Quản lý hoạt động dạy học môn toán theo hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp một ở các trường tiểu học Quận 10 thành phố Hồ Chí Minh

Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục phổ thông nói chung và dạy học môn Toán theo định hướng PTNL HS là một nhiệm vụ khó khăn, phức tạp, đòi hỏi phải nỗ lực, phấn đấu của tập thể CBQL, GV và HS. Cho nên yêu cầu đổi mới đòi hỏi đặt ra những thay đổi trong nhận thức và hành động của họ, buộc họ phải điều chỉnh hoạt động, đặc biệt là HĐDH. Điều này có thể gây trở ngại cho họ do tư duy, suy nghĩ chưa tiếp cận được thực tế hiện nay, vì vậy phải làm cho họ hiểu đúng, tạo niềm tin cho họ để họ thực hiện đúng thì mới mang lại kết quả như mong đợi.

Biện pháp này giúp cho CBQL, GV và HS thấy được vai trò, tầm quan trọng và tính cấp thiết của việc dạy học môn Toán theo định hướng PTNL HS trong đổi mới giáo dục hiện nay. Từ đó nâng cao tinh thần trách nhiệm và động cơ của họ trong HĐDH theo định hướng PTNL HS. Qua khảo sát ta thấy vấn đề thực hiện dạy học môn Toán theo định hướng PTNL cho HS được CBQL và GV nhận thức khá đầy đủ, đúng đắn nhưng để nhận thức luôn được duy trì thì việc củng cố và nâng cao là cần thiết.

3.3.1.2. Cách thức thực hiện biện pháp

Quán triệt cho CBQL và GV quan điểm về đổi mới giáo dục trong giai đoạn hiện nay.

Tổ chức cho CBQL và GV học tập để hiểu rõ nội dung của DH môn Toán theo định hướng PTNL HS.

CBQL, GV phải nắm vững các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, đặc biệt là các chủ trương đổi mới giáo dục; nắm được mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức dạy học.

Để thực hiện tốt biện pháp này, HT nhà trường cần thực hiện tốt các công việc sau đây:

Quán triệt cho CBQL, GV về yêu cầu, quan điểm đổi mới giáo dục trong giai đoạn hiện nay. CBQL là “đầu tàu” định hướng, quyết định mọi hoạt động của nhà trường; do đó, để nâng cao nhận thức cho GV và HS thì trước

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 146 trang tài liệu này.

tiên CBQL cần nắm vững những chủ trương, đường lối của Đảng, Chính sách, Pháp luật của Nhà nước về đổi mới giáo dục trong giai đoạn hiện nay; hiểu rõ các nội dung về yêu cầu của DH theo định hướng PTNL; không ngừng học tập nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, năng lực quản lý giáo dục theo xu hướng giáo dục hiện đại phù hợp với đặc điểm, tình hình của địa phương; cập nhật các văn bản hướng dẫn, chỉ đạo thực hiện các nội dung về đổi mới giáo dục.

Hiệu trưởng cần tổ chức các lớp bồi dưỡng kiến thức về tình hình trong nước và quốc tế và những tác động của nó đối với giáo dục Việt Nam; yêu cầu của chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng đòi hỏi của XH hiện đại, có khả năng thích ứng tốt với sự thay đổi nhanh chóng của XH hiện đại; vai trò của môn Toán đối với sự PTNL HS và phương pháp học tập môn Toán hiệu quả. Qua đó, nâng cao tinh thần trách nhiệm, ý thức và động cơ của GV và HS trong HĐDH môn Toán.

Hiệu trưởng nhà trường cần tổ chức học tập, tuyên truyền một cách kịp thời các Văn kiện, Nghị quyết, Chỉ thị của Đảng về phát triển KT-XH trong giai đoạn hiện nay, đặc biệt là các nội dung về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục Việt Nam, làm cho mọi người thấm nhuần quan điểm của Đảng, thấy được vị trí, vai trò của GD đối với sự phát triển đất nước, quyết tâm đưa nước ta sớm trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại.

Tổ chức cho CBQL, GV học tập những nội dung của hoạt động dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường Tiểu học. HT cử CBQL, tổ trưởng chuyên môn, GV tham gia các khóa học về nâng cao năng lực dạy học môn Toán do Sở GDĐT TP. HCM tổ chức; phổ biến, cung cấp tài liệu, các văn bản về dạy học môn Toán theo định hưóng PTNL HS như: Đổi mới sinh hoạt tổ chuyên môn, đổi mới phương pháp dạy học, đổi mới hình thức kiểm tra, đánh giá.

Tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên đề về dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh cho CBQL, GV. Các buổi sinh hoạt chuyên đề cần phải có nội dung cụ thể, phù hợp với đối tượng HS của trường, có ví dụ cụ thể và tiến hành thảo luận rút kinh nghiệm.

GV cần hướng dẫn cho học sinh phương pháp tự học để nâng cao năng lực Toán học cho HS. GV cần phân loại học sinh theo nhóm năng lực của từng đối tượng. Với mỗi nhóm đối tượng, GV hướng dẫn các phương pháp tự học, phương pháp học tập tích cực phù hợp, đảm bảo mỗi học sinh đều có khả năng thực hiện nhiệm vụ học tập một cách hiệu quả. Bên cạnh đó, GV cần nâng cao nhận thức của HS về trách nhiệm của HS đối với bản thân, gia đình và xã hội, từ đó các em có ý thức vươn lên trong học tập, chủ động, tự giác học tập nâng cao năng lực của bản thân, hình thành nhu cầu, thói quen học tập suốt đời.

Song song với hoạt động trên, Hiệu trưởng nhà trường cần xây dựng bầu không khí sư phạm thân thiện, đoàn kết, hợp tác, chia sẻ, giúp đỡ nhau trong việc nghiên cứu các nội dung của HĐDH môn Toán theo định hướng PTNL HS; quan tâm động viên, nhắc nhở, khơi gợi lòng nhiệt tình, tâm huyết với nghề, tình yêu thương HS đối với những GV có tư tưởng bảo thủ, ngại đổi mới để họ quyết tâm thực hiện tốt HĐDH theo định hướng PTNL HS.

3.3.1.3. Điều kiện thực hiện biện pháp

CBQL nhà trường phải tạo điều kiện về CSVC, tài lực để tổ chức các hoạt động chuyên môn cho các cá nhân được đi học nâng cao trình độ và chuyên môn nghiệp vụ.

Cung cấp đầy đủ các văn bản, tài liệu, hướng dẫn việc đổi mới giáo dục phổ thông, chương trình giáo dục phổ thông mới theo định hướng PTNL HS cho GV để họ nghiên cứu. Có KH tốt trong việc thực hiện công tác bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ GV trẻ.

3.3.2. Biện pháp 2

Đổi mới quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo định hướng phát triển năng lực học sinh

3.3.2.1. Mục tiêu của biện pháp

Tổ chuyên môn là một bộ phận quan trọng của nhà trường, là nơi thực hiện tất cả các yêu cầu chung về việc thực hiện công tác chuyên môn của nhà trường cũng nhu công tác chuyên môn của từng tổ/khối, chịu trách nhiệm với nhà trường về chất lượng dạy học của HS, trong đó có môn Toán. Môn Toán giúp cho học sinh có những kiến thức kỹ năng cơ bản để học tập những môn học khác, đóng góp rất lớn vào sự phát triển năng lực của HS. Vì vậy, quản lý tốt hoạt động tổ chuyên môn sẽ góp phần nâng cao chất lượng dạy học bộ môn nói riêng và chất lượng giáo dục của nhà trường nói chung.

3.3.2.2. Cách thức thực hiện biện pháp

Quản lý tốt các mặt hoạt động tổ chuyên môn, nâng cao năng lực của TTCM.

Để thực hiện tốt biện pháp này, HT nhà trường cần thực hiện tốt các công việc sau đây:

Đổi mới quản lý việc thực hiện chương trình, kế hoạch DH của GV. GV chủ động xây dựng kế hoạch bài học theo năng lực của lớp mình phụ trách. Đầu năm học, Hiệu trưởng nhà trường chỉ đạo tổ chuyên môn căn cứ vào các quy định của Bộ GDĐT và Sở GDĐT, khả năng nhận thức của HS, kỹ năng dạy học của GV, phương tiện dạy học hiện có để xây dựng chương trình, kế hoạch dạy học nhằm phát triển năng lực học sinh. Khi xây dựng chương trình, kế hoạch dạy học cần khuyến khích tổ chuyên môn tự xây dựng các chủ đề bám sát, chuyên đề nâng cao vào kế hoạch bài dạy của tổ. Trong KH hoạt động của tổ chuyên môn, HT cần quan tâm chỉ đạo TTCM xây dựng các nội dung đổi mới PPDH, đổi mới KT-ĐG, đổi mới sinh hoạt tổ chuyên môn theo hướng đổi mới thật cụ thể, chi tiết, có tính khả thi cao. Bên cạnh đó,

Hiệu trưởng cũng cần chỉ đạo GV trên cơ sở kế hoạch DH của tổ chuyên môn, xây dựng kế hoạch bài học cho từng lớp dạy phù hợp với năng lực HS. Hiệu trưởng đánh giá việc thực hiện chương trình, kế hoạch DH chủ yếu thông qua kiểm tra kế hoạch bài học của GV, kế hoạch chuyên môn của tổ/khối, sổ dự giờ GV và kết quả đầu ra của HS.

Hiệu trưởng cần chỉ đạo cho tổ chuyên môn nghiên cứu từng bài học trong chương trình dạy học trong các buổi sinh hoạt tổ chuyên môn (2 lần/tháng) để thống nhất mục tiêu dạy học, nội dung cần làm rõ, các phương pháp, phương tiện dạy học cần sử dụng. Đối với những nội dung khó truyền đạt đến HS, gây khó khăn cho GV khi dạy học, tổ chuyên môn cần phân tích đặc điểm bài học, cách tiếp cận nội dung bài học, các phương pháp, phương tiện dạy học phù hợp… Tiến hành dạy minh họa tại một lớp cụ thể, họp tổ để phân tích, góp ý, rút kinh nghiệm.

TTCM có vai trò rất quan trọng trong hoạt động chuyên môn của tổ. Vì vậy, để hoạt động của tổ đạt hiệu quả cao nhất thì TTCM phải có bản lĩnh chính trị vững vàng, trình độ chuyên môn giỏi, năng lực quản lý tốt. HT cần cử TTCM tham dự đủ các lớp bồi dưỡng chính trị, học tập Nghị quyết, bồi dưỡng nghiệp vụ công tác tổ trưởng, bồi dưỡng đổi mới sinh hoạt tổ chuyên môn, PPDH, KT-ĐG, kỹ năng tổ chức các chuyên đề, chủ đề, các buổi sinh hoạt ngoại khóa. Đồng thời, HT cũng cần tạo điều kiện cho TTCM học tập nâng chuẩn trình độ; bố trí thời gian, cung cấp tài liệu để TTCM nghiên cứu các nội dung liên quan đến HĐDH môn Toán theo định hướng PTNL HS và các biện pháp quản lý tổ chuyên môn hiệu quả hơn nhằm đạt được mục tiêu đổi mới giáo dục hiện nay.

Chỉ đạo tổ chuyên môn tổ chức các hoạt động ngoại khóa, các buổi sinh hoạt chuyên đề trong và ngoài lớp học. Đầu năm học, TTCM phải lập kế hoạch hoạt động ngoại khóa, các buổi sinh hoạt chuyên đề trong và ngoài lớp

học. Các kế hoạch này phải thật cụ thể, rõ ràng. Trên cơ sở đó, HT bố trí thời gian, nguồn lực, chỉ đạo các bộ phận có liên quan cùng phối hợp thực hiện.

Để nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chuyên môn, HT nhà trường phải thường xuyên kiểm tra, đánh giá hoạt động chuyên môn của tổ. HT có thể kiểm tra, đánh giá đột xuất hoặc định kỳ hàng tháng, hàng quý. Nội dung kiểm tra bao gồm: Sổ sinh hoạt tổ chuyên môn, Việc thực hiện các hoạt động ngoại khóa, dạy theo chủ đề, chuyên đề; việc đánh giá kết quả học tập HS, hướng dẫn HS tự học; dự giờ đồng nghiệp, hoạt động đổi mới sinh hoạt tổ chuyên môn, đổi mới PPDH, KT-ĐG theo hướng phát triển năng lực học sinh. Các nội dung kiểm tra cần đối chiếu với kế hoạch chuyên môn của tổ để kịp thời khen thưởng hoặc nhắc nhở. Bên cạnh đó, HT cũng cần chỉ đạo TTCM thực hiện nghiêm túc chế độ báo cáo định kỳ hoạt động của tổ Toán để TTCM rà soát lại những công việc đã thực hiện, từ đó TTCM có những biện pháp nhắc nhở GV thực hiện đúng KH chuyên môn của tổ.

3.3.2.3. Điều kiện thực hiện biện pháp

Cung cấp đầy đủ các văn bản, tài liệu, hướng dẫn việc đổi mới sinh hoạt tổ chuyên môn theo hướng đổi mới để họ nghiên cứu.

Cử TTCM tham gia học tập, bồi dưỡng nâng cao tay nghề, chuyên môn nghiệp vụ và năng lực quản lý.

3.3.3. Biện pháp 3

Tổ chức bồi dưỡng năng lực dạy học môn Toán cho GV theo định hướng phát triển năng lực học sinh.

3.3.3.1. Mục tiêu của biện pháp

Chất lượng DH của nhà trường phụ thuộc vào chất lượng giảng dạy của mỗi GV. Để nâng cao chất lượng giảng dạy của GV thì bên cạnh trình độ chuyên môn vững vàng, GV cần phải có kỹ năng DH tốt. Đặc biệt, đối với HĐDH theo định hướng PTNL HS thì kỹ năng dạy học lại càng quan trọng hơn. Qua khảo sát HĐDH môn Toán ở các trường tiểu học tại Quận 10,

TP.HCM, chúng tôi thấy rằng GV ở đây có trình độ chuyên môn tốt nhưng các kỹ năng dạy học theo định hướng PTNL HS chưa cao, đặc biệt là các phương pháp kiểm tra đánh giá cũng chưa được GV quan tâm thực hiện theo đúng tinh thần của nội dung dạy học theo định hướng PTNL cho HS. Điều này gây ảnh hưởng đến việc tổ chức thực hiện các hoạt động dạy học theo định hướng PTNL cho HS. Vì vậy, để nâng cao chất lượng DH môn Toán theo định hướng PTNL HS cho GV thì bắt buộc phải nâng cao năng lực DH môn Toán theo định hướng PTNL HS cho GV mà đặc biệt là kỹ năng thực hiện việc kiểm tra đánh giá cho. Nếu có đầy đủ CSVC, phương tiện dạy học hiện đại đáp ứng được nhu cầu giảng dạy mà không có những GV có năng lực chuyên môn tốt thực hiện thì chúng ta cũng không đạt được sự đổi mới trong việc tổ chức các hoạt động giảng dạy môn Toán theo định hướng PTNL cho HS .

3.3.3.2. Cách thức thực hiện biện pháp

Cung cấp cho GV các kiến thức và kỹ năng dạy học, kỹ năng tổ chức kiểm tra đánh giá theo định hướng PTNL HS, xây dựng động cơ học tập của HS, xây dựng bầu không khí lớp học vui vẻ; xác định được các kỹ năng sẽ hình thành cho HS sau quá trình học tập môn Toán; có khả năng tổ chức các tiết học với nhiều hình thức khác nhau với nhiều PPDH và các PTDH phù hợp.

Để thực hiện tốt biện pháp này, HT nhà trường cần thực hiện tốt các công việc sau đây:

Hằng năm, Hiệu trưởng nhà trường cần xây dựng và thực hiện tốt kế hoạch bồi dưỡng GV. Kế hoạch này bao gồm: Bồi dưỡng thường xuyên tại đơn vị, tập huấn các kỹ năng kiểm tra đánh giá, các kỹ năng nhận xét, kỹ năng tạo hứng thú trong học tập cho HS. Trong tất cả các nội dung bồi dưỡng GV thì nội dung tập huấn các kỹ năng kiểm tra đánh giá cho GV là cần thiết và quan trọng nhất. Hiện nay GV đã nhận thức được việc dạy học theo định

hướng PTNL cho HS là một yêu cầu cấp thiết, GV cũng đã thực hiện được việc áp dụng các PPDH theo hướng tích cực vào từng tiết dạy nhưng hoạt động kiểm tra đánh giá chưa được GV quan tâm nhiều dẫn đến việc hiện nay các đánh giá của GV còn mang tính chung chung chưa cụ thể và phù hợp với dạy học theo định hướng PTNL cho HS. Chính vì vậy, Hiệu trưởng nhà trường cần tổ chức nhiều các lớp tập huấn về kỹ năng kiểm tra đánh giá cho GV để nâng cao hiệu quả hoạt động này. Ngoài ra, Hiệu trưởng cũng cần có những chính sách khuyến kích, động viên và tạo điều kiện để GV tiếp tục tham gia các lớp học tập đào tạo sau đại học như: Khen thưởng khi hoàn thành khóa học, hỗ trợ kinh phí học tập, tài liệu, tạo điều kiện về thời gian để GV yên tâm đi học mà không ảnh hưởng đến công việc để nâng chuẩn trình độ đào tạo của GV, giúp GV tiếp cận với môi trường học thuật cao hơn.

Song song đó, Hiệu trưởng nhà trường cần phải cử GV tham gia đầy đủ các lớp bồi dưỡng chuyên môn do Sở GDĐT, Phòng GDĐT tổ chức; tham dự các tiết dạy thao giảng cấp cụm và cấp thành phố, các lớp bồi dưỡng chính trị, học tập Nghị quyết, nghe báo cáo thời sự do Quận ủy tổ chức; tổ chức các hoạt động ngoại khóa, giao lưu, hội thảo khoa học về đổi mới PPDH và kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực HS.

Nhiệm vụ chính của nhà trường là dạy học nên nhà trường không thể cử tất cả GV tham gia các khóa học cùng một lúc. Chính vì vậy, Hiệu trưởng cần hướng dẫn, quy định kế hoạch tự học, tự bồi dưỡng cho GV; đồng thời, khuyến khích GV viết sáng kiến kinh nghiệm để phổ biến những kinh nghiệm hay cho các GV khác học tập. Đối với những GV chưa có kỹ năng dạy học tốt, GV mới ra trường, Hiệu trưởng cần phân công GV có kinh nghiệm, cónăng lực chuyên môn giỏi giúp đỡ.

Để hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học môn Toán cho GV theo định hướng phát triển năng lực học sinh ngày càng đi vào nề nếp, góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn Toán của nhà trường, Hiệu trưởng nhà trường