh, dạy học phân hóa bám sát chuẩn kiến thức kỹ năng của chương trình, thiết kế bài giảng khoa học, sắp xếp hợp lý các hoạt động của giáo viên và học sinh. Trong bản thiết kế kế hoạch dạy học phải thể hiện rõ việc bám sát đối tượng, coi trọng bồi dưỡng học sinh khá giỏi, đẩy mạnh ứng dụng CNTT, sử dụng có hiệu quả các phương tiện và thiết bị trong giảng dạy, hướng dẫn cho học sinh phương pháp học tập bộ môn qua các khâu như: chuẩn bị bài mới, học bài cũ,
làm bài tập ở nhà; bồi dưỡng động lực, phương pháp tự học cho học sinh; hướng dẫn học sinh lập kế hoạch học tập, phương pháp học tập phù hợp giúp các em có nhu cầu tự khám phá, tự lĩnh hội. Giáo viên hướng dẫn cách tự học, tự nghiên cứu và rút ra những kiến thức, kỹ năng quan trọng của bài cho học sinh. Giúp các em tự nghiên cứu thông qua việc tìm kiếm tài liệu trong thư viện, mạng internet, sách báo.
Các phương thức tổ chức dạy học theo hướng phát triển năng lực cần được vận dụng một cách hiệu quả. Giáo viên hiểu biết về các phương pháp dạy học; những ưu- nhược điểm của từng phương pháp và nhận thức được về tầm quan trọng của việc đổi mới phương pháp dạy học để họ có thể lựa chọn cho phù hợp với nội dung bài giảng hay từng đối tượng người học.
Phạm vi kiến thức và kỹ năng chuyên môn cần thiết là những yếu tố cơ bản và quan trọng mà người dạy học cần trang bị cho mình để đáp ứng được những yêu cầu đổi mới phương thức dạy học theo hướng thúc đẩy người học phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và khả năng tự học. Những phương pháp và hình thức tổ chức dạy học cần tập huấn cho giáo viên là dạy học tích hợp, dạy học trải nghiệm, dạy học theo dự án, dạy học theo tình huống, bàn tay nặn bột ….
Biết tổ chức kiểm tra đánh giá kết quả học tập hỗ trợ phát triển năng lực của người học. Để thực hiện điều này, giáo viên cần biết tăng cường đánh giá bằng điểm số, nhận xét đối với học sinh. Tạo điều kiện cho học sinh không những biết tự đánh giá kết quả học tập của mình mà còn biết đánh giá kết quả học tập của các bạn. Kiểm tra việc chuẩn bị bài trước khi đến lớp và có điều chỉnh kịp thời. Cung cấp câu hỏi, bài tập đăng tải lên thư viện điện tử tạo nguồn học liệu mở cho học sinh tự kiểm tra đánh giá kết quả học tập.
Biết hướng dẫn học sinh cách tự học, tự rèn luyện bản thân để phát triển năng lực cá nhân.
+ Khuyến khích phong trào tự học của từng cá nhân người học thông qua việc phối hợp với Đoàn thanh niên, với gia đình và xã hội để phát động phong trào hay đưa ra những kinh nghiệm của chính bản thân cho các em.
+ Cần phát huy trí thông minh, sáng tạo chưa được chưa được khai phá ở mỗi học sinh ngay trong mỗi giờ học, ngày học trên lớp thông qua các hoạt động:
Tích cực xây dựng bài, hăng hái phát biểu đóng góp ý kiến với bài giảng của thầy. Ngoài ra, nên tăng cường tổ chức học tập làm việc theo nhóm, nêu vấn đề bằng hệ thống các câu hỏi từ dễ đến khó, tạo điều kiện cho học sinh tích cực tư duy, suy nghĩ trong giờ học của giáo viên. Thường xuyên có những hoạt động ngoại khoá, tham quan trải nghiệm các công ty thành viên FPT nói riêng và bên ngoài nói chung để kết hợp tốt với nhưng kiến thức học trên sách vở sau đó vận dụng kiến thức đã học liên hệ, so sánh phát triển năng lực tư duy của người học.
+ Đội ngũ giáo viên phải khơi dậy ở mỗi học sinh tinh thần hứng thú học tập, niềm đam mê hoạt động nghiên cứu khoa học. Đây là vấn đề hết sức phức tạp trong quá trình thực hiện (phụ thuộc rất lớn vào cả cái Tâm lẫn cái Tài, cái Tầm nghiệp vụ sư phạm của người dạy) nhưng lại rất thú vị. Cần động viên, khích lệ, khen thưởng học sinh khi các em có những ý kiến phát biểu hay phát hiện mới, sự chuẩn bị nghiêm túc trong học tập ở nhà hay trên lớp, có thể bằng phần quà hoặc có khi chỉ là một lời nói, một dấu sao điểm cộng. Nó rất thiết thực như là một sự kích thích quá trình học tập của học sinh.
Đó là những yêu cầu cần thiết của người giáo viên cần phải đạt được để ứng dụng và thực hiện trong dạy học. Tất cả những vấn đề đó cần phải được bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên của nhà trường.
c) Cách thức thực hiện iện pháp Chuẩn ị
- Hiệu trưởng nghiên cứu kỹ nội dung văn bản hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm học, nhiệm vụ đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục, nhiệm vụ quản lý dạy học phát triển năng lực học sinh của các cấp quản lý.
- Chỉ đạo sát sao việc phân loại giáo viên, phân loại đúng thì mới có biện pháp bồi dưỡng phù hợp nhằm khắc phục những mặt còn yếu. Xác định cụ thể các mặt để phân loại là: Công tác tổ chức lớp học, kỹ năng sư phạm, bổ sung kiến thức, phương pháp giáo dục.
- Các giáo viên đi tập huấn, bồi dưỡng ở các cấp Bộ, Sở phải được lựa chọn dựa trên khả năng và điều kiện phụ hợp. Giáo viên được tạo những điều kiện thuận lợi nhất để thực hiện kế hoạch được giao phó.
- Xây dựng kế hoạch các hoạt động, phổ biến các văn bản, chỉ thị để giáo viên có nhận thức đầy đủ về các nội dung cần đạt.
Tiến hành
- Tổ chức tập huấn, ồi dưỡng dạy học phát triển năng lực học sinh cho đội ngũ giáo vi n nhà trường.
+ Với nội dung nâng cao nhận thức cho đội ngũ giáo viên về dạy học phát triển năng lực, cần triển khai đồng bộ toàn trường. Đầu tiên phải cung cấp các tài liệu, văn bản của Đảng, Chính phủ, Quốc hội và của Bộ, của Sở về vấn đề này. Sau đó tổ chức các buổi tuyên truyền, nói chuyện để giáo viên có sự nhận thức rõ tầm quan trọng của việc dạy học phát triển năng lực học sinh.
+ Với nội dung nâng cao năng lực thực hiện tổ chức dạy học, việc tổ chức tập huấn nên chia thành nhiều chủ đề khác nhau theo yêu cầu của từng nhóm đối tượng đã phân loại ở phần chuẩn bị. Muốn việc hướng dẫn đạt hiệu quả cao nên mời những chuyên gia, cán bộ quản lý cấp trên hoặc những người thực hiện nhiệm vụ có kết quả tốt giới thiệu. Hình thức bồi dưỡng nên đa dạng hóa dưới dạng nói chuyện, chuyên đề, hội thảo, làm mẫu… . Tuy nhiên dù dưới hình thức nào thì cũng cần phải có tài liệu chuyên môn hướng dẫn cụ thể để giáo viên thực hiện được tốt nhất.
+ Tổ chức cho đội ngũ đi thăm quan học tập những trường đã thực hiện tốt việc dạy học phát triển năng lực học sinh để đội ngũ giáo viên có thêm kinh nghiệm áp dụng trong thực tế.
- Chỉ đạo từng tổ chuy n môn thường xuy n ồi dưỡng các mặt cho đội ngũ giáo vi n trong tổ mình
+ Xây dựng tổ chuyên môn, bồi dưỡng tổ trưởng, đầu tư mũi nhọn, cốt cán làm nòng cốt cho nhóm, cho tổ. Tổ nhóm chuyên môn phát huy vai trò chủ động sáng tạo của từng thành viên. Ngoài ra, cần đề cao kỷ luật lao động trong việc thực hiện các quy định, nền nếp sinh hoạt tổ nhóm.
+ Phổ biến và biên soạn các tài liệu hướng dẫn giảng dạy, soạn giáo án thể hiện được phương pháp và hình thức dạy học tích hợp, liên môn nhằm phát triển năng lực học sinh.
+ Các tổ chuyên môn cần tổ chức nghiên cứu, trao đổi với nhau để đi đến thống nhất về phương pháp dạy đối với các bài hay, bài khó trong chương trình học;
đồng thời cũng cần tích cực tham gia báo cáo các chuyên đề và soạn giảng. Tham khảo kinh nghiệm từ các chuyên gia về phương pháp giảng dạy.
+ Các kinh nghiệm thực tiễn được phân tích một cách có hệ thống ở mỗi lớp học và mỗi bài giảng và được phổ biến rộng rãi đến toàn thể giáo viên. Từ đó đội ngũ giáo viên có thể tự ý thức và đúc rút được cách thức cải tiến phương pháp dạy học một cách có hiệu quả.
+ Giáo viên cần được hướng dẫn và quán triệt trong việc thực hiện công tác đổi mới phương pháp giảng dạy. Ngoài ra, biểu hiện tâm lý, trình độ nhận thức và tư duy cũng như điều kiện sống và học tập của từng học sinh cũng cần được giáo viên quan tâm đến.
+ Giáo viên cần nghiên cứu một cách kỹ lưỡng chương trình học phục vụ cho công tác chuẩn bị trước giờ lên lớp. Bên cạnh đó các phương pháp dạy học khác nhau cần được vận dụng một cách linh hoạt để đạt hiệu quả cao nhất. Các ưu điểm của phương pháp dạy học truyền thống cần lưu ý gồm: thuyết trình, gợi mở, vấn đáp.., bộ câu hỏi và hệ thống các dạng bài tập liên quan, khuyến khích tinh thật chủ động tìm tòi cái mới, bồi dưỡng năng lực tư duy sáng tạo, hướng học sinh suy nghĩ độc lập và phát huy tính tự giác trong học tập. Tránh tình trạng các phương tiện, đồ dùng giảng dạy bị sử dụng một cách tùy tiện hay tình trạng “dạy chay”. Vì điều đó dẫn đến làm lãng phí thời gian, nguyên vật liệu và khiến cho quá trình dạy học bị phá vỡ về mặt cấu trúc.
+ Việc tự làm thêm các đồ dùng dạy học mới; viết và báo cáo các sáng kiến, kinh nghiệm về giảng dạy; tích cực tham gia viết các bài cho các tạp chí khoa học chuyên ngành và những hoạt động ngoại khoá mang tính đặc trưng bộ môn phải được động viên, khuyến khích các thành viên tham gia.
+ Công tác tổ chức thực hiện các chuyên đề, sinh hoạt ngoại khóa, hoạt động dã ngoại cũng như việc mời chuyên gia về giảng dạy, trao đổi về cách đổi mới phương pháp giảng dạy cần được tạo điều kiện thuận lợi về mọi mặt.
+ Tất cả các tổ chuyên môn phải được chỉ đạo lên kế hoạch dự giờ. Tổ chức đánh giá để nắm bắt một cách chính xác thực trạng hoạt động giảng dạy của giáo viên thông qua các tiết dự giờ để tạo điều kiện cho đội ngũ giáo viên có cơ hội nâng cao kỹ năng chuyên môn và đổi mới phương thức dạy học.