Biện Pháp 4: Phát Huy Vai Trò Chủ Động, Tích Cực Của Giáo Viên Chủ Nhiệm Lớp

Cung cấp, cập nhật cho GVCN những kiến thức hiện đại, phù hợp với yêu cầu đổi mới giáo dục để áp dụng vào thực tế chủ nhiệm, đáp ứng được nhu cầu nâng cao nghiệp vụ sư phạm cho GVCN.

Tạo động lực và thu hút được tất cả GVCN tự giác tham gia học tập, bồi dưỡng.

Nội dung và cách tổ chức thực hiện

- CBQL xác định nội dung thiết thực cho HĐBD đội ngũ GVCN ở trường

Từ thực trạng khảo sát cho thấy, GVCN THPT hiện nay còn đang lúng túng trong việc triển khai những nội dung giáo dục mới, những phương pháp giáo dục mới và phương pháp đánh giá học sinh vào thực tế chủ nhiệm và giáo dục HS. Vì thế nội dung cần tập trung bồi dưỡng cho GVCN đó là:

+ Cập nhật, hiện đại hóa và nâng cao kiến thức về công tác chủ nhiệm theo Thông tư 30 của Bộ giáo dục bồi dưỡng thường xuyên. Những kiến thức đó phải thống nhất trong toàn bộ chương trình bồi dưỡng cũng như phải đảm bảo tính chính xác và khoa học.

+ Các kiến thức về phương pháp giáo dục và kỷ luật học sinh tích cực và cách vận dụng các phương pháp giáo dục tích cực, hiện đại vào tình huống và phù hợp với đối tượng học sinh.

+ Cách thiết kế, xây dựng kế hoạch giờ sinh hoạt chủ nhiệm theo hướng đổi mới, lấy học sinh làm trung tâm.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 137 trang tài liệu này.

+ Cách thiết kế và tổ chức hiệu quả các hoạt động giáo dục và xã hội cho học sinh đặc biệt là công tác chủ nhiệm lớp, kỹ năng tham vấn học đường, các hoạt động giáo dục hướng nghiệp, ngoài giờ lên lớp.

+ Kiến thức về tâm sinh lý lứa tuổi HS THPT, những tác động của nền kinh tế thị trường đối với giới trẻ.

+ Cách thức tổ chức hoạt động trải nhiệm sáng tạo cho học sinh.

- Phương pháp bồi dưỡng lôi cuốn, tổ chức, hướng dẫn cho giáo viên tích cực, chủ động, sáng tạo trong học tập.

Cán bộ cốt cán cần liên hệ lý luận với thực tiễn, sử dụng các tình huống quản lí để nâng cao năng lực giải quyết vấn đề, đa dạng hóa các hình thức dạy học được xem là phương pháp đặc thù của quá trình bồi dưỡng.

Giảng viên nên trình bày những cái mà GV cần, những điều họ chưa thể làm được. Bởi vì học bồi dưỡng cũng là học, bản chất của việc học là không thụ động, người học không học qua các từ ngữ, lời nói; họ học từ những kinh nghiệm trả giá

Giảng viên cần mở rộng khả năng áp dụng kiến thức thu được. Các học viên cần được giúp đỡ trong việc tạo ra bước nhảy từ lý thuyết sang ứng dụng và người giảng viên có thể giúp đỡ.

Tăng cường tính thực hành trong phương pháp bồi dưỡng trên tinh thần tích cực hóa người học, chú trọng hoạt động tự bồi dưỡng của mỗi cá nhân với trao đổi, thảo luận trong các tổ nhóm chuyên môn xoay quanh những nội dung học tập và những tình huống được nêu.

- Tổ chức học tập theo khối chủ nhiệm trong từng tập thể sư phạm

Học sinh ở mỗi khối lớp học có đặc điểm tâm sinh lý khác nhau và có những đặc thù riêng, vì vậy mỗi trường cần chia các đối tượng theo khối để giảng viên dễ hướng dẫn đồng thời học viên cũng dễ thu thập kiến thức theo đặc thù của tâm sinh lý của học sinh. Tăng cưởng dự giờ rút kinh nghiệm, sinh hoạt chuyên đề, cải tiến phương pháp giáo dục theo khối chủ nhiệm.

- Đa dạng hóa các hình thức bồi dưỡng tạo sự hứng thú cho giáo viên tích cực tham gia bồi dưỡng.

CBQL của mỗi nhà trường cần xây dựng nhiều hình thức bồi dưỡng khác nhau, đảm bảo tính đa dạng, phong phú các hình thức và cũng để GVCN có điều kiện lựa chọn cho mình hình thức bồi dưỡng phù hợp. Các hình thức bồi dưỡng có thể tiến hành trong giai đoạn hiện nay là:

+ Mời chuyên gia, nhà khoa học có kinh nghiệm về lĩnh vực công tác chủ nhiệm để tập huấn và báo cáo chuyên đề về công tác chủ nhiệm.

+ Bồi dưỡng thông qua sinh hoạt tổ chuyên môn và họp chi Đoàn giáo viên: Tăng cường chỉ đạo tổ chuyên môn quan tâm đến việc đánh giá rút kinh nghiệm trao đổi về công tác giáo viên chủ nhiệm trong phiên họp tổ hằng tháng. Cuối mỗi học kì năm học khi bình chọn các danh hiệu bên cạnh hoạt động chuyên môn cũng phải xét đến công tác giáo viên chủ nhiệm của các thành viên trong tổ theo tiêu chí thi đua. Trong họp tổ chuyên môn cần bàn về công tác chủ nhiệm. Trong hợp lệ hàng tháng

của Đoàn thanh niên có dành thời gian để chi Đoàn bàn về các tình huống sư phạm mà trong quá trình giảng dạy giáo viên chủ nhiệm gặp phải. Có những tình huống đã được giải quyết có hiệu quả và có những tình huống phức tạp chưa được giải quyết cũng được trình bày để cùng nhau chia sẻ, bàn bạc và giải quyết

+ Tổ chức các buổi tọa đàm nhằm tạo môi trường thích hợp để cùng chia sẻ kinh nghiệm trong tổ chức quản lí hoạt động lớp, giáo dục học sinh cá biệt, vận động học sinh trở lại trường, tổ chức các hoạt động ngoại khóa gắn với xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực.

+ Tổ chức hội thảo chuyên đề công tác chủ nhiệm ngay từ đầu năm học.

+ Tổ chức chuyên đề tại trường thông qua thao giảng, hội giảng về công tác chủ nhiệm: hình thức này giúp giáo viên học tập kinh nghiệm lẫn nhau về qui trình tiết sinh hoạt chủ nhiệm và việc xây dựng phong trào tự quản của học sinh từ đó có hướng động viên kịp thời, tạo điều kiện nền móng làm nòng cốt vững chắc trong lĩnh vực chủ nhiệm.

+ Tổ chức buổi họp giữa Ban giám hiệu- Đoàn thanh niên và giáo viên chủ nhiệm theo khối để nắm bắt tình hình cụ thể của mỗi lớp thông qua báo cáo của từng giáo viên chủ nhiệm. Trong buổi họp trao đổi này, giáo viên chủ nhiệm trình bày tất cả những khó khăn vướng mắc mà lớp gặp phải, báo cáo các trường hợp học sinh cá biệt của lớp- hướng giải quyết…Từ đó, Ban giám hiệu có định hướng tư vấn và hỗ trợ giáo viên chủ nhiệm quản lí lớp cũng như biện pháp giáo dục học sinh cá biệt.

+ Bồi dưỡng giáo viên thông qua dự giờ. Đây là phương pháp bồi dưỡng trực tiếp, kịp thời, nâng cao năng lực làm công tác chủ nhiệm lớp cho GVCN, dễ dàng chia sẻ kinh nghiệm quản lí - giáo dục học sinh: GVCN có thể dự giờ đồng nghiệp của mình tiết sinh hoạt chủ nhiệm, sinh hoạt đầu giờ, cách tiếp phụ huynh, hoặc giáo dục học sinh cá biệt…Qua mỗi lần dự giờ, GVCN dự rút ra được những ưu khuyết điểm cần thiết để áp dụng cho các tình huống sư phạm của lớp mình phụ trách; đây là phương pháp gần gũi và tiết kiệm lại hiệu quả. Trong thực tế có những tình huống sư phạm xảy ra mà người GVCN còn non kinh nghiệm về quản lí - giáo dục học sinh thì không thể giải quyết trôi trãi được. Bên cạnh đó, HT nên khuyến khích giáo viên chủ nhiệm tham dự các buổi tiếp phụ huynh học sinh hoặc các giờ giáo dục học sinh

cá biệt của những giáo viên có kinh nghiệm và nhiều năm liền thành công về công tác chủ nhiệm.

+ Tổ chức dự giờ giáo viên mới làm công tác chủ nhiệm năm đầu tiên để bồi dưỡng được hai mặt, giáo viên có kinh nghiệm dự giờ giáo viên mới ra trường nhằm giúp họ nâng cao thêm năng lực làm công tác chủ nhiệm và ngược lại cũng học hỏi được từ giáo viên trẻ những điều rất tốt. Dự giờ lẫn nhau còn là điều kiện tốt để giáo viên chủ nhiệm có dịp học hỏi, trao đổi kinh nghiệm lẫn nhau. Được dự giờ những tiết sinh hoạt của giáo viên chủ nhiệm nhiều kinh nghiệm là con đường ngắn nhất để người giáo viên nâng cao năng lực làm công tác chủ nhiệm của mình.

+ Mở rộng sự hợp tác, giao lưu, trao đổi kinh nghiệm tổ chức HĐBD GVCN giữa các trường: các trường phổ thông trong cụm tổ chức cho GVCN tham quan học tập các lớp sinh hoạt mẫu do các GVCN giỏi và có kinh nghiệm đứng lớp để cho các GVCN khác tham khảo, bổ sung thêm kinh nghiệm cho mình. Đồng thời thường xuyên tổ chức các buổi thảo luận về sáng kiến, kinh nghiệm chủ nhiệm, đổi mới phương pháp giáo dục học sinh và giúp cho các GVCN có thể ứng dụng vào công việc chủ nhiệm một cách có hiệu quả.

3.3.4. Biện pháp 4: Phát huy vai trò chủ động, tích cực của giáo viên chủ nhiệm lớp trong hoạt động tự bồi dưỡng‌

Mục tiêu của biện pháp

Tạo môi trường tự học, tự bồi dưỡng cho tất cả GVCN trong trường. Cung cấp cho GVCN những tri thức và kỹ năng về phương pháp lựa chọn, định hướng vấn đề cho quá trình tự học của bản thân.

Hoạt động tự bồi dưỡng của GVCN là hình thức tiết kiệm và hiệu quả nhất trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ.

Nội dung và cách tổ chức thực hiện

- Phổ biến thông tư của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành chương trình bồi dưỡng thường xuyên giáo viên THPT

Bước vào đầu năm học Nhà trường tổ chức triển khai Thông tư số 30/2011/TT- BGDĐT ngày 08 tháng 8 năm 2011 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo cho GVCN tự đăng kí kế hoạch tự bồi dưỡng của mình, nêu rõ nội dung bồi dưỡng, chủ

yếu tập trung vào nội dung “Phát triển năng lực tổ chức các hoạt động giáo dục”, phân công người giúp đỡ, thời gian kiểm tra công nhận kết quả tự bồi dưỡng.

Ban Giám Hiệu, tổ chuyên môn hướng dẫn GVCN kỹ năng phân tích các hoạt động giáo dục và những khả năng hiện có, những điều kiện cụ thể của bản thân, từ đó làm cơ sở cho việc lựa chọn các vấn đề tự học đặc biệt chú ý lựa chọn nội dung bồi dưỡng cho phù hợp với thực tế lớp chủ nhiệm.

- GVCN đăng ký tự bồi dưỡng theo nhóm, cặp

Tổ chức tự học theo nhóm, nhóm tự học có thể được hình thành theo nguyên tắc tự nguyện hoặc phân công (nhóm nâng cao kiên thức giáo dục học sinh chưa ngoan, nhóm bồi dưỡng kỹ năng tư vấn, nhóm bồi dưỡng kỹ năng giáo dục. Tổ chức phân công theo dõi, giúp đỡ việc tổ chức các hoạt động nhóm. Tổ chức hoạt động báo cáo kết quả học tập của GVCN dưới nhiều hình thức như hội thảo, tọa đàm, câu lạc bộ,…trong phạm vi nhóm tự học, nhóm tổ chuyên môn hay trong khối chủ nhiệm.

Tăng cường dự giờ sinh hoạt chủ nhiệm. Phó hiệu trưởng phụ trách công tác chủ nhiệm lên kế hoạch dự giờ sinh hoạt chủ nhiệm chéo lẫn nhau giữa các lớp để cùng trao đổi, rút kinh nghiệm. Đối với các lớp có nề nếp yếu, Ban giám hiệu phân công GVCN có nhiều kinh nghiệm tiếp dự giờ và tăng cường sự hỗ trợ. Qua việc dự giờ sẽ tạo cơ sở pháp lý để đánh giá nghiệp vụ sư phạm của giáo viên, kiểm tra việc thực hiện quản lí- giáo dục học sinh của giáo viên chủ nhiệm. Đối với những GVCN thiếu kinh nghiệm trong giáo dục học sinh cá biệt trong giao tiếp với CMHS, thiếu kĩ năng tổ chức quản lí lớp học…thông qua việc dự giờ, GVCN kịp thời tư vấn trao đổi kinh nghiệm lẫn nhau. Từ đó tạo động lực và cơ hội để giáo viên phấn đấu hoàn thiện và nâng cao năng lực làm công tác chủ nhiệm của mình.

- Lựa chọn, phân công GVCN lớp phù hợp với năng lực và hoàn cảnh

Việc phân công chủ nhiệm lớp phải dựa trên năng lực làm công tác chủ nhiệm của từng cá nhân, dựa trên đặc điểm chất lượng học sinh của từng lớp. Việc sắp xếp GVCN hợp lý không những đưa công tác giáo dục học sinh vào các hoạt động ngoài giờ của học sinh có chất lượng mà còn là cơ sở để giáo dục chính trị tư tưởng cho đội ngũ GV thông qua lòng yêu ngành, yêu nghề, thông qua chất lượng giáo dục cuối mỗi năm học.

Lãnh đạo nhà trường cho GV đăng ký khối chủ nhiệm sao cho phù hợp với công tác chuyên môn, năng lực và hoàn cảnh gia đình của mỗi cá nhân. Khi phân công chủ nhiệm, mỗi GV không nhất thiết phải chủ nhiệm ở một khối cố định năm sau như năm trước, giáo viên có thể đăng ký theo lớp đã chủ nhiệm năm trước đó. Như vậy GVCN có điều kiện hiểu rõ hoàn cảnh và tâm sinh lý các em, điều đó thuận lợi khi GV làm công tác chủ nhiệm, thuận lợi trong việc tự bồi dưỡng của GV.

- Xây dựng nề nếp GVCN tự kiểm tra, tự đánh giá và điều chỉnh

Tổ chức cho GVCN tự kiểm tra thông qua các hình thức: thao giảng, tham gia các cuộc thi GVCN giỏi, qua việc xem xét các hoạt động giáo dục lồng ghép của lớp, qua hồ sơ tài liệu và kết quả công việc; căn cứ vào những tiến bộ của lớp chủ nhiệm so với trước đó để đánh giá kết quả tự bồi dưỡng của GVCN.

Ban giám hiệu tạo điều kiện thuận lợi cho GVCN có thời gian tự học, tự bồi dưỡng, cắt bỏ những cuộc họp mang tính chất sự vụ, không cần thiết. Cần coi trọng những buổi sinh hoạt nhóm, tổ chuyên môn. Hàng tháng tổ nhóm chuyên môn phải tổ chức trao đổi nội dung về công tác chủ nhiệm, mỗi GV dự giờ sinh hoạt chủ nhiệm của đồng nghiệp ít nhất 1 tiết và có tổ chức rút kinh nghiệm.

- Khen thưởng, động viên, khích lệ kịp thời để khuyến khích GVCN tự học, tự bồi dưỡng

Động viên, khen thưởng kịp thời và thích đáng với những thành tích của giáo viên chủ nhiệm giỏi là một yếu tố không thể thiếu được. Người cán bộ quản lí cần phát hiện, đánh giá được trong tập thể giáo viên, người nào có cố gắng vươn lên trong quá trình tự học, tự rèn luyện và biểu dương những giáo viên chủ nhiệm lớp đạt kết quả tốt, những tập thể lớp có nhiều học sinh khá, giỏi hoăc thi đua hạng nhất, nhì, ba.

Đồng thời với việc nêu gương, cần đẩy mạnh khuyến khích vật chất: “Một ngàn tiền công không bằng một đồng tiền thưởng”. Phần thưởng tuy nhỏ nhưng có tác dụng động viên rất lớn, thúc đẩy nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường.

Mỗi giáo viên đều có hoàn cảnh gia đình với những thuận lợi và khó khăn riêng. Vì vậy, với khả năng và trách nhiệm của mình, Ban giám hiệu nhà trường nên chú ý quan tâm và tạo điều kiện thuận lợi nhất để động viên, khích lệ GVCN yên tâm, phấn khởi hoàn thành nhiệm vụ được giao. Đặc biệt, Ban giám hiệu cần giải quyết những

khó khăn của GVCN một cách kịp thời như: Bố trí người chủ nhiệm thay khi giáo viên có con ốm, có công việc đột xuất không thể báo trước, bệnh, không phân công chủ nhiệm lớp cho giáo viên có con nhỏ dưới 12 tháng tuổi ... Khen thưởng về tinh thần cũng như vật chất khi giáo viên đạt thành tích cao trong công tác chủ nhiệm. Thăm hỏi gia đình giáo viên khi có hiếu, hỷ... Đó là những việc làm thiết thực và có ý nghĩa đặc biệt quan trọng để động viên GVCN tự bồi dưỡng và luôn xem trường là một tổ ấm của mình, từ đó dồn hết tâm huyết cho công việc, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường.

3.3.5. Biện pháp 5: Xây dựng và thực hiện quy trình kiểm tra, đánh giá kết quả HĐBD đội ngũ GVCN lớp‌

Mục tiêu của biện pháp

Qua khảo sát thực trạng chức năng kiểm tra đánh giá của Hiệu trưởng các trường THPT tại thị xã Bình Minh cho thấy, nhìn chung, Ban giám hiệu ở các trường thực hiện kiểm tra, đánh giá các HĐBD đội ngũ GVCN lớp ở mức khá thường xuyên, nhưng chưa đồng bộ giữa các hình thức và tỷ lệ % đồng ý về mức thường xuyên thực hiện kiểm tra chỉ đạt mức 34,7% đến 72.3%. Vì vậy, việc xây dựng và thực hiện quy trình kiểm tra, đánh giá kết quả HĐBD đội ngũ GVCN lớp là quan trọng và cần thiết. Kiểm tra, đánh giá những kết quả bồi dưỡng đã đạt được, so với mục tiêu đề ra trong kế hoạch đầu năm để tìm ra những điểm mạnh cần phát huy và điểm yếu cần

khắc phục.

Giúp CBQL quản lí chặt chẽ HĐBD đội ngũ GVCN lớp, phát hiện, điều chỉnh, khuyến khích và cổ vũ hoạt động theo đúng kế hoạch.

Khuyến khích và tạo động lực cho đội ngũ GVCN lớp tham gia bồi dưỡng nghiêm túc.

Nội dung và cách tổ chức thực hiện

- Đổi mới biện pháp, tiêu chí kiểm tra đánh giá cho từng khóa bồi dưỡng

Xây dựng, đổi mới tiêu chí đánh giá các HĐBD đội ngũ GVCN lớp, tiêu chuẩn GVCN đạt loại giỏi khóa bồi dưỡng. Khắc phục tình trạng kiểm tra thiên về ghi nhớ máy móc kiến thức, tăng cường ra đề mở để kiểm tra mức độ thông hiểu kiến thức, vận dụng, tổng hợp tri thức, kỹ năng, giải quyết vấn đề trong thực tế có thể đặt ra.

Lập kế hoạch kiểm tra định kỳ và kiểm tra chuyên đề HĐBD đội ngũ GVCN lớp và triển khai thực hiện nghiêm túc. Qua mỗi lần kiểm tra cần đánh giá rút kinh nghiệm để xây dựng ý thức tự kiểm tra ở giáo viên.

- Xây dựng hệ thống biện pháp, tiêu chí kiểm tra đánh giá cho từng khóa bồi dưỡng

Lãnh đạo nhà trường thường xuyên phân công tham gia, theo dõi và điều chỉnh các hoạt động đổi mới nói trên thông qua vai trò của Tổ trưởng, khối trưởng chủ nhiệm, đặc biệt thông qua việc tăng cường hoạt động của kiểm tra đánh giá giáo viên nhà trường.

Công tác kiểm tra HĐBD GVCN lớp cần được đổi mới theo hướng coi trọng chức năng phát hiện để phòng ngừa, điều chỉnh, tư vấn cho giáo viên hơn là chỉ tập trung truy tìm sai sót.

- Kết hợp giữa kết quả kiểm tra đánh giá HĐBD với đánh giá giáo viên cuối

năm

Việc bồi dưỡng GVCN có quan hệ mật thiết với nhiệm vụ chính của GV, đó là

nâng cao chất lượng giáo dục. Vì thế, Ban Giám Hiệu các trường nên sử dụng kết quả bồi dưỡng như là một trong những tiêu chí đánh giá GVCN có hoàn thành nhiệm vụ hay không, từ đó giúp cho GVCN xác định động cơ học tập đúng đắn.

Đưa vấn đề hoàn thành việc bồi dưỡng thành tiêu chí để đánh giá thi đua, xếp loại GVCN trong từng học kì, từng năm học.

3.3.6. Biện pháp 6: Đảm bảo các điều kiện phục vụ tốt cho kế hoạch bồi dưỡng đội ngũ GVCN lớp‌

Mục tiêu của biện pháp

Làm cho HĐBD diễn ra có chất lượng và hiệu quả. Tạo động lực cho GVCN tích cực tham gia học tập.

Nội dung và cách tổ chức thực hiện

- Xây dựng đội ngũ cốt cán đảm nhiệm HĐBD này

Phối hợp với trường Đại học sư phạm xây dựng đội ngũ nòng cốt ở các trường học có nhiều kinh nghiệm bồi dưỡng, am hiểu chương trình giáo dục phổ thông, nắm vững các phương pháp bồi dưỡng để tổ chức bồi dưỡng cho GVCN, xây dựng hệ