Quản Lý Chỉ Đạo Hoạt Động Tổ Chuyên Môn Khtn Trong Trường Thcs Theo Chương

+ Tham khảo tài liệu phân công và kết quả giảng dạy của GV ở các năm học trước, hoặc ở đơn vị cũ nếu GV mới chuyển về.

+ Lưu ý một số vấn đề khác như nguyện vọng, hoàn cảnh của GV. Đây là các yếu tố xem xét thêm nhằm tạo sự hợp lý, hợp tình, tạo tâm lý thoải mái để GV yên tâm cống hiến cho nhà trường.

- Quản lý thực hiện quy chế chuyên môn:

Thực hiện chương trình đảm bảo thống nhất các mục tiêu bài, chương, chương trình bậc học.

+ Hướng dẫn xây dựng và quản lý việc thực hiện kế hoạch cá nhân, soạn giảng của từng tổ viên. Để đảm bảo chất lượng, Tổ trưởng và hiệu trưởng phải quản lý chỉ đạo việc thống nhất mục tiêu bài dạy, chương, từ đó nắm bắt nội dung cốt lõi bài dạy cần đạt, trách được những sai sót về kiến thức, lệch xa mục tiêu cần đạt được của tiết dạy. Đây là việc làm có ý nghĩa để quản lý và bồi dưỡng GV, nhất là GV trẻ, mặt khác cũng tạo điều kiện để các thành viên trong tổ trao đổi, chia sẻ tạo sự đồng thuận thống nhất trong tổ.

+ Chỉ đạo xây dựng chương trình dạy học theo chủ đề, dạy học tích hợp và phát triển chương trình...

+ Quản lý, kiểm tra việc thực hiện hồ sơ chuyên môn của GV;

+ Dự giờ GV trong tổ theo quy định. Việc dự giờ cần hướng tới việc tư vấn, thúc đẩy việc phát triển chuyên môn, nâng cao phương pháp giảng dạy, học tập kinh nghiệm giảng dạy của đồng nghiệp, qua đó các thành viên rút kinh nghiệm phát huy những ưu điểm, khắc phục những hạn chế trong các giờ dạy tiếp theo.

Quản lý việc sử dụng thiết bị dạy học ở tổ chuyên môn:

+ Xây dựng kế hoạch sử dụng đồ dùng dạy học, thiết bị dạy học hợp lý, đầy đủ theo các tiết trong phân phối chương trình.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 113 trang tài liệu này.

+ Chú ý sử dụng khai thác hiệu quả thiết bị, nâng cao trình độ kỹ thuật, kỹ năng cho GV, khuyến khích khả năng sáng tạo của GV trong việc thiết kế đồ dùng dạy học.

+ Chỉ đạo giám sát, kiểm tra, bảo quản thiết bị. Tập huấn trình độ nghiệp vụ, kỹ thuật kỹ năng sử dụng cho GV.

+ Tổ chức việc bảo vệ, bảo dưỡng, bảo trì cơ sở vật chất, thiết bị của nhà trường.

- Quản lý hoạt động đổi mới phương pháp dạy học:

Để quản lý chỉ đạo hoạt động này có hiệu quả, hiệu trưởng phải biết dựa vào đội ngũ GV cốt cán của tổ, nhóm bộ môn, đây là đội ngũ tiên phong trong nhà trường và có ý nghĩa quyết định đến sự thành công của việc đổi mới phương pháp dạy học. Để quản lý hoạt động đổi mới phương pháp dạy học của tổ chuyên môn, cần thực hiện những nội dung sau:

+ Quản lý kế hoạch đổi mới đồng bộ phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá theo hướng khoa học, hiện đại, tăng cường mối quan hệ thúc đẩy lẫn nhau giữa các hình thức và phương pháp tổ chức hoạt động dạy học, giáo dục, đánh giá trong quá trình dạy học, giáo dục và đánh giá kết quả giáo dục.

+ Tổ chức các chuyên đề đổi mới phương pháp dạy học, đổi mới kiểm tra đánh giá giúp HS vận dụng sáng tạo kiến thức đã học, khắc phục việc ghi nhớ máy móc, chú trọng hướng dẫn học sinh tự học, sắp xếp hợp lý các hoạt động của GV và HS; phối hợp tốt giữa làm việc cá nhân và theo nhóm.

+ Bồi dưỡng kiến thức kỹ năng về đổi mới phương pháp và kiểm tra đánh giá cho GV; xây dựng bộ tiêu chí đánh giá đổi mới phương pháp gắn với bộ môn, gắn với yêu cầu của đổi mới GD.

- Quản lý sinh hoạt tổ chuyên môn

Sinh hoạt tổ chuyên môn là hoạt động để tổ chuyên môn triển khai thực hiện toàn bộ các hoạt động của tổ, là dịp để trao đổi chuyên môn nâng cao chất lượng dạy học. Thông qua sinh hoạt tổ chuyên môn các ý tưởng sáng tạo sẽ được đề đạt, xem xét. Do vậy, Tổ trưởng cần tạo điều kiện để các thành viên được trao đổi chia sẻ ý tưởng, kinh nghiệm... Nội dung sinh hoạt tổ chuyên môn cần đa dạng, phong phú, có thay đổi, có chuẩn bị trước về nội dung và cách thức tổ chức thực hiện. Hiện nay, sinh hoạt tổ chuyên môn có thể tập trung vào các vấn đề sau:

Đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức dạy học và kiểm tra đánh giá. Xây dựng chủ đề và thực hiện dạy học theo chủ đề.

Sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học. Sinh hoạt chuyên môn qua mạng “Trường học kết nối”.

Sinh hoạt tổ chuyên môn định kỳ thực hiện theo quy định của Điều lệ nhà trường, nội dung sinh hoạt theo nhiệm vụ quy định và yêu cầu của nhà trường. Ban

giám hiệu được biên chế trong các tổ chuyên môn tham dự đầy đủ các buổi họp nhằm định hướng chỉ đạo kịp thời, nắm bắt tình hình, kiểm tra đánh giá hiệu quả sinh hoạt chuyên môn, góp ý kịp thời để khắc phục những tồn tại, từng bước nâng cao chất lượng sinh hoạt chuyên môn.

1.4.3. Quản lý chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn KHTN trong trường THCS theo chương trình GDPT mới 2018

* Quy hoạch và bổ nhiệm Tổ trưởng chuyên môn:

Để thực hiện có hiệu quả công tác quy hoạch và bổ nhiệm Tổ trưởng chuyên môn, cần thực hiện tốt quy trình của công tác quy hoạch và bổ nhiệm cán bộ gồm các bước:

- Đánh giá thực trạng đội ngũ Tổ trưởng, Tổ phó chuyên môn để xác định nguồn để đưa vào quy hoạch Tổ trưởng, Tổ phó chuyên môn; xây dựng quy hoạch Tổ trưởng, Tổ phó chuyên môn.

- Đề xuất, đánh giá đối với GV được quy hoạch, xin ý kiến Chi ủy và tập thể lãnh đạo.

- Tổ chức lấy phiếu tín nhiệm.

- Hiệu trưởng ra quyết định bổ nhiệm; triển khai quyết định, phân công lao động cho người được bổ nhiệm, cập nhật hồ sơ nhân sự, lưu hồ sơ nhân sự.

* Bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý cho Tổ trưởng chuyên môn:

Bồi dưỡng cho Tổ trưởng, Nhóm trưởng chuyên môn một số năng lực và kỹ năng QL chuyên môn như: Kiến thức chuyên môn sâu và vững chắc; năng lực tổ chức chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ chuyên môn; kỹ năng tổ chức, sắp xếp nội dung sinh hoạt tổ chuyên môn theo hướng đổi mới (Sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học, đổi mới PPDH và KTĐG, xây dựng chủ đề và dạy học theo chủ đề; sinh hoạt chuyên môn qua mạng trường học kết nối...).

* Tổ chức các hoạt động bồi dưỡng định kỳ và tự bồi dưỡng cho GV

Để bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho GV, Tổ trưởng chuyên môn cần đánh giá đúng thực trạng trình độ năng lực chuyên môn, nghiệp vụ của từng cá nhân trong tổ; phân loại nhu cầu, đối tượng, nội dung, thời gian tổ chức bồi dưỡng phù hợp.

Xây dựng đội ngũ cốt cán, tham mưu với BGH cử GV cốt cán tham gia các lớp bồi dưỡng chuyên môn do cấp trên tổ chức, qua đội ngũ GV cốt cán triển khai bồi dưỡng tất cả GV trong tổ.

Tổ chức sinh hoạt chuyên môn nghiêm túc, có chất lượng, hiệu quả, các nội dung sinh hoạt phong phú, thiết thực, tạo điều kiện để GV được thể hiện, được cọ sát, được học hỏi, chia sẻ kinh nghiệm dạy học, giáo dục, động viên, khuyến khích tinh thần cầu thị, học hỏi và tự bồi dưỡng của từng GV.

1.4.4. Quản lý kiểm tra đánh giá các hoạt động của tổ chuyên môn KHTN trong trường THCS theo chương trình GDPT mới 2018

Kiểm tra đánh giá là một trong những chức năng cơ bản của quản lý, kiểm tra đánh giá các hoạt động của tổ chuyên môn là hoạt động không thể thiếu trong mỗi nhà trường. Tổ trưởng chuyên môn thực hiện chỉ đạo của nhà trường, tổ chức lực lượng kiểm tra đánh giá, xây dựng kế hoạch kiểm tra đánh giá hợp lý khách quan, công bằng dựa trên các tiêu chí về chuẩn chuyên môn, nghiệp vụ của từng đối tượng. Các kết luận sau KTĐG là căn cứ cho việc sử dụng, bồi dưỡng GV trong nhà trường.

Để công tác KTĐG các hoạt động của tổ chuyên môn có chất lượng, hiệu quả cần:

- Xây dựng kế hoạch kiểm tra chuyên môn toàn diện, kiểm tra chuyên đề, kiểm tra đột xuất, định kỳ đối với cán bộ, GV và tổ chuyên môn ngay từ đầu năm học

- Xây dựng và cụ thể hóa các tiêu chí đánh giá từng hoạt động chuyên môn trên cơ sở tiêu chí, tiêu chuẩn quy định tại các văn bản chỉ đạo chuyên môn của cấp trên, các quy định nội bộ của nhà trường và thực tế đội ngũ GV.

- Ban giám hiệu kiểm tra hồ sơ các tổ chuyên môn theo từng học kỳ, phối hợp với tổ chuyên môn kiểm tra đánh giá giờ dạy và các hoạt động chuyên môn của GV.

- Tổ trưởng chuyên môn thực hiện KTĐG giáo viên trong tổ theo kế hoạch và sơ kết, tổng kết công tác kiểm tra trong các cuộc họp tổ chuyên môn theo từng đợt kiểm tra, lưu các thông tin kiểm tra.

- Kết luận kiểm tra là cơ sở để điều chỉnh, uốn nắn đối với cá nhân nhằm hoàn thiện dần năng lực của GV trong tổ; đồng thời là căn cứ để cải tiến công tác quản lý hoạt động chuyên môn trong nhà trường, góp phần thúc đẩy sự phát triển của tổ chuyên môn và nhà trường.

1.5. Một số yếu tổ ảnh hưởng đến quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong trường THCS

1.5.1. Yếu tố chủ quan

Một số yếu tố chủ quan cơ bản có thể ảnh hưởng đến quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong trường THCS bao gồm:

* Phẩm chất, năng lực của Hiệu trưởng:

- Hiệu trưởng trường trung học phổ thông là người đứng đầu cơ sở giáo dục, là người có thẩm quyền cao nhất về hành chính và chuyên môn trong nhà trường, quản lý mọi hoạt động của nhà trường và chịu trách nhiệm trước cấp trên về mọi quyết định quản lý. Do đó phẩm chất, năng lực, uy tín của Hiệu trưởng là yếu tố cơ bản ảnh hưởng đến quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong trường THCS.

Để thực hiện hiệu quả công tác quản lý nhà trường, Hiệu trưởng không chỉ có kiến thức chuyên môn sâu, rộng mà phải có năng lực chuyên môn giỏi, có khả năng tư vấn chuyên môn cho GV và khi cấp thiết có thể làm “trọng tài” về chuyên môn.

Về năng lực quản lý nhà trường: Đòi hỏi Hiệu trưởng phải có kiến thức và nghiệp vụ quản lý, nắm bắt đầy đủ và cập nhật các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của ngành và xử lý thông tin tốt; có năng lực phân tích, dự báo và xác định tầm nhìn, sứ mạng đối với sự phát triển của nhà trường; có sự phân công lao động, hợp lý, hiệu quả; tổ chức, chỉ đạo xây dựng và thực hiện các quy chế hoạt động của các bộ phận, tổ chức trong nhà trường...

Những năng lực này được thể hiện trong việc xây dựng các kế hoạch của nhà trường như: Kế hoạch chiến lược phát triển nhà trường và các kế hoạch tác nghiệp trong từng lĩnh vực hoạt động; tổ chức và dẫn dắt nhà trường thực hiện được mục tiêu đã đề ra; giải quyết tốt các mâu thuẫn nảy sinh trong quá trình quản lý, là trung tâm của sự đoàn kết tập thể sư phạm nhà trường.

Hiệu trưởng đóng vai trò như là một thủ lĩnh đi tiên phong và thúc đẩy, động viên các thành viên tiến lên; biết đánh giá và thực hiện công bằng đối với mọi thành viên, thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở.

Bên cạnh đó hiệu trưởng cần thể hiện rõ kỹ năng liên nhân cách, giao lưu- truyền thông, hòa mình vào tập thể, để hiểu rõ những tâm tư tình cảm của các thành viên, phải biết mình, biết tự đánh giá đúng bản thân. Hiệu trưởng phải biết thu thập thông tin và xử lý thông tin kịp thời chính xác; có năng lực truyền thông và nhạy cảm đối với môi trường, hoàn cảnh xung quanh.

* Năng lực của Tổ trưởng chuyên môn:

Tổ trưởng chuyên môn là người trực tiếp quản lý điều hành tổ chuyên môn. Tổ trưởng vừa thực hiện nhiệm vụ như là một GV vừa thực hiện nhiệm vụ quản lý theo Điều lệ trường trung học quy định và thực hiện một số nhiệm vụ khác do hiệu trưởng

phân công. Bởi vậy, Tổ trưởng cần có trình độ chuyên môn và nghiệp vụ sư phạm vững vàng, có năng lực thực tiễn giảng dạy và có kiến thức sâu về bộ môn giảng dạy.

Bên cạnh đó, Tổ trưởng cần có những năng lực nhất định về quản lý để có thể quản lý điều hành tổ một cách có hiệu quả. Tổ trưởng phải có năng lực lập kế hoạch hoạt động như: Kế hoạch năm học của tổ chuyên môn; kế hoạch thực hiện chuyên đề đổi mới sinh hoạt tổ chuyên môn; kế hoạch kiểm tra, đánh giá GV... đồng thời hướng dẫn GV trong tổ xây dựng kế hoạch cá nhân.

Tổ trưởng thực hiện kiểm tra, đánh giá việc thực hiện chương trình môn học, hoạt động CM của tổ; thực hiện chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về GD&ĐT cũng như các quy định chuyên môn và việc thực hiện nội quy nhà trường của đội ngũ GV trong tổ.

Với tư cách là người đứng đầu tổ chuyên môn, Tổ trưởng cần thực hiện tốt quy chế dân chủ, tập hợp, đoàn kết các thành viên trong tổ, cùng với thành viên trong tổ xây dựng bầu không khí tâm lý, môi trường sư phạm thân thiện, cộng tác hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao.

* Năng lực của giáo viên:

Các cá nhân GV trong tổ CM là những nhân tố có ảnh hưởng quan trọng đến hoạt động của tổ chuyên môn, quyết định đến chất lượng dạy học và giáo dục của tổ chuyên môn:

- Trình độ chuyên môn và năng lực sư phạm, mức độ nắm vững các phương pháp và phương tiện kỹ thuật dạy học và khả năng vận dụng vào cải tiến, nâng cao chất lượng dạy học, giáo dục của đội ngũ GV trong tổ là một trong những yếu tố quan trọng: Tổ chuyên môn với đội ngũ GV có lòng yêu nghề, phẩm chất đạo đức nhà giáo, có kinh nghiệm giảng dạy và chất lượng CM tốt sẽ là yếu tố thuận lợi trong việc triển khai thực hiện có chất lượng và hiệu quả các hoạt động chuyên môn.

- Tinh thần trách nhiệm, đoàn kết, giúp đỡ nhau trong tổ chuyên môn của mỗi tổ viên là điều kiện để xây dựng tổ chuyên môn thành tổ chức học hỏi và phát triển, ở đó các thành viên tích cực trao đổi, chia sẻ với nhau tạo bầu không khí ấm áp, thân tình, là động lực cho các cá nhân hăng say, sáng tạo trong lao động sư phạm.

1.5.2. Yếu tố khách quan

* Môi trường KT-XH bao gồm: Dân trí và nhu cầu GD của địa bàn dân cư; sự đóng góp cho GD của cộng đồng; môi trường kế hoạch cá nhân và những xu thế của thời đại; điều kiện, hoàn cảnh, nền văn hóa địa phương, truyền thống nhà trường; Cơ chế,

chính sách phát triển GD bao gồm: Phân cấp QL, chế độ chính sách cho người dạy và người học... là những yếu tố khách quan ở tầm vĩ mô, ảnh hưởng đến quản lý hoạt động của tổ chuyên môn. Tuy nhiên xét ở tầm vi mô, trong một nhà trường thì điều kiện cơ sở vật chất và thiết bị trương học, kinh phí hỗ trợ tổ chức các hoạt động là những yếu tố khách quan có ảnh hưởng trực tiếp đến quản lý hoạt động của tổ chuyên môn, cụ thể:

* Về điều kiện cơ sở vật chất và thiết bị trường học:

Để hoạt động của tổ chuyên môn trong nhà trường có hiệu quả cần có những cơ sở vật chất thiết yếu, cấp thiết. Cơ sở vật chất đảm bảo thì hoạt động của tổ chuyên môn mới có chất lượng, nâng cao được chất lượng dạy học trong nhà trường. Phòng họp để sinh hoạt tổ chuyên môn định kỳ; có thiết bị hiện đại để khai thác thông tin, tìm kiếm các ứng dụng của công nghệ thông tin trong giảng dạy; có thiết bị hiện đại để GV tham gia học tập nâng cao năng lực CM; có đủ thiết bị đồ dùng phục vụ công việc giảng dạy, khuyến khích khai thác các phương tiện hiện đại vào giảng dạy. Ngoài ra cơ sở vật chất của nhà trường đầy đủ, hiện đại cũng là nguồn động lực thúc đẩy lòng nhiệt tình của GV khi tham gia hoạt động của tổ chuyên môn, tăng thêm sự tự tin vào thành công của công việc. Khi điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường thiếu thốn, một số hoạt động CM của tổ không thực hiện được hoặc thực hiện kém chất lượng.

Để tạo điều kiện phục vụ cho hoạt động của các tổ chuyên môn có chất lượng cần lưu ý các vấn đề về CSVC như:

- Có phòng họp của tổ chuyên môn để TCM chủ động trong việc sinh hoạt chuyên môn và triển khai các công việc của tổ.

- Có các loại sổ sách, bảng biểu theo dõi phục vụ cho hoạt động của tổ chuyên môn. Hằng năm ngoài các ấn phẩm theo quy định, nhà trường cần thống nhất và in ấn mẫu các loại sổ sách, bảng biểu phục vụ công tác quản lý tổ chuyên môn như: Sổ ghi chép các hoạt động của tổ CM, sổ sinh hoạt chuyên đề, sổ theo dõi kết quả giảng dạy, các biểu mẫu thống kê, báo cáo về chuyên môn…

- Có phòng học bộ môn và đảm bảo đủ một số thiết bị dạy học, đồ dùng giáo cụ trực quan thiết yếu phục vụ cho công tác giảng dạy, thực hành của các bộ môn.

* Kinh phí hỗ trợ tổ chức các hoạt động chuyên môn

Nhà trường cần bố trí nguồn kinh phí nhất định phục vụ cho các hoạt động của Tổ chuyên môn như làm đồ dùng cho các tiết dạy chuyên đề, kinh phí tổ chức các hoạt động ngoại khoá. Đặc biệt là nên có kinh phí khen thưởng cho GV, tổ chuyên môn có thành tích trong hoạt động chuyên môn hàng năm.

Tiểu kết chương 1

Trong trường THCS, tổ chuyên môn là một bộ phận cấu thành của bộ máy tổ chức, quản lý nhà trường. Là nơi trực tiếp quản lý, điều hành, kiểm tra đánh giá hoạt động chuyên môn và bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên môn của các nhà giáo. Hoạt động chuyên môn của tổ chuyên môn là hoạt động thiết yếu, chủ lực trong tất cả hoạt động giáo dục trong nhà trường. Do đó, đổi mới, nâng cao chất lượng GD trong mỗi nhà trường phải bắt đầu từ đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động của các tổ chuyên môn.

Để quản lý hiệu quả hoạt động của tổ chuyên môn Khoa học tự nhiên nói riêng, các tổ chuyên môn nói chung, trong bối cảnh đổi mới GD&ĐT hiện nay, Hiệu trưởng trường THCS không chỉ phải nắm vững lý luận về khoa học quản lý mà còn nắm vững vấn đề cơ bản về tổ chuyên môn, yêu cầu đổi mới hoạt động của tổ chuyên và những vấn đề cơ bản về quản lý hoạt động của tổ chuyên môn như: Quản lý việc xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động của tổ chuyên môn; quản lý hoạt động dạy học, quản lý đổi mới phương pháp, kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh; quản lý hoạt động đổi mới sinh hoạt tổ chuyên môn; xây dựng và phát triển đội ngũ GV trong các tổ chuyên môn; kiểm tra đánh giá các hoạt động của tổ chuyên môn.