Quản Lý Hoạt Động Dạy Học Môn Tiếng Anh Tại Trường Trung Học Cơ Sở Theo

học liệu điện tử, thiết bị nghe nhìn, công nghệ thông tin và truyền thông... để nâng cao hiệu quả dạy học.

Bên cạnh những phương pháp dạy học theo đặc trưng của bộ môn tiếng Anh, việc phát huy các phương pháp dạy học tích cực cũng góp phần vào việc đổi mới phương pháp dạy học tiếng Anh đạt hiệu quả: Thảo luận nhóm, Đóng vai, Nghiên cứu tình huống, Dự án,... và các kĩ thuật dạy học tích cực được thực hiện trong các hoạt động dạy học. Cụ thể, giáo viên thường sử dụng các PPDH trong môn tiếng Anh gồm:

(1) Phương pháp thuyết trình;

(2) Phương pháp vấn đáp;

(3) Phương pháp nêu và giải quyết vấn đề;

(4) Phương pháp dạy học theo nhóm;

(5) Phương pháp dạy học theo dự án;

(6) Phương pháp dạy học theo hợp đồng;

(7) Phương pháp đóng vai;

(8) Phương pháp trò chơi;

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 136 trang tài liệu này.

(9) Phương pháp dạy học theo góc;

(10) Phương pháp bàn tay nặn bột;

(11) Phương pháp nghiên cứu các trường hợp điển hình.

PPDH theo định hướng phát triển NL trong môn tiếng Anh cần không chỉ chú ý tích cực hóa hoạt động trí tuệ của HS mà còn chú ý rèn luyện kĩ năng giải quyết vấn đề gắn với những tình huống của cuộc sống, gắn hoạt động trí tuệ với hoạt động thực hành, thực tiễn.

1.3.4.4. Hình thức dạy học môn tiếng Anh

Giáo viên khi thiết kế các hình thức dạy học trong môn tiếng Anh cần hiểu rõ đặc điểm tâm - sinh lí của học sinh ở các cấp học khác nhau, coi học sinh là những chủ thể tích cực tham gia vào quá trình học tập. Giáo viên tạo cơ hội cho học sinh sử dụng ngôn ngữ trong các ngữ cảnh, tình huống có nghĩa, sát với cuộc sống hằng ngày, dành thời gian cho học sinh tham gia vào các hoạt động giao tiếp thông qua nghe, nói, đọc và viết. Giáo viên sử dụng tiếng Anh trong quá

trình dạy học trên lớp và tạo cơ hội tối đa để học sinh sử dụng tiếng Anh trong và ngoài lớp học. Vì vậy, có thể sử dụng các hình thức dạy học đa dạng sau:

(1) Học sinh ngồi theo bàn ghế cố định trong lớp;

(2) Học sinh ngồi theo nhóm để thảo luận;

(3) Dạy học theo hình thức phân hóa;

(4) Dạy học theo hình thức tích hợp;

(5) Tổ chức CLB Tiếng Anh;

(6) Học theo hình thức ngoại khóa, đi thực tế;

(7) Làm bài tập lớn.

1.3.4.5. Kết quả dạy học môn tiếng Anh

Kết quả kiểm tra đánh giá kết quả dạy học sẽ là căn cứ đánh giá đúng thực trạng dạy và học của các nhà trường, từ đó có những chỉ đạo kịp thời, uốn nắn được những lệch lạc, khuyến khích và hỗ trợ những sáng kiến hay, bảo đảm thực hiện tốt mục tiêu giáo dục. Hoạt động kiểm tra đánh giá cũng tác động mạnh đến việc đổi mới phương pháp dạy học và là cơ sở quan trọng để đánh giá chuẩn đầu ra của HS. Với mục đích cho học sinh làm quen tiếng Anh, các hình thức kiểm tra, đánh giá cần nhẹ nhàng, thân thiện, được tiến hành ngày trong các hoạt động học tập của học sinh. Kiểm tra đánh giá có thể thông qua các bài hát, trò chơi, giúp tìm ra những khó khăn và đề xuất hướng khắc phục thông qua các hoạt động trên lớp. Kiểm tra đánh giá môn Tiếng Anh cần được lồng ghép trong các hoạt động dạy - học với mục đích giúp học sinh yêu thích môn Tiếng Anh và thúc đẩy chất lượng dạy và học.

Cụ thể, kết quả dạy học môn tiếng Anh thể hiện ở:

(1) Năng lực đổi mới phương pháp ra đề theo ma trận đề, hình thức, kiểm tra, đánh giá của giáo viên;

(2) Năng lực đánh giá quá trình, đánh giá tổng kết hoạt động học của học sinh;

(3) Kết quả đánh giá giờ dạy của GV;

(4) Kết quả thi GV các cấp;

(5) Thu thông tin phản hồi từ đồng nghiệp, học sinh và cha mẹ học sinh.

1.4. Quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh tại trường trung học cơ sở theo tiếp cận phát triển năng lực

1.4.1. Quản lý phát triển chương trình và xác định mục tiêu dạy học môn tiếng Anh

Tổ chức cho giáo viên xác định năng lực và các mục tiêu nhận thức tương ứng làm cơ sở cho dạy học.

Đầu năm học, Phó hiệu trưởng phụ trách chuyên môn cùng các nhóm trưởng chuyên môn căn cứ chuẩn kiến thức kỹ năng của môn học, khối, lớp củng thảo luận để xây dựng mục tiêu đánh giá của môn học đồng thời xác định các mức độ năng lực của người học. Ngoài ra có thể tham khảo cán bộ quản lý của các đơn vị giáo dục khác. Trên cơ sở mục tiêu và mức độ năng lực đã xác định của môn học sẽ yêu cầu giáo viên giảng dạy xây dựng mục tiêu cụ thể và xác định các phương diện năng lực mà học sinh cần hình thành và phát triển qua môn học.

Cụ thể, chỉ đạo xác định mục tiêu và chương trình dạy học môn Tiếng Anh bao gồm những nội dung chủ yếu:

(1) Chỉ đạo phổ biến hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ môn Tiếng Anh của Bộ, Sở GDĐT; Xác định mục tiêu dạy học môn Tiếng Anh;

(2) Chỉ đạo xây dựng phân phối chương trình môn Tiếng Anh theo khung chương trình 37 tuần thực dạy do Bộ GD quy định;

(3) Thường xuyên kiểm tra việc thực hiện chương trình giảng dạy môn Tiếng Anh của GV qua sổ đầu bài;

(4) Xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm thực hiện chương trình giáo dục.

1.4.2. Quản lý kế hoạch dạy học và nội dung dạy học môn tiếng Anh

Xây dựng kế hoạch phải dựa trên cơ sở chỉ đạo của ngành. Kế hoạch dạy học theo tiếp cận phát triển năng lực phải phù hợp với chương trình nhà trường, đối tượng học sinh và triển khai thực hiện về các nhóm chuyên môn, thường xuyên rút kinh nghiệm đánh giá kết quả đạt được để điều chỉnh, bồ sung cho những năm học tới.

Chương trình dạy học về nguyên tắc là pháp lệnh của nhà trường do Bộ Giáo dục - Đào tạo ban hành, là căn cứ pháp lệnh để nhà trường tiến hành chỉ đạo giám sát quản lý hoạt động dạy học. Chương trình (khung) dạy học quy định số lượng tiết học, xây dựng phương pháp, hình thức dạy học, số tiết trên tuần và số tiết cho cả năm học nhằm thực hiện mục tiêu của cấp học.

Cách xây dựng chương trình theo định hướng phát triển năng lực là xu hướng tất yêu, đáp ứng yêu cầu giáo dục và đào tạo con người trong bối cảnh khoa học và công nghệ phát triển với tốc độ chưa từng có và nền kinh tế tri thức đóng vai trò ngày càng quan trọng đối với mọi quốc gia. Cách tiếp cận này đặt ra mục tiêu căn bản là giúp cho học sinh có thể làm được gì sau khi học, chứ không tập trung vào việc xác định HS cần học những gì để có được kiến thức toàn diện về các lĩnh vực chuyên môn.

Thực tiễn dạy học tiếng Anh của Việt Nam trong thời gian gần đây và thực trạng hiện nay cho thấy cách dạy học tiếng Anh theo lối cũ và cung cấp cho học sinh các kiến thức lí thuyết một cách tách biệt không đáp ứng được nhu cầu học tập của giới trẻ ngày nay và không còn phù hợp với xu thế của giáo dục hiện đại. Kinh nghiệm đổi mới chương trình theo hướng tích hợp và đa dạng hóa được đưa vào nhà trường trong chương trình hiện hành cũng đặt cơ sở cho việc tiếp tục đổi mới chương trình theo hướng đó trong bối cảnh xây dựng chương trình phát triển năng lực nói chung. Nhiều điểm tích cực, tiến bộ của chương trình hiện hành sẽ phải được kế thừa và phát huy hơn nữa.

Ngay từ đầu năm học trường THCS chỉ đạo hoạt động lập kế hoạch của GV Tiếng Anh, cụ thể:

(1) Chỉ đạo xây dựng kế hoạch của tổ Tiếng Anh, kế hoạch cá nhân;

(2) Chỉ đạo, tổ chức kiểm tra việc xây dựng kế hoạch của tổ, cá nhân;

(3) Chỉ đạo việc đánh giá mức độ đạt được so với kế hoạch, bổ sung vào kế hoạch cho năm sau;

(4) Qui định nội dung, số lượng cụ thể của hồ sơ chuyên môn;

(5) Chỉ đạo sử dụng kết quả kiểm tra để đánh giá xếp loại.

1.4.3. Quản lý hoạt động dạy của giáo viên môn tiếng Anh

Hiệu trưởng cần yêu cầu các tổ, nhóm chuyên môn nghiên cứu kỹ nội dung chương trình mà mình thực hiện giảng dạy, trao đổi kỹ trong nhóm dạy để thống nhất về mục đích, yêu cầu, nội dung, phương pháp, phương tiện, hình thức tổ chức dạy học theo hướng tiếp cận năng lực.

(i) Chỉ đạo việc soạn giáo án của giáo viên

(1) Đưa ra những qui định cụ thể về soạn bài và chuẩn bị bài lên lớp theo yêu cầu đổi mới PPDH theo định hướng phát triển năng lực học sinh;

(2) Kiểm tra giáo án từng tuần, tổ trưởng ký duyệt;

(3) Lãnh đạo kiểm tra thường xuyên hoặc đột xuất giáo án của giáo viên;

(4) Bồi dưỡng nghiệp vụ, năng lực cho giáo viên về phương pháp tiến hành và cách soạn bài theo hướng phát huy năng lực của người học;

(5) Tổ chuyên môn họp hội ý nội dung và phương pháp soạn bài, việc lựa chọn và sử dụng các phương tiện dạy học. Việc sử dụng các tài liệu tham khảo;

(6) Sử dụng kết quả kiểm tra để đánh giá, xếp loại giáo viên.

(ii) Quản lý giờ lên lớp của giáo viên

Giờ lên lớp của GV giữ vai trò quan trọng nhất của quá trình dạy học, nó quyết định chất lượng dạy học. Việc soạn bài, và chuẩn bị thiết bị đồ dùng đạy học trước giờ lên lớp đạt kết quả cao khi người GV thực hiện thành công tiết dạy trên lớp. Ngoài việc thực hiện ý đồ chuẩn bị, người GV khi lên lớp phải biết lựa chọn nội dung, phương pháp tập trung vào học sinh, phát huy cao nhất tính tích cực chủ động sáng tạo, hình thành kỹ năng, phát triển năng của học sinh dưới sự hướng dẫn học tập của GV, linh hoạt giải quyết các tình huống xảy ra, tạo ra niềm yêu thích và hứng thú học tập cho học sinh.

Trong nhà trường hiệu trưởng không giữ vai trò trực tiếp quyết định chất lượng giờ lên lớp nhưng trên cương vị lãnh đạo và quản lý nhà trường. Hiệu trưởng có vai trò tác động gián tiếp tới chất lượng hiệu quả giờ lên lớp. Ngoài ra việc tác động về mặt tinh thần, vật chất, đề tạo điều kiện phát huy, hết nhiệt tình, khả năng lên lớp của GV, Hiệu trưởng phải có những biện pháp quản lý tác động sâu sắc tới giờ lên lớp của GV.

Cụ thể:

(1) Tổ chức cho giáo viên học tập quy chế chế chuyên môn, quy chế đánh giá xếp loại giờ dạy;

(2) Xây dựng thời khoá biểu hợp lý, khoa học đảm bảo tính sư phạm;

(3) Tổ chức dự giờ thăm lớp theo lịch hoặc đột xuất;

(4) Tổ chức theo dõi kiểm tra thực hiện giờ dạy trên lớp, giờ dạy bù, dạy thay của giáo viên.

(iii) Chỉ đạo hoạt động của tổ chuyên môn Tiếng Anh

Chỉ đạo hoạt động của tổ chuyên môn theo tiếp cận phát triển năng lực là một quá trình quản lý có tính khách quan và cụ thể giúp hiệu trưởng nắm chắc hơn việc thực hiện quy chế chuyên môn của GV theo yêu cầu để ra.

Để quản lý tốt tổ chuyên môn, hiệu trưởng cần quy định nội dung, thống nhất mẫu ghi chép các loại sổ sách, kết hợp với tổ trưởng chuyên môn có kế hoạch thường xuyên kiểm tra đánh giá chất lượng hồ sơ của từng GV, tổ trưởng chuyên môn.

Cụ thể:

(1) Chỉ đạo xây dựng kế hoạch cá nhân và kế hoạch tổ chuyên môn để dạy học theo định hướng đổi mới;

(2) Phê duyệt và giám sát thực hiện kế hoạch dạy học;

(3) Chỉ đạo việc sinh hoạt tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học;

(4) Chỉ đạo sinh hoạt chuyên đề về dạy học PTNL;

(5) Chỉ đạo việc hướng dẫn bồi dưỡng giáo viên dạy học PTNL của tổ;

(6) Chỉ đạo hoạt động dự giờ, thăm lớp;

(7) Chỉ đạo tổ chuyên môn hội thảo về đổi mới dạy học và đánh giá nhằm PTNL học sinh;

(8) Chỉ đạo, tổ chức giáo viên đi dự giờ dạy học năng lực tổ khác, trường khác, sinh hoạt chuyên môn Tiếng Anh theo cụm trường.

1.4.4. Quản lý hoạt động học của học sinh trong môn tiếng Anh

Căn cứ vào kết quả môn học tiếng Anh năm học trước của học sinh, căn cứ vào các chỉ tiêu phấn đấu năm học, nhà trường cần xây dựng các biện pháp

giáo dục phù hợp nhằm phát huy tinh thần, thái độ và động cơ học tập cho học sinh ở môn học này.

Cụ thể:

(1) Giáo dục ý thức động cơ và thái độ học tập của học sinh;

(2) Hướng dẫn học sinh các phương pháp học tập tích cực và phương pháp tự học;

(3) Xây dựng những quy định về nền nếp học tập trên lớp và việc tự học tập của học sinh;

(4) Tổ chức theo dõi việc thực hiện nền nếp học tập của học sinh;

(5) Tổ chức cho học sinh các hoạt động tập thể;

(6) Khen thưởng và kỷ luật học sinh kịp thời;

(7) Tăng cường kiểm tra, đánh giá việc chấp hành quy định của HS.

1.4.5. Quản lý đổi mới phương pháp dạy học

Xã hội ngày càng phát triển, tri thức nhân loại không ngừng tăng lên, sự bùng nổ của truyền thông khiến lượng thông tin tác động lên mỗi con người ngày càng đa dạng và có nhiều chiều. Chính vì vậy, mỗi giáo viên phải không ngừng học hỏi, tích lũy kiến thức và phải tìm ra cho mình một phương pháp truyền đạt thích hợp. Do đó, việc thay đổi phương pháp dạy học hiện nay ở các trường THCS vừa là yêu cầu của xã hội, của các cấp quản lý, vừa là yêu cầu tự thân của các trường học.

Đối với giáo viên, trực tiếp là người hiệu trưởng phải có trách nhiệm làm thế nào để toàn bộ giáo viên nhận thức rõ việc thay đổi phương pháp dạy học là tất yếu do đòi hỏi của xã hội và cuộc sống hiện đại. Để làm được việc đó trước tiên người hiệu trưởng cần phải chủ động thay đổi trong phương pháp quản lý giáo viên và học sinh. Sự thay đổi này sẽ có sức lan tỏa tới mọi thành viên trong hội đồng giáo dục nhà trường. Từ đó bản thân mỗi giáo viên sẽ thay đổi được thói quen, sức ỳ của dạy học theo kiểu thông báo, tái hiện, bản thân họ sẽ nhận thấy việc đổi mới phương pháp dạy học là một nhu cầu tất yếu khẳng định chất lượng và hiệu quả dạy học của một giáo viên, của một nhà trường.

Cụ thể các biện pháp chỉ đạo việc thực hiện đổi mới PP, hình thức DH:

(1) Yêu cầu thực hiện qui định về đổi mới phương pháp dạy học;

(2) Bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng sử dụng các phương pháp và kỹ thuật dạy học tích cực trong giảng dạy;

(3) Bồi dưỡng kỹ năng sử dụng phương tiện kỹ thuật hiện đại ứng dụng CNTT trong giảng dạy;

(4) Tổ chức dự giờ thao giảng áp dụng phương pháp giảng dạy mới;

(5) Nâng cao ý thức trách nhiệm của GV trong công tác đổi mới PPDH, ứng dụng CNTT;

(6) Tổ chức các buổi ngoại khóa, hội thảo, câu lạc bộ Tiếng Anh.

1.4.6. Quản lý kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy

Đầu các năm học Phó hiệu trưởng phụ trách chuyên môn các nhà trường cùng các nhóm trưởng chuyên môn căn cứ chuẩn kiến thức kỹ năng của môn học, khối, lớp cùng thảo luận để xây dựng mục tiêu đánh giá của môn học đồng thời xác định các mức độ năng lực của người học. Ngoài ra có thể tham khảo cán bộ quản lý của các đơn vị giáo dục khác. Trên cơ sở mục tiêu và mức độ năng lực đã xác định môn học sẽ yêu cầu giáo viên giảng dạy xây dựng mục tiêu cụ thể và xác định các phương diện năng lực mà học sinh cần hình thành và phát triển qua môn học.

Nhiệm vụ cụ thể đối với việc quản lý kiểm tra đánh giá hoạt động dạy bao gồm những nội dung:

(1) Tổ chức học tập quy chế, hướng dẫn đánh giá xếp loại HS vào đầu mỗi năm học;

(2) Chỉ đạo đổi mới hình thức kiểm tra đánh giá và thi học kỳ bằng trắc nghiệm và tự luận, ra đề mở;

(3) Chỉ đạo tổ chuyên môn kiểm tra định kỳ cơ số điểm theo qui định;

(4) Kiểm tra việc chấm, chữa và trả bài của giáo viên;

(5) Tổ chức kiểm tra, thi cử dân chủ, chính xác, công khai và công bằng;

(6) Phân tích và đánh giá kết quả học tập của học sinh;

(7) Đánh giá kết quả học tập của học sinh theo cả quá trình;

(8) Sử dụng kết quả thực hiện đối với kiểm tra đánh giá để xếp loại giáo viên.