Biện Pháp 1: Tổ Chức Bồi Dưỡng Nâng Cao Năng Lực Chuyên Môn, Nghiệp Vụ Cho

Kết luận chương 2

Kết quả khảo sát thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh tại trường THCS Hồng Hải, thành phố Hạ Long cho thấy, Nhà trường đã triển khai đầy đủ các nội dung quản lý, tuy nhiên nhìn chung mức độ thực hiện thường xuyên và kết quả đạt được mới chỉ ở mức trung bình và dưới trung bình. Hiện nay, Nhà trường đang thực hiện tốt nhất các nội dung: quản lí kế hoạch dạy học và nội dung dạy học môn Tiếng Anh theo tiếp cận phát triển năng lực; quản lý đổi mới phương pháp dạy học theo tiếp cận năng lực. Tuy nhiên, nội dung quản lí các phương tiện phục vụ hoạt động dạy học môn tiếng Anh theo tiếp cận năng lực trong trường THCS Hồng Hải còn nhiều hạn chế.

Các yếu tố ảnh hưởng lớn nhất đến quản lý HĐDH môn Tiếng Anh theo tiếp cận phát triển năng lực là năng lực, trình độ của đội ngũ giáo viên, CBQL và sự đầu tư của cha mẹ cho sự phát triển năng lực ngôn ngữ Anh của học sinh.

Chương 3

BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH TẠI TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HỒNG HẢI, THÀNH PHỐ

HẠ LONG THEO TIẾP CẬN PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC

3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả

Các biện pháp đề ra phải đem lại hiệu quả nhất định với mục đích chung là nâng cao chất lượng giáo dục trong trường THCS Hồng Hải thành phố Hạ Long. Tính hiệu quả thể hiện ở chỗ: chất lượng công việc của đội ngũ quản lý, năng lực làm việc tốt của đội ngũ giáo viên.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 136 trang tài liệu này.

3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi

Nguyên tắc này đòi hỏi biện pháp đưa ra phải được sự đồng thuận của các cấp quản lý giáo dục, của địa phương, của cha mẹ học sinh, của học sinh và đặc biệt là sự đồng thuận của toàn thể cán bộ, giáo viên, các tổ chức trong nhà trường.

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ

Hệ thống quản lý của nhà trường được hình thành từ các bộ phận chức năng: ban Giám hiệu, các tổ chuyên môn, tổ hành chính, Công đoàn, Đoàn thanh niên, hội phụ huynh…Do đó, khi nghiên cứu, đề xuất các biện pháp quản lý phải luôn có tính đồng bộ trong mọi hoạt động.

3.2.4. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa

Các biện pháp được đưa ra không phủ định sạch trơn những vấn đề đã tồn tại nhiều năm nay mà nó phải mang tính kế thừa và phát triển, các căn cứ phát triển và các biện pháp phải dựa vào thành tựu, sáng kiến trong giáo dục và khắc phục những tồn tại, yếu kém để phát triển được bền vững.

3.2. Đề xuất hệ thống biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh tại trường THCS Hồng Hải, thành phố Hạ Long theo tiếp cận phát triển năng lực

3.2.1. Biện pháp 1: Tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên tiếng Anh

3.2.1.1. Mục tiêu của biện pháp

Bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên môn của giáo viên nhằm thực hiện công tác đổi mới giáo dục trong giai đoạn hiện nay và cũng là để phát triển

đội ngũ một cách bền vững. Xây dựng đội ngũ giáo viên Tiếng Anh giỏi về chuyên môn nghiệp vụ, thành thạo về kỹ năng, kỹ xảo, nghiệp vụ sư phạm đáp ứng được yêu cầu nâng cao chất lượng của môn Tiếng Anh trong nhà trường phổ thông, theo tiếp cận phát triển năng lực. Kết hợp việc nâng cao trình độ giáo viên và việc nâng cao khả năng tự học cho học sinh là một trong những biện pháp chủ chốt nhằm nâng cao chất lượng giáo dục hiện nay.

3.2.1.2. Nội dung của biện pháp

Bồi dưỡng nâng cao năng lực, trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên dạy Tiếng Anh

Trong lộ trình thay SGK đến năm học 2021-2022 GD THPT sẽ học theo sách giáo khoa mới, chương trình có nhiều thay đổi, theo hướng tinh giản, thiết thực, hiện đại so với chương trình trước đây, những vấn đề phức tạp được đơn giản hoá rất nhiều, tăng khả năng vận dụng và thực hành thực tế cho học sinh tạo điều kiện thuận lợi để học sinh dễ dàng nắm bắt được kiến thức cơ bản, vận dụng kiến thức vào thực tế. Vì vậy, nhiệm vụ của người giáo viên là vừa đảm bảo kiến thức cơ bản cho học sinh, vừa rèn luyện bồi dưỡng khả năng ứng dụng kiến thức vào thực tiễn cho học sinh. Chính yêu cầu phải đổi mới về nội dung và phương pháp dạy học đòi hỏi nhà trường cần phải xây dựng kế hoạch bồi dưỡng giáo viên theo xu hướng và yêu cầu đổi mới giáo dục và yêu cầu thực tế của nhà trường, biến quá trình bồi dưỡng thành quá trình tự bồi dưỡng.

Bồi dưỡng ngắn hạn tập trung cho giáo viên, hoàn chỉnh các kỹ năng về chuyên môn và nghiệp vụ sư phạm do chương trình sách giáo khoa mới yêu cầu về đổi mới phương pháp dạy học, ứng dụng công nghệ thông tin, sử dụng thiết bị dạy học, cách ra đề thi cần có sự kết hợp giữa trắc nghiệm tự luận và trắc nghiệm khách quan sao cho hài hoà. Do đặc thù của môn Tiếng Anh, cần tạo điều kiện, đặc biệt là tổ trưởng chuyên môn được tham dự các chương trình bồi dưỡng thường xuyên theo chu kỳ hàng năm do Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định.

Nhà trường phải xây dựng kế hoạch dài hạn đào tạo và bồi dưỡng giáo viên môn Tiếng Anh, có tỷ lệ nhất định trên chuẩn đào tạo, tạo mọi điều kiện thích hợp để giáo viên đi học thạc sỹ nâng cao trình độ, có như vậy giáo viên

môn Tiếng Anh mới có thể đáp ứng được mọi nhiệm vụ trước mắt cũng như lâu dài.

3.2.1.3. Cách thức tiến hành

Bồi dưỡng dài hạn và đào tạo nâng cao trình độ: căn cứ vào chỉ tiêu, điều kiện thực tế, năng lực chuyên môn, nguyện vọng của giáo viên trong việc có nhu cầu nâng cao trình độ, xét đề nghị của tổ chuyên môn, hiệu trưởng nhà trường lập kế hoạch đề nghị phòng GD&ĐT được đăng ký dự thi các lớp sau đại học hoặc bồi dưỡng dài hạn. Nhà trường tạo điều kiện thuận lợi về thời gian, kinh phí (nếu có điều kiện) cho giáo viên đi học.

Thông qua nội dung những đợt bồi dưỡng theo chu kỳ do Bộ giáo dục, giáo viên được cập nhật những thông tin mới, những phương pháp giảng dạy phù hợp với những kiến thức mới được đưa vào trong giáo trình, đồng thời giúp giáo viên không bị lạc hậu về kiến thức bộ môn.

Bồi dưỡng chuyên môn do Sở Giáo dục và Đào tạo, phòng giáo dục tổ chức thông thường là hình thức bồi dưỡng theo chu kỳ, theo chuyên đề mời các chuyên gia, giáo viên cốt cán, chuyên viên của sở, các giáo sư ở các trường sư phạm làm báo cáo viên. Thông qua các buổi nói chuyện các chuyên gia sẽ giải đáp những khó khăn, thắc mắc của giáo viên về nội dung, phương pháp dạy học, có thể thực hành giảng dạy theo quan điểm mới hoặc phối hợp nhiều hình thức. Thông qua những buổi học tập chuyên đề, giáo viên tiếng Anh có thể cập nhật được xu thế học tập và giảng dạy của đồng nghiệp ở các trường bạn, cách thức sáng tạo làm đồ dùng dạy học, những mô hình, câu lạc bộ Tiếng Anh để những học sinh có năng khiếu, yêu thích học được học tập nhau về những kỹ năng nghe, nói, đọc, viết, đồng thời có điều kiện để cùng nhau đi sâu vào những chuyên đề khó, những vấn đề thực tiễn, có như vậy các em học sinh mới có thể phát huy hết khả năng sáng tạo của mình. Đặc thù của môn Tiếng Anh là phần lớn kiến thức được truyền thụ bằng con đường thực hành, kỹ năng, kỹ xảo đều được giải quyết và truyền thụ tới học sinh bởi con đường luyện tập các kỹ năng. Chính vì vậy người giáo viên cần hướng dẫn các em một cách tỷ mỉ các

vấn đề, các bài tập từ đơn giản đến phức tạp, trang bị cho các em một số cách để rèn các kỹ năng, thủ thuật học ngôn ngữ.

Tổ chức tập huấn cho giáo viên về chương trình, sách giáo khoa mới, về dạy học phân hóa, dạy học tự chọn theo kế hoạch chung của Sở Giáo dục và Đào tạo và phòng giáo dục. Đây là nội dung bắt buộc 100% giáo viên phải tham gia học tập đầy đủ và nghiêm túc.

Để biện pháp quản lý bồi dưỡng và tự bồi dưỡng giáo viên có hiệu quả, tổ trưởng chuyên môn cần giám sát chặt chẽ, đôn đốc, nhắc nhở và làm cùng với mọi thành viên. Hiệu trưởng nên có những biện pháp kiểm tra riêng, có hình thức khen thưởng, kỷ luật thích đáng, kịp thời đúng đối tượng sẽ kích thích được nhu cầu cống hiến và tinh thần vươn lên của giáo viên.

3.2.1.4. Điều kiện thực hiện biện pháp

Giáo viên dạy Tiếng Anh cần nhận thức tầm quan trọng của việc tự học, tự tìm tòi bồi dưỡng là công việc thường xuyên, liên tục, suốt đời. Giáo viên khi tham dự các lớp bồi dưỡng chuyên đề, tham gia hội giảng, thao giảng phải khiêm tốn học hỏi và áp dụng những kinh nghiệm vào công tác giảng dạy một cách có sáng tạo.

Học sinh phải có đủ sách giáo khoa, tài liệu tham khảo, đủ điều kiện cơ sở vật chất phục vụ cho việc tự học. Được giáo viên hướng dẫn lập kế hoạch tự học, tự đánh giá được kết quả tự học của mình.

3.2.2. Biện pháp 2: Chỉ đạo đổi mới hoạt động tổ chuyên môn

3.2.2.1. Mục tiêu của biện pháp

- Xây dựng tổ chuyên môn vững mạnh, đầu tư xây dựng đội ngũ giáo viên cốt cán, làm nòng cốt cho nhóm, cho tổ. Đề cao việc thực hiện các quy định, nề nếp sinh hoạt tổ nhóm chuyên môn đạt chất lượng, hiệu quả cao, tránh hình thức, mang tính hành chính. Đổi mới nội dung và hình thức sinh hoạt chuyên môn của các tổ/nhóm chuyên môn trong các nhà trường tập trung vào sinh hoạt chuyên môn sâu.

- Xây dựng nền nếp chuyên môn trong các nhà trường nhằm nâng cao chất sinh hoạt chuyên môn từ đó lượng giảng dạy bộ môn.

- Đổi mới phương pháp dạy học giúp cho HS tiếp thu kiến thức một cách chủ động, sáng tạo, bồi dưỡng phương pháp tự học, biết vận dụng kiến thức vào giải quyết các tình huống trong thực tiễn qua đó phát triển năng người học.

- Tạo động lực cho đội ngũ GV tự học, tự bồi dưỡng về kiến thức, phương pháp và kỹ thuật dạy học, cách tổ chức các hoạt động dạy học phát huy tính tích cực chủ động của học sinh.

3.2.2.2. Nội dung biên pháp

- Chỉ đạo nội dung sinh hoạt chuyên môn trong nhà trường:

+ Chỉ đạo tốt việc xây dựng kế hoạch hoạt động của tổ chuyên môn, trên cơ sở kế hoạch của nhà trường, kế hoạch cá nhân của mỗi giáo viên Tiếng Anh.

+ Chỉ đạo triển khai các hoạt động của tổ chuyên môn. Tổ chức các hội thảo, chuyên đề về chuyên môn để nâng cao chất lượng giáo dục.

+ Chỉ đạo việc đổi mới PPDH, áp dụng các kỹ thuật tích cực. Tổ chức các hoạt động dự giờ, thăm lớp, đánh giá rút kinh nghiệm, đổi mới phương pháp dạy học theo từng đợt thi đua và từng chủ đề của năm học.

- Chỉ đạo việc sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học đẩy mạnh việc đổi mới PPDH.

- Chỉ đạo giáo viên ứng dụng CNTT trong dạy học.

- Kiểm tra - đánh giá hoạt động của tổ, của giáo viên trong tổ.

3.2.2.3. Cách thức tiến hành

* Chỉ đạo nội dung sinh hoạt chuyên môn trong nhà trường

- BGH xây dựng và quán triệt các quy định về chuyên môn tới từng GV, trong đó chú trọng khâu xây dựng và triển khai thực hiện kế hoạch dạy học của cá nhân. Để thực hiện đúng tiến độ của phân phối chương trình, ngay từ đầu năm học BGH yêu cầu giáo viên nghiên cứu nội dung chương trình, đối tượng HS, từ đó lập kế hoạch dạy học cho cá nhân mình.

- Bắt đầu từ năm học 2014 - 2015, Sở GD&ĐT Quảng Ninh giao quyền tự chủ cho các nhà trường việc xây dựng và thực hiện kế hoạch dạy học, khuyến khích các nhà trường tổ chức dạy học theo chủ đề vì vậy nội dung trọng tâm được xác định là: Tổ chức thảo luận xây dựng các chủ đề dạy học phù hợp

với đối tượng, điều kiện CSVC của nhà trường, đội ngũ GV; Nghiên cứu lựa chọn các phương pháp, kỹ thuật, cách thức tổ chức dạy từng chủ đề.

Vì vậy, nội dung sinh hoạt chuyên môn theo các hướng sau:

- Có thể căn cứ theo mốc thời gian của năm học. Ví dụ: Đầu năm học thường lựa chọn các chuyên đề sinh hoạt với nội dung nghiên cứu chương trình, thảo luận về việc thực hiện các chỉ đạo của ngành, các chuyên đề về dạy học các bài dài, khó, chuyên đề đổi mới PPDH… Giữa kỳ có thể chọn các chuyên đề về đổi mới kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực.

- Lựa chọn chuyên đề sinh hoạt chuyên môn theo nhu cầu bồi dưỡng của các thành viên trong tổ nhóm chuyên môn của GV các nhà trường, của cụm.

- Lựa chọn các chuyên đề sinh hoạt tổ/nhóm chuyên môn theo tính cấp thiết của các vấn đề. Ví dụ như lựa chọn chuyên đề: “Ứng dụng CNTT hiệu quả trong dạy học” với lý do việc lạm dụng CNTT trong dạy học ngày nay rất phổ biến. Hoặc chuyên đề: “Đánh giá hiệu của việc sử dụng kĩ thuật bản đồ tư duy trong dạy học” với lý do để đánh giá vai trò hiệu quả của việc ứng dụng bản đồ tư duy trong dạy học…

* Chỉ đạo việc sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học đẩy mạnh việc đổi mới PPDH

- Hình thức sinh hoạt chuyên môn truyền thống đã diễn ra từ nhiều năm nay song chưa thực sự hiệu quả. Việc xây dựng kế hoạch bài học cơ bản do một cá nhân thực hiện, nếu có thông qua tổ nhóm thì cũng chỉ dừng lại ở hình thức giới thiệu nội dung bài định dạy những gì, tổ/nhóm góp ý cũng chỉ sơ sài nên đưa nội dung nào vào cắt bỏ nội dung nào, chưa góp ý vào việc tổ chức dạy như thế nào. Việc rút kinh nghiệm sau dạy cũng chỉ quan tâm đến việc GV đã hoàn thành mục tiêu dạy hay không, không quan tâm đến học sinh làm gì, học được gì. Kết quả rút kinh nghiệm là xếp loại giờ dự… Như vậy cần đổi mới hình thức sinh hoạt chuyên môn.

- Xác định mục đích của sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học:

+ Tạo cơ hội cho các GV được học tập lẫn nhau thông qua hoạt động cùng hợp tác thiết kế kế hoạch bài dạy, cùng dự giờ phân tích bài học. Sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học không đánh giá xếp loại GV.

+ Phát triển năng lực chuyên môn và hoàn thiện kỹ năng giảng dạy cho từng GV. Phát huy khả năng sáng tạo, kết nối lý thuyết với thực hành, giữa ý định và thực tế trong dạy học của mỗi GV.

+ Cải thiện văn hóa ứng xử trong nhà trường như mối quan hệ giữa cán bộ quản lí nhà trường với GV, GV với GV, GV với học sinh, CBQL/GV/học sinh với nhân viên trong nhà trường; tạo môi trường thân thiện, hợp tác giữa các thành viên trong nhà trường.

+ Tăng cường sự tham gia của phụ huynh học sinh vào quá trình giáo dục con em họ như sự quan tâm, động viên, tạo điều kiện thời gian, vật chất, hỗ trợ học sinh học tập ở nhà, chuẩn bị đến trường…

+ Đảm bảo cho tất cả HS có cơ hội tham gia vào quá trình học tập và không có học sinh bị bỏ rơi, đồng thời nâng cao chất lượng học tập cho từng HS.

- Để sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học hiệu quả, phát triển năng lực chuyên môn, mang lại nhiều ý nghĩa cho đội ngũ GV, các tổ/nhóm chuyên môn thực hiện tốt các bước sau theo quy trình:

Bước 1. Thiết kế bài học minh họa

+ Cho GV tự đăng ký hoặc phân công dạy minh họa. GV dạy minh họa cần được luân phiên để mọi GV đều được trải nghiệm;

+ GV dạy và nhóm GV trong tổ chuyên môn cùng nhau thiết kế, trao đổi, đầu tư thời gian để chuẩn bị bài học. GV dạy minh họa phải là người quyết định cuối cùng về bài dạy.

+ Bài dạy minh họa cần được thể hiện linh hoạt sáng tạo. Căn cứ vào tình hình thực tế của HS lựa chọn nội dung, phương pháp, KTDH thích hợp để đạt được mục tiêu/chuẩn KTKN của từng môn học, không phụ thuộc quá nhiều về nội dung trong SGK, quy trình và các bước dạy trong sách GV. Đặc biệt đối với những HS có khó khăn về nhận thức, GV có thể lựa chọn các ví dụ gần gũi với các em để đạt được mục tiêu bài học.

Bước 2. Tổ chức dạy minh họa - dự giờ

1) Dạy minh họa phải đảm bảo các yêu cầu

+ GV không được dạy trước khi dạy minh họa